ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԱՌ ՓԻԼԻՊԵՑԻՍ ԹՈՒՂԹ[4403]

1
Գլուխ Ա

ժկ 1 Պա՛ւղոս եւ Տիմոթէ՛ոս, ծառա՛յք Յիսուսի Քրիստոսի՝ ամենայն սրբոց ՚ի Քրիստոս Յիսուս, որ են ՚ի կողմանս Փիլիպեցւոց, եպիսկոպոսակցօ՛ք եւ սարկաւագօք[4404]։ 2 Շնորհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութի՛ւն յԱստուծոյ Հօրէ մերմէ, եւ ՚ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ։

Ա 3 Գոհանամ զԱստուծոյ իմոյ ՚ի վերայ ամենայն յիշատակաց ձերոց. 4 յամենայն ժամ, յամենայն խնդրուածս իմ՝ վասն ձե՛ր ամենեցուն առնել աղօ՛թս խնդութեամբ. 5 վասն հաղորդութեան ձերոյ ընդ աւետարանին, յօրէ՛ յառաջնմէ մինչեւ ցայժմ։ 6 Վստա՛հ եմ յայդ, թէ որ սկսա՛ւն ՚ի ձեզ զգործս բարեաց՝ կատարեսցէ՛ մինչեւ յօրն Յիսուսի Քրիստոսի[4405]. 7 որպէս իրա՛ւ իսկ թուի ինձ խորհել զայս վասն ձե՛ր ամենեցուն. վասն ունելո՛յ ինձ զձեզ ՚ի սրտի ՚ի կապանս իմում, եւ ՚ի պատասխանատութեան իմում, եւ ՚ի հաստատութեան աւետարանին. կցո՛րդս ինձ շնորհաց զձե՛զ ամենեսին լինել[4406]։ 8 Վկա՛յ է ինձ Աստուած, ո՛րպէս անձկացեալ եմ առ ձեզ ամենեսին գթո՛վքն Քրիստոսի Յիսուսի[4407]։ 9 Եւ զայն աղօթս առնեմ. զի սէրն ձեր եւ՛ս քան զեւս առաւե՛լ լիցի ՚ի գիտութեան եւ յամենայն իմաստութեան[4408]. 10 ընտրել ձեզ զլաւն, զի իցէք հաստատունք եւ առանց գայթագղութեան ՚ի յաւուրն Քրիստոսի[4409]. 11 լցեա՛լ պտղո՛վք արդարութեան ՚ի ձեռն Յիսուսի Քրիստոսի, ՚ի փառս եւ ՚ի գովեստ Աստուծոյ։

Բ ժդ 12 Կամիմ թէ գիտիցէ՛ք եղբարք. զի որ ինչ վասն իմ էր, եւ՛ս քան զեւ՛ս ՚ի յառաջադիմութիւն աւետարանին եկն[4410]. 13 մինչեւ կապանաց իմոց յայտնի լինել ՚ի Քրիստոս, յամենայն հրապարակիս, եւ առ ա՛յլս ամենեսեան[4411]. 14 եւ առ բազում եղբարս ՚ի Տէր. որ վստա՛հ են կապանօքս իմովք, առաւե՛լ եւս համարձակել՝ առանց երկիւղի զբանն Աստուծոյ խօսել[4412]։ 15 Ոմանք առ նախանձո՛ւ եւ հակառակութեան, եւ ոմանք մտադիւրութեամբ իսկ զՔրիստոս քարոզեն. 16 եւ ոմանք ՚ի սիրո՛յ, քանզի գիտեն եթէ ՚ի պատասխանատութիւն աւետարանին կամ[4413]. 17 եւ ոմանք առ հեստութեան զՔրիստոս պատմեն, այլ ո՛չ սրբութեամբ. քանզի համարին նեղութիւնս յարուցանել ՚ի վերայ կապանաց իմոց։ 18 Բայց այս զի՜նչ է. որով օրինակաւ եւ իցէ՛, եթէ պատճառանօք՝ եւ եթէ ճշմարտութեամբ, Քրիստոս պատմի՛. եւ ընդ այս խնդա՛մ՝ այլ եւ ուրախ եւս եղէց[4414]։ 19 Զի գիտեմ եթէ այս պահի՛ ինձ փրկութիւն ՚ի ձերոց խնդրուածոց, եւ ՚ի պարգեւաց Հոգւոյն Յիսուսի Քրիստոսի[4415], 20 ըստ ակնկալութեան եւ յուսոյն իմոյ, զի մի՛ իւիք յամօթ եղէց. այլ ամենայն համարձակութեամբ՝ որպէս յամենայն ժամ. եւ այժմ մեծասցի՛ Քրիստոս ՚ի մարմնի իմում, եթէ կենօք՝ եւ եթէ մահու[4416]։ 21 Զի ինձ կեա՛նք Քրիստոս է, եւ մեռանել շա՛հ[4417]։ 22 Ապա եթէ կեանքս մարմնոյ՝ այս ինձ պտուղ գործոյ է. եւ զի՛նչ ընտրեցից, զայն ո՛չ գիտեմ[4418]։ 23 Նեղեա՛լ եմ յերկոցունց՝ զցանկա՛լն, ելանել եւ ընդ Քրիստոսի լինել, առաւե՛լ լաւ համարիմ[4419]. 24 եւ կալ մնալ աստէն ՚ի մարմնի, կարեւո՛ր եւս վասն ձեր[4420]։ 25 Եւ զայս յուսացեալ գիտեմ, եթէ կացից՝ եւ մնացի՛ց ամենեցուն ձեզ, ՚ի ձեր զարգանա՛լ եւ խրա՛խ լինել ՚ի հաւատս. 26 զի պարծանք ձեր առաւե՛լ լինիցին ՚ի Քրիստոս Յիսուս ինեւ ՚ի միւսանգամ գալստեա՛ն իմում առ ձեզ[4421]։ վջ

Գ 27 Միայն թէ արժանի՛ աւետարանին գնայցէք. զի եթէ գայցեմ, եւ տեսանիցեմ զձեզ. եւ եթէ հեռի՛ իցեմ, եւ լսիցե՛մ զձէնջ. զի հաստատո՛ւն կայցէք ՚ի մի հոգի, եւ միո՛վ շնչով նահատակիցիք ՚ի հաւա՛տս աւետարանին[4422]. 28 եւ մի՛ զանգիտիցէք եւ մի՛ իւիք ՚ի հակառակորդաց անտի. որ է նոցա հանդէ՛ս կորստեան, եւ ձերոյ՝ փրկութեան։ 29 Եւ այդ՝ յԱստուծոյ է, որ ձեզ շնորհեցաւ վասն Քրիստոսի, ո՛չ միայն ՚ի նա հաւատալ՝ այլ եւ վասն նորա չարչարե՛լ[4423]. 30 զնո՛յն պատերազմ ունել՝ զոր յի՛սն տեսէք, եւ այժմ լսէ՛ք յինէն[4424]։

2
Գլուխ Բ

1 Արդ՝ եթէ մխիթարութիւն ինչ իցէ ՚ի Քրիստոս, եթէ սփոփութիւն սիրոյ, եթէ հաղորդութիւն Հոգւոյ, եթէ գթութիւն եւ ողորմութիւն[4425]. 2 լցէ՛ք զխնդութիւնս իմ. զնո՛յն խորհիջիք, զնո՛յն սէր յանձին ունիջիք, համաշո՛ւնչք, միախորհո՛ւրդք[4426]. 3 մի՛ ինչ ըստ գրգռութեան, եւ մի՛ ինչ ըստ սնապարծութեան. այլ խոնարհութեա՛մբ զմիմեանս լա՛ւ համարել առաւել քան զանձինս[4427]. 4 մի՛ զանձանց եւ եթ գիտել, այլ իւրաքանչիւրոք զընկերին[4428]։ 5 Զա՛յն խորհեսցի իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ, որ եւ ՚ի Քրիստոս Յիսուս. 6 որ ՚ի կերպարանս Աստուծոյ է, ոչինչ յափշտակութիւն համարեցաւ զլինելն հաւասար Աստուծոյ[4429]. 7 այլ զանձն ունայնացո՛յց զկերպարանս ծառայի առեալ ՚ի նմանութիւն մարդկան եղեալ, եւ կերպարանօք գտեալ իբրեւ զմարդ. 8 խոնարհեցո՛յց զանձն, լիեալ հնազանդ մահո՛ւ չափ, եւ մահու խաչի՛[4430]։ 9 Վասն որոյ եւ Աստուած զնա առաւե՛լ բարձրացոյց. եւ շնորհեաց նմա անուն՝ որ ՚ի վե՛ր է քան զամենայն անուն. 10 զի յանուն Յիսուսի Քրիստոսի ամենայն ծունր կրկնեսցի, երկնաւորաց եւ երկրաւորաց, եւ սանդարամետականաց. 11 եւ ամենայն լեզու խոստովան լիցի, թէ Տէր է Յիսուս Քրիստոս ՚ի փառս Աստուծոյ Հօր[4431]։ ժզ 12 Այսուհետեւ սիրելի՛ք իմ, որպէս յամենայնի հնազանդեցարուք, մի՛ միայն ՚ի գալստեան իմում, այլ առաւե՛լ եւս ա՛յժմ՝ յորժամ հեռի՛ս եմ ՚ի ձէնջ, ահի՛ւ եւ դողութեամբ զանձանց փրկութիւն գործեցէ՛ք[4432]։ 13 Զի Աստուած է որ յաջողէ ՚ի մեզ զկամելն եւ զառնելն վասն հաճութեան[4433]։ 14 Զամենայն ինչ գործեցէք առա՛նց տրտնջելոյ եւ քրթմնջելոյ. 15 զի եղիջիք անբիծք եւ անարատք՝ որդիք Աստուծոյ, անմե՛ղք ՚ի մէջ կամակոր եւ խեղաթե՛ւր ազգին. յորոց միջի երեւիցիք իբրեւ լուսաւո՛րք յաշխարհի[4434]. 16 զբա՛նն կենաց ունել յանձինս՝ ՚ի պարծա՛նս ինձ յաւուրն Քրիստոսի. զի ո՛չ ընդունա՛յն ինչ ընթացայ, եւ ո՛չ ընդունայն վաստակեցի[4435]։ 17 Այլ թէպէտ եւ նուիրիմ ՚ի վերայ պատարագի եւ պաշտաման հաւատոցն ձերոց, խնդամ եւ ուրախակի՛ց եմ ամենեցուն ձեր. 18 նոյնպէս եւ դուք խնդացէ՛ք՝ եւ ուրախակի՛ց եղերուք ինձ։

Դ 19 Բայց յուսամ ՚ի Տէր Յիսուս, զՏիմոթէոս վաղվաղակի արձակել առ ձեզ. զի եւ ինձ սրտի դեւր լինիցի, յորժամ գիտիցեմ ինչ զձէնջ[4436]։ 20 Զի ո՛չ զոք ունիմ համաշունչ, եթէ ընտանեբա՛ր հոգայցէ վասն ձեր։ 21 Զի ամենեքին զանձանց խնդրեն, եւ ո՛չ զՅիսուսի Քրիստոսի[4437]։ 22 Բայց զփորձ նորա գիտէք եւ դուք, զի իբրեւ որդի հօ՛ր ծառայեաց ընդ իս յաւետարանին[4438]։ 23 Արդ՝ զսա ակնունիմ արձակե՛լ, որպէս նոյնհետայն զանձնէ ստուգեցից[4439]։ 24 Այլ յուսացեալ եմ ՚ի Տէր՝ թէ եւ ե՛ս իսկ ընդ հուպ եկից[4440]։ 25 Բայց լա՛ւ համարեցայ զԵպափրոդիտո՛ս զեղբայր եւ զգործակից եւ զինուորակից իմ, զձե՛ր առաքեալ, եւ զպաշտօնեայ իմոց պիտոյից՝ առաքել առ ձեզ[4441]։ 26 Քանզի եւ ի՛նքն իսկ յոյժ անձկացեալ է տեսանել զամենեսին զձեզ. եւ հոգայր, զի ձեր լուեալ էր թէ խօթացա՛ւ։ 27 Եւ արդարեւ խօթացաւ մե՛րձ ՚ի մահ. այլ Աստուած ողորմեցա՛ւ նմա. ո՛չ նմա միայն, այլ եւ ինձ. զի մի՛ տրտմութիւն ՚ի վերայ տրտմութեան կրիցեմ[4442]։ 28 Արդ՝ փութապէս յղեցի զնա, զի տեսեալ զնա միւսանգամ ուրա՛խ լինիցիք. եւ ես առանց տրտմութեա՛ն եղէց[4443]։ 29 Ընկալջի՛ք զնա ՚ի Տէր ամենայն խնդութեամբ, եւ զայնպիսիսն առ պատուակա՛նս ունիջիք. 30 զի վասն գործո՛յ Տեառն մինչեւ ՚ի մահ մերձեցաւ, գո՛ւն գործեալ ոգւովք չափ. զի լցցէ՛ զձեր պակասութիւն իմոյ սպասաւորութեան[4444]։ վջ

3
Գլուխ Գ

Ե 1 Այսուհետեւ եղբա՛րք իմ, ուրա՛խ լերուք ՚ի Տէր. զնոյն գրել առ ձեզ՝ ինձ ոչ դանդաղելի է, եւ ձեզ կարի՛ զգուշալի[4445]։ 2 Զգո՛յշ եղերուք ՚ի շանց անտի. զգո՛յշ եղերուք ՚ի չար մշակաց անտի. զգո՛յշ եղերուք ՚ի կրճատութենէ անտի[4446]։ 3 Զի թլփատութիւնն մե՛ք եմք, որ Հոգւովն Աստուծոյ պաշտեմք, եւ պարծիմք ՚ի Քրիստոս Յիսուս, եւ ո՛չ ՚ի մարմին պանծացեալ եմք[4447]։ 4 Թէպէտ եւ ես իսկ զնոյն վստահութիւն ունի՛մ եւ ՚ի մարմնի, եթէ ոք համարիցի ա՛յլազգ վստահ լինել ՚ի մարմին, առաւե՛լ եւս ես[4448]. 5 թլփատութեամբ ութօրեայ. յազգէ Իսրայէլի, ՚ի ցեղէ՛ Բենիամինի. Եբրայեցի՛ յԵբրայեցւոյ. ըստ օրինացն փարիսեցի՛. 6 ըստ նախանձայոյզ լինելոյ՝ հալածէի՛ զեկեղեցին. ըստ արդարութեան օրինացն լիեալ անարա՛տ[4449]։ 7 Այլ որ ինչ ինձ շա՛հն էր, զայն վնաս համարիմ վասն Քրիստոսի[4450]։ 8 Այլ եւ համարիմ իսկ զամենայն վնաս՝ վասն առաւել գիտութեանն Յիսուսի Քրիստոսի Տեառն մերոյ. վասն որոյ յամենայնէ զրկեցայ՝ եւ համարիմ կղկղանս, զի զՔրիստոս շահեցայց[4451], 9 եւ գտա՛յց ՚ի նմա. իբրեւ ո՛չ եթէ զի՛մ ինչ արդարութիւն՝ որ յօրինաց անտի է ունիցիմ, այլ զհաւատո՛ցն Քրիստոսի, որ յԱստուծոյ արդարութիւնն է[4452]. 10 հաւատովք ճանաչե՛լ զնա, եւ զզօրութիւն յարութեան նորա, եւ զհաղորդութիւն չարչարանաց նորա, կերպարանակի՛ց լինել մահու նորա[4453]. 11 թէ որպէս հասից ՚ի մեռելոցն յարութիւն[4454]։ 12 Իբր ո՛չ եթէ արդէն առեալ իցէ. կամ արդէն կատարեալ իցեմ. զհետ մտեա՛լ եմ թէ հասի՛ց, մանաւանդ թէ ըմբռնեալ իսկ իցեմ ՚ի Քրիստոսէ Յիսուսէ[4455]։ 13 Ե՛ղբարք՝ ես ո՛չ համարիմ զանձն իմ թէ հասեալ իցեմ. բայց մի ինչ է, զի զառ ՚ի յետոյսն մոռացեալ է, եւ ՚ի յառաջադէ՛մսն նկրտեալ եմ[4456]. 14 ուշ եդեալ ընթանամ ՚ի կէտ կոչմանն Աստուծոյ, ՚ի Քրիստոս Յիսուս։ 15 Այսուհետեւ՛ որ միանգամ կատարեալքդ էք, զա՛յս խորհեցարո՛ւք. եւ եթէ ա՛յլ ազգ ինչ խորհիցիք, սակայն եւ զա՛յն Աստուած ձեզ յայտնեսցէ[4457]։ 16 Բայց յոր ժամանեցա՛քս՝ զսոյն խորհել, եւ սմի՛ն կանոնի միաբան լինել[4458]։ 17 Նմանօ՛ղք ինձ եղիջիք ե՛ղբարք, եւ գիտասջի՛ք զայնպիսիսն որ այնպէ՛սն գնայցեն, որպէս ունի՛քդ զմեզ ձեզ օրինակ[4459]։ 18 Զի բազո՛ւմք գնան, զորոց բազում անգամ ասէի ձեզ. բայց ա՛րդ՝ եւ լալով իսկ ասեմ զթշնամեաց խաչին Քրիստոսի. 19 որոց կատարածն կորո՛ւստ է. որոց աստուած որովայնն իւրեանց է, եւ փա՛ռք ամօթն իւրեանց, որք զերկրաւո՛րս եւ եթ խորհին[4460]։ 20 Այլ մեր առաքինութիւն յերկի՛նս է, ուստի եւ Փրկչի՛ն ա՛կն ունիմք՝ Տեառն Յիսուսի Քրիտոսի[4461]. 21 որ նորոգեսցէ զմարմին խոնարհութեան մերոյ, կերպարանակի՛ց լինել մարմնոյ փառաց նորա, ըստ զօրութեանն՝ առ ՚ի կարօղ լինելոյ հնազանդեցուցանե՛լ ընդ իւրեւ զամենայն[4462]։

4
Գլուխ Դ

Զ 1 Այսուհետեւ եղբա՛րք իմ սիրելիք եւ անձկալիք, ուրախութիւն իմ եւ պսակ. ա՛յսպէս հաստատո՛ւն կացէք ՚ի Տէր՝ սի՛րելիք։ 2 ՅԵւոդիա աղաչե՛մ, եւ զՍիւնտիք աղաչեմ զնոյն խորհել ՚ի Տէր։ 3 Այո՛ աղաչե՛մ եւ զքեզ՝ մտերի՛մ իմ եւ լծակից, եւ դու օգնակա՛ն լինիջիր նոցա՝ որք յաւետարանին նահատակեցան ընդ իս Կղ՚եմա՛ւ հանդերձ, եւ այլովք գործակցօ՛ք իմովք. որոց անուանքն ՚ի դպրութեան կենաց[4463]։ 4 Ուրա՛խ լերուք ՚ի Տէր յամենայն ժամ. դարձեալ ասեմ. Ուրա՛խ լերուք։ 5 Հեզութիւն ձեր յայտնի լիցի ամենայն մարդկան. Տէր մերձ է[4464]։ 6 Մի՛ ինչ հոգայք. այլ ամենայն աղօթիւք եւ խնդրուածովք, գոհութեամբ, խնդրուածք ձեր յայտնի՛ լիցին առ Աստուած։ 7 Եւ խաղաղութիւնն Աստուծոյ՝ որ ՚ի վեր է քան զամենայն միտս, պահեսցէ՛ զսիրտս ձեր եւ զմիտս ՚ի Քրիստոս Յիսուս[4465]։ ակ 8 Այսուհետեւ ե՛ղբարք՝ որ ինչ ճշմարտութեա՛մբ է, որ ինչ պարկեշտութեա՛մբ, որ ինչ արդարութեամբ, որ ինչ սրբութեամբ, որ ինչ սիրով, որ ինչ համբաւ բարեաց, որ ինչ քաջութեամբ, որ ինչ գովութեամբ, զա՛յն խորհիջի՛ք[4466]։ 9 Զոր ուսարուքն եւ ընկալարուք, եւ լուայք եւ տեսէք յիս, զա՛յն արարէք. եւ Աստուած խաղաղութեան եղիցի ընդ ձեզ[4467]։

Է 10 Ուրա՛խ եղէ ես ՚ի Տէր յոյժ. զի եւ դուք զմտաւ ածէք հոգա՛լ ինչ վասն իմ, որպէս եւ հոգայիքն. բայց բարբարէի՛ք իմն է՛[4468]։ 11 Իբր ո՛չ առ կարօտութեան ինչ ասեմ. զի ես ուսա՛յ՝ որովք կարեմ բաւակա՛ն լինել[4469]։ 12 Գիտե՛մ նուազել, գիտե՛մ առաւելուլ. յամենայնի ամենեւին խելամո՛ւտ եմ, եւ յագել, եւ քաղցենա՛լ. եւ առաւելուլ, եւ նուազե՛լ[4470]։ 13 Յամենայնի կարօ՛ղ եմ, այնու՝ որ զօրացոյցն զիս։ 14 Բայց բարւո՛ք արարէք զի կցորդ եղերուք ինձ ՚ի նեղութեանս։ 15 Գիտէ՛ք եւ դուք Փի՛լիպեցիք, զի ՚ի սկզբան աւետարանին իբրեւ ելի ես ՚ի Մակեդովնիա. եւ ո՛չ մի եկեղեցի հաղորդեա՛ց ինձ յաղագս տալոյ եւ առնլոյ, բայց միայն դո՛ւք. 16 զի եւ ՚ի Թեսաղոնիկ՝ միանգամ եւ երկիցս զպէտս իմ ետուք բերել[4471]։ 17 Իբր ո՛չ եթէ խնդրեմ զտուրսն, այլ խնդրեմ զպտուղն որ յաճախէ ՚ի բան ձեր։ 18 Այլ իմ առեա՛լ զամենայն, եւ առաւելեա՛լ եմ. ընկալայ՝ եւ լի՛ եմ ՚ի ձեռն Եպափրոդիտեայ, որ է ՚ի ձէնջ հոտ անուշից, պատարագ ընդունելի՝ հաճոյ Աստուծոյ[4472]։ 19 Եւ Աստուած իմ լի՛ արասցէ զամենայն պէտս ձեր, ըստ իւրում մեծութեանն՝ փառօք ՚ի Քրիստոս Յիսուս։ 20 Այլ Աստուծոյ եւ Հօր մերում փա՛ռք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։ 21 Ողջո՛յն տաջիք ամենայն սրբոց՝ ՚ի Քրիստոս Յիսուս[4473]։ 22 Ողջո՛յն տան ձեզ որ ընդ իս են եղբարք[4474]։ 23 Ողջո՛յն տան ձեզ ամենայն սուրբք. մանաւանդ որ ՚ի տանէ կայսե՛ր են[4475]։ 24 Շնո՛րհք Տեառն Յիսուսի ընդ ոգւոյդ ձերում. ամէն[4476]։

Առ Փիլիպեցիս՝ գրեցաւ ՚ի Հռովմէ ՚ի ձեռն Եպափրոդիտեայ։ Տունք մէ̃։

[4403] ՚Ի վերնագրիս՝ ոմանք. Թուղթ առ Փիլիպեցիս։ Իսկ Ոսկան. Առ Փիլիպպեցիսն։

[4404] Ոմանք. Պաւղոս առաքեալ, եւ Տիմոթէոս ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի, ամենայն սրբոց որ ՚ի Քրիստոս Յիսուս... եպիսկոպոսունք եւ սարկաւագունք։ Եւ ոմանք. Հանդերձ եպիսկոպոսօք եւ սարկաւագօք։

[4405] Ոմանք. Վստահ եմ յայտ, թէ։

[4406] Ոմանք. ՚Ի կապանս իմ, եւ ՚ի պատասխանատուութիւն աւե՛՛... շնորհացն զձեզ զամենեսեան։

[4407] Ոմանք. Վկայէ ինձ Աստուած առ ձեզ յամենեսին։

[4408] Ոմանք. Եւ զայս աղօթս... առաւել լիցին ՚ի գիտութիւն... իմաստութիւն։

[4409] Ոմանք. ՚Ի յաւրն Քրիստոսի։

[4410] Ոմանք. Կամիմ զի գիտիցէք։

[4411] Ոմանք. Յամենայն հրապարակս, եւ առ այլս ամենեսին։

[4412] Ոմանք. Կապանօք իմովք առաւել համար՛՛։ Ուր Ոսկան. Համարձակեալք ա՛՛։

[4413] Ոմանք. ՚Ի պատասխանատուութեան աւե՛՛։

[4414] Ոմանք. Բայց այս ինչ է... խնդամ եւ ուրախ եղէց։

[4415] Բազումք. Պահի ինձ ՚ի փրկութիւն։

[4416] Ոմանք. Որպէս եւ յամենայն ժամ։

[4417] Ոմանք. Եւ մեռանելն ինձ շահ։

[4418] Օրինակ մի. Ապա թէ կեանք մարմնոյս օգուտ գործեսցէ. եւ զինչ խնդրեցից՝ զայն ոչ գիտեմ։

[4419] Ոմանք. Նեղեալ եմ առ յերկոց՛՛։

[4420] Ոմանք. Եւ կալ եւ մնալ։

[4421] Ոմանք. Առաւել լիցին... եւ ՚ի միւսանգամ ՚ի գալստեան։

[4422] Ոմանք. Միայն եթէ ար՛՛... զի թէ գայցեմ։ Ոսկան յաւելու. Աւետարանին Քրիստոսի գնայց՛՛։ Օրինակ մի. Եւ միով շնչիւ նահատակիցէք։

[4423] Ոմանք. Արդ յԱստուծոյ է, որ ձեզ շնորհեցաւ ոչ միայն ՚ի նա... չարչարել, եւ նախատինս յանձն առնուլ։

[4424] Օրինակ մի. Զնոյն պատերազմ կրել։

[4425] Ոմանք. Գթութիւն եւ ողորմութիւնք։

[4426] Ոմանք. Զխնդութիւն իմ... զնոյն սէր յանձին ունիցիք, համաշունչք իցէք։ Ոսկան. Զի զնոյն խորհիջիք։

[4427] Ոմանք. Ընդ միմեանս լաւ համարել քան զան՛՛։

[4428] Ոմանք. Զանձանց եւ եթ խնդրէք։

[4429] Ոմանք. Որ ՚ի կերպարանսն Աստուծոյ։ Ոսկան. ՚Ի կերպարանս Աստուծոյ էր։

[4430] Ոմանք. Զանձն լինել հնա՛՛։

[4431] Ոմանք. Եթէ Տէր Յիսուս Քրիստոս է։

[4432] Ոմանք. Առաւել եւս եւ այժմ։

[4433] Յօրինակին. Փրկութիւն գործիցէք։ Ոմանք. Որ յաջողէ ՚ի ձեզ. կամ՝ յաջողէ ձեզ զկա՛՛։

[4434] Ոմանք. եղիցիք ամբիծք... եւ խեղաթիւր յազգին։

[4435] Ոմանք. Զբանս կենաց ու՛՛... ընդունայն ինչ վաստա՛՛։

[4436] Ոմանք. Բայց ես յուսամ ՚ի... վաղվաղակի առաքել առ ձեզ։

[4437] Ոմանք. Զի ամենեքեան։

[4438] Ոսկան. Նորա գիտացէ՛ք եւ դուք։ Օրինակ մի. Ծառայեաց ինձ յաւետա՛՛։

[4439] Ոմանք. Որպէս եւ նոյն հետայն զանձնէն։

[4440] Ոմանք. Այլ յուսամ ՚ի Տէր՝ թէ եւ։

[4441] Ոմանք. Եւ զզինուորակից։

[4442] Ոմանք. Խօթացաւ մինչեւ ՚ի մահ։

[4443] Ոմանք. Ուրախ լինիջիք։

[4444] Ոմանք. Վասն գործոյն Տեառն մինչ ՚ի մահ մեր՛՛։

[4445] Ոմանք. Ինձ ոչ ինչ դանդա՛՛։ Ուր ոմանք. Ինձ ինչ ոչ դանդա՛՛։

[4446] Ոմանք. Զգո՛յշ լերուք ՚ի շանց... լերուք... լերո՛ւք։

[4447] Ոմանք. Թլփատութիւն մեք եմք։ Ոսկան. Որք Հոգւով զԱստուած պաշտեմք։

[4448] Ոմանք. Ունիմ ՚ի մարմնի։

[4449] Ոմանք. Նախանձայոյզն լի՛՛։ Ոսկան ՚ի լուս՛՛. Զեկեղեցին Աստուծոյ։

[4450] Ոսկան. Շահն է, զայն։ Ոմանք. Համարէի վասն Քրիստոսի։

[4451] Ոսկան. Յիսուսի Քրիստոսի Տեառն իմոյ։

[4452] Ոմանք. Իբր ոչ եթէ զիմ արդարութիւն ինչ, որ յօրինաց անտի ունիցիմ... որ յԱստուծոյ արդարութենէն։ Ոսկան. Զհաւատոցն Քրիստոսի Յիսուսի։

[4453] Ոմանք. Մահուան նորա։

[4454] Ոսկան. ՚Ի մեռելոցն յարութեան։

[4455] Ոսկան. Արդէն առեալ իցեմ։

[4456] Օրինակ մի. Զառ ՚ի յետսն մոռացեալ եւ յառաջադէմն նկրտեալ եմ։ Ուր այլ օրինակ մի. Նկրտիմ։ Ոսկան. Մոռացեալ եմ, եւ ՚ի յառաջադէմսն նկրտեմ։

[4457] Ոմանք. Զայս խորհեսցուք. կամ՝ խորհեսջիք... Աստուած մեզ յայտնեսցէ։

[4458] Ոմանք. Կանոնի միաբանել։

[4459] Ոմանք. Եւ գիտեսջիք զայնպիսիսն... որպէս եւ ունիքդ զմեզ։

[4460] Ոմանք. Եւ փառքն ամօ՛՛... որք եւ զերկրաւորս։

[4461] Ոմանք. Առաքինութիւնն յեր՛՛... ուստի Փրկչին։

[4462] Ոմանք. Որ նորոգեաց զմար՛՛... փառացն իւրոց... ընդ իւր եւ զամենայն. կամ՝ ընդ իւրեւ եւ զամենայն։ ՚Ի լուս՛՛. Փառաց իւրոց. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։

[4463] Ոմանք. Եւ լծակից իմ... ՚ի դպրութիւն կենաց։ Ոսկան. Որոց անուանքն են ՚ի դպ՛՛։ Ուր օրինակ մի. Անուանքն գրեալ են ՚ի դպ՛՛։

[4464] Ոմանք. Հեզութիւնդ ձեր։•

[4465] Ոմանք. Եւ խաղաղութիւն Աստուծոյ։

[4466] Ոմանք. Զայն խորհեսջիք։

[4467] Ոմանք. Զոր եւ ուսարուքն։

[4468] Ոմանք. Բարբարէիքիմն է։

[4469] Ոմանք. Իբր ոչ եթէ առ կա՛՛։

[4470] Ոմանք. Եւ յագել եւ քաղցնուլ։

[4471] Ոմանք. ՚Ի Թեսաղոնիկէ միան՛՛։

[4472] ՚Ի բազումս պակասի. Որ է ՚ի ձէնջ։

[4473] Ոսկան. Սրբոց որք ՚ի Քրիստոս։

[4474] Ոմանք. Որ ընդիսն են։

[4475] Ոմանք. Որ ՚ի տանէս կայսեր։

[4476] Ոմանք. Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի ընդ ոգւոյդ։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ