ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԹԱԳԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆՑ ԵՐՐՈՐԴ

1
Գլուխ Ա

Ա 1 Եւ արքայ Դաւիթ ծերացեալ եւ անցեալ զաւուրբք. եւ ծածկէին զնա հանդերձիւք, եւ ո՛չ ջեռնոյր։ 2 Եւ ասեն ծառայք նորա. Խնդրեսցե՛ն տեառն մերոյ արքայի աղջի՛կ մի կոյս. եւ կացցէ՛ առաջի արքայի, եւ եղիցի դարմանել. եւ ննջեսցէ՛ ընդ նմա, եւ ջեռցի՛ տէր մեր արքայ։ 3 Եւ խնդրեցին աղջիկ մի գեղեցիկ յամենայն սահմանացն Իսրայէլի, եւ գտին զԱբիսա՛կ Սոմնացի. եւ ածին զնա առ արքայ։ 4 Եւ է՛ր աղջիկն գեղեցիկ յոյժ, եւ ջեռուցանէր զարքայ՝ եւ պաշտէ՛ր զնա. եւ արքայ ո՛չ գիտաց զնա։

Բ 5 Եւ Ադոնիա՝ որդի Ագիթայ ամբառնայր. ասէ. Ե՛ս թագաւորեցից։ Եւ արար իւր կառս եւ հեծեալս, եւ յիսուն այր սուրհանդակս ընթանալ առաջի նորա։ 6 Եւ հայրն ո՛չ արգելոյր զնա. եւ ո՛չ երբէք ասէր, թէ ընդէ՞ր արարեր զայդ. եւ ինքն էր գեղեցիկ տեսանելով. եւ զնա՛ ծնաւ յետ Աբեսողոմայ։ 7 Եւ եղեն բա՛նք նորա ընդ Յովաբայ որդւոյ Շարուհեայ, եւ ընդ Աբիաթարայ քահանայի. եւ օգնէին Ադոնիայ։ 8 Եւ Սադովկ քահանայ, եւ Բանեա որդի Յովիդայեայ, եւ Նաթան մարգարէ, եւ Սեմէի, եւ Ռէի. եւ որդիք զօրաւորք Դաւթի՝ չէի՛ն զհետ Ադոնիայ[3429]։ 9 Եւ եզեն Ադոնիա ոչխա՛րս եւ եզինս եւ գառինս՝ առ վիմին Զոողեթայ. որ է մօտ յերկիրն Ռովգելայ. եւ կոչեաց զամենայն եղբարս իւր զորդիս արքայի, եւ զամենայն զարս Յուդայ զծառայս արքայի[3430]։ 10 Եւ զՆաթան մարգարէ՝ եւ զԲանեա, եւ զզօրաւորսն, եւ զՍողոմոն զեղբայր իւր ո՛չ կոչեաց։

Գ 11 Եւ խօսեցա՛ւ Նաթան մարգարէ ընդ Բերսաբեայ մօր Սողոմոնի՝ եւ ասէ. Ո՞չ լուար զի թագաւորեաց Ադոնիա որդի Ագիթայ. եւ տէր մեր արքայ Դաւիթ ո՛չ գիտաց[3431]։ 12 Եւ արդ՝ ե՛կ տաց քեզ խրատ, եւ ապրեցուսցես զանձն քո, եւ զանձն որդւոյ քոյ Սողոմոնի։ 13 Ե՛րթ մուտ առ արքայ Դաւիթ, եւ խօսեսցիս ընդ նմա՝ եւ ասասցես. Ո՞չ դու տէ՛ր իմ արքայ երդուար աղախնոյ քում եւ ասացեր, թէ Սողոմոն որդի՛ քո թագաւորեսցէ յետ իմ, եւ նա՛ նստցի յաթոռ իմ. եւ այն զի՞նչ է զի թագաւորեաց Ադոնիա։ 14 Եւ ահա մինչդեռ դո՛ւ խօսիցիս անդ ընդ արքայի, ե՛ս մտից եւ լցից զբանս քո[3432]։ 15 Եւ եմուտ Բերսաբէէ առ արքայ ՚ի սենեակն, եւ արքայ ծերացեալ էր յոյժ. եւ Աբիսակ Սոմնացի կա՛յր ՚ի սպասու արքայի։ 16 Խոնարհեցաւ Բերսաբէէ՝ եւ երկի՛ր եպագ արքայի։ Եւ ասէ արքայ. Զի՞ է քեզ։ 17 Եւ նա ասէ. Տէ՛ր իմ արքայ, դու երդուար ՚ի Տէր Աստուած քո՝ աղախնոյ քում եւ ասացեր, թէ Սողոմոն որդի քո թագաւորեսցէ յետ իմ, եւ նա՛ նստցի յաթոռ իմ. 18 եւ ահա Ադոնիա թագաւորեաց. եւ դու տէր իմ արքայ ո՛չ գիտացեր. 19 եւ եզեն արջառս եւ ոչխարս եւ գառինս բազումս, եւ կոչեաց զամենայն որդիս արքայի, եւ զԱբիաթար քահանայ, եւ զՅովաբ իշխան զօրուն. եւ զՍողոմոն զծառայ քո ո՛չ կոչեաց։ 20 Եւ տէ՛ր իմ արքայ՝ աչք ամենայն Իսրայէլի ՚ի քե՛զ են, պատմել նոցա թէ ո՛ նստցի յաթոռ տեառն իմոյ արքայի յետ նորա. 21 եւ եղիցի եթէ ննջեսցէ տէր իմ արքայ ընդ հարս իւր, եւ լինիցիմ ես եւ որդի իմ Սողոմոն վնասապա՛րտք[3433]։ 22 Եւ մինչդեռ նա խօսէ՛ր ընդ արքայի, եկն Նաթան մարգարէ. 23 եւ պատմեցաւ արքայի եւ ասեն. Ա՛ւասիկ Նաթան մարգարէ։ Եւ եմո՛ւտ առաջի արքայի, եւ երկիր եպագ արքայի ՚ի վերայ երեսաց իւրոց յերկիր։ 24 Եւ ասէ Նաթան. Տէ՛ր իմ արքայ՝ դո՞ւ ասացեր եթէ Ադոնիա թագաւորեսցէ զկնի իմ, եւ նա՛ նստցի յաթոռ իմում. 25 զի էջ այսօր, եւ եզեն արջառս եւ ոչխարս եւ գառինս բազումս. եւ կոչեաց զամենայն որդիսն արքայի, եւ զիշխանս զօրուն, եւ զԱբիաթար քահանայ. եւ ահա ուտե՛ն եւ ըմպեն առաջի նորա, եւ ասեն. Կեցցէ՛ արքայ Ադոնիա։ 26 Եւ զի՛ս զծառայ քո, եւ զՍադովկ քահանայ՝ եւ զԲանեա որդի Յովիդայեայ, եւ զՍողոմոն զծառայ քո ո՛չ կոչեաց։ 27 Եթէ ՚ի ձեռն տեա՞ռն իմոյ արքայի եղեւ բանն այն. եւ ո՛չ ցուցեր ծառայի քում թէ ո՞ նստցի յաթոռ տեառն իմոյ արքայի յե՛տ նորա։

Դ 28 Պատասխանի ետ Դաւիթ արքայ՝ եւ ասէ. Կոչեցէ՛ք առ իս զԲերսաբէէ։ Եւ եմուտ առաջի նորա, եւ եկաց յանդիման նորա։ 29 Եւ երդուաւ արքայ եւ ասէ. Կենդանի՛ է Տէր, որ փրկեաց զանձն իմ յամենայն նեղութենէ. 30 զի որպէս երդուայ ՚ի Տէր Աստուած Իսրայէլի՝ եւ ասեմ, եթէ Սողոմոն որդի՛ քո թագաւորեսցէ յետ իմ, եւ նա՛ նստցի յաթոռ իմ փոխանակ իմ, եթէ ո՛չ այսպէս արարից յաւուր յայսմիկ[3434]։ 31 Եւ խոնարհեցաւ Բերսաբէէ ՚ի վերայ երեսաց իւրոց յերկիր, եւ երկի՛ր եպագ արքայի՝ եւ ասէ. Կեցցէ՛ տէր իմ արքայ Դաւիթ յաւիտեան։ 32 Եւ ասէ արքայ Դաւիթ. Կոչեցէ՛ք առ իս զՍադովկ քահանայ՝ եւ զՆաթան մարգարէ, եւ զԲանեա որդի Յովիդայեայ։ Եւ մտի՛ն առաջի արքայի։ 33 Եւ ասէ ցնոսա արքայ. Առէ՛ք ընդ ձեզ զծառայս տեառն ձերոյ. եւ հեծուցէ՛ք զՍողոմոն զորդի իմ ՚ի ջորւոջն իմում, եւ իջուցէ՛ք զնա ՚ի Գեհոն։ 34 Եւ օծցե՛ն զնա անդ Սադովկ քահանայ՝ եւ Նաթան մարգարէ ՚ի թագաւոր ՚ի վերայ Իսրայէլի. եւ փո՛ղ հարէք եղջերեաւն, եւ ասասջի՛ք. Կեցցէ՛ արքայ Սողոմոն։ 35 Եւ ելջի՛ք զկնի նորա, եւ մտցէ եւ նստցի յաթո՛ռ իմում, եւ նա՛ թագաւորեսցէ ընդ իմ. եւ ե՛ս ետու հրաման լինել նմա առաջնո՛րդ ՚ի վերայ Իսրայէլի եւ Յուդայ։ 36 Եւ պատասխանի ետ Բանեա որդի Յովիդայեայ արքայի՝ եւ ասէ. Եղիցի՛ այդպէս. հաւատարմացուսցէ՛ Տէր Աստուած տեառն իմոյ արքայի. 37 եւ որպէս է՛ր Տէր ընդ տեառն իմում արքայի, եղիցի՛ եւ ընդ Սողոմոնի. եւ մեծացուսցէ՛ զաթոռ նորա քան զաթոռ տեառն իմոյ արքայի Դաւթի[3435]։ 38 Եւ է՛ջ Սադովկ քահանայ, եւ Նաթան մարգարէ, եւ Բանեա որդի Յովիդայեայ, եւ Քերեթին եւ Ոփելեթին. եւ հեծուցին զՍողոմոն ՚ի ջորւոջն արքայի Դաւթի, եւ տարա՛ն զնա ՚ի Գեհոն։ 39 Եւ ա՛ռ Սադովկ քահանայ զեղջեւրն իւղոյ ՚ի խորանէն եւ օծ զՍողոմոն. եւ եհար զփողն եղջերեայ, եւ ասէ ամենայն ժողովուրդն. Կեցցէ՛ արքայ Սողոմոն[3436]։ 40 Եւ ել ամենայն ժողովուրդն զհետ նորա, եւ պա՛ր առեալ պարուք ուրա՛խ լինէին մեծաւ ուրախութեամբ. եւ հնչեաց երկիրն ՚ի բարբառոյ նոցա[3437]։ 41 Եւ լուա՛ւ Ադոնիա եւ ամենայն բազմականք նորա, եւ կատարեցի՛ն նոքա զուտելն. եւ լուաւ Յովաբ զձա՛յն եղջերոյն՝ եւ ասէ. Զի՞նչ է բարբառն որ հնչէ ՚ի քաղաքին[3438]։ 42 Եւ մինչդեռ նա խօսէր՝ ահա Յովնաթան՝ որդի Աբիաթարու քահանայի եհաս. եւ ասէ Ադոնիա. Մո՛ւտ՝ զի այր զօրութեան ես դու, եւ բարութիւնս աւետարանես։ 43 Պատասխանի ետ Յովնաթան եւ ասէ ցԱդոնիա. Եւ կարի՛ իսկ քաջ. տէր մեր արքայ Դաւիթ թագաւորեցոյց զՍողոմոն. 44 եւ առաքեաց ընդ նմա արքայ զՍադովկ քահանայ, եւ զՆաթան մարգարէ, եւ զԲանեա որդի Յովիդայեայ, եւ զՔերեթին եւ զՈփելեթին. եւ հեծուցին զնա ՚ի ջորւոջն արքայի[3439], 45 եւ օծին զնա Սադովկ քահանայ եւ Նաթան մարգարէ ՚ի թագաւո՛ր ՚ի Գեհոն. եւ ելին անտի ուրախութեամբ, եւ հնչեաց քաղաքն. եւ ա՛յն է բարբառն՝ զոր լուարուք[3440]։ 46 Եւ նստա՛ւ Սողոմոն յաթոռն արքայութեան. 47 եւ մտին ծառայքն արքայի օրհնել զտէր մեր զարքայ Դաւիթ՝ եւ ասեն. Մեծացուսցէ՛ Աստուած զանուն Սողոմոնի որդւոյ քոյ՝ քան զանուն քո, եւ մեծացուսցէ՛ զաթոռ նորա քան զաթոռ քո։ Եւ երկի՛ր եպագ արքայ յանկողնէ իւրմէ[3441]։ 48 Եւ ա՛յսպէս ասաց արքայ. Օրհնեա՛լ է Տէր Աստուած Իսրայէլի՝ որ ետ ինձ այսօր ՚ի զաւակէ իմմէ նստել յաթոռ իմ. եւ աչք իմ տեսանեն։ 49 Եւ զարհուրեցան, եւ յարեան ամենայն կոչնականքն Ադոնիայ. եւ գնացին ա՛յր իւրաքանչիւր զճանապարհ իւր։

Ե 50 Եւ Ադոնիա երկեա՛ւ յերեսաց Սողոմոնի, եւ յարեաւ չոգաւ բո՛ւռն եհար զեղջերաց սեղանոյն։ 51 Եւ ա՛զդ եղեւ Սողոմոնի՝ եւ ասեն. Ահա Ադոնիա երկեաւ յարքայէ Սողոմոնէ՝ եւ ունի զեղջերաց սեղանոյն՝ եւ ասէ. Երդուիցի ինձ այսօր արքայ Սողոմոն, եթէ ո՛չ սպանցէ զծառայ իւր սրով։ 52 Եւ ասէ Սողոմոն. Եթէ լինիցի յորդի զօրութեան, ո՛չ անկցի ՚ի հերոյ նորա մազ մի ՚ի գետին. ապա թէ չարութիւն գտցի ՚ի նմա՝ մահո՛ւ մեռցի[3442]։ 53 Եւ առաքեաց արքայ Սողոմոն, եւ իջոյց զնա ՚ի վերուստ ՚ի սեղանոյ անտի. եւ եմուտ երկի՛ր եպագ արքայի Սողոմոնի. եւ ասէ ցնա Սողոմոն. Ե՛րթ ՚ի տուն քո։

2
Գլուխ Բ

Զ 1 Եւ մերձեցան աւուրք Դաւթի մեռանելոյ. եւ պատասխանի ետ Սողոմոնի որդւոյ իւրում, եւ ասէ. 2 Ես երթամ զճանապա՛րհ ամենայն երկրի. եւ դու զօրասցի՛ս եւ եղիցես յա՛յր[3443]. 3 եւ պահեսցե՛ս զպահպանութիւնս Տեառն Աստուծոյ քոյ, գնա՛լ ՚ի ճանապարհս նորա. եւ պահե՛լ զպատուիրանս նորա եւ զիրաւունս, եւ զդատաստանս եւ զվկայութիւնս նորա. զգրեալս յօրէնս Մովսիսի. զի ՚ի մի՛տ առնուցուս զոր առնիցես, ըստ ամենայնի զոր պատուիրեմ քեզ[3444]։ 4 Զի հաստատեսցէ Տէր զբան իւր զոր խօսեցաւ վասն իմ եւ ասէ. Եթէ պահեսցեն որդիք քո զճանապարհս իւրեանց գնալ առաջի իմ ճշմարտութեամբ յամենայն սրտէ իւրեանց՝ եւ յամենայն անձնէ իւրեանց, ասէ՝ մի՛ սատակեսցի այր յաթոռոյ Իսրայէլի։ 5 Եւ դու ինքնի՛ն գիտես, զոր ինչ արա՛ր ինձ Յովաբ որդի Շարուհեայ, եւ զոր ինչ արար ընդ երկուս իշխանս զօրաց Իսրայէլի՝ ընդ Աբեններ որդի Ներեայ, եւ ընդ Ամեսայի որդի Յեթերայ, եւ սպան զնոսա. եւ խնդրեաց զարիւն պատերազմի ՚ի խաղաղութեան. եւ ետ զարիւն անպարտ ՚ի կեանս իւրում, ՚ի մէջ իւր, եւ ՚ի կօշիկս ոտից իւրոց։ 6 Եւ արասցե՛ս ըստ իմաստութեան քում. եւ ո՛չ իջուսցես զալիս նորա խաղաղութեամբ ՚ի դժոխս։ 7 Եւ որդւոցն Բերզելեայ Գաղաադացւոյ արասցե՛ս ողորմութիւն. եւ եղիցին ընդ այնոսիկ որ ուտիցեն ՚ի սեղանոյ քումմէ. զի ա՛յնպէս մերձեցան յիս ՚ի փախչելն իմում յերեսաց Աբեսողոմայ եղբօր քոյ։ 8 Եւ ահա ընդ քե՛զ է Սեմէի որդի Գերեայ որդւոյ Յեմինայ Բաւորիմացւոյ. եւ նա անէծ զիս անէծս ցաւագինս, յաւուր յորում գնացեալ երթայի ՚ի Բանակս. եւ նա էջ ընդ առաջ իմ ՚ի Յորդանան, եւ երդուայ նմա ՚ի Տէր՝ եւ ասեմ, եթէ ո՛չ սպանից զքեզ սրով[3445]։ 9 Եւ մի՛ անպա՛րտ առնիցես զնա, զի այր իմաստուն ես դու, գիտասջի՛ր որպէս առնիցես նմա. եւ իջուսցես զալիս նորա արեամբ ՚ի դժոխս։ 10 Եւ ննջեա՛ց Դաւիթ ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ ՚ի քաղաքի Դաւթի։ 11 Եւ աւուրք զորս թագաւորեաց Դաւիթ ՚ի վերայ Իսրայէլի՝ ամք քառասուն. ՚ի Քեբրոն թագաւորեաց ամս եւթն. եւ յԵրուսաղէմ թագաւորեաց ամս երեսուն եւ երիս։ 12 Եւ Սողոմոն նստա՛ւ յաթոռ Դաւթի հօր իւրոյ՝ ամաց երկոտասանից, եւ պատրաստեցաւ թագաւորութիւն նորա յոյժ։

Է 13 Եւ եմո՛ւտ Ադոնիա որդի Ագիթայ առ Բերսաբէէ մա՛յր Սողոմոնի, եւ երկի՛ր եպագ նմա. եւ ասէ. Խաղաղութի՞ւն է մուտդ քո։ Եւ ասէ. Խաղաղութիւն է։ 14 Եւ ասէ. Բա՛նք ինչ են իմ ընդ քեզ։ Եւ ասէ. Խօսեա՛ց։ 15 Եւ ասէ ցնա. Դու ինքնի՛ն գիտես զի ի՛մ էր թագաւորութիւնն. եւ յի՛մ վերայ եդ ամենայն Իսրայէլ զերեսս իւր ՚ի թագաւոր. եւ դարձաւ թագաւորութիւնն, եւ եղեւ եղբօր իմում. զի ՚ի Տեառնէ եղեւ նմա[3446]։ 16 Եւ արդ՝ խնդի՛ր մի խնդրեմ ՚ի քէն, մի՛ դարձուցաներ զերեսս քո յինէն։ Եւ ասէ ցնա Բերսաբէէ. Խօսեա՛ց[3447]։ 17 Եւ ասէ ցնա. Ասասցե՛ս ցՍողոմոն արքայ, զի ո՛չ դարձուսցէ զերեսս իւր ՚ի քէն. եւ տացէ՛ ինձ զԱբիսակ Սոմնացի կնութեան[3448]։ 18 Եւ ասէ Բերսաբէէ. Բարւո՛ք է, ե՛ս խօսեցայց վասն քո ընդ արքայի։ 19 Եւ եմուտ Բերսաբէէ առ արքայ Սողոմոն խօսել ընդ նմա վասն Ադոնիայ. եւ յոտն եկաց արքայ ընդ առաջ նորա, եւ համբուրեաց զնա. եւ նստաւ յաթոռ իւրում, եւ եդաւ աթոռ մօրն արքայի, եւ նստաւ ընդ աջմէ նորա[3449]. 20 եւ ասէ ցնա. Խնդիր մի փոքր խնդրե՛մ ես ՚ի քէն, մի՛ դարձուցանիցես զերեսս քո յինէն։ Եւ ասէ արքայ. Խնդրեա՛ մայր իմ. զի ո՛չ դարձուցից զերեսս իմ ՚ի քէն։ 21 Եւ ասէ. Տացի՛ Աբիսակ Սոմնացի Ադոնիայ եղբօր քում կնութեան։ 22 Պատասխանի ետ արքայ Սողոմոն՝ եւ ասէ ցմայր իւր. Եւ ընդէ՞ր խնդրիցես զԱբիսակ Սոմնացի Ադոնիայ, այլ խնդրեա՛ նմա զթագաւորութիւնս. զի նա երէց եղբա՛յր է քան զիս, եւ նորա՛ Աբիաթար քահանայ, եւ Յովաբ որդի Շարուհեայ սպարապե՛տ եւ բարեկամ։ 23 Եւ երդուաւ արքայ Սողոմոն ՚ի Տէր՝ եւ ասէ. Օ՛ն եւ օ՛ն արասցէ ինձ Աստուած՝ եւ օ՛ն եւ օն յաւելցէ՝ եթէ ո՛չ հակառակ անձին իւրոյ խօսեցաւ Ադոնիա զբանդ զայդ։ 24 Եւ արդ՝ կենդանի՛ է Տէր, որ արար զիս եւ ե՛դ յաթոռ Դաւթի հօր իմոյ, եւ նա արա՛ր ինձ տուն որպէս եւ խօսեցաւ Տէր, եթէ ո՛չ այսօ՛ր իսկ մեռցի Ադոնիա։ 25 Եւ առաքեաց արքայ Սողոմոն ՚ի ձեռն Բանեայ որդւոյ Յովիդեայ, եւ սպան զնա. եւ մեռաւ Ադոնիա յաւուր յայնմիկ։ 26 Եւ ցԱբիաթար քահանայ ասէ արքայ. Ե՛րթ յԱնաթովթ յագարակ քո, զի այր մահո՛ւ ես դու յաւուր յայսմիկ. եւ ո՛չ սպանից զքեզ, զի կրեցեր զտապանակ ուխտին Տեառն առաջի հօր իմոյ. եւ զի չարչարեցար ամենայն ուրեք՝ ուր չարչարեցաւ հայր իմ։ 27 Եւ եհան Սողոմոն զԱբիաթար՝ չլինե՛լ քահանայ Տեառն. առ ՚ի կատարելոյ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ ՚ի վերայ տանն Հեղեայ ՚ի Սելով։ 28 Եւ լո՛ւր եհաս մինչեւ առ Յովաբ. զի Յովաբ միտեալ էր զհետ Ադոնիայ, եւ ո՛չ միտեցաւ զհետ Սողոմոնի. եւ փախեաւ Յովաբ ՚ի խորանն Տեառն, եւ բուռն եհար զեղջերաց սեղանոյն։ 29 Եւ ա՛զդ եղեւ Սողոմոնի՝ եւ ասեն, թէ փախեաւ Յովաբ ՚ի խորանն Տեառն. եւ ահա ունի զեղջերաց սեղանոյն։ Եւ առաքեաց Սողոմոն առ Յովաբ՝ եւ ասէ. Զի՞ եղեւ քեզ զի փախեար ՚ի սեղանդ։ Եւ ասէ Յովաբ. Զի երկեայ յերեսաց քոց, եւ փախեայ առ Տէր։ Եւ առաքեաց Սողոմոն արքայ զԲանեա որդի Յովիդեայ եւ ասէ. Ե՛րթ սպա՛ն զնա, եւ թաղեա՛ զնա[3450]։ 30 Եւ չոգաւ Բանեա որդի Յովիդեայ առ Յովաբ ՚ի խորանն Տեառն, եւ ասէ ցնա. Ա՛յսպէս ասէ արքայ. Ե՛լ այտի։ Եւ ասէ Յովաբ. Չելանե՛մ քանզի աստէն մեռանիմ։ Եւ դարձաւ Բանեա որդի Յովիդեայ, եւ խօսեցաւ ընդ արքայի՝ եւ ասէ. Զա՛յս ինչ խօսեցաւ Յովաբ, եւ զա՛յս ինչ ետ պատասխանի։ 31 Եւ ասէ ցնա արքայ. Ե՛րթ՝ եւ արա՛ նմա որպէս եւ ասացն, եւ սպա՛ն զնա, եւ թաղեա՛ զնա. եւ բարձցե՛ս այսօր զարիւնն զուր զոր եհեղ Յովաբ՝ յինէ՛ն եւ ՚ի տանէ հօր իմոյ։ 32 Դարձոյց Տէր զարիւն անիրաւութեան նորա ՚ի նորի՛ն գլուխ, որպէս պատահեաց երկուց արանց արդարոց եւ քաջաց քան զնա, եւ սպան զնոսա սրով. եւ հայր իմ ո՛չ գիտաց զարիւն նոցա. զԱբեննէր որդի Ներեայ՝ զսպարապետն Իսրայէլի, եւ զԱմեսայի որդի Յեթերայ զսպարապետն Յուդայ։ 33 Եւ դարձան արիւնք նոցա ՚ի գլո՛ւխ դորա, եւ ՚ի գլուխ զաւակի դորա յաւիտեան. եւ Դաւթի եւ զաւակի իւրոյ եւ տա՛ն իւրոյ եւ աթոռոյ իւրոյ՝ եղիցի խաղաղութիւն ՚ի Տեառնէ յաւիտեան[3451]։ 34 Եւ ել Բանեա որդի Յովիդեայ, եւ պատահեաց Յովաբայ եւ սպան զնա, եւ թաղեաց զնա ՚ի տան իւրում յանապատին։ 35 Եւ ետ արքայ զԲանեայ որդի Յովիդեայ փոխանակ նորա ՚ի զօրավարութիւն. եւ թագաւորութիւնն ուղղէր յԵրուսաղէմ. եւ զՍադովկ քահանայ ետ արքայ փոխանակ Աբիաթարու՝ ՚ի քահանայ առաջի Տեառն։

Ը Եւ ե՛տ Տէր Սողոմոնի հանճա՛ր եւ իմաստութիւն բազում յոյժ, եւ լայնութիւն սրտի իբրեւ զաւա՛զ առ եզր ծովու. եւ բազմացա՛ւ հանճար Սողոմոնի քան զամենայն որդւոց նախնեաց, եւ քան զիմաստնոց եգիպտացւոց։ Եւ ա՛ռ զդուստրն փարաւոնի, եւ ած զնա ՚ի քաղաքն Դաւթի, մինչեւ կատարել նորա զտունն իւր. եւ նախ զտունն Տեառն, եւ զպարիսպն Երուսաղեմի շուրջանակի, զեւթն ամ արա՛ր եւ կատարեաց։ Եւ էին Սողոմոնի եւթանասուն հազար բեռնակրաց, եւ ութսուն հազար քարահատաց ՚ի լերինն։ Եւ արար Սողոմոն զծովն, եւ զմոյթսն, եւ զաւազանսն մեծամեծսն. եւ զսիւնսն. եւ զջրաբուխսն սրահին. եւ զծովն պղնձի։ Եւ շինեաց զբարձաւանդակն մահարձանօք, եւ անջրպետեաց զքաղաքն Դաւթի։ Եւ ապա դուստրն փարաւոնի ել ՚ի քաղաքէն Դաւթի ՚ի տո՛ւն իւր զոր շինեաց նմա. եւ ապա շինեաց զբարձաւանդակն։ Եւ Սողոմոն մատուցանէր երիցս ՚ի տարւոջ ողջակէզս եւ խաղաղականս ՚ի վերայ սեղանոյն զոր շինեա՛ց Տեառն, եւ արկանէր խո՛ւնկս առաջի Տեառն. եւ կատարեա՛ց զտունն։

Թ Եւ ա՛յս են իշխանք որ կային ՚ի վերայ գործոյն Սողոմոնի. երեք հազար եւ վեց հարիւր գործավարք ժողովրդեանն, որ գործէին զգործն։ Եւ շինեա՛ց զԱսուր, եւ զՄակդով, եւ զԱզեր, եւ զԲեթորոն վերին, եւ զԲալաաթ. բայց յե՛տ շինելոյն նորա զտունն Տեառն, եւ զպարիսպն Երուսաղեմի շուրջանակի, ապա՛ շինեաց եւ զքաղաքսն զայնոսիկ։

Ժ Եւ մինչդեռ կենդանի՛ էր Դաւիթ՝ պատուիրեաց Սողոմոնի, եւ ասէ. Ահա ընդ քե՛զ է Սեմէի որդի Գերեայ՝ որդի զաւակի Յեմինայ ՚ի Քեբրոնէ. նա անէ՛ծ զիս անէծս ցաւագինս յաւուր յորում գնացեալ երթայի ՚ի Բանակս։ Եւ նա էջ ընդ առաջ իմ յափն Յորդանանու. եւ երդուա՛յ նմա ՚ի Տէր, թէ ո՛չ մեռցիս սրով. եւ արդ՝ մի՛ առնիցես զնա անպարտ. զի այր իմաստո՛ւն ես դու, եւ գիտասցե՛ս զինչ առնիցես նմա, եւ իջուսցես զալիս նորա արեամբ ՚ի դժոխս[3452]։ 36 Եւ առաքեաց արքայ եւ կոչեաց զՍեմէի, եւ ասէ ցնա. Շինեա՛ դու քեզ տո՛ւն յԵրուսաղէմ, եւ նի՛ստ անդ, եւ մի՛ ուրեք ելանիցես անտի. 37 եւ եղիցի յաւուր ելանելոյ քոյ՝ թէ անցանիցես ընդ հեղեղատն Կեդրոնի, գիտելով գիտասջիր զի մահո՛ւ մեռանիցիս, եւ արիւն քո ՚ի գլո՛ւխ քո եղիցի։ Եւ երդուաւ նմա արքայ յաւուր յայնմիկ։ 38 Եւ ասէ Սեմէի ցարքայ. Բարի՛ է բանդ զոր խօսեցար տէր իմ արքայ, ա՛յնպէս արասցէ ծառայ քո։ Եւ նստաւ Սեմէի յԵրուսաղէմ ամս երիս։ 39 Եւ եղեւ յետ երից ամաց՝ փախեան ծառայք երկու՝ Սեմեայ առ Անքուս՝ որդի Մաաքայ արքայ Գեթայ. եւ ա՛զդ եղեւ Սեմեայ եւ ասեն. Ահա երկու ծառայք քո ՚ի Գէ՛թ են[3453]։ 40 Յարեաւ Սեմէի եւ հանդերձեաց զէշ իւր, եւ գնաց առ Անքուս խնդրել զծառայս իւր. եւ չոգաւ Սեմէի եւ ած զծառայսն իւր ՚ի Գեթայ[3454]։ 41 Եւ պատմեցաւ Սողոմոնի՝ ասեն, թէ չոգաւ Սեմէի յԵրուսաղեմէ ՚ի Գէթ՝ եւ դարձոյց զծառայս իւր։ 42 Եւ առաքեաց արքայ եւ կոչեաց զՍեմէի՝ եւ ասէ ցնա. Ո՞չ երդմնեցուցի զքեզ ՚ի Տէր, եւ եդի քեզ վկայութիւն՝ եւ ասեմ. Յաւուր յորում ելանիցես յԵրուսաղեմէ՝ եւ երթայցես յաջ կամ յահեակ՝ գիտելով գիտասջիր զի մահո՛ւ մեռանիցիս. եւ ասացեր ցիս. Բարի՛ է բանդ զոր լուայ[3455]. 43 եւ արդ՝ զիա՞րդ է զի ո՛չ պահեցեր զերդումն Տեառն, եւ զպատուէրն զոր պատուիրեցի քեզ[3456]։ 44 Եւ ասէ արքայ ցՍեմէի. Դու ինքնի՛ն գիտես զչարութիւն քո, զոր գիտէ սիրտ քո զոր արարեր ընդ Դաւթի հօր իմում. եւ հատոյց Տէր զչարիսն քո ՚ի գլուխ քո. 45 եւ արքայ Սողոմոն օրհնեա՛լ է, եւ աթոռ Դաւթի պատրա՛ստ առաջի Տեառն յաւիտեան։ 46 Հրամա՛ն ետ արքայ Սողոմոն Բանեայ որդւոյ Յովիդայեայ. եւ ել սպա՛ն զնա, եւ մեռաւ։

3
Գլուխ Գ

ԺԱ 1 Եւ ՚ի հաստատե՛լ թագաւորութեանն Սողոմոնի, խնամութի՛ւն արար Սողոմոն ընդ փարաւոնի արքային Եգիպտացւոց, եւ ա՛ռ զդուստր նորա՝ եւ ած ՚ի քաղաք Դաւթի, մինչեւ կատարեաց շինել զտուն իւր՝ եւ զտուն Տեառն, եւ զպարիսպն Երուսաղեմի շուրջանակի։ 2 Սակայն ժողովուրդն արկանէին խո՛ւնկս ՚ի վերայ բարձանց. զի ո՛չ շինեցաւ տուն անուան Տեառն մինչեւ ցաւուրսն ցայնոսիկ[3457]։ 3 Եւ սիրեաց Սողոմոն զՏէր՝ գնա՛լ ըստ հրամանաց Դաւթի հօր իւրոյ, բայց ՚ի բարձունս եւ նա՛ զոհէր՝ եւ արկանէր խունկս։ 4 Եւ յարեա՛ւ գնա՛ց արքայ ՚ի Գաբաւոն զոհե՛լ անդ, զի նա առաւել բարձրագոյն եւ մե՛ծ էր. հազա՛ր ողջակէզ եհան Սողոմոն ՚ի վերայ սեղանոյն այնորիկ ՚ի Գաբաւոն։

ԺԲ 5 Եւ երեւեցա՛ւ Տէր Սողոմոնի ՚ի քուն գիշերոյ. եւ ասէ Տէր ցՍողոմոն. Խնդրեա՛ դու քեզ խնդիր ինչ։ 6 Եւ ասէ Սողոմոն. Դո՛ւ արարեր ողորմութիւն մեծ ընդ Դաւթի հօր իմոյ, որպէս եւ շրջեցաւ առաջի քո ճշմարտութեամբ եւ արդարութեամբ եւ ուղղութեամբ սրտի ընդ քեզ. եւ պահեցեր նմա զողորմութիւնս զայս մեծ՝ տա՛լ որդւոյ նորա նստել յաթոռ նորա՝ որպէս եւ յաւուր յայսմիկ։ 7 Եւ արդ՝ Տէր Աստուած իմ, դու ետուր զծառայ քո փոխանակ Դաւթի հօր իմոյ, եւ ե՛ս եմ մանուկ փոքր, եւ ո՛չ գիտեմ զել եւ զմուտ իմ. 8 եւ ծառայ քո ՚ի մէջ ժողովրդեան քո է՝ զոր ընտրեցեր ժողովուրդ քո՝ բազում, անթիւ եւ անհամար ՚ի բազմութենէ[3458]։ 9 Եւ տացես ծառայի քում սի՛րտ լսելոյ եւ դատելոյ զժողովուրդ քո արդարութեամբ, խելամո՛ւտ լինել ՚ի մէջ բարւոյ եւ չարի. քանզի ո՞ կարիցէ դատել զայս ժողովուրդ քո զծանր։ 10 Եւ հաճո՛յ թուեցաւ բանն առաջի Տեառն, զի խնդրեաց Սողոմոն զայն բան։ 11 Եւ ասէ ցնա Տէր. Փոխանակ զի խնդրեցե՛ր յինէն զբանդ զայդ, եւ ո՛չ խնդրեցեր քեզ աւուրս բազումս, եւ ո՛չ խնդրեցեր քեզ մեծութիւն, եւ ո՛չ խնդրեցեր զանձինս թշնամեաց քոց. այլ խնդրեցեր դու քեզ խելամո՛ւտ լինել լսելոյ զիրաւունս. 12 ահա արարի՛ ըստ բանիդ քում. ահա ետո՛ւ քեզ սիրտ իմաստուն եւ հանճարեղ. իբրեւ զքեզ ո՛չ ոք եղեւ յառաջ քան զքեզ, եւ յետ քո ո՛չ ոք յարիցէ նմանօղ քեզ[3459]։ 13 Եւ զոր ո՛չ եւս խնդրեցեր՝ ետո՛ւ քեզ, զմեծութիւն եւ զփառս, որպէս ո՛չ ոք եղեւ նման քեզ ՚ի թագաւորս զամենայն աւուրս քո[3460]։ 14 Եւ եթէ գնասցես ՚ի ճանապարհս իմ պահե՛լ զհրամանս իմ եւ զպատուիրանս իմ որպէս եւ գնա՛ց Դաւիթ հայր քո, եւ բազմացուցի՛ց զաւուրս քո։ 15 Եւ զարթեաւ Սողոմոն՝ եւ ահա երա՛զ էր. եւ յարեա՛ւ եկն յԵրուսաղէմ, եւ եկաց առաջի սեղանոյն յանդիման տապանակի ուխտին Տեառն ՚ի Սիոն. եւ մատոյց ողջակէզս, եւ արար խաղաղականս, եւ արար խրախութիւն մե՛ծ իւր եւ ամենայն ծառայից իւրոց։

ԺԳ 16 Յայնժամ երեւեցան երկո՛ւ կանայք պոռնիկք՝ արքայի, եւ կացին առաջի նորա։ 17 Եւ ասէ մի կինն. Յի՛ս տէր իմ. ե՛ս եւ կինս այս էաք ՚ի միում տան, եւ ծնայ ՚ի տանն. 18 եւ եղեւ յաւուրն երրորդի ծնա՛ւ եւ կինս այս. եւ մեք առանձինն էաք, եւ ո՛չ ոք գոյր ընդ մեզ ՚ի տանն՝ բա՛ց ՚ի մէնջ յերկոցունց ՚ի տանն[3461]։ 19 Եւ մեռաւ որդի սորա ՚ի գիշերի, քանզի ննջեաց ՚ի վերայ նորա. 20 եւ յարեաւ ՚ի հասարակ գիշերի, եւ ա՛ռ զմանուկն իմ ՚ի գրկաց իմոց. եւ աղախին քո ՚ի քո՛ւն էր, եւ ննջեցոյց զնա ՚ի ծո՛ց իւրում. եւ զորդին իւր զմեռեալ ննջեցոյց ՚ի ծո՛ց իմում[3462]։ 21 Եւ յարեայ ընդ առաւօտն դիեցուցանել զորդին իմ, եւ նա՝ էր մեռեալ. եւ հայեցայ ընդ նա այգունն, եւ ահա չէ՛ր որդին իմ զոր ծնայ[3463]։ 22 Եւ ասէ մեւս կինն. Ո՛չ, այլ որդի քո է մեռեալն, եւ որդի իմ կենդանին։ Եւ մեւսն եւս ասէր. Այլ որդի իմ կենդանին, եւ որդի քո մեռեալն. 23 եւ խօսեցան առաջի արքայի։ Եւ ասէ ցնոսա արքայ. Դու ասես՝ թէ ա՛յս որդի ի՛մ է՝ որ կենդանիս է, եւ որդի դորա մեռեալն. եւ դու ասես. Ո՛չ, այլ որդին քո մեռեալն, եւ որդին իմ կենդանին։ 24 Եւ ասէ արքայ. Առէ՛ք առ իս զսուրն։ Եւ բերին զսուրն առաջի արքայի։ 25 Եւ ասէ արքայ. Կտրեցէ՛ք զմանուկն զստնդիաց զկենդանի յերկուս, եւ տո՛ւք զկէսն նորա դմա՛, եւ զկէսն նորա նմա։ 26 Եւ պատասխանի ետ կինն՝ որոյ որդին կենդանի էր, եւ ասէ ցարքայ. քանզի խռովեցա՛ն աղիք նորա ՚ի վերայ որդւոյն իւրոյ, եւ ասէ. Յի՛ս տէր. տո՛ւք նմա զմանուկն կենդանի՝ եւ մահու մի՛ սպանանէք զնա։ Եւ մեւսն ասէր. Մի՛ իմ լիցի՝ եւ մի՛ դորա, կտրեցէ՛ք ընդ մէջ[3464]։ 27 Պատասխանի ետ արքայ եւ ասէ. Տո՛ւք դմա զմանուկն կենդանի, որ ասաց թէ տո՛ւք զդա նմա՝ եւ մահու մի՛ սպանանէք զդա. նա՛ է մայր դորա[3465]։ 28 Եւ լուաւ ամենայն Իսրայէլ զդատաստանն զոր դատեցաւ արքայ, եւ զահի՛ հարան յերեսաց արքայի. զի տեսին թէ իմաստութիւն Աստուծոյ է ՚ի նմա առնել իրաւունս[3466]։

4
Գլուխ Դ

ԺԴ 1 Եւ էր արքայ Սողոմոն թագաւորեա՛լ ՚ի վերայ Իսրայէլի։ 2 Եւ ա՛յս էին իշխանք նորա։ Ազարիա որդի Սադովկայ՝ քահանայ։ 3 Էլիարեփ, եւ Աքիա որդիք Սիսայ՝ դպիրք. եւ Յովսափատ՝ որդի Աքիլիդայ ՚ի վերայ յիշատակաց. 4 եւ Բանեա որդի Յովիդայեայ ՚ի վերայ զօրաց. եւ Սադովկ՝ եւ Աբիաթար քահանայք. 5 եւ Ազարիա որդի Նաթանայ ՚ի վերայ գործավարաց. եւ Զաբութ՝ որդի Նաթանայ քահանայ բարեկա՛մ արքայի[3467]. 6 եւ Աքիսար՝ է՛ր հրամատար. եւ Էլիակո՝ հազարապետ. եւ Էլիափ որդի Սափայ շահապ. եւ Ադոնիրամ որդի Աբդովայ ՚ի վերայ հարկաց[3468]։ 7 Եւ էին Սողոմոնի երկոտասան գործակալք ՚ի վերայ ամենայն Իսրայէլի, տա՛լ ռոճիկ արքայի եւ տան նորա մէ՛ն մի ամիս ՚ի տարւոջ։ 8 Եւ ա՛յս են անուանք նոցա. Բէին որդի Ովրայ՝ ՚ի լերինն Եփրեմի։ 9 Մի՝ որդի Դակարայ ՚ի Մաքմաս, եւ ՚ի Սալաբիմ, եւ ՚ի Բեթսամիւս, եւ յԱյիլոմ մինչեւ ցԲեթանան։ 10 Որդի Եսգայ՝ յԱրաբաւթն. նորա Սոքով եւ ամենայն երկիրն Ոփերայ։ 11 Որդի Աբինադաբայ եւ ամենայն Նեփադովր, որոյ Տափաթ դուստր Սողոմոնի՝ էր նորա կնութեան[3469]։ 12 Բաանա՝ որդի Այիլովթայ, զԹանաք եւ զՄաքդով, եւ զամենայն տունն Սանայ. որ առ Ելսարթսանաւ, ՚ի ներքոյ Եզրայելի, եւ ՚ի Բեթսաինա մինչեւ ցԱբէլմաուլա, եւ մինչեւ ցՄամբրալա[3470]։ 13 Եկմաալ որդի Գաբերայ յՌամովթ Գաղաադ. նորա Աւիովթ Յայիրայ որդւոյ Մանասէի ՚ի Գաղաադ. նորա վիճակն Երգաբա որ ՚ի Բասան. վաթսուն քաղաքք մեծամեծք պարսպաւորք պղնձանիգք[3471]։ 14 Այինադաբ որդի Ադդովայ ՚ի Մայենեմ։ 15 Աքիմաս ՚ի Նեփթաղիմ. սա ա՛ռ զՄասեմաթ դուստր Սողոմոնի կնութեան։ 16 Բաանաս որդի Քուսեայ՝ յԱսեր եւ ՚ի Բաալովթ։ 17 Յովսափատ որդի Փուարայ՝ յԻսաքար[3472]։ 18 Սեմէի որդի Ելայ՝ ՚ի Բենիամին։ 19 Գաբեր որդի Արայի, յերկրին Գաղաադու. յերկրին Սեհոնի արքայի Ամովրհացւոց, եւ Ովգայ արքայի Բասանու։ Նաբիփ յերկրին[3473] 20 Յուդա։ Եւ Իսրայէլ բազում էր իբրեւ զաւազ առ եզր ծովու բազմութեամբ. ուտէին եւ ըմպէին եւ ուրա՛խ լինէին[3474]։ 21 Եւ Սողոմոն՝ իշխա՛ն էր թագաւորութեանց, ՚ի գետոյ երկրին այլազգեաց մինչեւ ՚ի սահմանս Եգիպտոսի. բերէին պատարագս՝ եւ ծառայէին Սողոմոնի զամենայն աւուրս կենաց նորա։ 22 Եւ ա՛յս ռոճիկք էին Սողոմոնի ՚ի միում աւուր. երեսուն քոռ նաշհւոյ, եւ քառասուն քոռ ալեր գերմակոյ. 23 եւ տասն եզն ընտիր, եւ քսան կով արօտական, եւ հարիւր ոչխար. թո՛ղ զեղջերու եւ զայծեամն, եւ զընտիր ընտիր հաւուց պարարելոց։ 24 Զի էր իշխան ամենայնի յայնկոյս գետոյն՝ ՚ի Թափսայ մինչեւ ցԳազայ, ամենայն թագաւորութեանց յայնմ կողմանէ գետոյն. եւ էր նմա խաղաղութիւն յամենայն կողմանց շուրջանակի։ 25 Եւ բնակեալ էր Յուդա եւ Իսրայէլ վստահութեամբ. իւրաքանչիւրոք ընդ որթով եւ ընդ թզենեաւ իւրով. ուտէին եւ ըմպէին՝ ՚ի Դանայ մինչեւ ցԲերսաբեէ զամենայն աւուրս Սողոմոնի[3475]։ 26 Եւ էին Սողոմոնի քառասուն հազար մատակ ձիոց ՚ի կառս, եւ երկոտասան հազար երիվարաց։ 27 Եւ տային այնպէս ռոճիկ գործակալքն արքայի Սողոմոնի. եւ զամենայն հրամանս սեղանոյն արքայի՝ զիւրաքանչիւր ամիս. եւ ո՛չ սխալէին բան մի։ 28 Նոյնպէս եւ զգարին եւ զյարդն երիվարացն՝ եւ կառամտացն, բերէին ՚ի տեղին ուր է՛ր արքայ՝ իւրաքանչի՛ւրոք ըստ սակի՛ իւրում։

ԺԵ 29 Եւ ե՛տ Տէր իմաստութիւն Սողոմոնի՝ եւ հանճար բազում յոյժ, եւ զեղումն սրտի իբրեւ զաւա՛զ առ եզեր ծովու[3476]։ 30 Եւ բազմացաւ իմաստութիւնն Սողոմոնի յոյժ, քան զհանճար ամենայն նախնեաց մարդկան, եւ քան զամենայն իմաստնոց Եգիպտոսի։ 31 Եւ իմաստնացաւ քան զամենայն մարդիկ. եւ իմաստնացաւ քան զԳեթան Զարաացի, եւ զԵման, եւ զՔաղքաղ եւ զԴարդան՝ որդիս Մաւուլայ. եւ է՛ր անուանի յամենայն ազգս շուրջանակի[3477]։ 32 Եւ խօսեցաւ Սողոմոն երի՛ս հազարս առակս. եւ էին օրհնութիւնք նորա հի՛նգ հազար։ 33 Եւ խօսեցաւ զփայտից զեղեւնափայտէն որ ՚ի Լիբանան, մինչեւ ցզոպայն որ յորմն ելանէ. եւ խօսեցաւ զանասնոց, եւ զթռչնոց, եւ զձկանց[3478]։ 34 Եւ գային ամենայն ազգք լսե՛լ զիմաստութիւնն Սողոմոնի եւ յամենայն թագաւորաց երկրի որ լսէին զիմաստութիւն նորա։

5
Գլուխ Ե

ԺԶ 1 Եւ առաքեա՛ց Քիրամ արքայ Տիւրոսի զծառայս իւր առ Սողոմոն. քանզի լուաւ թէ զնա՛ օծին ՚ի թագաւոր փոխանակ Դաւթի հօր իւրոյ. զի սիրէ՛ր Քիրամ զԴաւիթ զամենայն աւուրս։ 2 Եւ առաքեա՛ց Սողոմոն առ Քիրամ, եւ ասէ. 3 Դու ինքնի՛ն գիտես զԴաւիթ զհայր իմ զի ո՛չ կարաց շինել տուն անուան Տեառն Աստուծոյ իմոյ, յերեսաց պատերազմացն որ շո՛ւրջ էին զնովաւ, մինչեւ տա՛լ Տեառն զնոսա ընդ ոտիւք նորա[3479]։ 4 Եւ արդ՝ ցածոյց Տէր Աստուած իմ շուրջ զինեւ, եւ ո՛չ գոյ վնասակար՝ եւ ո՛չ պատահար չար։ 5 Եւ ահա ես ասեմ շինել տո՛ւն անուան Տեառն Աստուծոյ իմոյ. որպէս խօսեցաւ Տէր Աստուած ընդ Դաւթի հօր իմում, եւ ասէ. Որդի՛ քո զոր տաց փոխանակ քո յաթոռ քո՝ նա՛ շինեսցէ տուն անուան իմոյ։ 6 Եւ արդ հրամա՛ն տուր, եւ հարցեն ինձ փայտ ՚ի Լիբանանէ. եւ ահա ծառայք իմ եղիցին ընդ ծառայս քո. եւ զվարձս ծառայութեան քո տա՛ց քեզ՝ ըստ ամենայնի զոր եւ ասասցես. զի դու ինքնի՛ն գիտես, զի ո՛չ գոյ մեր այր որ գիտէ հարկանել փայտ իբրեւ զՍիդոնացիս[3480]։ 7 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Քիրամ զբանս Սողոմոնի, ուրա՛խ եղեւ յոյժ՝ եւ ասէ. Օրհնեալ Տէր Աստուած այսօր, որ ե՛տ որդի իմաստուն Դաւթի ՚ի վերայ բազում ժողովրդեանն այնորիկ[3481]։ 8 Եւ առաքեաց Քիրամ առ Սողոմոն՝ եւ ասէ. Լուայ վասն ամենայնի զոր առաքեցեր առ իս. ե՛ս արարից զամենայն զկամս քո. եղեւնափայտ եւ մայր 9 իջուսցեն ծառայք իմ ՚ի Լիբանանէ ՚ի ծով, եւ ես արարից զնոսա լա՛ստ ՚ի ծովու՝ մինչեւ ցտեղի յոր առաքեսցես առ իս, եւ հանի՛ց յեզր, եւ դու առցես. եւ արասցես զկամս իմ տա՛լ հաց տան իմոյ[3482]։ 10 Եւ տա՛յր Քիրամ Սողոմոնի եղեւնափայտս, եւ մայրս, եւ զամենայն զկամս նորա։ 11 Եւ Սողոմոն տա՛յր Քիրամայ քսան հազար քոռ ցորենոյ, եւ քսան հազար սափոր իւղոյ մզելոյ, զոր տայր Սողոմոն Քիրամայ ՚ի տարւոջ։ 12 Եւ ետ Տէր իմաստութիւն Սողոմոնի, որպէս եւ խօսեցաւ ընդ նմա. եւ էր խաղաղութիւն ՚ի մէջ Քիրամայ եւ ՚ի մէջ Սողոմոնի, եւ ուխտեցին ո՛ւխտ ՚ի մէջ իւրեանց։ 13 Եւ արկ արքայ Սողոմոն մարդահարկ յամենայն Իսրայէլ, եւ էր հարկն երեսո՛ւն հազար արանց։ 14 Եւ առաքէր զնոսա ՚ի Լիբանան տասն հազար յամսեան՝ փոխանակաւ կային ամիս մի ՚ի Լիբանան, եւ զերկուս ամիսս ՚ի տունս իւրեանց. եւ Ադոնիրամ ՚ի վերայ հարկին։ 15 Եւ էին Սողոմոնի եւթանասուն հազար բեռնակրաց եւ ութսուն հազար քարահատաց ՚ի լերինն. 16 թո՛ղ զիշխանս կացուցեալս Սողոմոնի ՚ի վերայ գործոյն, երեք հազար եւ հինգ հարիւր ՚ի վերայ ժողովրդեանն որ գործէին զգործն[3483]։ 17 Եւ հրամա՛ն ետ արքայ եւ բերին վէմս մեծամեծս եւ քարինս պատուակա՛նս ՚ի հիմն տանն, եւ քարինս անտա՛շս, 18 եւ տաշեցին որդիքն Սողոմոնի, եւ որդիքն Քիրամայ, եւ Բիբլացիքն. եւ պատրաստեցին զփայտն եւ զքար, զերի՛ս ամս շինել զտունն[3484]։

6
Գլուխ Զ

1 Եւ եղեւ յամին չորեքարիւրորդի եւ քառասներորդի ելանելոյ որդւոցն Իսրայէլի յԵգիպտոսէ. յամին չորրորդի յամսեանն երկրորդի թագաւորելոյ արքայի Սողոմոնի ՚ի վերայ Իսրայէլի. շինէր զտունն Տեառն։ 2 Եւ տունն զոր շինեաց արքայ Սողոմոն Տեառն՝ վաթսո՛ւն կանգուն երկայնութիւն նորա, եւ քսան կանգուն լայնութիւն նորա, եւ քսան կանգուն բարձրութիւն նորա։ 3 Եւ կամարակա՛պ առաջի տանն՝ ՚ի քսան կանգնոյ երկայնութիւն նորա, հանդէպ բարձրութեան տանն, եւ ՚ի տասն կանգնոյ լայնութիւն նորա, առաջի երեսաց տանն. եւ շինեաց զտունն եւ կատարեաց զնա։ 4 Եւ արա՛ր տանն պատուհանս հայեցիկս ծածուկս։ 5 Եւ ած զորմովք տանն պատուարս շուրջանակի՝ առ որմովք տանն շուրջանակի տաճարին եւ դաբիրայն։ Եւ արա՛ր կողմանոցս շուրջանակի։ 6 Կողմանոցին ներքնոյ՝ ՚ի հինգ կանգնոյ լայնութիւն նորա, եւ միջնոյն վեց կանգնոյ լայնութիւն, եւ երրորդին յեւթն կանգնոյ լայնութիւն նորա. քանզի անջրպետութիւն ետ տանն շուրջանակի արտաքո՛ւստ կողմանէ տանն. զի մի՛ հարկանիցին ընդ որմս տանն[3485]։ 7 Եւ ՚ի շինել տանն՝ ապառա՛ժ եւ անգործ քարամբք շինեցաւ. եւ մո՛ւրճ եւ ամենայն ինչ երկաթի ո՛չ հնչեաց ՚ի շինել նորա։ 8 Եւ դուռն կողմանցն ՚ի ներքոյ աջո՛յ ուսոյ տանն, եւ ելանելի շուրջանակաւ ՚ի միջինն, եւ ՚ի միջնոյն յերրորդ յարկն[3486]։ 9 Եւ շինեաց զտունն, եւ կատարեաց զնա. եւ դրուագեա՛ց զտունն տախտակամածօք պահանգօք եւ յօրինուածովք եղեւնափայտից[3487]։ 10 Եւ շինեաց զկոզակս ամենայն տանն, ՚ի հինգ կանգնոյ բարձրութիւն նորա, եւ պատեաց զկոզակսն եղեւնափայտիւ։

ԺԷ 11 Եւ եղեւ բա՛ն Տեառն առ Սողոմոն՝ եւ ասէ. 12 Զտունդ զոր շինես դու՝ եթէ ըստ հրամանաց իմոց գնասցես եւ զիրաւունս իմ արասցես՝ եւ պահեսցես զամենայն պատուիրանս իմ գա՛լ զնոքօք, հաստատեցի՛ց զբան իմ ընդ քեզ, զոր խօսեցայ ընդ Դաւթի հօր քոյ[3488]. 13 եւ բնակեցայց ՚ի մէջ որդւոցն Իսրայէլի, եւ ո՛չ թողից զժողովուրդ իմ զԻսրայէլ։ 14 Եւ շինեաց Սողոմոն զտունն, եւ կատարեա՛ց զնա։ 15 Եւ շինեաց զորմս տանն ՚ի ներքուստ յեղեւնափայտից, ՚ի յատակէ տանն մինչեւ ցորմսն եւ մինչեւ ցգերանսն, եւ պատեա՛ց շուրջանակի փայտի՛ւ ՚ի ներքուստ. եւ դրուագեաց ՚ի ներքոյ տանն կողմանոցօք մայրիւք։ 16 Եւ շինեաց քսան կանգուն ՚ի ծագէ որմոյն զմի կողմանոցն ՚ի յատակէ տանն մինչեւ ցհեծանսն։ Եւ արա՛ր ՚ի ներքոյ կողմանէ նորա զդաբիրն ՚ի սրբութեան սրբութեանցն։ 17 ՚Ի քառասուն կանգնո՛յ էր տունն, տաճարն ներքին։ 18 Եւ դրուագեաց զտունն ՚ի ներքոյ եղեւնափայտիւք զկամարսն եւ զկոզակս, եւ զդրօշուածս զամենայն յեղեւնափայտից. եւ ո՛չ երեւէր քարն[3489] 19 հանդէպ դաբիրայն ՚ի մէջ տանն ՚ի ներքուստ կողմանէ. պատրաստեաց դնե՛լ անդ զտապանակ ուխտին Տեառն։ 20 Եւ հանդէպ դաբիրայն քսան կանգուն յերկայնութիւն, եւ քսան կանգուն լայնութիւն, եւ քսան կանգուն բարձրութիւն նորա. եւ դրուագեաց զնոսա ոսկւով ձուլով։ Եւ արա՛ր սեղան եղեւնափայտեայ[3490]։ 21 Եւ դրուագեաց Սողոմոն զտունն ՚ի ներքուստ ոսկւով զտով. եւ հաստատեաց ոսկի բեւեռօք հանդէպ դաբիրայն՝ եւ պատեաց զնա ոսկւով։ 22 Եւ զամենայն տունն օծ ոսկւով մինչեւ ՚ի սպառ ամենայն տանն. եւ ամենայն ներքին կողման դաբիրայն՝ արար թիթղունս ոսկիս։ 23 Եւ արար ՚ի ներքս ՚ի դաբիրն երկուս քերովբէս ՚ի փայտից նոճից. ՚ի տասն կանգնոյ մեծութիւն միոյն՝ կշռով. 24 եւ ՚ի հինգ կանգնոյ թեւ՛ մի նորա, եւ ՚ի հինգ կանգնոյ թեւն երկրորդ. տասն կանգուն թեւէ՛ ՚ի թեւ թեւոց նորա[3491]։ 25 Նոյնպէս եւ երկրորդի քերոբէին միո՛վ չափով, մի բովանդակութիւն քրովբէիցն։ 26 Եւ բարձրութիւն միոյ քրովբէի ՚ի տասն կանգնոյ. նոյնպէս եւ երկրորդի քրոբէին։ 27 Եւ եդ զերկոսին քրոբէսն ՚ի մէջ տանն ներքնոյ, եւ տարածեաց զթեւս նոցա. եւ հասանէր թեւ միոյն յո՛րմն, եւ հասանէր թեւ քրոբէին երկրորդի՝ յորմն երկրորդ. եւ թեւք նոցա ՚ի մէջ տանն հասանէին թեւէ ՚ի թեւ. 28 եւ պատեաց զքրովբէսն ոսկւով։ 29 Եւ զամենայն որմս տանն շուրջանակի քանդակեալ գրեաց գրչաւ քերոբս եւ արմաւենիս, եւ դրօշուածս հայելիս ՚ի ներքսագոյնն եւ յարտաքինն[3492]։ 30 Եւ զատա՛կ տանն դրուագեաց ոսկւով զներքնոյն եւ զարտաքնոյն[3493]։ 31 Եւ դրա՛ց դաբիրայն արար դուրս ՚ի փայտից գիոյ. եւ սեամս հնգեկինս[3494]. 32 եւ երկուս դուրս ՚ի փայտից մայրից, եւ քանդակս ՚ի նոցանէ մածուցեալս քերոբս եւ արմաւենիս, եւ թիթղունս թռուցեալս, եւ պատեաց ոսկւով. եւ իջանէր ՚ի վերայ քրոբէիցն եւ արմաւենեացն ոսկին։ 33 Ա՛յնպէս արար դրաց տաճարին սեամս ՚ի փայտից գիոց չորեկինս[3495]. 34 եւ երկոցունց դրանցն փայտս մայրս երկբացիկս, մի մի դուռն. եւ ծխնիք նոցա երկբացիկք։ 35 Եւ դուռն երկրորդ շրջանակաւ՝ դրօշեալ ՚ի նմա քերոբս եւ արմաւենիս, եւ թռուցեալ թիթղունս, եւ պատեալ ոսկւով իջանելով ՚ի վերայ յօրինուածոյն[3496]։ 36 Եւ շինեաց զսրահն ներքին երեքկարգեա՛նս յանտաշից, եւ պարի՛սպ գործեալ յեղեւնափայտից[3497]։ 37 Յամին չորրորդի արկ հիմն տա՛նն Տեառն, յամսեանն Զիո՛ւ[3498]. 38 յերկրորդում ամսեանն. եւ յամին մետասաներորդի յամսեանն ՚ի Բո՛ւլ. ա՛յն է ամիսն եւթներորդ. կատարեցաւ տունն ըստ ամենայն բանի նորա, եւ ըստ ամենայն յօրինուածոյն իւրոյ. եւ շինեաց զնա զեւթն ամ[3499]։

7
Գլուխ Է

1 Եւ զիւր տունն շինեաց Սողոմոն զերեքտասան ամ, եւ կատարեաց զամենայն զտունն իւր։ 2 Եւ շինեաց զտուն անտառին Լիբանանու՝ հարի՛ւր կանգուն երկայնութիւն, եւ յիսուն կանգուն լայնութիւն նորա, եւ երեսուն կանգուն բարձրութիւն նորա. եւ երից կարգաց սեանցն եղեւնափայտից, եւ ո՛ւսք եղեւնեայք ՚ի վերայ սեանցն[3500]. 3 եւ էյարկ զտունն ՚ի վերայ կողմանոցա՛ց սեանցն. եւ թի՛ւ սեանցն քառասուն եւ հինգ, եւ հնգետասան կարգ[3501]։ 4 Եւ պատուարք երեք, եւ անջրպետք առ անջրպետօք երեքկին։ 5 Եւ ամենայն դրունք, եւ ամենայն անջրպետք չորեքկուսի պատուարաւորք. եւ ՚ի դրանէ ՚ի դուռն երեքկին։ 6 Եւ զկամար սեանցն արար յիսուն կանգուն յերկայնութիւն, եւ երեսուն ՚ի լայնութիւն. զօդեալ կամարքն հանդէպ միմեանց. եւ սիւնքն եւ խարիսխք ՚ի դիմա՛ց կողմանէ կամարացն[3502]։ 7 Եւ զկամար աթոռոցն ուր դատէ՛ր ՚ի կամարի ատենին, արա՛ր եւ յարկ եղեւնափայտիւք ՚ի յատակէ մինչեւ ցյատակ[3503]։ 8 Եւ տա՛ն նորա յորում նստցի՝ սրա՛հ մի կամարակապ ըստ նմի՛ն գործոյ։ Եւ տուն դստերն փարաւոնի զոր ա՛ռ Սողոմոն՝ ըստ նմին օրինակի, կամարակապ[3504]. 9 ամենայն ՚ի քարա՛նց պատուականաց. չափով յանկոփից կցեալ ընդ միմեանս յերկարաւոր ՚ի ներքոյ եւ արտաքոյ, ՚ի հիմանէ մինչեւ ցառաստաղն[3505]։ 10 Եւ արտաքուստ ՚ի սրահին մեծի հաստատեալ քարամբք մեծամեծօք տասն կանգնէիւք եւ ութ կանգնէիւք. 11 եւ ՚ի վերուստ կողմանէ քարամբք պատուականօք ըստ նմին չափոյ անտաշիւք։ Եւ եղեւնափայտիւք 12 զսրահն մեծ շուրջանակի երեքկանգնեանս յանտաշից. եւ կա՛րգ մի մածուցեալ եղեւնափայտիւ։ Եւ շինեա՛ց զսրահ տանն Տեառն, զներքին կամարաց տան Տեառն հանդէպ տաճարին[3506]։

ԺԸ 13 Եւ առաքեա՛ց արքայ Սողոմոն, ա՛ռ զՔիրամ ՚ի Տիւրոսէ[3507], 14 որդի կնոջ այրւոյ, եւ նա է՛ր ՚ի ցեղէն Նեփթաղիմայ. եւ հա՛յր նորա այր Տիւրացի, ճարտարապետ պղնձոյ, եւ լի՛ արուեստիւ եւ իմաստութեամբ եւ գիտութեամբ, գործել զամենայն գործ պղնձոյ. եւ եմո՛ւտ առ արքայ Սողոմոն. եւ արար զամենայն զգործն։ 15 Եւ ձուլեաց զերկոսին սիւնսն կամարի տանն. ութ եւ տա՛սն կանգուն բարձրութիւն սեանն. եւ շուրջ զնովաւ չափ չորեքտասան կանգուն շուրջանակի թանձրութիւն սեանն. եւ ՚ի չորից մատանց մատնէ՛քն. նոյնպէս եւ երկրորդ սիւնն[3508]։ 16 Եւ երկուս խոյակս արար տալ ՚ի վերայ գլխոց սեանցն ձո՛յլ պղնձիս. հինգ կանգուն բարձրութիւն միոյ խոյակին, եւ հինգ կանգուն բարձրութիւն երկրորդ խոյակին։ 17 Եւ արար երկուս վանդակս ծածկել զխոյակն, եւ արար երկուս եւս վանդակս ծածկել զերկրորդ խոյակն. գո՛րծ կախաղանաւ. 18 եւ երկոցունց սեանցն նռնաձեւս պղնձիս ՚ի վանդակապատսն, գո՛րծ կախաղանաւ, կարգ առ կարգ։ Եւ ա՛յնպէս արար երկրորդի խոյակին[3509] 19 ՚ի վերայ գլխոյ սեանցն, գո՛րծ շուշանագործ առ կամարաւ ՚ի չորից կանգնոց։ 20 Եւ պատուար ՚ի վերայ երկոցունց սեանցն. եւ ՚ի վերուստ ՚ի կողմանոցաց խոյակին պատուար. եւ նռնաձեւացն երկերիւր կարգ շուրջ զերկրորդիւ խոյակաւն։ 21 Եւ կանգնեաց զսիւնս կամարի տաճարին եւ կանգնեաց զմի սիւնն, եւ կոչեաց զանուն նորա Յաքում. եւ կանգնեաց զսիւնն երկրորդ, եւ կոչեաց զանուն նորա Բոոզ[3510]։ 22 Եւ ՚ի վերայ գլխոյ սեանցն գո՛րծ շուշանագործ. եւ կատարեցաւ գործ սեանցն։ 23 Եւ արար զծովն ձուլածոյ, տասն կանգուն շրթանէ ՚ի շուրթն, գո՛րծ բոլորշի՛ նոյնաձեւ. հինգ կանգուն բարձրութիւն նորա, եւ գոգեալք՝ երեսուն եւ երեք կանգնովք պատէին զնա շուրջանակի[3511]. 24 եւ նեցուկ ՚ի ներքոյ նորա՝ շուրջանակի պատէին զնա ՚ի տասն կանգնոյ շուրջանակի, երկու կարգ մութից ձուլեալք ՚ի ձուլին նորա հաստեալք[3512]։ 25 Եւ երկոտասան եզն ՚ի ներքո՛յ ծովուն. երեքն հայէին ընդ հիւսւսի, եւ երեքն հայէին ընդ ծով, եւ երեքն հայէին ընդ հարաւ, եւ երեքն հայէին ընդ արեւելս. եւ ծովն ՚ի վերայ նոցա ՚ի վերուստ կողմանէ. եւ ամենեցուն թիկունք ՚ի տունն։ 26 Եւ թանձրութիւն նորա թզա՛ւ եւ շուրթն նորա իբրեւ զգործ շրթան բաժակի. եւ բո՛յս շուշանի ՚ի վերայ նորա. եւ տանէր իբրեւ երկո՛ւս հազարս մարս[3513]։ 27 Եւ արա՛ր զմենքենովթս տասն պղնձիս. հինգ կանգուն երկայնութիւն միոյ մենքենովթայ, եւ չո՛րք կանգունք լայնութիւն նորա, եւ վե՛ց կանգունք բարձրութիւն նորա[3514]։ 28 Եւ ա՛յս գործ էր մենքենովթացն, խո՛րշք խո՛րշք ՚ի վերայ, եւ խո՛րշք ՚ի մէջ առանցիցն։ 29 Եւ ՚ի վերայ խորշից նոցա ՚ի մէջ առանցիցն, առեւծք, եւ եզինք, եւ քերոբք. եւ ՚ի վերայ առանցիցն նո՛յնպէս. եւ ՚ի վերոյ եւ ՚ի ներքոյ առիւծուցն եւ եզանց՝ տեղիք գո՛րծ առ ՚ի թափ[3515]։ 30 Եւ չորք անիւք պղնձիք միում մենքենովթայն, եւ առանցք պղնձիք. եւ ՚ի չորեցունց կողմանց նոցա ո՛ւսք նոցա ՚ի ներքոյ աւազանացն, եւ ուսք ձուլեալք հանգոյնք մարդոյ առ ընթերակացք. 31 եւ բերան նորա ՚ի ներքուստ ՚ի խոյակէն եւ ՚ի վեր կանգնաւ. եւ բերան նորա գո՛րծ բոլորշի. նոյնպէս ՚ի կանգնոյ եւ ՚ի կիսոյ թանձրութիւն նորա։ Եւ առ բերանով նորա ճախարակեայ հաստատուն չորեքկուսի՛ եւ ո՛չ բոլորշի. 32 եւ չորք անիւք ՚ի ներքոյ հաստատելոցն, եւ ձեռք յանիւսն, եւ ՚ի մենքենովթսն. եւ բարձրութիւն միոյ անուոյ՝ ՚ի կանգնոյ եւ ՚ի կիսոյ[3516]։ 33 Եւ գո՛րծ անուոցն՝ իբրեւ զգործած անուոց կառաց, եւ ձեռք նոցա՝ եւ պարանոցք իւրեանց, եւ թիկունք իւրեանց, եւ ամենայն արա՛ր նոցա ձուլածոյ։ 34 Եւ չո՛րք ուսք ՚ի վերայ չորեցունց անկեանց միոյ մենքենովթայն. անդստի՛ն ՚ի մենքենովթայն ուսք իւր։ 35 Եւ ՚ի գլուխ մենքենովթայն կէ՛ս կանգնոյ մեծ բոլորակ շուրջ զնովաւ ՚ի վերայ գլխոյ մենքենովթայն. եւ սկիզբն ձեռաց նորա՝ եւ խորշք նորա անդստին ՚ի նմանէ։ 36 Եւ բանային ՚ի սկիզբն ձեռաց նորա, եւ խորշք նորա քերոբք, եւ առիւծունք, եւ արմաւենիք կանգնեալք առ նովաւ. իւրաքանչիւր հանդէպ երեսաց իւրոց ՚ի ներքս եւ շուրջանակի[3517]։ 37 Ըստ նմին օրինակի արար զամենայն զտասնեսին մենքենովթսն. մի պայման՝ եւ մի չափ՝ եւ մի օրինակ ամենեցուն։ 38 Եւ արար տասն պուտնարդս պղնձիս. եւ ունէր պուտնարդ մի քառասուն սափոր ՚ի չորից կանգնոց պուտնարդ մի չափով. եւ պուտնարդ մի ՚ի վերայ միոյ մենքենովթայ՝ տասնեցունց մենքենովթացն[3518]։ 39 Եւ եդ զմենքենովթսն հինգ՝յուսո՛յ տանն յաջմէ, եւ զհինգն յուսոյ տանն ՚ի ձախմէ. եւ ծովն յուսոյ տանն ընդ աջմէ՝ ընդ արեւելս ՚ի հարաւոյ կողմանէ։ 40 Եւ արար Քիրամ զսանսն, եւ զջեռուցիչսն, եւ զտաշտսն. եւ կատարեաց Քիրամ առնել զամենայն գործն զոր արար արքայի Սողոմոն ՚ի տան Տեառն[3519]։ 41 Սիւնս երկուս, եւ շրջանակս քանդակագործից սեանցն ՚ի վերայ գլխոյ սեանցն. երկուս երկուս վանդակապատս, ծածկել զերկոսին շրջանակսն քանդակագործացն որ էին ՚ի վերայ սեանցն[3520]. 42 զնռնաձեւսն զչորեքարիւր երկոցունց վանդակացն, երկու կարգ նռնաձեւաց միոյ վանդակի, ծածկել շուրջ զերկոսին շրջանակս մենքենովթացն ՚ի վերայ երկոցունց սեանցն։ 43 Եւ զմեքենովթսն՝ եւ զպուտնարդսն տասնեսին ՚ի վերայ մենքենովթացն. 44 եւ զծովն զմի. եւ զերկոտասանեսին եզինսն ՚ի ներքո՛յ ծովուն։ 45 Եւ զսանսն, եւ զջեռուցիչսն զերեսին. եւ զտաշտսն. եւ զամենայն կահն զոր արար Քիրամ՝ արքայի Սողոմոնի ՚ի տունն Տեառն։ Եւ սիւնք քառասուն եւ ութ տանն արքայի, եւ տանն Տեառն. զամենայն գործ զարքայի պատրաստեաց Քիրամ պղնձի համօրէն. եւ ո՛չ գոյր կշիռ պղնձոյն որով արար զամենայն գործսն զայնոսիկ ՚ի բազմութենէ անտի յոյժ. եւ ո՛չ գոյր չափ կշռոյ պղնձոյն փայլնոյ[3521]։ 46 Առ ափն Յորդանանու ձուլեաց զայն արքայի, ՚ի թանձրութեան երկրին ՚ի մէջ Սոկքովթայ, եւ ՚ի մէջ Սիրարթամայ[3522]։ 47 Եւ ետ արքայ Սողոմոն յամենայն կահն, քանզի կարի՛ յոյժ էր բազմութեամբ. եւ ո՛չ գոյր թիւ պղնձոյն։ 48 Եւ արար Սողոմոն զամենայն կահն որ ՚ի տան Տեառն. զզոհանոցսն ոսկի. եւ զսեղանն յորոյ վերայ հա՛ցն պատարագի՝ ոսկի[3523]։ 49 Եւ զաշտանակսն հինգ ընդ աջմէ, եւ հինգ ընդ ձախմէ հանդէպ դաբիրայն ՚ի զո՛ւտ ոսկւոյ։ Եւ զբազմակալսն, եւ զճրագունսն, եւ զյարդարիչսն ոսկիս[3524]. 50 եւ զդրանդսն, եւ զբեւեռսն, եւ զտաշտսն, եւ զսկաւառակսն, եւ զտուփսն ոսկիս զուտ. եւ զդրունս տանն ներքնոյ զսրբութեան սրբութեանցն. եւ զդրունս տա՛ն տաճարին ոսկիս[3525]։ 51 Եւ բովանդակեցաւ ամենայն գործն զոր արար արքայ Սողոմոն զտանն Տեառն։

ԺԹ Եւ տարաւ արքայ Սողոմոն զսրբութիւնսն Դաւթի հօր իւրոյ, եւ զամենայն սրբութիւնս Սողոմոնի՝ զարծաթ եւ զոսկի եւ զկա՛հ՝ ետ ՚ի գանձս տանն Տեառն[3526]։

8
Գլուխ Ը

1 Յա՛յնժամ եկեղեցացոյց արքայ Սողոմոն զամենայն ծերս Իսրայէլի, հանդերձ ամենայն գլխօք գաւազանացն համբարձելոց հարց որդւոց Իսրայէլի առ արքայ Սողոմոն ՚ի Սիոն, հանե՛լ զտապանակ ուխտին Տեառն ՚ի քաղաքէ Դաւթի՝ ա՛յս է Սիոն[3527]։ 2 Եւ եկեղեցացան առ արքայ Սողոմոն ամենայն այր Իսրայէլի, յամսեանն Անթանի՝ ամի տօնին, այն է ամիսն եւթներորդ[3528]։ 3 Եւ ելին ամենայն ծերք Իսրայէլի, եւ բարձին քահանայքն զտապանակն. 4 եւ հանին զտապանակն Տեառն, եւ զխորանն վկայութեան, եւ զամենայն սպասն սրբութեան որ ՚ի խորանին վկայութեան . եւ հանին զայն քահանայքն եւ Ղեւտացիք։ 5 Եւ արքայ Սողոմոն եւ ամենայն ժողովուրդն Իսրայէլի գումարեալք առ նա, հանդերձ նովաւ առաջի տապանակին. զենուին արջառս եւ ոչխարս անհամա՛րս եւ անթի՛ւս ՚ի բազմութենէ։ 6 Եւ տարա՛ն ՚ի ներքս քահանայքն զտապանակ ուխտին Տեառն ՚ի տեղի՛ իւր, ՚ի դաբիր տանն սրբութեան սրբութեանցն՝ ընդ թեւովք քրոբէիցն. 7 զի քրոբէքն թռուցեալ թեւովք ՚ի վերայ տեղւոյ տապանակին, եւ ծածկեցին քրոբէքն զտապանակն, եւ զսրբութիւնս նորա ՚ի վերուստ։ 8 Եւ կային ՚ի վերայ սրբեցելոցն, եւ հայէին գլուխք սրբեցելոցն ՚ի սրբութեանց անտի հանդէպ դաբիրայն, եւ արտաքս ո՛չ երեւէին. եւ եղեն անդ մինչեւ ցայսօր։ 9 Եւ ո՛չ ինչ գոյր ՚ի տապանակին, բայց երկո՛ւ տախտակքն քարեղէնք, տախտակք ուխտի, զորս եդ անդ Մովսէս ՚ի Քորէբ. զորս ուխտեաց Տէր ընդ որդիսն Իսրայէլի յելանե՛լ նոցա յերկրէն Եգիպտացւոց։

Ի 10 Եւ եղեւ իբրեւ ելին քահանայքն ՚ի սրբութենէն, եւ ամպն ելից զտունն Տեառն. 11 եւ ո՛չ կարէր քահանայն կա՛լ ՚ի սպասու յերեսաց ամպոյն. զի փառք Տեառն լցին զտունն[3529]։ 12 Յայնժամ ասէ Սողոմոն. Տէ՛ր ասաց հովանի լինել միգով։ 13 Շինելո՛վ շինեցի քեզ տուն բնակութեան. հաստատութիւն աթոռոյ քում յաւիտեան։

ԻԱ 14 Եւ դարձո՛յց արքայ զերեսս իւր, եւ օրհնեաց զամենայն Իսրայէլ. եւ ամենայն եկեղեցին Իսրայէլի կա՛յր։ 15 Եւ ասէ. Օրհնեա՛լ Տէր Աստուած Իսրայէլի այսօր. որ խօսեցաւ բերանով իւրով վասն Դաւթի հօր իմոյ. եւ ձեռօք իւրովք ելից՝ եւ ասէ[3530]. 16 Յօրէ յորմէ հանի զժողովուրդ իմ զԻսրայէլ յԵգիպտոսէ, ո՛չ ընտրեցի ՚ի քաղաքի՛ միում ուրեք ՚ի գաւազանաց Իսրայէլի շինել տուն՝ զի լինիցի անուան իմոյ. եւ ընտրեցի զԴաւիթ լինել ՚ի վերայ ժողովրդեան իմոյ Իսրայէլի[3531]։ 17 Եւ եղեւ ՚ի սրտի Դաւթի հօր իմոյ շինել տուն անուան Տեառն Աստուծոյ Իսրայէլի. 18 եւ ասէ Տէր ցԴաւիթ հայր իմ. Փոխանակ զի ե՛կն ՚ի սիրտ քո շինել տուն անուան իմոյ՝ բարւո՛ք արարեր, զի եղեւ ՚ի սրտի քում[3532]. 19 բայց դու ո՛չ շինեսցես զտունն, այլ որդի՛ քո որ ելանէ յերանաց քոց՝ նա՛ շինեսցէ տուն անուան իմոյ[3533]։ 20 Եւ կանգնեաց Տէր զբան իւր զոր խօսեցաւ. եւ կացի՛ ես փոխանակ Դաւթի հօր իմոյ, եւ նստայ յաթոռն Իսրայէլի որպէս եւ խօսեցաւ Տէր. եւ շինեցի տուն անուան Տեառն Աստուծոյ Իսրայէլի. 21 եւ եդի անդ տեղի տապանակին, որ է ուխտն Տեառն զոր ուխտեաց Տէր ընդ հարսն մեր, ՚ի հանել նորա զնոսա յերկրէն Եգիպտացւոց[3534]։

ԻԲ 22 Եւ յարեա՛ւ Սողոմոն յերեսաց սեղանոյն Տեառն՝ առաջի ամենայն եկեղեցւոյն Իսրայէլի, եւ տարածեա՛ց զձեռս իւր յերկինս, 23 եւ ասէ. Տէր Աստուած Իսրայէլի. չի՛ք իբրեւ զքեզ Աստուած յերկինս ՚ի վե՛ր եւ յերկիր ՚ի խոնարհ՝ որ պահեցեր զուխտ եւ զողորմութիւն ծառայի քում գնացելոյ առաջի քոյ ամենայն սրտիւ իւրով. 24 պահե՛լ ծառայի քում Դաւթի հօր իմոյ, զոր խոստացա՛ր նմա, եւ խօսեցար բերանով քով, եւ ձեռօք քովք կատարեցեր որպէս եւ յաւուր յայսմիկ։ 25 Եւ ա՛րդ Տէր՝ Աստուած Իսրայէլի, պահեա՛ ծառայի քում Դաւթի հօր իմոյ, զոր խօսեցար նմա եւ ասացեր. Ո՛չ բարձցի քո այր յերեսաց իմոց որ նստիցի յաթոռ Իսրայէլի, միայն թէ զգուշասցին որդիք քո ճանապարհաց իւրեանց գնալ առաջի իմ, որպէս եւ գնացեր դու առաջի իմ[3535]։

ԻԳ 26 Եւ ա՛րդ Տէր՝ Աստուած Իսրայէլի, հաւատարի՛մ լիցի բանն քո զոր խօսեցար ծառայի քում Դաւթի հօր իմոյ, 27 թէ բնակիցէ՞ Աստուած ընդ մարդկան որ ՚ի վերայ երկրի. եթէ երկինք՝ եւ երկնի՛ց երկինք չե՛ն քեզ բաւական, արդ զիա՞րդ տունս զոր շինեցի։ 28 Եւ արդ հայեա՛ց յաղօթս ծառայի քում, եւ ՚ի խնդրուածս իմ, Տէր Աստուած Իսրայէլի, լսե՛լ պաղատանաց աղօթից ծառայի քոյ որ կայ առաջի քո առ քեզ[3536]. 29 լինել բա՛ց աչաց քոց զցայգ եւ զցերեկ, ՚ի տեղւոջս զորմէ ասացեր թէ եղիցի անուն իմ անդ, ՚ի լսել աղօթից զոր աղաչիցէ ծառայ քոյ ՚ի տեղւոջս յայսմիկ ՚ի տուէ եւ ՚ի գիշերի, եւ լուիցե՛ս ձայնի ծառայի քոյ, եւ ժողովրդեան քո Իսրայէլի, զոր կայցեն յաղօթս ՚ի տեղւոջս յայսմիկ[3537]. 30 եւ դու լուիցե՛ս ՚ի տեղւոջ բնակութեան քոյ յերկինս, եւ արասցե՛ս եւ քաւեսցես, 31 զոր ինչ ոք մեղիցէ ընկերի իւրում։ Եւ եթէ առցէ ՚ի վերայ նորա անէծս անիծանե՛լ զնա, եւ խոստովա՛ն լիցի առաջի սեղանոյ քոյ ՚ի տանս յայսմիկ, 32 եւ դու լուիցե՛ս յերկնից, եւ արասցես եւ դատեսցիս զժողովուրդ քո զԻսրայէլ։ Յանօրինե՛լ անօրինին, տա՛լ ըստ ճանապարհաց նորա ՚ի գլուխ նորա. եւ արդարացուցանել զարդարն. տա՛լ նմա ըստ արդարութեան նորա[3538]։ 33 Եւ ՚ի պարտել ժողովրդեան քո Իսրայէլի առաջի թշնամեաց, յորժամ մեղանչիցեն քեզ եւ դառնայցեն առ քեզ՝ եւ խոստովա՛ն լիցին անուան քում. եւ յաղօթս կայցեն, եւ աղաչիցեն առ քեզ ՚ի տանս յայսմիկ. 34 եւ դու լուիցե՛ս յերկնից, եւ քաւեսցես զմեղս ժողովրդեան քոյ Իսրայէլի. եւ դարձուսցե՛ս զնոսա յերկիրս զոր ետուր հարց նոցա։ 35 Եւ յարգելուլ երկնից՝ եւ ՚ի չլինել անձրեւի, զի մեղուցեալ իցեն քեզ. եւ յաղօթս կացցեն ՚ի տեղւոջս յայսմիկ, եւ խոստովա՛ն լինիցին անուան քում, եւ ՚ի մեղաց իւրեանց դառնայցեն, յորժամ նկո՛ւն առնիցես զնոսա[3539]. 36 լուիցե՛ս յերկնից, եւ քաւեսցե՛ս զմեղս ծառայից քոց եւ ժողովրդեան քոյ Իսրայէլի. զի ցուցցես նոցա ճանապա՛րհ բարի գնա՛լ ՚ի նա. եւ տացես անձրեւ յերկիր քո զոր ետուր ժողովրդեան քում ՚ի ժառանգութիւն։ 37 Եւ սով՝ եթէ լինիցի յերկրի, կամ թէ մա՛հ լինիցի, կամ թէ հրայրեացք, կամ դալուկն, կամ ջորեակ, կամ ժանգ եթէ լինիցի. եւ նեղիցէ զնա թշնամի իւր ՚ի միում քաղաքացն իւրոց. ամենայն պատահար եւ ամենայն ցաւ[3540]։ 38 Ամենայն աղօթք՝ եւ ամենայն խնդրուածք որ լինիցին ամենայն մարդոյ, ամենայն ժողովրդեան քոյ Իսրայէլի, որպէս զիարդ գիտիցեն իւրաքանչիւր զախտս սրտի իւրոյ, եւ տարածեսցէ զձեռս իւր ՚ի տանս յայսմիկ[3541]. 39 եւ դու՝ լուիցե՛ս յերկնից ՚ի պատրաստ բնակութենէ քումմէ, եւ քաւեսցե՛ս եւ արասցես. եւ տացես առն ըստ ամենայն ճանապարհաց իւրոց, որպէս եւ գիտիցես զսիրտ նորա. զի դու միա՛յն գիտես զսիրտ ամենայն որդւոց մարդկան. 40 զի երկիցեն ՚ի քէն զամենայն աւուրս իւրեանց՝ որչափ եւ կեցցեն ՚ի վերայ երեսաց երկրի, զոր ետուր հարց մերոց։ 41 Եւ օտարոտին որ ո՛չ իցէ ՚ի ժողովրդենէ քումմէ Իսրայէլի, եւ նա եկեալ իցէ յերկրէ հեռաստանէ. 42 ուր եւ լսիցէ զանուանէ քումմէ մեծէ, եւ զձեռանէ քումմէ հզօրէ, եւ զբազկէ քումմէ ձգելոյ. եւ եկեսցէ եւ յաղօթս կացցէ ՚ի տեղւոջս յայսմիկ. 43 եւ դու լուիցե՛ս յերկնից ՚ի պատրաստ բնակութենէ քումմէ, եւ արասցես ըստ ամենայնի զոր եւ կարդասցէ առ քեզ օտարոտին. զի ծանիցեն ամենայն ազգք երկրի զանուն քո, եւ երկիցեն ՚ի քէն որպէս եւ ժողովուրդ քո Իսրայէլ. եւ ծանիցեն զի անուն քո կոչեցեալ է ՚ի վերայ տանս զոր շինեցի[3542]։ 44 Եւ եթէ ելանիցէ ժողովուրդ քո ՚ի պատերա՛զմ ընդ թշնամիս իւր՝ ՚ի ճանապարհի յորմէ դարձուսցես զնոսա. եւ կացցեն յաղօթս յանուն Տեառն ՚ի ճանապարհի քաղաքիս զոր ընտրեցեր, եւ ՚ի տանս զոր շինեցի անուան քում[3543]. 45 եւ դու լուիցե՛ս յերկնից աղօթից նոցա եւ խնդրուածոց նոցա, եւ արասցե՛ս նոցա իրաւունս[3544]. 46 քանզի մեղանչեցին քեզ, զի չի՛ք մարդ որ ո՛չ մեղանչէ։ Եւ եթէ ածցես ՚ի վերայ նոցա, եւ մատնեսցես զնոսա առաջի թշնամեաց. եւ գերեսցեն զնոսա գերիչք իւրեանց յերկիր թշնամւոյ՝ ՚ի հեռաւո՛ր կամ ՚ի մօտաւոր[3545]. 47 եւ դարձուսցեն զսիրտս իւրեանց յերկիրն յոր գերեցան. եւ դառնայցեն եւ աղաչեսցեն զքեզ յերկրին գերութեան իւրեանց. եւ ասիցեն. Մեղաք անօրինեցաք անիրաւեցաք. 48 եւ դարձցին առ քեզ յամենայն սրտէ իւրեանց, եւ յամենայն անձնէ իւրեանց՝ յերկրին թշնամեաց իւրեանց յոր փոխեցեր զնոսա. եւ յաղօթս կացցեն առ քեզ վասն ճանապարհի երկրին իւրեանց զոր ետուր հարցն նոցա, եւ քաղաքիս զոր ընտրեցեր, եւ տանս զոր շինեցի անուան քում[3546]. 49 եւ լուիցե՛ս յերկնից ՚ի պատրաստ բնակութենէ քումմէ աղօթից նոցա եւ խնդրուածոց նոցա, եւ արասցե՛ս նոցա իրաւունս. 50 եւ քաւեսցե՛ս զանիրաւութիւնս նոցա զոր մեղան քեզ. եւ ըստ ամենայն արհամարհանաց նոցա զոր արհամարհեցին զքեզ. եւ տացես զնոսա ՚ի գթութիւն առաջի գերչաց իւրեանց, եւ գթասցիս ՚ի նոսա. 51 զի ժողովուրդ քո եւ ժառանգութիւն քո են՝ զորս հաներ յերկրէն Եգիպտացւոց ՚ի միջոյ երկաթոյն հալոցաց։ 52 Եւ եղիցին աչք քո եւ ականջք քո բա՛ց ՚ի խնդրուածս ծառայի քոյ. եւ ՚ի խնդրուածս ժողովրդեան քո Իսրայէլի՝ լսե՛լ նոցա յամենայնի որովք եւ կարդայցեն առ քեզ։ 53 Զի դո՛ւ զատուցեր զնոսա քեզ ՚ի ժառանգութիւն յամենայն ժողովրդոց երկրի. որպէս խօսեցար ՚ի ձեռն Մովսիսի ծառայի քոյ ՚ի հանել զհարսն մեր յԵգիպտոսէ Տէ՛ր Տէր։

ԻԴ Յայնժամ խօսեցաւ Սողոմոն վասն տանն իբրեւ կատարեաց շինել զնա. Զարեգակն ծանեա՛ւ յերկինս. Տէր ասաց բնակել ՚ի միգի։ Շինեա՛ զտուն իմ տուն վայելուչ բնակել ՚ի նմա նորոգութեամբ։ Ո՛չ աւանիկ գրեալ է այս ՚ի գիրս Երգոց։ 54 Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց Սողոմոն կա՛լ յաղօթս առ Տէր, զամենայն աղօթս զայս եւ զխնդրուածս. յարեա՛ւ յերեսաց սեղանոյն Տեառն ուր կայր ՚ի գուճս ՚ի վերայ ծնգաց իւրոց, եւ ձեռք իւր ընդ երկինս տարածեալ[3547]. 55 եւ եկաց եւ օրհնեաց զամենայն եկեղեցին Իսրայէլի մեծաձայն, եւ ասէ։ 56 Օրհնեա՛լ է Տէր այսօր, որ ետ հանգիստ ժողովրդեան իւրում Իսրայէլի ըստ ամենայնի զոր խօսեցաւ՝ ո՛չ վրիպեաց բան մի յամենայն բանից նորա բարեաց որովք խօսեցաւ ՚ի ձեռն Մովսիսի ծառայի իւրոյ[3548]։ 57 Եւ եղիցի Տէր Աստուած մեր ընդ մեզ՝ որպէս է՛ր ընդ հարսն մեր, եւ մի՛ թողցէ զմեզ. 58 այլ դարձուսցէ զմեզ առ ՚ի չխոտորելոյ սրտից մերոց ՚ի նմանէ. գնա՛լ յամենայն ճանապարհս նորա, եւ պահել զամենայն պատուիրանս նորա, եւ զհրամանս նորա, եւ զիրաւունս նորա զորս պատուիրեաց հարցն մերոց[3549]։ 59 Եղիցին բանքս իմ այսոքիկ որովք պաղատեցայ առաջի Տեառն Աստուծոյ մերոյ՝ մերձենա՛լ առ Տէր Աստուած մեր ՚ի տուէ եւ ՚ի գիշերի, առնե՛լ իրաւունս ծառայի քում, եւ իրաւունս ժողովրդեան քում Իսրայէլի, զբա՛ն օրըստօրէ[3550]. 60 զի ծանիցեն ամենայն ժողովուրդք երկրի, զի Տէր՝ նա՛ է Աստուած, եւ չի՛ք այլ ոք։ 61 Եւ եղիցին սիրտք մեր կատարեա՛լք առ Տէր Աստուած մեր անարատութեամբ գնա՛լ ըստ հրամանաց նորա, եւ պահե՛լ զպատուիրանս նորա որպէս եւ յաւուր յայսմիկ։

ԻԵ 62 Եւ արքա՛յ եւ ամենայն որդիքն Իսրայէլի ընդ նմա՝ զոհեցին զոհս առաջի Տեառն։ 63 Եւ զոհեաց արքայ Սողոմոն զո՛հս խաղաղականաց զորս զոհեաց Տեառն յարջառոց քսան եւ երկո՛ւս հազարս, եւ յոչխարաց հարիւր եւ քսան հազար։ Եւ արար նաւակատիս տանն Տեառն արքայ՝ եւ ամենայն որդիքն Իսրայէլի[3551]։ 64 Յաւուր յայնմիկ սրբեաց արքայ զմիջոց սրահին որ հանդէպ տանն Տեառն. զի ա՛նդ արար զողջակէզսն եւ զպատարագսն, եւ զզոհսն, եւ զճարպսն խաղաղականաց. զի սեղանն պղնձի որ առաջի Տեառն կայր՝ փո՛քր էր, եւ ո՛չ կարէր ընդունել զողջակէզսն եւ զպատարագսն, եւ զզոհս խաղաղականաց[3552]։ 65 Եւ արար Սողոմոն յաւուր յայնմիկ տօ՛ն, եւ ամենայն Իսրայէլ ընդ նմա եկեղեցի մեծ, ՚ի մտիցն Եմաթայ մինչեւ ցգետն Եգիպտացւոց՝ առաջի Տեառն Աստուծոյ մերոյ, ՚ի տանն զոր շինեաց՝ ուտելով եւ ըմպելով եւ ուրա՛խ լինելով առաջի Տեառն Աստուծոյ մերոյ զեւթն օր՝ եւ զեւթն օր, աւուրս չորեքտասան։ 66 Եւ յաւուրն ութերորդի արձակեաց զժողովուրդն. եւ օրհնեցին զարքայ եւ գնացին իւրաքանչիւր ՚ի բնակութիւնս իւրեանց, խնդութեամբ եւ սրտիւ զուարթութեամբ՝ ՚ի վերայ ամենայն բարեացն զոր արար Տէր Աստուած ծառայի՛ իւրում Դաւթի՝ եւ Իսրայէլի ժողովրդեան իւրում[3553]։

9
Գլուխ Թ

1 Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց Սողոմոն շինել զտունն Տեառն, եւ զտունն արքայի. եւ զամենայն հանդերձանս Սողոմոնի զոր կամեցաւ առնել։

ԻԶ 2 Եւ երեւեցա՛ւ Տէր Սողոմոնի երկրո՛րդ անգամ, որպէս երեւեցաւ նմա ՚ի Գաբաւոն։ 3 Եւ ասէ ցնա Տէր. Լուա՛յ ձայնի աղօթից քոց եւ պաղատանաց զոր պաղատեցար առաջի իմ, արարի՛ քեզ ըստ ամենայն աղօթից քոց. սրբեցի՛ զտունն զոր շինեցեր դնել զանուն իմ անդ յաւիտեան. եւ եղիցին աչք իմ եւ սիրտ իմ ա՛նդ զամենայն աւուրս[3554]։ 4 Եւ դու եթէ գնասցե՛ս առաջի իմ, որպէս գնա՛ց Դաւիթ հայր քո սրբութեամբ սրտիւ եւ ուղղութեամբ՝ առնել ըստ ամենայնի զոր պատուիրեցի նմա, եւ զհրամանս իմ եւ զպատուիրանս իմ պահեսցես[3555]՝ 5 կանգնեցի՛ց զաթոռ թագաւորութեան քոյ ՚ի վերայ Իսրայէլի յաւիտեան. որպէս խօսեցայ Դաւթի հօր քում եւ ասացի. Մի՛ պակասեսցէ քո այր առաջնորդ յԻսրայէլէ[3556]։ 6 Ապա թէ դառնալով դառնայցէք դուք եւ որդիք ձեր յինէն. եւ ո՛չ պահիցէք դուք զպատուիրանս իմ եւ զհրամանս իմ զոր ետ Մովսէս առաջի ձեր. եւ երթայցէք եւ ծառայիցէք աստուածոց օտարաց՝ եւ երկիր պագանիցէք նոցա, 7 բարձի՛ց զԻսրայէլ յերկրէն զոր ետու նոցա։ Եւ զտո՛ւնդ զայդ զոր սրբեցի անուան իմոյ՝ ընկեցի՛ց յերեսաց իմոց. եւ եղիցի Իսրայէլ յապականութիւն եւ ՚ի խօսս ընդ ամենայն ժողովուրդս. 8 եւ տունդ բարձրացեալ՝ ՚ի զրոյցս. ամենայն որ անցանիցէ առ դովաւ՝ զարմասցի, եւ շըչեսցէ եւ ասասցէ. Ընդէ՞ր արար Տէր ա՛յսպէս երկրիս այսմիկ եւ տանս այսմիկ[3557]։ 9 Եւ ասասցեն. Փոխանակ զի թողին զՏէր Աստուած իւրեանց որ եհան զհարս նոցա յԵգիպտոսէ ՚ի տանէ ծառայութեան, եւ բո՛ւռն հարին զաստուածոց օտարաց, եւ երկիր պագին նոցա եւ ծառայեցին նոցա. վասն այնորիկ ած Տէր ՚ի վերայ դոցա զամենայն չարիսդ զայդոսիկ։ Յա՛յնժամ եհան Սողոմոն զդուստրն փարաւոնի ՚ի քաղաքէ Դաւթի ՚ի տունն իւր՝ զոր շինեա՛ց իւր։ 10 Եւ եղեւ յաւուրսն յայնոսիկ յա՛մս քսան զոր շինեաց Սողոմոն զերկոսին տունսն՝ զտունն Տեառն եւ զտունն արքայի[3558]։ 11 Եւ Քիրամ արքայ Տիւրոսի ձեռնտու էր Սողոմոնի, եղեւնափայտիւք եւ փայտիւք մայրից, եւ ոսկւով, եւ ամենայն կամօք իւրովք։ Յա՛յնժամ ետ արքայ Սողոմոն Քիրամայ քսան քաղաք ՚ի Գալիլեա։ 12 Եւ ել Քիրամ ՚ի Տիւրոսէ եւ չոգաւ ՚ի Գալիլեա տեսանե՛լ զքաղաքսն զոր ետ նմա Սողոմոն, եւ ո՛չ եղեւ նմա հաճոյ. 13 եւ ասէ. Զի՞նչ են քաղաքքս այսոքիկ զոր ետուր ինձ ե՛ղբայր։ Եւ կոչեաց զնոսա սահմա՛նս իւր մինչեւ ցայսօր[3559]։ 14 Եւ եբեր Քիրամ Սողոմոնի հարիւր եւ քսան տաղանդ ոսկւոյ։ 15 Եւ ա՛յս են հանդերձանք աւարին, զոր եհան արքայ Սողոմոն շինել զտո՛ւնն Տեառն, եւ զտունն արքայի. եւ զՄելոն, եւ զբարձաւանդակսն, խնո՛ւլ զխրամս քաղաքի Դաւթի, եւ զԱսուր, եւ զՄայիդան, եւ զպարիսպն Երուսաղեմի, եւ զԵսեր, եւ զՄակեդդով, եւ զԳազեր[3560], 16 փարաւոնի արքայի Եգիպտացւոց. քանզի ել եւ ա՛ռ զԳազեր, եւ այրեաց զնա հրով. եւ զՔանանացին որ նստէր ՚ի քաղաքին՝ սպա՛ն, եւ ետ զնա պաշտատական դստեր իւրում կնոջ Սողոմոնի։ 17 Եւ շինեաց Սողոմոն զԳազեր, եւ զԲեթորոն զներքին. 18 եւ զԲաղաթ, եւ զԹերմոթ յանապատի եւ յերկրի անդ. 19 զամենայն քաղաքս բնակութեանց որ էին Սողոմոնի, եւ զքաղաքս կառաց, եւ զամենայն քաղաքս երիվարաց, եւ զհանդերձանս Սողոմոնի, զոր հանդերձեաց շինել յԵրուսաղէմ, եւ ՚ի Լիբանան, եւ յամենայն երկրին. 20 վասն չիշխելոյ նորա ամենայն ազգին մնացելոյ յԱմուրհացւոցն, եւ ՚ի Քետացւոց, եւ ՚ի Փերեզացւոց, եւ ՚ի Խեւացւոց, եւ ՚ի Քանանացւոց, եւ ՚ի Յեբուսացւոց, եւ ՚ի Գերգեսացւոց, որ ո՛չ յորդւոցն Իսրայէլի էին[3561]. 21 որդիք նոցա մնացեալք յետ նոցա յերկրին, զոր ո՛չ կարացին որդիքն Իսրայէլի սատակել. եւ արկ զնոսա Սողոմոն ընդ հարկօք ծառայութեան մինչեւ ցայսօր։ 22 Եւ յորդւոցն Իսրայէլի ո՛չ ետ Սողոմոն ՚ի հանդերձաւորութիւն. զի նոքա ա՛րք պատերազմօղք էին. եւ ծառայք նորա, եւ իշխանք նորա եւ սպառազէնք նորա, եւ հեծեալք նորա[3562]։ 23 Եւ ա՛յս են իշխանք որ կային ՚ի վերայ գործոյն Սողոմոնի, հինգ հարիւր եւ յիսուն, որ ունէին զժողովուրդն որ գործէին զգործն[3563]։ 24 Բայց դուստրն փարաւոնի ել ՚ի քաղաքէն Դաւթի ՚ի տունն իւր, զոր շինեա՛ց նմա. յայնժամ շինեաց զՄելոն։ 25 Եւ հանէր Սողոմոն երիցս անգամ ՚ի տարւոջ ողջակէզս եւ խաղաղականս ՚ի վերայ սեղանոյն զոր շինեաց Տեառն, եւ արկանէր խունկս առաջի Տեառն. եւ բովանդակեաց զտունն։ 26 Եւ արար նա՛ւ արքայ Սողոմոն ՚ի Գասիոնգաբեր, որ է մերձ յԵղաթ՝ յեզեր վերջնոյ ծովուն յերկրին Եդոմայ[3564]։ 27 Եւ առաքեա՛ց Քիրամ ընդ նաւսն ՚ի ծառայից իւրոց նաւորդս հմո՛ւտս նաւարկութեան ծովու ընդ ծառայս Սողոմոնի[3565]. 28 եւ չոգան ՚ի Սովփերա. եւ առին անտի ոսկի չորեքհարիւր եւ քսան տաղանտ, եւ բերին արքայի՛ Սողոմոնի։

10
Գլուխ Ժ

ԻԷ 1 Եւ տիկինն Սաբայ լուաւ զանուն Սողոմոնի՝ եւ զանուն Տեառն, եւ զիմաստութիւն Սողոմոնի. եւ եկն փորձել զնա առակօք։ 2 Եւ եկն յԵրուսաղէմ զօրու ծանու յոյժ. եւ ուղտուք որ բարձեալ բերէին խունկս, եւ ոսկի բազում յոյժ, եւ ականս պատուականս. եւ եմուտ առ Սողոմոն, եւ խօսեցաւ ընդ նմա զամենայն ինչ որ է՛ր ՚ի սրտի իւրում։ 3 Եւ մեկնեաց նմա Սողոմոն զամենայն բանս նորա, եւ ո՛չ էր բան սխալեալ յարքայէ զոր ո՛չ մեկնեաց նմա[3566]։ 4 Եւ ետես կինն զամենայն իմաստութիւնն Սողոմոնի, եւ զտունն զոր շինեաց[3567]. 5 եւ զխորտիկսն Սողոմոնի. եւ զաթոռ ծառայից նորա, եւ զկարգ պաշտօնէից նորա, եւ զհանդերձանս նորա, եւ զմատռուակս նորա. եւ զողջակէզս նորա զոր մատուցանէր Տեառն, եւ յիմարեցա՛ւ[3568]։ 6 Եւ ասէ ցարքայ Սողոմոն. Ճշմարի՛տ էր բանն զոր լուայ յերկրին իմում վասն բանից քոց՝ եւ վասն իմաստութեան քոյ. 7 եւ ո՛չ հաւատայի խօսելեացն առ իս, մինչեւ ինձէն եկի՝ եւ տեսին աչք իմ. եւ ահա ՚ի կէս չէ՛ զոր պատմեցին ինձ իմաստութեանդ զոր յաւելե՛ր եւ բարութեան, եւ ամենայն համբաւոյն զոր լսէին յերկրին իմում[3569]։ 8 Երանելի՛ են կանայք քո՝ եւ երանելի՛ ծառայք քո որ կան առաջի քո՝ եւ հանապազ լսեն զիմաստութիւն քո[3570]։ 9 Եւ եղիցի Տէր Աստուած քո օրհնեա՛լ որ հաճեցաւ ընդ քեզ տա՛լ զքեզ յաթոռդ Իսրայէլի. վասն սիրելոյ Տեառն զԻսրայէլ հաստատե՛լ յաւիտեան. եւ կացոյց զքեզ արքա՛յ ՚ի վերայ նոցա, առնե՛լ իրաւունս եւ արդարութիւն յատեանս նոցա։ 10 Եւ ետ Սողոմոնի հարիւր եւ քսան տաղանտ ոսկւոյ, եւ խունկս բազումս յոյժ, եւ ականս պատուականս. եւ ո՛չ էին եկեալ այնպիսի խունկք բազումք եւ անուշունք, զորս ետ տիկինն Սաբայ արքայի Սողոմոնի[3571]։ 11 Եւ նաւն Քիրամայ որ բերէր ոսկի ՚ի Սովփերայ, եբեր ՚ի Սովփերայ փա՛յտ անտաշ բազում յոյժ, եւ ականս պատուականս։ 12 Եւ արար արքայ զփայտսն անտաշս մո՛յթս տանն Տեառն, եւ տանն արքայի, եւ քնարս եւ տաւիղս երգեցողաց. եւ չէ՛ր եկեալ այնպիսի փայտ անտաշ յերկիրն, եւ ո՛չ երեւեցաւ ուրեք մինչեւ ցայսօր։ 13 Եւ արքայ Սողոմոն ե՛տ տիկնոջն Սաբայ զամենայն ինչ զոր կամեցաւ եւ զոր խնդրեաց, բա՛ց յայնմանէ զորս տուեալ էր նորա ՚ի ձեռս արքայի Սողոմոնի. եւ դարձաւ եւ գնաց յերկիր իւր՝ ինքն եւ ամենայն ծառայք իւր[3572]։ 14 Եւ է՛ր կշիռ ոսկւոյն եկելոյ Սողոմոնի ՚ի միում տարւոջ վեց հարիւր եւ վաթսուն եւ վեց տաղանտ ոսկւոյ[3573]. 15 թո՛ղ զհարկացն կարգելոց, եւ զվաճառաց վաճառականաց, եւ զամենայն թագաւորաց այնր կողման, եւ նախարարաց երկրին։

ԻԸ 16 Եւ արա՛ր արքայ Սողոմոն երեքարեւր նիզակ ոսկի կռածոյ, եւ երեքարեւր դահեկան ՚ի վերայ միոյ նիզակի. 17 եւ երեքարեւր զէն ոսկի կուռ, եւ երեք մանք ոսկի ՚ի մի զէն. եւ ետ զայն արքայ ՚ի տուն անտառին Լիբանանու[3574]։ 18 Եւ արար արքայ աթո՛ռ փղոսկրեայ մե՛ծ, եւ պատեաց զնա ոսկւով փորձով. 19 վեց աստիճան աթոռոյն, եւ դէմք եզանց ՚ի թիկանց կողմանէ աթոռոյն, եւ ձեռք աստի եւ անտի ՚ի վերայ աթոռոյն նստելոյ, եւ երկու առիւծունք կային առընթեր ձեռացն։ 20 Եւ երկոտասան առեւծք կային ՚ի վերայ վեցեցունց աստիճանացն աստի՛ եւ անտի. եւ ո՛չ եղեւ այնպիսի յամենայն թագաւորութեան[3575]։ 21 Եւ ամենայն կա՛հ սպասու արքայի Սողոմոնի ոսկի՛ գործեալ. եւ աւազանք ոսկիք. եւ ամենայն կահ տան անտառին Լիբանանու ոսկւով պատեալ. եւ ո՛չ գոյր արծաթ, քանզի ո՛չ էր համարեալ արծաթ յաւուրս Սողոմոնի՝ թէ իցէ՛ ինչ[3576]։ 22 Զի նա՛ւ Թարսսացի էր Սողոմոնի արքայի ՚ի ծովու ընդ նա՛ւս Քիրամայ, եւ յերեա՛մ գայր արքայի նաւ ՚ի Թարսսէ, ոսկւոյ եւ արծաթոյ, եւ ժանեաց փղաց. եւ կապկաց, եւ սիրամարգաց։ 23 Եւ մեծացա՛ւ Սողոմոն քան զամենայն թագաւորս երկրի, մեծութեամբ եւ իմաստութեամբ։ 24 Եւ ամենայն թագաւորք երկրի խնդրէին տեսանել զերեսս Սողոմոնի, եւ լսե՛լ զիմաստութիւն նորա, զոր ետ Տէր ՚ի սիրտ նորա. 25 եւ նոքա բերէին իւրաքանչի՛ւր զպատարագս իւրեանց, անօթս արծաթեղէնս եւ անօթս ոսկեղէնս, եւ հանդերձս. ստաշխն, եւ խունկս, եւ ձիս, եւ ջորիս, ամի ամի։ 26 Եւ ժողովեաց Սողոմոն կա՛ռս եւ հեծեալս. եւ էին Սողոմոնի քառասուն հազար ձիք մատակք կառաց, եւ երկոտասան հազար երիվարաց. եւ եդ զնոսա ՚ի քաղաքս կառաց, եւ որ ընդ արքայի յԵրուսաղէմ։ Եւ էր իշխան ամենայն թագաւորաց ՚ի Գետոյն մինչեւ ցայլազգիս, եւ մինչեւ ցսահմանս Եգիպտացւոց։ 27 Եւ ետ արքայ զարծաթ եւ զոսկի յԵրուսաղէմ իբրեւ զքարինս, եւ զեղեւնափայտ՝ իբրեւ զմոլաթզենիս ՚ի դաշտի բազմութեամբ[3577]։ 28 Եւ ե՛լք երիվարաց Սողոմոնի յԵգիպտոսէ, եւ ՚ի Թեկուայ վաճառք արքայի. եւ առնուին ՚ի Թեկուայ գնովք. 29 եւ ելանէին ելք կառաց յԵգիպտոսէ, փոխանակ արծաթոյ, եւ ձի ընդ հարիւր եւ յիսուն արծաթոյ. եւ նո՛յնպէս թագաւորաց ամենեցունց, Քետտիմայ, եւ թագաւորացն Ասորւոց որ ընդ ծովակողմն ելանէին։

11
Գլուխ ԺԱ

ԻԹ 1 Եւ արքայ Սողոմոն՝ է՛ր իգասէր. եւ ա՛ռ իւր կանայս օտարոտիս բազումս, եւ զդուստրն փարաւոնի, եւ Մովաբացիս, եւ Ամոնացիս, եւ Եդովմայեցիս, եւ Ասորիս, եւ Քետացիս, եւ Ամովրհացիս. 2 եւ յազգացն յորոց վճարեաց Տէր որդւոցն Իսրայէլի չմտանել առ նոսա, եւ նոքա մի՛ մտցեն առ ձեզ. թէ գուցէ խոտորեցուցանիցեն զսիրտս ձեր զկնի կռոցն իւրեանց, ՚ի նոսա՛ յարեցաւ Սողոմոն սիրե՛լ[3578]։ 3 Եւ էին նորա կանայք տիկնայք՝ եւթն հարիւր, եւ հարճք՝ երեք հարիւր. եւ խոտորեցուցին կանա՛յք նորա զսիրտ նորա։

Լ 4 Եւ եղեւ ՚ի ժամանակի ծերութեանն Սողոմոնի, եւ կանայք նորա խոտորեցուցին զսիրտ նորա զհետ աստուածոց օտարաց. եւ ո՛չ էր սիրտ նորա կատարեալ ընդ Տեառն Աստուծոյ իւրոյ իբրեւ զսիրտն Դաւթի հօր իւրոյ։ 5 Եւ գնաց Սողոմոն զհետ Աստարտայ գարշելւոյ Սիդոնացւոց, եւ զհետ Մեղ՚քոմայ գարշելւոյ որդւոցն Ամոնայ[3579]։ 6 Եւ արար Սողոմոն չա՛ր առաջի Տեառն, եւ ո՛չ չոգաւ զհետ Տեառն իբրեւ զԴաւիթ զհայր իւր։ 7 Յայնժամ շինեաց Սողոմոն զբարձաւանդակն Քամովսայ կռո՛ցն Մովաբու ՚ի լերինն հանդէպ Երուսաղեմի, եւ Մող՚քոմայ կռոց որդւոցն Ամովնայ, եւ Աստարտայ գարշելւոյ Սիդոնացւոց[3580]։ 8 Եւ ա՛յնպէս արար ամենայն կանանց իւրոց օտարոտւոց. արկանէին խո՛ւնկս, եւ զոհէին կռոց իւրեանց։ 9 Եւ բարկացաւ Տէր Սողոմոնի, զի խոտորեցո՛յց զսիրտ իւր ՚ի Տեառնէ Աստուծոյ Իսրայէլի որ երեւեցաւ նմա երկի՛ցս. 10 եւ պատուիրեաց նմա վասն բանին այնորիկ, ամենեւին չերթա՛լ զհետ աստուածոց օտարաց, եւ պահել եւ առնել զոր պատուիրեաց նմա Տէր Աստուած։ 11 Եւ ասէ Տէր ցՍողոմոն. Փոխանակ զի եղեւ ա՛յդ ընդ քեզ, եւ ո՛չ պահեցեր զհրամանսն իմ, եւ զպատուիրանս զոր պատուիրեցի քեզ՝ պատառելով պատառեցից զթագաւորութիւնդ ՚ի ձեռանէ քումմէ, եւ տաց զդա ծառայի՛ քում[3581]։ 12 Բայց ՚ի քո՛ աւուրս ո՛չ արարից զայն վասն Դաւթի հօր քոյ, այլ ՚ի ձեռանէ որդւոյ քոյ առի՛ց զդա։ 13 Սակայն զամենայն թագաւորութիւնդ ո՛չ առից. գաւազա՛ն մի տաց որդւոյ քում վասն Դաւթի ծառայի իմոյ, եւ վասն Երուսաղեմի քաղաքի զոր ընտրեցի։

ԼԱ 14 Եւ յարո՛յց Տէր սատա՛ն Սողոմոնի զԱդեր զԵդոմայեցի ՚ի զաւակէ թագաւորութեանն Եդովմայեցւոց։ 15 Եւ եղեւ ՚ի սատակե՛լ Դաւթի զԵդոմ, յերթա՛լ Յովաբայ իշխանի զօրուն թաղե՛լ զվիրաւորսն. զի կոտորեցին զամենայն արու յԵդոմ[3582]. 16 զի զվե՛ց ամիս նստաւ անդ Յովաբ, եւ ամենայն Իսրայէլ յԵդովմ, մինչեւ սատակեաց զամենայն արու Եդովմայեցւոց։ 17 Եւ փախեա՛ւ Ադեր՝ ինքն եւ ամենայն արք Եդովմայեցիք ՚ի ծառայից հօր նորա՝ եւ մտին յԵգիպտոս. եւ Ադեր՝ մանուկ փո՛քր էր. 18 եւ յարեան արքն ՚ի քաղաքէ անտի Մադիամու եւ եկին ՚ի Փարան, եւ առին ընդ իւրեանս արս ՚ի Փարանէ եւ եկին յԵգիպտոս առ փարաւոն արքա՛յ Եգիպտացւոց, եւ եմո՛ւտ Ադեր առ փարաւոն, եւ ե՛տ նմա տուն, եւ կարգեաց նմա հաց, եւ ետ նմա գետին։ 19 Եւ եգիտ Ադեր շնորհս առաջի փարաւոնի յոյժ, եւ ետ նմա կին զքոյր կնոջ իւրոյ՝ զքոյր Թեկեմինայ զերէց։ 20 Եւ ծնաւ քոյրն Թեկեմինայ Ադերայ զԳանեբաթ զորդի նորա, եւ սնոյց զնա Թեկեմինա ՚ի մէջ որդւոցն փարաւոնի. եւ էր Գանեբաթ ՚ի տա՛ն փարաւոնի ՚ի մէջ որդւոցն փարաւոնի։ 21 Եւ լուաւ Ադեր յԵգիպտոս եթէ ննջեա՛ց Դաւիթ ընդ հարս իւր, եւ թէ մեռաւ Յովաբ իշխան զօրուն. եւ ասէ Ադեր ցփարաւոն. Արձակեա՛ զիս եւ դարձա՛յց յերկիր իմ։ 22 Եւ ասէ փարաւոն ցԱդեր. Զի՞նչ պակա՛ս է քեզ առ իս՝ զի խնդրես երթալ յերկիր քո։ Եւ ասէ ցնա Ադեր. Զի արձակելո՛վ արձակեսցես զիս. եւ դարձա՛ւ Ադեր յերկիր իւր։ 23 Եւ յարոյց Տէր սատա՛ն Սողոմոնի զՌազոն զորդի Եղ՚իադայ, որ փախեաւ յԱդրիազարա՛յ արքայէ Սուբայ ՚ի տեառնէ իւրմէ[3583]։ 24 Եւ ժողովեցան առ նա արք, եւ էր իշխան գնդին, ՚ի կոտորե՛լ զնոսա Դաւթի. եւ գնա՛ց ՚ի Դամասկոս՝ եւ նստա՛ն ՚ի նմա. եւ թագաւորեաց ՚ի Դամասկոս[3584]։ 25 Եւ եղեւ հակառա՛կ Իսրայէլի զամենայն աւուրս Սողոմոնի. ա՛յս է չարութիւն Ադերայ. եւ ծանրացասումն եղեւ Իսրայէլի, եւ թագաւորեաց յերկիրն Եդոմայ[3585]։

ԼԲ 26 Եւ Յերոբովամ որդի Նաբատայ Եփրաթացի ՚ի Սարիրայ, եւ անուն մօր նորա Սարուա կի՛ն այրի, եւ նա էր որդի կնոջ այրւոյ՝ ծառայ Սողոմոնի. եւ ամբարձ զձեռն իւր յարքայ[3586]։ 27 Եւ ա՛յն իրք էին զի վերացոյց զձեռն իւր յարքայ Սողոմոն։ Եւ արքայ Սողոմոն շինեաց զբարձաւանդակն, եւ եխի՛ց զխրամ քաղաքին Դաւթի հօր իւրոյ[3587]. 28 եւ ա՛յրն Յերոբովամ հզօր զօրութեամբ. իբրեւ ետես Սողոմոն զպատանեակն եթէ այր գործո՛յ է, կացոյց զնա ՚ի վերայ հարկաց բեռնակրաց տանն Յովսեփայ։ 29 Եւ եղեւ ՚ի ժամանակին յայնմիկ ե՛լ Յերոբովամ յԵրուսաղեմէ, եւ եգիտ զնա Աքիա Սիլոնացի մարգարէ ՚ի ճանապարհի, եւ մեկուսացո՛յց զնա ՚ի ճանապարհէն. եւ Աքիա զգեցեա՛լ էր հանդերձ նոր. եւ երկոքեան ՚ի դաշտին։ 30 Եւ բո՛ւռն եհար Աքիա զհանդերձէն իւրմէ զնորոյ որ ՚ի վերայ իւր, եւ պատառեաց զնա յերկոտասա՛ն կապերտս[3588]. 31 եւ ասէ ցՅերոբովամ. Ա՛ռ դու քեզ զտասն կապերտսդ։ Զի ա՛յսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայէլի. Ահա ես պատառեցից զթագաւորութիւնն ՚ի ձեռաց Սողոմոնի, եւ տա՛ց քեզ զտասն գաւազանսն. 32 եւ երկու գաւազանքն եղիցին նորա՝ վասն Դաւթի ծառայի իմոյ, եւ վասն Երուսաղեմի քաղաքի զոր ընտրեցի յամենայն ցեղիցն Իսրայէլի. 33 փոխանակ զի եթող զիս, եւ երկի՛ր եպագ Աստարտայ գարշելւոյ Սիդոնացւոց, եւ Քամովսայ կռոց Մովաբայ, եւ Մող՚քովմայ զազրոտւոյ որդւոցն Ամոնայ. եւ ո՛չ գնաց ՚ի ճանապարհս իմ առնել ուղղութիւն առաջի իմ, զճշմարտութիւնս եւ զդատաստանս իմ իբրեւ զԴաւիթ զհայր իւր[3589]։ 34 Եւ ո՛չ առի զամենայն թագաւորութիւնն ՚ի ձեռանէ նորա. զի հակառակութեամբ կացից հակառակ նմա զամենայն աւուրս կենաց նորա. վասն Դաւթի ծառայի իմոյ զոր ընտրեցի, որ պահեաց զպատուիրանս իմ եւ զճշմարտութիւնս[3590]։ 35 Եւ առի՛ց զթագաւորութիւնն ՚ի ձեռանէ նորա, եւ տա՛ց քեզ զտասն գաւազանսն. 36 եւ որդւոյ նորա տա՛ց զերկուս գաւազանսն, վասն մնալոյ ճրագի ծառայի իմում Դաւթի զամենայն աւուրս առաջի իմ յԵրուսաղէմ քաղաքի զոր ընտրեցի դնել զանուն իմ անդ։ 37 Եւ զքեզ առից, եւ թագաւորեսցես որոց եւ ցանկասցի անձն քո. եւ դու եղիցես թագաւոր ՚ի վերայ Իսրայէլի։ 38 Եւ եղիցի եթէ պահեսցես զամենայն ինչ զոր ես պատուիրեմ քեզ, եւ գնասցես ՚ի ճանապարհս իմ, եւ արասցես ուղղութիւն առաջի իմ, զգուշանա՛լ պատուիրանաց իմոց եւ հրամանաց իմոց՝ որպէս արար Դաւիթ ծառայ իմ. եւ եղէ՛ց ընդ քեզ, եւ շինեցից քեզ տո՛ւն հաւատարիմ որպէս շինեցի Դաւթի. եւ տա՛ց քեզ զԻսրայէլ։ 39 Եւ չարչարեցից զզաւակն Դաւթի վասն այնորիկ. բայց ո՛չ զամենայն աւուրս։ 40 Եւ խնդրեաց Սողոմոն սպանանել զՅերոբովամ. եւ յարեաւ Յերոբովամ եւ փախեաւ յԵգիպտոս առ Սաւսակիմ արքայ Եգիպտացւոց. եւ է՛ր յԵգիպտոս մինչեւ մեռաւ Սողոմոն։ 41 Եւ մնացորդք բանիցն Սողոմոնի, եւ ամենայն ինչ զոր արար, եւ ամենայն իմաստութիւն նորա, ո՞չ աւանիկ գրեալ է ՚ի գիրս բանից Սողոմոնի։ 42 Եւ աւուրք զորս թագաւորեաց Սողոմոն յԵրուսաղէմ ՚ի վերայ ամենայն Իսրայէլի ամք քառասուն[3591]։

ԼԳ 43 Եւ ննջեա՛ց Սողոմոն ընդ հարս իւր, եւ թաղեցին զնա ՚ի քաղաքի Դաւթի հօր իւրոյ։ Եւ թագաւորեաց Ռոբովամ որդի նորա ընդ նորա։

12
Գլուխ ԺԲ

1 Եւ չոգաւ արքայ Ռոբովամ ՚ի Սիկիմ. զի ՚ի Սիկի՛մ գայր ամենայն Իսրայէլ թագաւորեցուցանել զնա։ 2 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Յերոբովամ որդի Նաբատայ, եւ ինքն է՛ր տակաւին յԵգիպտոս յորմէ հետէ փախեաւ յերեսաց արքայի Սողոմոնի, եւ դարձաւ Յերոբովամ յԵգիպտոսէ. 3 եւ առաքեցին եւ կոչեցին զնա։ Եւ եկն Յերոբովամ եւ ամենայն եկեղեցին Իսրայէլի. եւ խօսեցաւ ամենայն ժողովուրդն ընդ արքայի Ռոբովամայ՝ եւ ասեն. 4 Հա՛յր քո ծանրացոյց զանուր մեր, եւ դու թեթեւացո՛ ՚ի խիստ ծանրութենէ հօր քոյ, եւ ՚ի ծանր անրոյ նորա զոր ետ ՚ի վերայ մեր. եւ ծառայեսցո՛ւք քեզ[3592]։ 5 Եւ ասէ ցնոսա. Երթա՛յք մինչեւ ցերիս աւուրս, եւ դարձջի՛ք առ իս։ Եւ գնացին։ 6 Եւ խորհեցաւ արքայ Ռոբովամ ընդ ծերսն որ կային առաջի Սողոմոնի հօր նորա մինչդեռ կենդանի էր, եւ ասէ. Զիա՞րդ խորհիք՝ եւ տացուք պատասխանի ընդ ժողովրդեանն[3593]։ 7 Եւ խօսեցա՛ն ընդ նմա՝ եւ ասեն. Եթէ յաւուր յայսմիկ լինիցիս ծառա՛յ ժողովրդեանն այնմիկ՝ եւ ծառայեսցես նոցա, եւ անսասցես նոցա, եւ խօսեսցիս ընդ նոսա բա՛նս բարիս, եղիցին քեզ ծառա՛յք զամենայն աւուրս։ 8 Եւ եթող զխորհուրդ ծերոցն զոր խորհեցաւ ընդ նոսա, եւ խորհեցաւ ընդ մանկտին սնընդակի՛ցս իւր՝ որ կային առաջի նորա[3594]. 9 եւ ասէ ցնոսա. Զի՞նչ տայք խրատ, եւ տա՛ց պատասխանի ժողովրդեանն՝ որ խօսեցան ընդ իս եւ ասեն. Թեթեւացո՛ յանրոյն՝ զոր ետ հայր քո ՚ի վերայ մեր։ 10 Եւ խօսեցան ընդ նմա մանկտին սնընդակիցք իւր որ կային առաջի նորա՝ եւ ասեն. Ա՛յսպէս խօսեսցիս յականջս ժողովրդեանն՝ որ խօսեցան ընդ քեզ եւ ասեն. Հա՛յր քո ծանրացոյց զանուր մեր՝ եւ դու թեթեւացո ՚ի մէնջ. ա՛յսպէս խօսեսցիս ընդ նոսա. Ծկոյթ իմ ստուա՛ր է քան զմէջ հօր իմոյ[3595]. 11 եւ արդ՝ հա՛յր իմ եդ ՚ի վերայ ձեր անուր ծանր, եւ ես յաւելի՛ց յանուրն ձեր. հայր իմ խրատեաց զձեզ գանիւք՝ եւ ես խրատեցի՛ց ձեզ քըքո՛վք[3596]։

ԼԴ 12 Եւ եկն ամենայն Իսրայէլ առ արքայ Ռոբովամ յաւուրն երրորդի՝ որպէս խօսեցաւ ընդ նոսա արքայ եւ ասէ. Դարձջի՛ք առ իս յաւուրն երրորդի։ 13 Եւ պատասխանի՛ ետ արքայ ժողովրդեանն խստութեամբ. եւ եթող Ռոբովամ զխորհուրդս ծերոցն զոր խորհեցան ընդ նմա, 14 եւ խօսեցաւ ընդ նոսա ըստ խորհրդեան մանկտւոյն՝ եւ ասէ. Հայր իմ ծանրացոյց զանուր ձեր, եւ ես յաւելի՛ց յանուր ձեր. հայր իմ խրատէր զձեզ գանիւք, եւ ես խրատեցից զձեզ քըքովք[3597]։ 15 Եւ ո՛չ լուաւ արքայ ժողովրդեանն, զի էր խոտորումն ՚ի Տեառնէ. զի հաստատեսցէ Տէր զբան իւր զոր խօսեցաւ ՚ի ձեռն Աքիայ Սիլովնացւոյ, վասն Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ[3598]։

ԼԵ 16 Իբրեւ տեսին ամենայն Իսրայէլ՝ եթէ ո՛չ լուաւ նոցա արքայ. պատասխանի ետ ժողովուրդն արքայի եւ ասէ. Զի՞նչ բաժին կայ մեր ընդ Դաւթի. եւ ո՛չ գոյ մեր ժառանգութիւն ընդ որդւոյ Յեսսեայ. պնդեա՛ց ՚ի բնակութիւնս քո Իսրայէլ. եւ արդ՝ դու արածեա՛ զտունն Դաւթի։ Եւ գնաց Իսրայէլ ՚ի բնակութիւնս իւր[3599]։ 17 Եւ որդւոցն Իսրայէլի որ նստէին ՚ի քաղաքս Յուդայ՝ թագաւորեաց Ռոբովամ։

ԼԶ 18 Եւ առաքեաց արքայ Ռոբովամ զԱդոնիրամ հարկապետ՝ եւ քարկոծեցին զնա ամենայն Իսրայէլ քարամբք՝ եւ մեռաւ. եւ արքայ Ռոբովամ աճապարեաց ելանել ՚ի կառս իւր եւ փախչել յԵրուսաղէմ. 19 եւ արհամարհեաց Իսրայէլ զտունն Դաւթի մինչեւ ցայսօր։

ԼԷ 20 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ ամենայն Իսրայէլ եթէ դարձաւ Յերոբովամ, առաքեցին եւ կոչեցին զնա ամենայն ժողովուրդն, եւ թագաւորեցուցին զնա ՚ի վերայ Իսրայէլի. եւ ո՛չ ոք էր զկնի տանն Դաւթի, բայց միայն ՚ի գաւազանէ՛ տանն Յուդայ եւ Բենիամինի։ 21 Եւ Ռոբովամ եմո՛ւտ յԵրուսաղէմ, եւ եկեղեցացոյց զժողովուրդն Յուդայ եւ զգաւազանն Բենիամինի՝ հարիւր եւ ութսո՛ւն հազար երիտասարդաց պատերազմողաց՝ պատերազմել ընդ տանն Իսրայէլի, դարձուցանել զթագաւորութիւնն Ռոբովամայ որդւոյ Սողոմոնի։

ԼԸ 22 Եւ եղեւ բան Տեառն առ Սամեա այր Աստուծոյ՝ եւ ասէ[3600]. 23 Խօսեա՛ց ընդ Ռոբովամայ որդւոյ Սողոմոնի արքայի Յուդայ, եւ ընդ ամենայն տանն Յուդայ եւ Բենիամինի, եւ ընդ մնացորդս ժողովրդեանն՝ եւ ասասցես. 24 Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Մի՛ ելանէք եւ մի՛ տայցէք պատերազմ ընդ եղբարս ձեր ընդ որդիսն Իսրայէլի, դարձցի՛ իւրաքանչիւրոք ՚ի տուն իւր, զի յինէ՛ն եղեւ բանն այն։ Եւ լուան բանի Տեառն, եւ դադարեցին յերթալոյ ըստ բանին Տեառն[3601]։ 25 Եւ շինեաց Յերոբովամ զՍիկիմ ՚ի լերինն Եփրեմայ՝ եւ բնակէր ՚ի նմա. եւ ել անտի եւ շինեաց զՓանուէլ։ 26 Եւ ասէ Յերոբովամ ՚ի սրտի իւրում. Ահա արդ դառնայցէ թագաւորութիւնս իմ ՚ի տունն Դաւթի, 27 եթէ ելանիցէ ժողովուրդս զոհել զոհս ՚ի տան Տեառն յԵրուսաղէմ. եւ դառնայցէ սիրտ ժողովրդեանս այսորիկ առ Տէր, եւ առ տէ՛ր իւրեանց Ռոբովամ արքայ Յուդայ. եւ սպանանիցեն զիս, եւ դառնայցեն առ Ռոբովամ արքայ Յուդայ։ 28 Եւ խորհեցաւ արքայ, եւ չոգաւ արար երկուս երինջս ոսկիս. եւ ասէ ցժողովուրդն. Շա՛տ լիցի ձեզ ելանել յԵրուսաղէմ. ահա աստուածք քո Իսրայէլ՝ որ հանին զքեզ յերկրէն Եգիպտացւոց[3602]։ 29 Եւ եդ զմին ՚ի Դա՛ն՝ եւ զմեւսն ՚ի Բեթէլ։ 30 Եւ եղեւ բանն այն ՚ի մե՛ղս. եւ երթայր ժողովուրդն առաջի երեսաց միոյն մինչեւ ցԴան։ 31 Եւ արար տօնս ՚ի վերայ բարձանց. եւ արար քուրմս զմասն ինչ ժողովրդեանն որ ո՛չ էին ՚ի տանց Ղեւեայ[3603]։ 32 Եւ արար Յերոբովամ տօն յամսեանն ութերորդի՝ յաւուր հնգետասաներորդի նորին ամսոյ՝ ըստ տօնին որ յերկրին Յուդայ, եւ ել ՚ի սեղանն զոր արար ՚ի Բեթէլ՝ զոհե՛լ երնջոցն զոր արար։ Եւ կացոյց ՚ի Բեթէլ քո՛ւրմս բարձանցն զոր արար[3604]. 33 եւ ել ՚ի սեղանն զոր արար ՚ի Բեթէլ, որ օր հնգետասան էր ամսոյն ութերորդի ՚ի տօնին. ստե՛ղծ ՚ի սրտէ իւրմէ. եւ արար տօնս որդւոցն Իսրայէլի. ե՛լ ՚ի սեղանն զոհել։

13
Գլուխ ԺԳ

ԼԹ 1 Եւ ահա ա՛յր Աստուծոյ եհաս ՚ի Յուդայ բանիւ Տեառն ՚ի Բեթէլ, եւ Յերոբովամ կա՛յր ՚ի վերայ սեղանոյն իւրոյ զոհել ՚ի վերայ։ 2 Եւ կոչեաց զսեղանն բանիւ Տեառն՝ եւ ասէ. Սեղա՛ն սեղա՛ն. ա՛յսպէս ասէ Տէր. Ահա որդի ծնցի տան Դաւթի՝ Յովսիա՛ անուն նորա. եւ զոհեսցէ ՚ի վերայ քո զքո՛ւրմս բարձանցդ՝ որ զոհեն ՚ի վերայ քո, եւ ոսկերս մարդկան այրեսցեն ՚ի վերայ քո[3605]։ 3 Եւ ե՛տ յաւուր յայնմիկ նշան՝ եւ ասէ. Ա՛յս նշան է զոր խօսեցաւ Տէր՝ եւ ասէ. Ահա սեղանդ պատառեսցի, եւ հեղցի՛ պարարտութիւնդ որ ՚ի վերայ դորա։ 4 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ արքայ Յերոբովամ զբանս առնն Աստուծոյ բարբառելոյ ՚ի վերայ սեղանոյն որ ՚ի Բեթէլ՝ ձգեա՛ց արքայ զձեռն իւր ՚ի սեղանոյ անտի եւ ասէ. Կալարո՛ւք զդա։ Եւ գօսացաւ ձեռն նորա՝ զի ձգեաց ՚ի նա, եւ ո՛չ կարաց դարձուցանել զնա առ ինքն[3606]. 5 եւ սեղանն պատառեցաւ՝ եւ հեղաւ պարարտութիւնն ՚ի սեղանոյ անտի, ըստ նշանին զոր ետ այրն Աստուծոյ բանիւ Տեառն[3607]։ 6 Եւ ասէ արքայ Յերոբովամ ցայրն Աստուծոյ. Աղաչեա՛ զերեսս Տեառն Աստուծոյ քոյ, եւ արա՛ աղօթս վասն իմ եւ դարձցի ձեռն իմ առ իս։ Եւ աղաչեաց այրն Աստուծոյ առաջի Տեառն, եւ դարձաւ ձեռնն արքայի առ նա, եւ եղեւ իբրեւ զառաջինն։ 7 Եւ խօսեցաւ արքայ ընդ առնն Աստուծոյ՝ եւ ասէ. Մո՛ւտ ընդ իս ՚ի տուն՝ եւ ճաշեա՛, եւ տա՛ց քեզ պարգեւս[3608]։ 8 Եւ ասէ այրն Աստուծոյ ցարքայ. Եթէ տացես ինձ զկէս տան քոյ, ո՛չ մտից ընդ քեզ. եւ ո՛չ կերայց հաց, եւ ո՛չ արբից ջուր ՚ի տեղւոջս յայսմիկ. 9 զի ա՛յսպէս պատուիրեաց ինձ Տէր բանիւ եւ ասէ. Մի՛ ուտիցես հաց, եւ մի՛ ըմպիցես ջուր. եւ մի՛ գնասցես ընդ նոյն ճանապարհ, ընդ որ երթանայցես[3609]։ 10 Եւ գնաց զճանապարհ իւր. այլ ո՛չ ընդ նոյն ճանապարհ ընդ որ եկն՝ գնաց ՚ի Բեթելայ։

Խ 11 Եւ մարգարէ մի ծեր բնակեա՛լ էր ՚ի Բեթէլ, եւ եկին որդիք նորա եւ պատմեցին նմա զամենայն գործսն զոր արար այրն Աստուծոյ յաւուր յայնմիկ ՚ի Բեթէլ, եւ զբանսն զոր խօսեցաւ ընդ արքայի. եւ դարձուցին զերեսս հօրն իւրեանց[3610], 12 եւ խօսեցաւ ընդ նոսա հայրն նոցա եւ ասէ. Ընդ ո՞ր ճանապարհ գնաց։ Եւ ցուցին նմա որդիք նորա ընդ ճանապարհն ընդ որ գնաց այրն Աստուծոյ որ եկեալ էր ՚ի Յուդայ[3611]։ 13 Եւ ասէ ցորդիս իւր. Կազմեցէ՛ք զէշն։ Եւ կազմեցին նմա էշ. եւ ել ՚ի նա. 14 եւ գնաց զհետ առնն Աստուծոյ, եւ եգիտ զնա նստեալ ընդ կաղնւովն. եւ ասէ ցնա. Եթէ դո՞ւ իցես այրն Աստուծոյ եկեալ ՚ի Յուդայ։ Եւ ասէ. Ե՛ս եմ։ 15 Եւ ասէ ցնա. Ե՛կ ընդ իս ՚ի տուն, եւ կե՛ր հաց։ 16 Եւ ասէ. Ո՛չ կարեմ դառնալ ընդ քեզ, եւ ո՛չ գալ ընդ քեզ. եւ ո՛չ կերայց հաց եւ ո՛չ արբից ջուր ՚ի տեղւոջս յայսմիկ. 17 զի ա՛յնպէս հրաման տուեալ է ինձ բանիւ Տեառն եւ ասացեալ, թէ մի՛ ուտիցես անդ հաց, եւ մի՛ ըմպիցես ջուր. եւ մի՛ դառնայցես ընդ նոյն ճանապարհ ընդ որ երթայցես։ 18 Եւ ասէ ցնա. Եւ ե՛ս մարգարէ եմ իբրեւ զքեզ. եւ հրեշտակ Տեառն խօսեցաւ ընդ իս եւ ասէ. Դարձո՛ զնա առ քեզ ՚ի տուն քո, եւ կերիցէ հաց եւ արբցէ ջուր։ Եւ ստեաց նմա։ 19 Եւ դարձո՛յց զնա ընդ իւր, եւ եկեր հաց ՚ի տան նորա, եւ արբ ջուր։ 20 Եւ լինէր մինչդեռ նստէին նոքա ՚ի սեղանն, եղեւ բա՛ն Տեառն առ մարգարէն որ դարձոյց զնա[3612]. 21 եւ խօսեցաւ ընդ առնն Աստուծոյ եկելոյ ՚ի Յուդայ՝ եւ ասէ. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Փոխանակ զի դառնացուցեր զբանն Տեառն, եւ ո՛չ պահեցեր զպատուէրն զոր պատուիրեաց քեզ Տէր Աստուած քո. 22 եւ դարձար՝ եւ կերար հաց, եւ արբեր ջուր ՚ի տեղւոջդ յայդմիկ՝ զորմէ խօսեցաւ ընդ քեզ եւ ասէ. Մի՛ ուտիցես հաց՝ եւ մի՛ ըմպիցես ջուր. արդ մի՛ մտցէ մարմին քո ՚ի գերեզման հարց քոց։ 23 Եւ եղեւ յետ ուտելոյն նորա հաց եւ ըմպելոյ ջուր, հանդերձեաց է՛շ մարգարէին. եւ դարձաւ եւ գնաց. 24 եւ եգիտ զնա առեւծ ՚ի ճանապարհին, եւ սպան զնա. եւ էր մարմին նորա ընկեցեալ ՚ի ճանապարհին, եւ էշն կա՛յր առ նմա, եւ առեւծն կա՛յր առ մարմինն[3613]։ 25 Եւ ահա արք անցաւորք տեսին մեռեա՛լ ընկեցեալ ՚ի ճանապարհին, եւ առեւծն կայր առ ընթեր մեռելոյն. եւ մտին եւ խօսեցան ՚ի քաղաքին՝ ուր մարգարէն ծեր բնակեալ էր[3614]։ 26 Իբրեւ լուաւ, որ դարձոյցն զնա ՚ի ճանապարհէն, ասէ. Այն ա՛յրն Աստուծոյ է որ դառնացոյց զբանն Տեառն, եւ ետ զնա Տէր առիւծու եւ եբեկ զնա, եւ սպան զնա ըստ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ ընդ նմա։ 27 Եւ խօսեցաւ ընդ որդիսն իւր եւ ասէ. Հանդերձեցէ՛ք զէշն։ Եւ հանդերձեցին. 28 եւ գնաց եւ եգիտ զմարմին նորա ընկեցեալ ՚ի ճանապարհին. եւ էշն եւ առեւծն կային առ մարմնին. եւ ո՛չ եկեր առեւծն զմարմին առնն Աստուծոյ, եւ ո՛չ եբեկ զէշն։ 29 Եւ ա՛ռ մարգարէն զմարմին առնն Աստուծոյ, եւ եդ զնա ՚ի վերայ իշոյն, եւ դարձոյց զնա եւ եկն ՚ի քաղաք մարգարէին ծերոյ կոծե՛լ եւ թաղել զնա. 30 եւ ցածո՛յց զդին նորա մարգարէն ՚ի թաղե՛լ զնա ՚ի գերեզմանի իւրում. եւ կոծեցան զնա եւ ասեն. Վա՛յ եղբայր։ 31 Եւ եղեւ յետ կոծելոյն զնա, խօսեցաւ ընդ որդիսն իւր եւ ասէ. Եթէ մեռանիցիմ ես, թաղեսջի՛ք զիս յայսմ գերեզմանի ուր թաղեցաւ այրս Աստուծոյ, առ ոսկերս դորա դիջիք զիս զի ապրեսցին ոսկերք իմ ընդ ոսկերս դորա. 32 զի լինելով լինիցի՛ բանն զոր խօսեցաւ բանիւ Տեառն ՚ի վերայ սեղանոյն ՚ի Բեթէլ, եւ ՚ի վերայ տանց բարձանց որ ՚ի Սամարիա։ 33 Եւ յետ բանիցս այսոցիկ ո՛չ դարձաւ Յերոբովամ ՚ի չարեաց իւրոց. եւ դարձաւ եւ արար ՚ի մասնէ ժողովրդեանն քո՛ւրմս բարձանց. որ կամէր լնոյր զձեռն իւր. եւ լինէր քո՛ւրմ բարձանց[3615]։ 34 Եւ եղեւ բա՛նն այն ՚ի մե՛ղս տանն Յերոբովամայ, եւ ՚ի սատակումն եւ յապականութիւն յերեսաց երկրին[3616]։

14
Գլուխ ԺԴ

1 ՚Ի ժամանակին յայնմիկ հիւանդացա՛ւ Աբիա որդի Յերոբովամայ, 2 եւ ասէ Յերոբովամ ցկին իւր. Արի՛ եւ այլակերպեա՛ց, եւ մի՛ գիտասցեն թէ դու կին Յերոբովամայ իցես, եւ երթիցե՛ս ՚ի Սելով. ահա ա՛նդ է Աքիա մարգարէ. նա՛ խօսեցաւ վասն իմ թագաւորել ՚ի վերայ ժողովրդեանս այսորիկ. 3 եւ ա՛ռ ՚ի ձեռին քո ա՛ռնն Աստուծոյ հաց, եւ բլիթս որդւոց նորա, եւ չամիչ՝ եւ ստոման մի մեղու, եւ երթիցե՛ս առ նա. եւ պատմեսցէ քեզ զի՞նչ լինելոց իցէ մանկանն[3617]։ 4 Եւ արա՛ր այնպէս կինն Յերոբովամու, եւ յարեաւ եւ գնաց ՚ի Սելով, եւ եմուտ ՚ի տուն Աքիայ. եւ այրն ծերացեալ ՚ի տեսանելոյ, եւ վատեա՛լ աչք իւր ՚ի ծերութենէ իւրմէ։ 5 Եւ ասէ Տէր ցԱքիա. Ահա կինն Յերոբովամայ գա՛յ հարցանել բան ՚ի քէն վասն որդւոյ իւրոյ, զի հիւանդ է. զա՛յս ինչ եւ զայս ասասցես նմա[3618]։ 6 Եւ եղեւ ՚ի մտանելն նորա, եւ ինքն յանծանօ՛թս լինէր. եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Աքիա զձայն ոտից նորա, ՚ի մտանելն նորա եւ ՚ի բանալ, ասէ. Մո՛ւտ կին Յերոբովամու. ընդէ՞ր իցէ այդ զի յանծանօթս լինիս. եւ ես եմ առաքեալ առ քեզ խստութեամբ[3619]։ 7 Ե՛րթ եւ ասա՛ ցՅերոբովամ. Ա՛յսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայէլի. Փոխանակ զի բարձրացուցի զքեզ ՚ի միջոյ ժողովրդեանդ, եւ ետու զքեզ յառաջնո՛րդ ՚ի վերայ ժողովրդեան իմոյ Իսրայէլի. 8 եւ պատառեցի զթագաւորութիւնն ՚ի տանէն Դաւթի, եւ ետու զնա քեզ. եւ ո՛չ եղեր իբրեւ զծառայ իմ Դաւիթ որ պահեաց զպատուիրանս իմ, եւ եկն զկնի իմ ամենայն սրտիւ իւրով, առնել ուղղութիւն առաջի իմ. 9 եւ չարացա՛ր առնել քան զամենեսին որ եղեն յառաջ քան զքեզ. եւ գնացեր եւ արարեր քեզ աստուածս օտարոտիս, եւ ձուլածոյս՝ բարկացուցանել զիս. եւ զիս ընկեցեր յետս ՚ի մարմնոյ քումմէ[3620]։ 10 Վասն այսորիկ ես ածից չարի՛ս ՚ի վերայ տանն Յերոբովամայ, եւ սատակեցի՛ց զՅերոբովամայ որ միզիցէ զորմով, կծկեալ եւ լքեալ ՚ի մէջ Իսրայէլի. եւ հաւաքեցից զհե՛տ տանն Յերոբովամայ, որպէս հաւաքիցի աղբ մինչեւ սպառել զնա[3621]։ 11 Զդիակունս Յերոբովամու ՚ի քաղաքի՝ կերիցեն շո՛ւնք, եւ զմեռեալս յանդի՝ կերիցեն թռչո՛ւնք երկնից. զի Տէր խօսեցաւ։ 12 Եւ դու արի՛ գնա՛ ՚ի տուն քո, եւ ՚ի մտանել ոտից քոց ՚ի քաղաքն՝ մեռցի՛ մանուկն. 13 եւ կոծեսցին ամենայն Իսրայէլ, եւ թաղեսցեն զնա. զի նա միա՛յն Յերոբովամայ մտցէ՛ ՚ի գերեզման. զի գտաւ ՚ի նմա բա՛ն բարի վասն Տեառն Աստուծոյ Իսրայէլի ՚ի տան Յերոբովամայ[3622]։ 14 Եւ յարուսցէ Տէր իւր թագաւոր ՚ի վերայ Իսրայէլի, որ հարցէ՛ զտուն Յերոբովամայ յաւուր յայսմիկ։ 15 Եւ արդ զի՞նչ եւս. հարցէ Տէր զԻսրայէլ որպէս շարժի եղէգն ՚ի ջուր, եւ խլեսցէ՛ Տէր զԻսրայէլ յերկրէս բարութեան յայսմանէ զոր ետ հարց նոցա, եւ հոսեսցէ՛ զնոսա յայնկոյս Գետոյն. փոխանակ զի արարին իւրեանց անտա՛ռս բարկացուցանել զՏէր[3623]. 16 եւ մատնեսցէ Տէր զԻսրայէլ վասն մեղացն Յերոբովամու, որ մեղաւ՝ եւ մեղոյց զԻսրայէլ։ 17 Եւ յարեա՛ւ կինն Յերոբովամու, գնաց ՚ի Սարիրա. եւ եղեւ իբրեւ եմուտ առաջի դրան տանն, մեռա՛ւ մանուկն[3624]։ 18 Եւ կոծեցան զնա, եւ թաղեցին ամենայն Իսրայէլ ըստ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ ՚ի ձեռն ծառայի իւրոյ Աքիայ մարգարէի։ 19 Եւ մնացորդք բանից Յերոբովամայ, թէ ո՞րչափ պատերազմեցաւ, եւ ո՞րչափ թագաւորեաց. ահա գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։ 20 Եւ աւուրք զորս թագաւորեաց Յերոբովամ, ամք քսան եւ երկու. եւ ննջեա՛ց ընդ հարս իւր։ Եւ թագաւորեաց Նաբա՛տ որդի նորա ընդ նորա։

ԽԱ 21 Եւ Ռոբովամ որդի Սողոմոնի թագաւորեաց ՚ի վերայ Յուդայ. որդի քառասուն եւ մի ամաց Ռոբովամ ՚ի թագաւորել իւրում, եւ եւթնուտասն ամ թագաւորեաց յԵրուսաղէմ քաղաքի զոր ընտրեաց Տէր դնե՛լ զանուն իւր անդ, յամենայն ցեղիցն Իսրայէլի. եւ անուն մօր նորա Նաամա Ամանացի[3625]։ 22 Եւ արար Ռոբովամ չա՛ր առաջի Տեառն. եւ նախանձեցաւ ընդ ամենայն զոր արարին հարք նորա, եւ ըստ մեղաց նոցա զոր մեղան[3626]. 23 եւ շինեցին նոքա իւրեանց բարձունս եւ անտառս ՚ի վերայ ամենայն բլրոյ բարձու, եւ ՚ի ներքոյ ամենայն վարսաւոր ծառոց[3627]։ 24 Եւ նուէրք եղեն յերկրին, եւ արարին յամենայն գարշութեանց ազգացն զոր եբարձ Տէր յերեսաց որդւոցն Իսրայէլի։ 25 Եւ եղեւ ՚ի տարւոջն յորում թագաւորեաց Ռոբովամ ել Սաւսակիմ արքայ Եգիպտոսի ՚ի վերայ Երուսաղեմի[3628]. 26 եւ ա՛ռ զամենայն գանձս տան Տեառն, եւ զգանձս տանն արքայի, եւ զնիզակս ոսկիս, զոր ա՛ռ Դաւիթ ՚ի ձեռաց Ադրազարայ արքայի Սուբայ, եւ տարաւ յԵրուսաղէմ զամենայն զոր ա՛ռ. եւ ա՛ռ զզէնսն ոսկիս զոր արար Սողոմոն[3629]։ 27 Եւ արար արքայ Ռոբովամ փոխանակ նոցա զէնս պղնձիս. եւ դիմեցին ՚ի վերայ նոցա զօրագլուխք սուրհանդակացն որ պահէին զդրունս տանն արքայի[3630]։ 28 Եւ լինէր յորժամ մտանէր արքայ ՚ի տունն Տեառն, բառնային զայն սուրհանդակքն, եւ յեցուցանէին զնոսա ՚ի տեղի թեւէ սուրհանդակացն[3631]։ 29 Եւ մնացորդք բանիցն Ռոբովամայ, եւ ամենայն ինչ զոր արար. ո՛չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Յուդայ։

ԽԲ 30 Եւ պատերա՛զմ էր ՚ի մէջ Ռոբովամայ եւ ՚ի մէջ Յերոբովամայ զամենայն աւուրս։ 31 Եւ ննջեաց Ռոբովամ ընդ հարս իւր եւ թաղեցաւ ընդ հարս իւր ՚ի քաղաքի Դաւթի. եւ անուն մօր նորա Նաամա՛ Ամմանացի։ Եւ թագաւորեաց Աբիու որդի նորա ընդ նորա։

15
Գլուխ ԺԵ

1 Եւ յամին ութուտասներորդի թագաւորութեանն Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ, թագաւորէ՛ Աբիու որդի Ռոբովամայ ՚ի վերայ Յուդայ։ 2 Եւ երեք ամ թագաւորեաց ՚ի վերայ Երուսաղեմի. եւ անուն մօր նորա Մաաքա դուստր Աբեսողոմայ[3632]։ 3 Եւ գնաց ՚ի մեղս հօր իւրոյ զոր արար առաջի Տեառն Աստուծոյ իւրոյ, եւ ո՛չ էր սիրտ նորա կատարեալ ընդ Տեառն Աստուծոյ իւրոյ՝ իբրեւ զսիրտն Դաւթի հօր իւրոյ։ 4 Զի ՚ի ձեռն Դաւթի ե՛տ նմա Տէր Աստուած մնացորդ յԵրուսաղէմ. զի կացուսցէ զորդիս նորա յետ նորա, եւ հաստատեսցէ զԵրուսաղէմ. 5 որպէս արար Դաւիթ ուղղութիւն առաջի Տեառն, եւ ո՛չ խոտորեցաւ յամենայնէ զոր պատուիրեաց նմա զամենայն աւուրս կենաց իւրոց. բա՛ց ՚ի բանին Ուրիայ Քետացւոյ[3633]։ 6 Եւ պատերա՛զմ էր ՚ի մէջ Աբիայ եւ ՚ի մէջ Յերոբովամայ զամենայն աւուրս կենաց նորա։ 7 Եւ մնացորդք բանից Աբիայ՝ եւ ամենայն ինչ զոր արար, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Յուդայ. եւ պատերա՛զմ էր ՚ի մէջ Աբիայ եւ ՚ի մէջ Յերոբովամայ։

ԽԳ 8 Եւ ննջեաց Աբիու ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ ՚ի քաղաքի Դաւթի. եւ թագաւորէ՛ Ասա որդի նորա ընդ նորա։ 9 Եւ յամի քսաներորդի Յերոբովամայ արքայի Իսրայէլի թագաւորէ Ասա ՚ի վերայ Յուդայ. 10 եւ քառասուն եւ մի ամ թագաւորեաց յԵրուսաղէմ. եւ անուն մօր նորա Մաաքա՛ դուստր Աբեսողոմայ։ 11 Եւ արար Ասա ուղղութիւն առաջի Տեառն իբրեւ զԴաւիթ հայր իւր[3634]. 12 եւ եբարձ զնուէրս յերկրէն, եւ ջնջեաց զամենայն խարդախութիւնսն զոր արարին հարք նորա։ 13 Եւ զՄաաքա զմայր իւր ՚ի բա՛ց արար ՚ի տիկնութենէ. քանզի արար ժողովս յանտառին իւրում. եւ կոտորեաց Ասա զամրոցս նորա, եւ այրեաց հրով ՚ի հեղեղատին Կեդրոնի[3635]. 14 սակայն զբարձունսն ո՛չ եբարձ. այլ սի՛րտ նորա կատարեալ էր ընդ Տեառն զամենայն աւուրս իւր[3636]։ 15 Եւ եբեր զսիւնսն հօր իւրոյ, եւ զսիւնսն զիւր՝ եմո՛յծ ՚ի տուն Տեառն. արծաթ եւ ոսկի եւ անօթս։ 16 Եւ պատերա՛զմ էր ՚ի մէջ Ասայի եւ ՚ի մէջ Բաասայ արքայի Իսրայէլի զամենայն աւուրս նոցա։ 17 Եւ ել Բաաս արքայ Իսրայէլի ՚ի վերայ Յուդայ, եւ շինեաց զՌամա, զի մի՛ լիցի մտանել եւ ելանել Ասայի արքայի Յուդայ։ 18 Եւ ա՛ռ Ասա զամենայն արծաթն եւ զոսկի գտեալ ՚ի գանձս տանն Տեառն, եւ ՚ի գանձս տան թագաւորին, եւ ետ զայն ՚ի ձեռս ծառայից իւրոց. եւ առաքեաց զնոսա Ասա արքայ առ որդին Ադերայ՝ որդւոյ Աբեներայիմայ որդւոյ Ազայելի արքայի Ասորւոց բնակելոյ ՚ի Դամասկոս՝ եւ ասէ[3637]. 19 Ուխտեա՛ ուխտ՝ ընդ ի՛ս եւ ընդ քեզ, եւ ՚ի մէջ հօր իմոյ եւ ՚ի մէջ հօր քոյ. ահաւասիկ առաքեցի քեզ պատարագ արծաթ եւ ոսկի, եւ լո՛յծ զուխտ քո որ ընդ Բաասայ արքայի Իսրայէլի, եւ գնասցէ՛ յինէն[3638]։ 20 Եւ լուաւ որդի Ադերայ արքայի՛ Ասայի, եւ առաքեաց զիշխանսն իւր ՚ի քաղաքսն Իսրայէլի. եւ եհար զԱյին, եւ զԴան, եւ զԱբէլ, տա՛նն Մաաքայ, եւ զամենայն զՔեներէթ մինչեւ յամենայն երկիրն Նեփթաղիմայ[3639]։ 21 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Բաասա, դադարեաց ՚ի շինելոյ զՌամա, եւ դարձաւ ՚ի Թերսայ։ 22 Եւ արքայ Ասա պատուիրեաց ամենայն Յուդայ որ էին յԵնակիմ, զի առցեն զքարինսն Ռամայ եւ զփայտ նորա, զոր շինեաց Բաասա. եւ շինեաց նոքօք արքայ Ասա զամենայն բլուրն Բենիամինի եւ զդիտանոցսն[3640]։ 23 Եւ մնացորդք բանիցն Ասայի եւ ամենայն զօրութիւն նորա, եւ ամենայն ինչ զոր արար, եւ քաղաքն զոր շինեաց, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Յուդայ. բայց ՚ի ժամանակի ծերութեան իւրոյ ցաւեցին ոտք իւր[3641]։

ԽԴ 24 Եւ ննջեա՛ց Ասա ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ ընդ հարս իւր ՚ի քաղաքին Դաւթի. եւ թագաւորէ Յովսափատ որդի նորա ընդ նորա[3642]։ 25 Եւ Նաբատ որդի Յերոբովամայ թագաւորէ յԻսրայէլի, յամին երկրորդի Ասայի արքայի Յուդայ. եւ թագաւորեաց ՚ի վերայ Իսրայէլի ամս երկուս[3643]. 26 եւ արար չա՛ր առաջի Տեառն. եւ գնաց զճանապարհ հօր իւրոյ, եւ ՚ի մեղս իւր որովք յանցոյց զԻսրայէլ։ 27 Եւ նստաւ զնովաւ Բաասա որդի Աքիայ ՚ի վերայ տանն Իսաքարու, եւ եհար զնա Բաասա ՚ի Գաբաթոն այլազգեաց. եւ Նաբատ եւ ամենայն Իսրայէլ նստէին զԳաբաթոնաւ[3644]. 28 եւ սպա՛ն զնա Բաասա, յամին երկրորդի Ասայի արքայի Յուդայ՝ եւ թագաւորեաց ընդ նորա։ 29 Եւ եղեւ իբրեւ թագաւորեաց, եհար զամենայն տունն Յերոբովամու. եւ ո՛չ թողոյր զամենայն շնչաւոր տանն Յերոբովամայ. մինչեւ սատակել զնա ըստ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ ՚ի ձեռն ծառայի իւրոյ Աքիայ Սիլոնացւոյ[3645], 30 վասն ամենայն մեղացն Յերոբովամայ՝ որ մեղաւ եւ յանցոյց զԻսրայէլ ՚ի զայրացուցանել իւրում, որովք զայրացոյց զՏէր Աստուած Իսրայէլի։ 31 Եւ մնացորդք բանից Նաբատայ, եւ ամենայն ինչ զոր արար, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։ 32 Եւ էր պատերազմ ՚ի մէջ Ասայի եւ ՚ի մէջ Նաբատայ արքայի Իսրայէլի զամենայն աւուրս նոցա։ 33 Եւ յամին երրորդի Ասայի արքայի Յուդայ թագաւորէ Բաասա որդի Աքիայ ՚ի վերայ ամենայն Իսրայէլի ՚ի Թերսա ամս քսան եւ չորք[3646]։ 34 Եւ արար չա՛ր առաջի Տեառն. եւ գնաց զճանապարհ Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ, եւ ՚ի մեղս նորա որպէս յանցոյց զԻսրայէլ։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Եւ եղեւ բան Տեառն ՚ի ձեռն Յէուայ որդւոյ Անանիայի առ Բաասա՝ եւ ասէ[3647]. 2 Փոխանակ զի բարձրացուցի զքեզ յերկրէ, եւ ետու զքեզ առաջնո՛րդ ՚ի վերայ ժողովրդեան իմոյ Իսրայէլի, եւ գնացեր զճանապարհն Յերոբովամայ, եւ յանցուցեր զժողովուրդ իմ զԻսրայէլ, բարկացուցանե՛լ զիս սնոտիւք իւրեանց. 3 ահա ես յարուցից զհե՛տ Բաասայ եւ զհետ տան նորա. եւ տա՛ց զտուն քո իբրեւ զտունն Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ։ 4 Որ մեռանիցի Բաասայ ՚ի քաղաքի՝ շո՛ւնք կերիցեն, եւ որ մեռանիցի՛ նորա ՚ի դաշտի՝ կերիցեն զնա թռչո՛ւնք երկնից։ 5 Եւ մնացորդք բանից Բաասայ, եւ ամենայն ինչ զոր արար, եւ զօրութիւնք նորա, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։ 6 Եւ ննջեաց Բաասա ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ ՚ի Թերսա. եւ թագաւորէ Էլա որդի նորա ընդ նորա. յամի քսաներորդի Ասայի արքայի։ 7 Եւ ՚ի ձեռն Յէուայ որդւոյ Անանիայ մարգարէի խօսեցաւ Տէր ՚ի վերայ Բաասայ՝ եւ ՚ի վերայ տան նորա, զամենայն չարիսն զոր արար առաջի Տեառն ՚ի բարկացուցանել զնա գործովք ձեռաց իւրոց. առ ՚ի լինելոյ իբրեւ զտունն Յերոբովամայ, եւ վասն հարկանելոյ զնա. 8 յամին քսաներորդի եւ վեցերորդի արքայի Յուդայ։ Եւ թագաւորեաց Էլա որդի Բաասայ ՚ի վերայ Իսրայէլի ՚ի Թերսա ամս երկուս։ 9 Եւ ժողովեաց ՚ի վերայ նորա Զամրի ծառայ իւր իշխան կիսոյ սպառազինաց. եւ նա ըմպէր եւ արբեալ էր ՚ի տանն Արսայ հանդերձապետի ՚ի Թերսա[3648]. 10 եւ եմուտ Զամրի, եւ եհա՛ր զնա եւ սպան, յամի քսաներորդի եւթներորդի Ասայի արքայի Յուդայ. եւ թագաւորեաց ընդ նորա[3649]։ 11 Եւ եղեւ ՚ի թագաւորել նորա՝ եւ նստել յաթոռն իւրում, եհար զամենայն տունն Բաասայ՝ եւ ո՛չ եթող նմա որ միզիցէ զորմով, եւ զմերձաւորս նորա եւ զբարեկամս նորա[3650]։ 12 Եւ ջնջեաց Զամրի զամենայն տունն Բաասայ՝ ըստ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ ՚ի վերայ տանն Բաասայ ՚ի ձեռն Յէուայ մարգարէի[3651]. 13 վասն ամենայն մեղացն Բաասայ՝ եւ Էլայ որդւոյ նորա որ մեղաւ, եւ որպէս յանցո՛յց զԻսրայէլ, բարկացուցանել զՏէր Աստուած Իսրայէլի սնոտւովք իւրեանց։ 14 Եւ մնացորդք բանիցն Էլայ, եւ ամենայն ինչ զոր արար, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։

ԽԵ 15 Յամի քսաներորդի եւթներորդի Ասայի արքայի Յուդայ, թագաւորեաց Զամբրի աւուրս եւթն ՚ի Թերսա. եւ բանակն Իսրայէլի ՚ի Գաբաթոնի այլազգեաց. 16 եւ լուաւ ժողովուրդն ՚ի բանակի անդ՝ ասեն. Գումարեցաւ Զամբրի եւ եհար զարքայն. եւ թագաւորեցուցին Իսրայէլի զԱմրի զօրավար զօրուն ՚ի վերայ Իսրայէլի յաւուր յայնմիկ ՚ի բանակին։ 17 Եւ ել Ամրի, եւ ամենայն Իսրայէլ ընդ նմա ՚ի Գաբաթոնէ, եւ նստաւ զԹերսաւ[3652]։ 18 Եւ եղեւ իբրեւ ետես Զամբրի թէ յառնուլ եղեւ քաղաքն՝ եմուտ ՚ի սենեակ մի տանն արքայի. եւ այրեաց ՚ի վերայ նորա զտունն արքայի հրով. եւ մեռաւ 19 վասն մեղաց իւրոց զոր արար՝ առնել չա՛ր առաջի Տեառն. եւ գնաց զամենայն ճանապարհս Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ, եւ ՚ի մե՛ղս նորա զոր արար որովք յանցոյց զԻսրայէլ[3653]։ 20 Եւ մնացորդք բանից Զամբրեայ՝ եւ խումբք նորա զոր խմբեցաւ, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։ 21 Յայնժամ բաժանեցա՛ւ ժողովուրդն Իսրայէլի, կէս ժողովրդեանն լինէր զհետ Թամնեայ՝ որդւոյ Գովնաթայ թագաւորեցուցանել զնա, եւ կէս ժողովրդեանն լինէր զկնի Ամրեայ[3654]։ 22 Եւ յաղթահարեաց ժողովուրդն որ զկնի Ամրեայ, եւ պարտեցաւ ժողովուրդն որ զհետ Թամնեայ որդւոյ Գովնաթայ. եւ մեռաւ Թամնի, եւ Յովրամ եղբայր նորա ՚ի ժամանակի յայնմիկ. եւ թագաւորեաց Ամրի յետ Թամնեայ[3655]։ 23 Յամին երեսներորդի եւ առաջներորդի Ասայի արքայի Յուդայ, թագաւորէ՛ Ամրի ՚ի վերայ Իսրայէլի ամս երկոտասան. ՚ի Թերսա թագաւորեաց ամս վեց[3656]։ 24 Եւ ստացաւ Ամրի զլեառնն Սոմորոն՝ ՚ի Սամերայ տեռնէ լերինն երկուց տաղանտաց արծաթոյ. եւ շինեաց զլեառնն, եւ կոչեաց զանուն լերինն զոր շինեաց՝ յանո՛ւն Սամերեայ տեառն լերինն Սամիրոն[3657]։ 25 Եւ արար Ամրի չա՛ր առաջի Տեառն. եւ չարացաւ քան զամենայն եղեալս յառաջ քան զնա[3658]. 26 եւ գնաց զամենայն ճանապարհս Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ, եւ ՚ի մեղս նորա որովք յանցոյց զԻսրայէլ ՚ի բարկացուցանել զՏէր Աստուած Իսրայէլի սնոտւովք իւրեանց[3659]։ 27 Եւ մնացորդք բանից Ամրեայ՝ եւ ամենայն ինչ զոր արար, եւ զօրութիւն նորա զոր արար, ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։

ԽԶ 28 Եւ ննջեա՛ց Ամրի ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ ՚ի Սամարիա. եւ թագաւորեաց Աքաաբ որդի նորա ընդ նորա[3660]։ 29 Եւ Աքաաբ որդի Ամրեայ թագաւորեաց ՚ի վերայ Իսրայէլի. յամին երեսներորդի եւ ութերորդի Ասայի արքայի Յուդայ , թագաւորեաց Աքաաբ որդի Ամրեայ ՚ի վերայ Իսրայէլի ՚ի Սամարիա ամս քսան եւ երկուս։ 30 Եւ արար Աքաաբ որդի Ամրեայ չա՛ր առաջի Տեառն քան զամենեսեան որ յառաջ քան զնա էին։ 31 Եւ ո՛չ ինչ էր նմա ընդհատ՝ գնա՛լ ըստ մեղաց Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ. եւ ա՛ռ կին զՅեզաբէլ դուստր Յովբաղայ արքայի Սիդոնացւոց. եւ գնաց եւ ծառայեաց Բահաղու՝ եւ երկի՛ր եպագ նմա։ 32 Եւ կանգնեաց սեղան Բահաղու ՚ի տան գարշելեաց նորա զոր շինեաց ՚ի Սամարիա։ 33 Եւ արար Աքաաբ անտառ. եւ յաւել Աքաաբ առնել առ ՚ի բարկացուցանել զՏէր Աստուած Իսրայէլի, քան զամենայն թագաւորս Իսրայէլի եղեալս յառաջ քան զնա[3661]։ 34 Յաւուրս նորա շինեաց Աքիէլ Բեթէլացի զԵրիքով. Աբերոնաւ անդրանկա՛ւ իւրով արկ նմա հիմունս, եւ Սեգուբաւ կրսերաւ իւրով կանգնեաց զդրունս նորա. ըստ բանին Տեառն, զոր խօսեցաւ ՚ի ձեռն Յեսուայ որդւոյ Նաւեայ[3662]։

17
Գլուխ ԺԷ

ԽԷ 1 Եւ ասէ Եղիա մարգարէ ՚ի Թեզբեա՛յ Գաղաադու ցԱքաաբ. Կենդանի՛ է Տէր Աստուած զօրութեանց Աստուած Իսրայէլի, որոյ կացի առաջի նորա, եթէ եղիցի յամսս յայսոսիկ ցօղ կամ անձրեւ, բայց եթէ բանիւ բերանոյ իմոյ[3663]։ 2 Եւ եղեւ բան Տեառն առ Եղիա՝ եւ ասէ. 3 Գնա՛ աստի ընդ արեւելս՝ եւ թաքիցես ՚ի հեղեղատին Քոռաթու, որ է յանդիման Յորդանանու[3664]. 4 եւ եղիցի ըմպել քեզ ջո՛ւր ՚ի հեղեղատէն. եւ հրաման տաց ագռաւուց կերակրել զքեզ անդ[3665]։ 5 Եւ գնաց, եւ արար Եղիա ըստ բանին Տեառն. եւ չոգաւ եւ նստաւ ՚ի հեղեղատին Քոռաթայ յանդիման Յորդանանու։ 6 Եւ ագռաւք բերէին նմա հաց եւ միս ընդ առաւօտս, եւ հաց եւ միս ընդ երեկս. եւ ՚ի հեղեղատէն ըմպէր ջուր[3666]։ 7 Եւ եղեւ յետ աւուրց, եւ ցամաքեցաւ հեղեղատն զի ո՛չ եղեւ անձրեւ ՚ի վերայ երկրի։ 8 Եւ եղեւ բան Տեառն առ Եղիա՝ եւ ասէ. 9 Արի եւ գնա՛ ՚ի Սարեփթա Սիդոնացւոց, եւ նստցե՛ս անդ. եւ ահա պատուիրեալ է իմ անդ կնո՛ջ միոյ այրւոյ կերակրել զքեզ[3667]։ 10 Եւ յարեաւ գնա՛ց ՚ի Սարեփթա ՚ի դուռն քաղաքին. եւ ահա անդ կին մի քաղէր փայտ. եւ աղաղակեաց զկնի նորա Եղիա՝ եւ ասէ ցնա. Ա՛ռ դու ինձ սակաւ մի ջուր ամանով՝ եւ արբից։ 11 Եւ գնաց բերել. եւ աղաղակեաց զհետ նորա Եղիա եւ ասէ. Առցե՛ս ինձ պատառ մի հա՛ց ՚ի ձեռին քում։ 12 Եւ ասէ կինն. Կենդանի՛ է Տէր Աստուած քո, եթէ գուցէ իմ նկանակ. բայց եթէ որչափ բռա՛մբ մի ալեւր ՚ի սափորի, եւ սակաւ մի եւղ ՚ի կամփսակի. եւ ահա քաղեմ կրկուտս երկուս, եւ մտից արարից զա՛յն ինձ եւ մանկանց իմոց. եւ կերիցուք զա՛յն՝ եւ մեռցուք[3668]։ 13 Եւ ասէ ցնա Եղիա. Քաջալերեա՛ց մո՛ւտ եւ արա՛ ըստ բանի քում. այլ արասցես նա՛խ ինձ անտի նկանակ մի փոքրիկ եւ բերցես ինձ. եւ ապա արասցես քեզ եւ մանկանց քոց։ 14 Զի ա՛յսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայէլի. Սափոր ալեւրն մի՛ պակասեսցէ, եւ կամփսակ իւղոյն մի՛ նուազեսցէ, մինչեւ յօր տալոյ Տեառն անձրեւ ՚ի վերայ երեսաց երկրի[3669]։ 15 Եւ գնաց կինն, եւ արար ըստ բանին Եղիայի. եւ կերաւ սա եւ նա՝ եւ որդիք նորա. 16 եւ յօրէ յայնմանէ սափոր ալեւրն ո՛չ պակասեաց, եւ կամփսակ իւղոյն ո՛չ նուազեաց ըստ բանին Տեառն, զոր խօսեցաւ Տէր ՚ի ձեռն Եղիայի[3670]։ 17 Եւ եղեւ յե՛տ բանիցս այսոցիկ հիւանդացա՛ւ որդի տիկնոջ տանն, եւ էր ա՛խտ նորա սաստիկ յոյժ, մինչ ո՛չ մնաց ՚ի նմա շունչ։ 18 Եւ ասէ ցԵղիա. Զի՞ կայ՝ ի՛մ եւ քո այրդ Աստուծոյ, մտե՛ր առ իս յիշատակել զանօրէնութիւնս իմ, եւ սպանանել զորդի իմ[3671]։ 19 Եւ ասէ Եղիա ցկինն. Տո՛ւր ցիս զորդիդ քո։ Եւ ա՛ռ զնա ՚ի գրկաց նորա, եւ եհան զնա ՚ի վերնատունն յորում ինքն նստէր, եւ արար զնա ՚ի կողմն ՚ի վերայ մահճաց իւրոց. 20 եւ աղաղակեաց Եղիա՝ եւ ասէ. Ո՛հ ինձ Տէր, որ վկայդ ես այրւոյն առ որում ե՛ս բնակեալ եմ. դո՛ւ չարչարեցեր զորդի նորա մեռուցանել[3672]։ 21 Եւ փչեաց երիցս ՚ի մանուկն, եւ կարդաց զՏէր՝ եւ ասէ. Տէ՛ր Աստուած իմ, դարձցի՛ շունչ մանկանս ՚ի սա։ Եւ եղեւ ա՛յնպէս. 22 եւ աղաղակեաց, եւ լուաւ Տէր ձայնի Եղիայի, եւ դարձաւ շունչ մանկանն ՚ի փո՛ր նորա՝ եւ կենդանացաւ։ 23 Եւ ա՛ռ Եղիա զմանուկն՝ եւ իջոյց զնա ՚ի վերնատանէ՛ անտի ՚ի տունն եւ ետ ցմայր իւր. եւ ասէ Եղիա. Տե՛ս զի կենդանի՛ է որդիդ քո։ 24 Եւ ասէ կինն ցԵղիա. Ահա ա՛րդ գիտացի եթէ ա՛յր Աստուծոյ ես դու. եւ բան Տեառն ճշմարիտ՝ է՛ ՚ի բերան քո։

18
Գլուխ ԺԸ

ԽԸ 1 Եւ եղեւ յե՛տ աւուրց բազմաց՝ եւ բան Տեառն եղեւ առ Եղիա յամին երրորդի, եւ ասէ. Ե՛րթ եւ երեւեա՛ց Աքաաբու, եւ տա՛ց անձրեւ ՚ի վերայ երեսաց երկրի։ 2 Եւ չոգա՛ւ Եղիա երեւել Աքաաբու. եւ սով սաստի՛կ էր ՚ի Սամարիա։ 3 Եւ կոչեաց Աքաաբ զԱբդիու զհազարապետ իւր. եւ Աբդիու երկիւղա՛ծ էր ՚ի Տեառնէ յոյժ. 4 եւ եղեւ ՚ի կոտորել Յեզաբելայ զմարգարէսն Տեառն, եւ ա՛ռ Աբդիու հարի՛ւր այր մարգարէ, եւ թաքո՛յց զնոսա յիսուն յիսուն յայրի՝ եւ կերակրեաց զնոսա հացիւ եւ ջրով[3673]։ 5 Եւ ասէ արքայ ցԱբդիու. Ե՛կ շրջեսցուք ընդ երկիրդ առ ամենայն աղբերբք ջրոց եւ առ հեղեղատօք, թերեւս գտցո՛ւք խոտ եւ ապրեցուսցուք զձիս եւ զջորիս, եւ ո՛չ սատակեսցին յանասնոց։ 6 Եւ բաժանեաց իւրեանց զճանապարհն շրջել. Աքաաբ գնաց ընդ մի ճանապարհ միայն, եւ Աբդիու գնաց ընդ ա՛յլ ճանապարհ միայն[3674]։ 7 Եւ է՛ր Աբդիու ՚ի ճանապարհին. եւ եկն ել Եղիա ընդ առաջ նորա միայն, եւ աճապարեաց Աբդիու, անկաւ ՚ի վերայ երեսաց իւրոց՝ եւ ասէ. Եթէ դո՞ւ իցես տէ՛ր իմ Եղիա։ 8 Եւ ասէ Եղիա. Ե՛ս եմ. ե՛րթ ասա՛ ցտէր քո՝ թէ ահա՛ւասիկ Եղիա։ 9 Եւ ասէ Աբդիու. Զի՞նչ մեղայ, զի մատնես զծառայս քո ՚ի ձեռս Աքաաբու սպանանե՛լ զիս[3675]. 10 կենդանի՛ է Տէր Աստուած քո, եթէ իցէ ազգ կամ թագաւորութի՛ւն ուր ո՛չ առաքեաց Տէր իմ խնդրել զքեզ. եւ ասեն թէ չէ՛ ուրեք. եւ այրեաց զթագաւորութիւնն եւ զաշխարհ նորա զի ո՛չ եգիտ զքեզ։ 11 Եւ արդ դու ասես, թէ ե՛րթ եւ պատմեա՛ տեառն քում թէ ահաւասիկ Եղիա. 12 եւ եղիցի թէ ես երթայցե՛մ ՚ի քէն, եւ Հոգի՛ Տեառն առնուցու զքեզ յերկիր զոր ո՛չ գիտիցեմ, եւ մտանիցեմ պատմել Աքաաբու, եւ ո՛չ գտանիցէ զքեզ, եւ սպանանիցէ զիս. եւ ծառայ քո երկիւղա՛ծ է ՚ի մանկութենէ իւրմէ[3676]։ 13 Եւ ո՞չ պատմեցաւ տեառն իմում զոր ինչ արարի ես ՚ի կոտորել Յեզաբելայ զմարգարէսն Տեառն. թաքուցի ՚ի մարգարէիցն Տեառն հարիւր այր՝ յիսուն յիսուն այր յայրի՝ եւ կերակրեցի զնոսա հացիւ եւ ջրով։ 14 Եւ արդ՝ դու ասե՛ս ցիս. Ե՛րթ եւ ասա՛ տեառն քում թէ ահա՛ւասիկ Եղիա, եւ սպանանիցէ զիս[3677]։ 15 Եւ ասէ Եղիա. Կենդանի՛ է Տէր զօրութեանց, որոյ կացի առաջի նորա. զի այսօր երեւեցայց նմա։ 16 Եւ գնաց Աբդիու ընդ առաջ Աքաաբու՝ եւ պատմեաց նմա. եւ ընթացաւ Աքաաբ եւ գնաց ընդ առա՛ջ Եղիայի։ 17 Եւ եղեւ իբրեւ ետես Աքաաբ զԵղիա, ասէ Աքաաբ ցԵղիա. եթէ դո՞ւ իցես խանգարիչն Իսրայէլի։ 18 Եւ ասէ Եղիա. Ես ո՛չ խանգարեմ զԻսրայէլ, այլ դո՛ւ եւ տուն հօր քո, ՚ի թողո՛ւլ ձեր զՏէր Աստուած ձեր՝ եւ երթալ զհետ Բահաղիմա՛յցն[3678]։ 19 Եւ արդ առաքեա՛ ժողովեա՛ առ իս զամենայն Իսրայէլ ՚ի լեառն Կարմելոս, եւ զմարգարէսն Բահաղու զչորեքհարիւր եւ զյիսուն, եւ զմարգարէսն ամօթոյ զչորեքհարիւր եւ զյիսուն, եւ զմարգարէսն անտառաց զչորեքհարիւր. որ ուտեն զսեղանն Յեզաբելայ։

ԽԹ 20 Եւ առաքեաց Աքաաբ ընդ ամենայն Իսրայէլ, եւ ժողովեաց զմարգարէսն ՚ի լեառնն Կարմելոս[3679]։ 21 Եւ մերձեցոյց Եղիա զամենայն ժողովուրդն. եւ ասէ ցնոսա Եղիա. Մինչեւ ցե՞րբ կաղայք յերկուս հետս. եթէ Տէր է Աստուած՝ երթա՛յք զհետ նորա, եւ եթէ Բահաղն իցէ՝ երթա՛յք զհետ նորա։ Եւ ո՛չ ետ ժողովուրդն նմա պատասխանի[3680]։ 22 Եւ ասէ Եղիա ցժողովուրդն. Ե՛ս մնացեալ եմ մարգարէ Տեառն միայն, եւ մարգարէքն Բահաղու չորք հարիւր եւ յիսուն, եւ մարգարէք անտառին՝ չորեքարեւր[3681]։ 23 Տացի՛ն մեզ երկուս եզինս, եւ ընտրեսցեն իւրեանց զմին, եւ յօշեսցեն եւ դիցեն ՚ի վերայ փայտից, եւ հուր մի՛ դիցեն. եւ ես արարից զմեւս եզնն, եւ եդից ՚ի վերայ փայտից, եւ հուր ո՛չ մատուցից[3682]։ 24 Եւ կարդասջի՛ք զանուն աստուածոցն ձերոց, եւ ես կոչեցից զանուն Տեառն Աստուծոյ իմոյ. եւ եղիցի աստուած՝ որ լուիցէ հրով՝ նա՛ է Աստուած։ Պատասխանի ետուն ամենայն ժողովուրդն՝ եւ ասեն. Բարի՛ է բանդ զոր խօսեցար։ 25 Եւ ասէ Եղիա ցմարգարէսն ամօթոյ. Ընտրեցէ՛ք դուք ձեզ զուարակ մի, եւ արարէ՛ք յառաջագոյն, քանզի դուք բազում էք. եւ կարդացէ՛ք զանուն աստուածոցն ձերոց, եւ հուր՝ մի՛ դնէք ՚ի վերայ։ 26 Եւ առին զզուարակն զոր ետ նոցա, եւ արարին. եւ կարդացին զանուն Բահաղու՝ յայգուէ մինչեւ ցհասարակ օր. եւ ասէին. Լո՛ւր մեզ Բահաղ՝ լո՛ւր մեզ։ Եւ ո՛չ գոյր բարբառ՝ եւ ո՛չ ունկնդրութիւն. եւ ընթանային շուրջ զսեղանովն զոր արարին[3683]։ 27 Եւ եղեւ ՚ի մէջօրէին՝ եւ այպանեաց զնոսա Եղիա Թեզբացի եւ ասէ. Մեծաձա՛յն կարդացէք զի աստուա՛ծ է՝ թերեւս զբօսանք ինչ իցեն նմա, եւ միանգամայն թերեւս առնիցէ հրաման, կամ թէ ՚ի քո՛ւն իցէ՝ եւ յառնիցէ։ 28 Եւ կարդային մեծաձայն, եւ ցտէին ըստ օրինի իւրեանց սրով եւ գեղարդեամբք մինչեւ ցհեղուլ արեան ՚ի վերայ նոցա[3684]։ 29 Եւ եղեւ իբրեւ մերձեցան յընդերեկսն, եւ մարգարէանային մինչեւ ցժամանակ մատուցանելոյ զոհին. եւ ո՛չ գոյր ձայն։ Եւ խօսեցաւ Եղիա Թեզբացի ընդ մարգարէս գարշելեացն՝ եւ ասէ. ՚Ի բա՛ց կացէք, արդ՝ ես արարից զողջակէզն իմ։ Եւ ՚ի բաց կացին՝ եւ գնացին։

Ծ 30 Եւ ասէ Եղիա ցժողովուրդն. Մատերո՛ւք առ իս։ Եւ մատեա՛ն ամենայն ժողովուրդն առ նա. եւ ողջացոյց զսեղանն Տեառն զկործանեալ։ 31 Եւ ա՛ռ Եղիա երկոտասան քար՝ ըստ թուոյ ցեղիցն Իսրայէլի, որպէս խօսեցաւ Տէր ընդ նմա եւ ասէ. Իսրայէլ եղիցի անուն քո։ 32 Եւ շինեաց զքարինսն յանուն Տեառն, եւ արար ծով՝ որ տանէր երկուց գրուաց սերմն շուրջ զսեղանով։ 33 Եւ էդէզ զշերտսն ՚ի վերայ սեղանոյն զոր արար, եւ յօշեաց զողջակէզն, եւ էդէզ ՚ի վերայ շերտիցն, եւ էդէզ ՚ի վերայ սեղանոյն. 34 եւ ասէ. Առէք ինձ չորս սափորս ջրոյ, եւ հեղէ՛ք ՚ի վերայ ողջակիզիդ եւ ՚ի վերայ շերտիցդ։ Եւ ասէ. Կրկնեցէ՛ք։ Եւ կրկնեցին։ Եւ ասէ. Երեքկնեցէ՛ք։ Եւ երեքկնեցին։ 35 Եւ գնայր ջուրն շուրջ զսեղանովն, եւ զծովն լցին ջրով։ 36 Եւ եղեւ ՚ի ժամու մատուցանելոյ պատարագին աղաղակեա՛ց Եղիա յերկինս, եւ ասէ. Տէ՛ր Աստուած Աբրահամու եւ Սահակայ եւ Իսրայէլի. ա՛յսօր ծանիցեն եթէ դո՛ւ ես Տէր Աստուած Իսրայէլի, եւ ես ծառա՛յ քո. եւ ե՛ս արարի զգործս զայսոսիկ. 37 լո՛ւր ինձ Տէր, լո՛ւր ինձ հրով. եւ ծանիցէ ժողովուրդս՝ թէ դո՛ւ ես Տէր Աստուած, եւ դո՛ւ դարձուցեր զսիրտ ժողովրդեանս այսորիկ յետս։ 38 Եւ անկաւ հո՛ւր ՚ի Տեառնէ յերկնից, եւ եկեր զողջակէզսն եւ զշերտսն, եւ զհողն եւ զջուրն որ ՚ի ծովուն լափեա՛ց հուրն[3685]։ 39 Իբրեւ ետես ամենայն ժողովուրդն՝ անկա՛ն ՚ի վերայ երեսաց իւրեանց եւ ասեն. Արդարեւ Տէր՝ նա՛ է Աստուած, Տէր նա՛ է Աստուած[3686]։ 40 Եւ ասէ Եղիա ցժողովուրդն. Կալարո՛ւք զմարգարէսն Բահաղու, եւ մի՛ ոք ապրեսցի ՚ի նոցանէ։ Եւ կալան զնոսա. եւ իջո՛յց զնոսա Եղիա ՚ի հեղեղա՛տն Կիսոնի եւ կոտորեա՛ց զնոսա անդ[3687]։

ԾԱ 41 Եւ ասէ Եղիա ցԱքաաբ. Ե՛լ կե՛ր եւ ա՛րբ, զի ոտնաձայն անձրեւի է։ 42 Եւ ե՛լ Աքաաբ ուտել եւ ըմպել. եւ Եղիա ել ՚ի գլուխ լերինն Կարմելայ. եւ խոնարհեցաւ յերկիր, եւ եդ զերեսս իւր ՚ի մէջ ծնգաց իւրոց. 43 եւ ասէ ցպատանեակն իւր. Ե՛լ եւ հայեա՛ց ընդ ճանապարհ ծովու։ Ել եւ հայեցաւ պատանեակն, եւ ասէ. Ո՛չ ինչ է։ Եւ ասէ Եղիա. Ա՛ղէ դու դարձիր եւթն անգամ։ Եւ դարձաւ պատանեակն եւթն անգամ[3688]։ 44 Եւ եղեւ յետ եւթներորդում նուագին, եւ ահա ա՛մպ մի փոքրիկ իբրեւ զթա՛թ առն՝ հանէր ջուր. եւ ասէ. Ե՛լ եւ ասա՛ ցԱքաաբ. Լծեա՛ զկառս քո եւ է՛ջ, գուցէ հասանիցէ քեզ անձրեւ[3689]։ 45 Եւ եղեւ մինչ նա ա՛յսր եւ անդր դառնայր՝ երկինք մթացան ամպովք եւ հողմով, եւ եղեւ անձրեւ՛ մեծ. եւ լայր եւ երթայր Աքաաբ յԵզրայէլ։ 46 Եւ ձեռն Տեառն եղեւ՛ ՚ի վերայ Եղիայի, եւ պնդեաց զմէջ իւր եւ ընթացաւ առաջի Աքաաբու, մինչեւ մտանել յԵզրայէլ[3690]։

19
Գլուխ ԺԹ

1 Եւ պատմեաց Աքաաբ Յեզաբելայ կնոջ իւրում զամենայն զոր արար Եղիա. եւ որպէս կոտորեաց զամենայն մարգարէսն սրով։ 2 Եւ առաքեաց Յեզաբէլ հրեշտա՛կս առ Եղիա՝ եւ ասէ. Եթէ դու Եղիա՛ իցես, եւ ես Յեզաբէ՛լ. օն եւ օ՛ն արասցեն ինձ աստուածքն՝ եւ օ՛ն եւ օ՛ն յաւելցեն, եթէ ո՛չ վաղիւ ՚ի սո՛յն ժամու եդի՛ց զանձն քո իբրեւ զանձն միո՛յ ՚ի նոցանէ[3691]։

ԾԲ 3 Եւ երկեա՛ւ Եղիա՝ եւ յարեաւ գնաց առանձինն, եւ եկն ՚ի Բերսաբէէ յերկի՛րն Յուդայ. եւ եթող անդ զպատանեակն իւր։ 4 Եւ ինքն գնաց յանապատ աւուր միոյ ճանապարհ, եւ չոգաւ եւ նստաւ ընդ բեւեկնեաւ. եւ խնդրեաց մա՛հ անձին իւրոյ, եւ ասէ. Շա՛տ է արդ Տէր՝ ա՛ռ զոգի իմ յինէն Տէր. զի ո՛չ եմ ես լաւ քան զհարս իմ։ 5 Եւ ՚ի քո՛ւն եմուտ եւ ննջեաց ընդ տնկովն, եւ ահա ոմն մերձեցաւ ՚ի նա՝ եւ ասէ. Արի՛ եւ կե՛ր։ 6 Եւ հայեցաւ Եղիա, եւ ահա ՚ի սնարից նորա նկանակ հաճարոյ եւ կո՛ւժ ջրոյ, եւ յարեաւ եկեր եւ արբ. եւ դարձեալ ննջեաց[3692]։ 7 Եւ դարձեալ հրեշտակն Տեառն երկրորդ անգամ մերձեցաւ առ նա՝ եւ ասէ ցնա. Արի կե՛ր, զի բազո՛ւմ է ՚ի քէն եւ անդր ճանապարհդ[3693]։ 8 Եւ յարեաւ՝ եկեր՝ եւ արբ, եւ գնաց զօրութեամբ կերակրոյն այնորիկ զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր, մինչեւ ցլեառնն Աստուծոյ ՚ի Քորէբ. 9 եւ եմո՛ւտ անդ յայրն՝ եւ դադարեաց։ Եւ ահա բա՛ն Տեառն եղեւ առ նա՝ եւ ասէ. Զի՞ ես դու աստ Ե՛ղիա։ 10 Եւ ասէ Եղիա. Նախանձեցայ զնախանձ Տեառն ամենակալի. զի թողի՛ն զքեզ որդիքն Իսրայէլի, զսեղանս քո կործանեցին, եւ զմարգարէս քո կոտորեցին սրով. ե՛ս միայն մնացեալ եմ, եւ խնդրեն զանձն իմ առնուլ զսա[3694]։ 11 Եւ ասէ. Ելցե՛ս դու վաղիւ՝ եւ կացցե՛ս ՚ի լերին անդ առաջի Տեառն։ Եւ ահա՛ Տէր անցցէ, եւ հո՛ղմ մեծ ուժգին՝ որ զլերինս քակիցէ եւ զվէմս խորտակիցէ առաջի Տեառն, եւ ո՛չ ՚ի հողմն Տէր. եւ յետ հողմոյն շարժումն, եւ ո՛չ ՚ի շարժմանն Տէր[3695]. 12 եւ յետ շարժմանն հուր, եւ ո՛չ ՚ի հուրն Տէր. եւ յետ հրոյն ձայն մեղմոյ օդոյ, եւ ա՛նդ Տէր[3696]։ 13 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Եղիա՝ ծածկեաց զերեսս իւր մաշկեկաւն. եւ ել եւ եկաց ՚ի ներքոյ այրին. եւ ահա բարբա՛ռ առ նա եւ ասէ. Զի՞ ես դու աստ Ե՛ղիա։ 14 Եւ ասէ Եղիա. Նախանձեցա՛յ զնախանձ Տեառն ամենակալի, զի թողին զուխտ քո որդիքն Իսրայէլի, զսեղանս քո քակտեցին, եւ զմարգարէս քո կոտորեցին սրով. ես միայն մնացեալ եմ, եւ խնդրեն զանձն իմ առնո՛ւլ զնա։ 15 Եւ ասէ ցնա Տէր. Գնա՛ եւ դարձի՛ր զճանապարհ քո, եւ երթիցես զճանապարհ անապատին Դամասկեայ, եւ երթիցես եւ օծցես զԱզայէլ ՚ի թագաւոր Ասորւոց։ 16 Եւ զՅէու որդին Ամեսսեայ ՚ի թագաւոր ՚ի վերայ Իսրայէլի. եւ զԵղիսեէ որդի Սափատայ յԱբելմաուլայ՝ օծցես ՚ի մարգարէ՛ փոխանակ քո։ 17 Եւ եղիցի՝ զապրեալն ՚ի սրոյ Ազայելի՝ սպանցէ՛ Յէու. եւ զապրեալն ՚ի սրոյ Յէուայ՝ սպանցէ՛ Եղիսեէ. 18 եւ թողցես դու յԻսրայէլէ եւթն հազար արանց զամենայն որոյ ո՛չ իցէ կրկնեալ ծունր Բահաղու, եւ զամենայն բերան որոյ ո՛չ իցէ պագեալ զնա[3697]։ 19 Եւ գնաց անտի, եւ եգիտ զԵղիսեէ որդի Սափատայ, եւ նա վարէ՛ր երկոտասան եզամբք, եւ զոյգք զոյգք եզանց առաջի նորա, եւ ինքն ՚ի վերայ երկոտասանիցն. եւ եհաս Եղիա առ նա, եւ ընկէ՛ց զմաշկեակն իւր ՚ի վերայ նորա. 20 եւ եթող Եղիսեէ զեզինսն, եւ ընթացաւ զհետ Եղիայի, եւ ասէ. Համբուրեցի՛ց զհայր իմ եւ զմայր իմ, եւ եկից զկնի քո։ Եւ ասէ ցնա. Ե՛րթ՝ դարձիր անդրէն. զի՞նչ առնելոց էր՝ արարի՛ քեզ[3698]։ 21 Եւ դարձաւ ՚ի նմանէ. եւ ա՛ռ զզոյգս զոյգս եզանցն, եւ եզեն. եւ գործեօք եզանցն հասոյց զնոսա, եւ ե՛տ ժողովրդեանն եւ կերան, եւ յարեաւ գնաց զհետ Եղիայի, եւ պաշտէր զնա[3699]։

20
Գլուխ Ի

ԾԳ 1 Եւ որդի Ադերայ՝ արքայ Ասորւոց ժողովեա՛ց զամենայն զօրս իւր, եւ ե՛լ եւ նստաւ զՍամարեաւ, եւ երեսուն եւ երկու թագաւորք ընդ նմա, եւ ամենայն երիվարք եւ կառք ելին եւ նստան զՍամարեաւ, եւ տա՛յին պատերազմ ընդ նմա։ 2 Եւ առաքեաց հրեշտակս առ Աքաաբ արքայ Իսրայէլի ՚ի քաղաքն, 3 եւ ասէ ցնա. Ա՛յսպէս ասէ որդի Ադերայ. Արծաթ քո եւ ոսկի քո ի՛մ է. եւ կանայք քո եւ որդիք քո գեղեցիկք՝ ի՛մ են։ 4 Պատասխանի ետ արքայն Իսրայէլի եւ ասէ. Որպէս խօսեցար տէ՛ր իմ արքայ, քո՛ եմ ես եւ ամենայն ինչ իմ[3700]։ 5 Եւ դարձան հրեշտակքն՝ եւ ասեն. Ա՛յսպէս ասէ որդի Ադերայ. Ես յղեցի զի զարծաթ քո եւ զոսկի քո՝ եւ զկանայս քո եւ զորդիս քո ցի՛ս տացես[3701]. 6 զի վաղիւ ՚ի սոյն ժամու առաքեցից զծառայս իմ, եւ յուզեսցեն զտուն քո եւ զտուն ծառայից քոց, եւ եղիցին ցանկալի՛ք աչաց նոցա, յոր արկանիցեն զձեռս իւրեանց՝ առցեն[3702]։ 7 Եւ կոչեաց արքայն Իսրայէլի զամենայն ծերակոյտս երկրին եւ ասէ. Գիտասջի՛ք եւ տեսջիք՝ զի չարի՛ս իմն խնդրէ նա, զի առաքեաց առ իս զուստերաց իմոց եւ զդստերաց իմոց. զարծաթ իմ եւ զոսկի իմ ո՛չ արգելի ՚ի նմանէ[3703]։ 8 Եւ ասեն ցնա ծերքն՝ եւ ամենայն ժողովուրդն. Մի՛ լսեր եւ մի՛ յանձն առնուր[3704]։ 9 Եւ ասէ ցհրեշտակս որդւոյն Ադերայ. Ասացէ՛ք ցտէրն ձեր ցարքայ. Զամենայն ինչ զոր առաքեցեր առ ծառայ քո յառաջնում նուագին՝ արարի՛ց, բայց զայդ բան ո՛չ կարեմ առնել։ Եւ գնացին արքն՝ եւ դարձուցին նմա պատասխանի։ 10 Եւ առաքեաց առ նա որդին Ադերայ՝ եւ ասէ. Օն եւ օ՛ն արասցեն ինձ դիքն եւ օն եւ օ՛ն յաւելցեն, եթէ բաւեսցէ հող Սամարեայ աղիւսովք հանդերձ, ամենայն զօրականի հետեւակաց իմոց։ 11 Եւ պատասխանի ետ արքայն Իսրայէլի եւ ասէ. Շա՛տ է արդ՝ մի՛ պարծեսցի կորն իբրեւ զուղիղն։ 12 Եւ եղեւ իբրեւ պատասխանի ետ նմա զբանս զայս. եւ ինքն ՚ի գինւո՛ջ էր, եւ ամենայն թագաւորք որ ընդ նմա ՚ի խորանս. եւ ասէ ցծառայս իւր. Շինեցէ՛ք պատնէշ։ Եւ եդին պատնէ՛շ շուրջ զքաղաքաւն։ 13 Եւ ահա մարգարէ ոմն մատեաւ առ Աքաաբ արքայ Իսրայէլի՝ եւ ասէ. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Եթէ տեսանիցե՞ս զայն ամբոխ մեծ, ահա ես մատնեցի՛ց զնոսա այսօր ՚ի ձեռս քո. եւ գիտասցես՝ թէ ե՛ս եմ Տէր։ 14 Եւ ասէ Աքաաբ. Ի՞ւ։ Եւ ասէ. Այսպէս ասէ Տէր. Մանկտւո՛վ իշխանաց գաւառաց։ Եւ ասէ Աքաաբ. Ո՞ նախ գրգռեսցէ զպատերազմն։ Եւ ասէ. Դո՛ւ։ 15 Եւ հանդէ՛ս արար ծառայից իշխանաց գաւառաց, եւ եղեն երկերիւր եւ երեսուն. եւ ապա հանդէ՛ս արար ամենայն ժողովրդեանն. եւ ամենայն որդւոց զօրութեան եւթն հազար արանց[3705]. 16 եւ ելանէր զմիջօրէիւ. եւ որդին Ադերայ ընդ գինի՛ մտեալ էր եւ արբեալ ՚ի Սոկքով, ի՛նքն եւ երեսուն եւ երկու թագաւորքն օգնականք նորա։ 17 Եւ ելին նախ մանկունք իշխանաց գաւառացն. եւ առաքեցին առ որդին Ադերայ, եւ պատմեցին նմա եւ ասեն. Ա՛րք ելին ՚ի Սամարեայ։ 18 Եւ ասէ ցնոսա. Եթէ ՚ի խաղաղութիւն ելանիցեն՝ կալջի՛ք զնոսա կենդանիս, եւ եթէ ՚ի պատերա՛զմ ելանիցեն՝ կալջի՛ք զնոսա կենդանիս։ 19 Եւ ելին ՚ի քաղաքէն մանկտի իշխանաց գաւառացն, եւ զօրն զկնի նոցա. 20 եւ եհար իւրաքանչիւրոք որում դիպեցաւ. եւ փախեան Ասորիքն, եւ հալածեաց զնոսա Իսրայէլ. եւ ապրեցաւ որդին Ադերայ՝ արքա՛յ Ասորւոց հեծեալ ձիով՝ հանդերձ երիւք ոմամբք հեծելովք։ 21 Եւ ել արքայն Իսրայէլի, եւ ա՛ռ զերիվարս եւ զկառս, եւ եհար յԱսորւոց հարուածս մեծամեծս։ 22 Եւ մատեաւ մարգարէն առ արքայ Իսրայէլի, եւ ասէ ցնա. Զօրացի՛ր եւ գիտա՛, եւ տե՛ս զինչ գործեսցես. զի ՚ի դարձի՛ տարւոյս այսորիկ որդի Ադերայ արքայ Ասորւոց ելանելոց է ՚ի վերայ քո[3706]։ 23 Եւ ծառայք արքային Ասորւոց ասեն ցնա. Աստուած լերա՛նց է Աստուածն Իսրայէլի, եւ ո՛չ Աստուած դաշտաց. վասն այնորիկ յաղթահարեցին զմեզ. եթէ տայցեմք ընդ նոսա պատերազմ ՚ի դիւրի՝ յաղթե՛մք նոցա[3707]։ 24 Եւ զա՛յս բան արասցես. ՚ի բա՛ց արա զթագաւորսն յիւրաքանչիւր տեղւոջէ, եւ դի՛ր ընդ նոսա նախարարս[3708]. 25 եւ փոխանակեսցուք քեզ զօրս ընդ զօրացն որ անկա՛ն ՚ի քէն, եւ երիվարս ընդ երիվարացն, եւ կառս ընդ կառացն. եւ տացուք ընդ նոսա պատերազմ ՚ի դիւրոջ՝ եւ յաղթեսցուք նոցա։ Եւ անսաց բարբառոյ նոցա, եւ արա՛ր այնպէս։

ԾԴ 26 Եւ եղեւ ՚ի դառնալ տարւոյն, հանդէ՛ս արար որդին Ադերայ՝ Ասորւոց. եւ ել յԱփեկայ ՚ի պատերա՛զմ ընդ Իսրայէլի[3709]։ 27 Եւ որդիքն Իսրայէլի արարին հանդէս՝ եւ երկգնդեցան եւ հասին յառաջս նոցա. եւ ճակատեցան որդիքն Իսրայէլի ընդդէմ Ասորւոցն իբրեւ երկու երամակք այծից. եւ Ասորիքն լցին զերկիրն։ 28 Եւ մատեաւ այրն Աստուծոյ՝ եւ ասէ ցարքայն Իսրայէլի. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Փոխանակ զի ասացին Ասորիքն թէ Աստուած լերանց է Տէր Աստուած Իսրայէլի՝ եւ ո՛չ Աստուած դաշտաց. նա՛ տացէ զզօրն զայն զմեծ ՚ի ձեռս քո, եւ գիտասցես թէ ե՛ս եմ Տէր[3710]։ 29 Եւ բանակեցան նոքա ընդդէմ սոցա զեւթն օր. եւ եղեւ յաւուրն ութերորդի ընդխառնեցաւ պատերազմն. եւ եհա՛ր Իսրայէլ յԱսորւոցն հարիւր հազար հետեւակաց ՚ի միում աւուր[3711]. 30 եւ մնացեալքն փախեան յԱփեկայ ՚ի քաղաքն իւրեանց. եւ անկաւ պարիսպն ՚ի վերայ քսան եւ եւթն հազար արանց մնացելոց։ Եւ որդին Ադերայ փախեա՛ւ եւ եմուտ ՚ի տուն իւր սենեակ ՚ի սենեկէ։ 31 Եւ ասեն ցնա ծառայք իւր. Ահաւասիկ գիտեմք զի թագաւորք տանն Իսրայէլի թագաւորք ողորմութեան են, արկցո՛ւք քուրձս զմիջովք մերովք. եւ չուանս ՚ի գլուխս մեր, եւ ելցուք առ արքայն Իսրայէլի. թերեւս ապրեցուսցէ զանձինս մեր։ 32 Եւ զգեցան քուրձս ՚ի մէջս իւրեանց, եւ եդին չուանս ՚ի գլուխս իւրեանց. եւ ասեն ցարքայն Իսրայէլի. Ծառայ քո որդի Ադերայ ասէ. Կեցցէ՞ անձն իմ։ Եւ ասէ. Եթէ տակաւին կենդանի իցէ՝ եղբա՛յր իմ է[3712]։ 33 Եւ արքն հմայեցին՝ եւ նուիրեցին՝ եւ քաղեցին զբանսն ՚ի բերանոյ նորա. եւ ասեն. Եղբա՛յր քո որդի Ադերայ ա՛ստ է։ Եւ ասէ. Մտէ՛ք՝ եւ ածէ՛ք զնա։ Եւ ել առ նա որդին Ադերայ. եւ հանին զնա առ նա ՚ի կառսն[3713]։ 34 Եւ ասէ ցնա. Զքաղաքսն զոր ա՛ռ հայր իմ ՚ի հօրէ քումմէ՝ դարձուցի՛ց առ քեզ, եւ հանցե՛ս քեզ հարկս ՚ի Դամասկոս, որպէս եդ հայր իմ ՚ի Սամարիայ։ Եւ ասէ. Եւ ես արձակեցի՛ց զքեզ ուխտիւ։ Եւ եդ ընդ նմա ուխտ, եւ արձակեաց զնա։

ԾԵ 35 Եւ ա՛յր մի յորդւոց մարգարէիցն ասէ ցընկեր իւր բանիւ Տեառն. Հա՛ր զիս։ Եւ ո՛չ կամեցաւ այրն հարկանել զնա։ 36 Եւ ասէ ցնա. Փոխանակ զի ո՛չ լուար ձայնի Տեառն, ահա իբրեւ գնասցես յինէն՝ սպանցէ զքեզ առեւծ։ Եւ իբրեւ գնաց ՚ի նմանէ, եգիտ զնա առեւծ՝ եւ սպան զնա։ 37 Եւ եգիտ ա՛յլ այր եւ ասէ. Հա՛ր զիս։ Եւ եհար զնա այրն՝ եհա՛ր եւ ջաղջախեաց։ 38 Եւ չոգաւ մարգարէն՝ եւ եկաց առաջի արքայի ՚ի վերայ ճանապարհին, եւ կապեաց պատանաւ զաչս իւր[3714]։ 39 Եւ եղեւ իբրեւ անցանէր ընդ այն արքայ, եւ նա աղաղակեաց առ արքայ եւ ասէ. Ծառա՛յ քո ել ընդ զօրու ՚ի պատերազմի, եւ ահա այր մի ած առ իս այր, եւ ասէ. Պահեա՛ զայրդ զայդ, ապա թէ զերծանելով զերծցի, եղիցի՛ անձն քո ընդ անձին դորա, կամ տաղանտ մի արծաթոյ կշռեսցես։ 40 Եւ եղեւ մինչ ծառայ քո ա՛յսր եւ անդր հայէր, եւ նա չէ՛ր ուրեք։ Եւ ասէ արքայն Իսրայէլի ցնա. Ահա եւ ա՛յդ յինէն կողմանէ դա՛ւ է, սպանե՞ր ուրեմն։ 41 Եւ փութացաւ ՚ի բա՛ց առ զպատանն յաչաց իւրոց. եւ ծանեաւ զնա արքայն Իսրայէլի՝ թէ ՚ի մարգարէից անտի է[3715]։ 42 Եւ ասէ ցնա. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Փոխանակ զի հաներ դու զայրն վնասակար ՚ի ձեռաց իմոց, եղիցի՛ անձն քո փոխանակ անձին նորա, եւ ժողովուրդ քո փոխանակ ժողովրդեան նորա[3716]։ 43 Եւ գնաց արքայն Իսրայէլի ՚ի տուն իւր տխրեալ եւ լքեալ, եւ եկն ՚ի Սամարիա։

21
Գլուխ ԻԱ

ԾԶ 1 Եւ եղեւ յետ բանիցս այսոցիկ, այգի՛ մի էր Նաբաւթայ Յեզրայելացւոյ, մերձ առ կալ Աքաաբու արքայի Սամարեայ[3717]։ 2 Եւ խօսեցաւ արքայ ընդ Նաբաւթայ՝ եւ ասէ. Տո՛ւր ինձ զայգին քո, եւ եղիցի ինձ ՚ի պարտէզ բանջարոյ, զի մե՛րձ է ՚ի տուն իմ. եւ տաց քեզ ա՛յլ այգի լա՛ւ քան զնա. եւ եթէ հաճոյ իցէ առաջի քո, տաց քեզ արծա՛թ գինս այգւոյ քոյ. եւ եղիցի ինձ ՚ի պարտէ՛զ բանջարոյ[3718]։ 3 Եւ ասէ Նաբաւթ ցարքայ. Քա՛ւ լիցի ինձ յԱստուծոյ իմմէ տա՛լ քեզ զժառանգութիւն հարց իմոց[3719]։ 4 Եւ եկն Աքաաբ ՚ի տուն իւր տխրեալ՝ եւ լքեալ, վասն բանին զոր խօսեցաւ ընդ նմա Նաբովթ Յեզրայելացի, եւ ասէ. Ո՛չ տաց քեզ զժառանգութիւն հարց իմոց։ Եւ ննջեաց ՚ի մահիճս իւր. եւ ծածկեաց զերեսս իւր, եւ ո՛չ եկեր հաց։ 5 Եւ եմո՛ւտ առ նա Յեզաբէլ կին իւր՝ եւ խօսեցաւ ընդ նմա եւ ասէ. Զի՞ խռովեալ է ոգի քո՝ եւ ո՛չ ուտես հաց։ 6 Եւ ասէ ցնա. Զի խօսեցայ ընդ Նաբաւթայ Յեզրայելացւոյ՝ եւ ասեմ. Տո՛ւր ինձ զայգին քո ընդ արծաթոյ, եւ եթէ կամիս՝ տա՛ց քեզ ա՛յլ այգի փոխանակ նորա. եւ ասէ. Ո՛չ տաց քեզ զժառանգութիւն հարց իմոց։ 7 Եւ ասէ ցնա Յեզաբէլ կին իւր. Արդ ա՞յդպէս առնիցես զթագաւորութիւնդ ՚ի վերայ Իսրայէլի. արի՛ կե՛ր հաց՝ եւ սթափեա՛ց. եւ ե՛ս տաց քեզ զայգին Նաբաւթայ Յեզրայելացւոյ[3720]։ 8 Եւ գրեաց հրովարտակ յանուն Աքաաբու, եւ կնքեաց մատանեաւ նորա. եւ առաքեաց զհրովարտակն առ ծերս եւ առ ազատս քաղաքին նորա, որ բնակեալ էին ընդ Նաբովթայ։ 9 Եւ գրեալ էր ՚ի հրովարտակին ա՛յսպէս. Պահեցէ՛ք պահս, եւ նստուցէ՛ք զՆաբովթ ՚ի գլուխ ժողովրդեանն. 10 եւ նստուցէ՛ք երկուս արս որդիս անօրինաց հանդէ՛պ նորա, եւ վկայեսցեն զնմանէ՝ եւ ասասցեն, թէ օրհնեցեր զԱստուած՝ եւ զարքայ. եւ հանցեն զնա եւ քարկոծեսցեն, եւ մեռցի՛[3721]։ 11 Եւ արարին արք քաղաքին նորա ծերք եւ ազատք որ նստէին ՚ի քաղաքին նորա՝ որպէս առաքեաց առ նոսա Յեզաբէլ, զորօրինակ գրեալ էր ՚ի հրովարտակսն։ 12 Կարգեցին պահս, եւ նստուցին զՆաբաւթ ՚ի գլուխ ժողովրդեանն. 13 եւ եկին երկու արք՝ որդիք անօրինաց, եւ նստա՛ն հանդէպ նորա. եւ վկայեցին արքն ապստամբութեան զՆաբովթայ առաջի ամենայն ժողովրդեանն՝ եւ ասեն, թէ օրհնեաց Նաբովթ զԱստուած՝ եւ զարքայ. եւ հանին զնա արտաքոյ քաղաքին, եւ քարկոծեցին զնա քարամբք՝ եւ մեռա՛ւ։ 14 Եւ առաքեցին առ Յեզաբէլ՝ եւ ասեն. Քարկոծեցաւ Նաբովթ՝ եւ մեռաւ։ 15 Եւ իբրեւ լուաւ Յեզաբէլ՝ թէ քարկոծեցաւ Նաբովթ՝ եւ մեռաւ. ասէ Յեզաբէլ ցԱքաաբ. Արի՛ ժառանգեա՛ զայգին Նաբովթայ Յեզրայելացւոյ՝ զոր ո՛չ ետ քեզ ընդ արծաթոյ. զի ո՛չ է Նաբովթ կենդանի՝ քանզի մեռա՛ւ[3722]։ 16 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Աքաաբ՝ թէ մեռաւ Նաբովթ Յեզրայելացի, պատառեաց զհանդերձս իւր՝ եւ քուրձ զգեցաւ։ Եւ եղեւ յետ այնորիկ, յարեա՛ւ Աքաաբ՝ եւ էջ յայգին Նաբաւթայ Յեզրայելացւոյ ժառանգել[3723]։

ԾԷ 17 Եւ խօսեցաւ Տէր ընդ Եղիայի Թեզբացւոյ՝ եւ ասէ. 18 Արի՛ է՛ջ ընդ առաջ Աքաաբու արքայի Իսրայէլի որ ՚ի Սամարիա. զի նա էջ յայգին Նաբովթայ ժառանգել զնա[3724]. 19 եւ խօսեսցիս ընդ նմա՝ եւ ասասցես. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Որպէս սպաներ եւ ժառանգեցեր, վասն այդորիկ ա՛յսպէս ասէ Տէր. ՚Ի տեղւոջ ուր լափեցին շունք եւ խոզք զարիւն Նաբովթայ, ա՛նդ լափեսցեն զարիւն քո, եւ բոզք լուասցին յարեան քում։ 20 Եւ ասէ Աքաաբ ցԵղիա. Եթէ գտե՛ր զիս թշնամի իմ։ Եւ ասէ. Գտի՛. զի ՚ի զուր հպարտացար գործել չա՛ր առաջի Տեառն, առ ՚ի բարկացուցանելոյ զնա։ 21 Ահա ե՛ս ածից ՚ի վերայ քո չարիս. եւ բորբոքեցի՛ց զկնի քո, եւ սատակեցից զԱքաաբու՝ որ միզիցէ զորմով. եւ զնեղեալն եւ զլքեալն յԻսրայէլէ[3725]. 22 եւ տաց զտուն քո իբրեւ զտունն Յերոբովամու որդւոյ Նաբատայ, եւ իբրեւ զտունն Բայասայ որդւոյ Աքիայ, վասն բարկութեանցն որովք բարկացուցեր զիս՝ եւ յանցուցեր զԻսրայէլ[3726]։ 23 Եւ առ Յեզաբէլ խօսեցաւ Տէր՝ եւ ասէ. Շո՛ւնք կերիցեն զնա առ պարսպին Յեզրայելի։ 24 Զմեռեալ Աքաաբու ՚ի քաղաքի՝ կերիցե՛ն շունք. եւ զմեռեալ նորա ՚ի դաշտի՝ կերիցեն թռչունք երկնից։ 25 Սակայն ՚ի զուր մեծամտեաց Աքաաբ առնել չար առաջի Տեառն. որպէս յիմարեցոյց զնա Յեզաբէլ կի՛ն իւր։ 26 Եւ գարշացաւ յոյժ երթալ զհետ գարշելեացն՝ ըստ ամենայնի զոր արար Ամուրհացին, զոր սատակեաց Տէր յերեսաց որդւոցն Իսրայէլի[3727]։ 27 Եւ վասն բանին զի ստրջացաւ արքայ յերեսաց Տեառն, եւ երթա՛յր լալով, եւ պատառեա՛ց զպատմուճան իւր, եւ զգեցաւ քո՛ւրձ ՚ի վերայ մարմնոյ իւրոյ. եւ պահեաց եւ զգեցաւ քուրձ յաւուրն յորում սպան զՆաբովթ Յեզրայելացի, եւ գնա՛յր կորակոր[3728]։ 28 Եւ եղեւ բան Տեառն ՚ի ձեռն ծառայի իւրոյ Եղիայի վասն Աքաաբու, եւ ասէ Տէր. 29 Տեսե՞ր զի ստրջացաւ Աքաաբ յերեսաց իմոց. փոխանակ զի ակնկորեաց յերեսաց իմոց, ո՛չ ածից չարիս յաւուրս նորա. այլ յաւուրս որդւոյ նորա ածի՛ց չարիս ՚ի վերայ տան նորա։

22
Գլուխ ԻԲ

1 Եւ նստա՛ն զերեամ, եւ ո՛չ էր պատերազմ ՚ի մէջ Ասորւոց եւ ՚ի մէջ Իսրայէլի։ ԾԸ 2 Եւ եղեւ յամին երրորդի է՛ջ Յովսափատ արքայ Յուդայ առ արքայ Իսրայէլի։ 3 Եւ ասէ արքայն Իսրայէլի ցծառայս իւր. Ո՞չ գիտէք եթէ մե՛ր է Ռամաթ Գաղաադ. եւ մեք լռեալ կամք առնուլ զնա ՚ի ձեռաց արքային Ասորւոց։ 4 Եւ ասէ արքայ Իսրայէլի ցՅովսափատ. Ելցե՞ս ընդ մեզ յՌամաթ Գաղաադու ՚ի պատերազմ։ Եւ ասէ Յովսափատ ցարքայն Իսրայէլի. Որպէս ե՛ս, նոյնպէս եւ դո՛ւ. եւ որպէս զօ՛րք իմ, զօ՛րք քո. եւ որպէս երիվարք իմ, երիվա՛րք քո։ 5 Եւ ասէ Յովսափատ արքայ Յուդայ ցարքայն Իսրայէլի. Ա՛ղէ, հարցցուք այսօր զՏէր[3729]։ 6 Եւ ժողովեաց արքայն Իսրայէլի զամենայն մարգարէս իւր իբրեւ արս չորեքարեւր. եւ ասէ ցնոսա արքայ. Երթա՞յց յՌամաթ Գաղաադու ՚ի պատերազմ, թէ զտեղի՛ կալայց։ Եւ ասեն. Ե՛լ, եւ տալով տացէ՛ Տէր ՚ի ձեռս արքայի[3730]։ 7 Եւ ասէ Յովսափատ ցարքայն Իսրայէլի. Իցէ՞ ոք արդեւք աստ մարգարէ Տեառն՝ թէ չիցէ. եւ հարցցուք զՏէր նովաւ։ 8 Եւ ասէ արքայ Իսրայէլի ցՅովսափատ. Է՛ աստ ա՛յր մի հարցանել նովաւ զՏէր, եւ ես ատեցի զնա, զի ո՛չ խօսի զինէն բարի, այլ չա՛ր. Միքիա որդի Յեմլեայ։ Եւ ասէ Յովսափատ արքայ Յուդայ. Մի՛ ասասցէ ա՛յդպէս արքայ[3731]։ 9 Եւ կոչեաց արքայ Իսրայէլի ներքինի մի եւ ասէ. Վաղվաղակի ա՛ծ այսր զՄիքիէ որդի Յեմլեայ։ 10 Եւ արքայ Իսրայէլի եւ Յովսափատ արքայ Յուդայ, նստէին այր իւրաքանչիւր յաթոռ իւրում վառեալ ՚ի դրունս Սամարեայ. եւ ամենայն մարգարէքն մարգարէանային առաջի նորա[3732]։ 11 Եւ արար իւր Սեդեկիա որդի Քանանու եղջեւրս երկաթիս՝ եւ ասէ. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Սոքօ՛ք խեթկեսցես զԱսորիս մինչեւ սպառեսցին։ 12 Եւ ամենայն մարգարէքն մարգարէանային նո՛յնպէս, եւ ասէին. Ե՛լ յՌամաթ Գաղաադու, եւ յաջողեսցիս. եւ տացէ՛ Տէր ՚ի ձեռս քո զարքայն Ասորւոց։

ԾԹ 13 Եւ հրեշտակն որ չոգաւ կոչել զՄիքա, պատմեաց նմա՝ եւ ասէ. Ահաւանիկ ամենայն մարգարէքն խօսին իբրեւ ընդ մի բերան բարի զարքայէ, արդ եղիցի բան քո իբրեւ զմիո՛յ ՚ի նոցանէն, եւ խօսեա՛ց բարի[3733]։ 14 Եւ ասէ Միքա. Կենդանի՛ է Տէր, եթէ ո՛չ զոր ինչ ասասցէ ցիս Տէր, զա՛յն խօսեցայց։ 15 Եւ եկն առ արքայ։ Եւ ասէ ցնա արքայ. Մի՛քիա, ելի՞ց յՌամաթ Գաղաադու ՚ի պատերազմ, եթէ զտեղի կալայց։ Եւ ասէ. Ե՛լ՝ եւ յաջողեսցիս, եւ տացէ Տէր ՚ի ձեռս արքայի։ 16 Եւ ասէ ցնա արքայ. Դարձեալ կրկին երդմնեցուցեալ զքեզ, զի խօսեսցիս ընդ իս ճշմարտութեամբ յանուն Տեառն։ 17 Եւ ասէ. Ո՛չ այդպէս է. Տեսի զամենայն Իսրայէլ ցրուեալ ընդ լերինս իբրեւ զհօտ՝ որոյ ո՛չ գուցէ հովիւ. եւ ասէ Տէր. Ո՛չ գոն դոցա տեարք, դարձցին իւրաքանչիւր ՚ի տո՛ւն իւր խաղաղութեամբ[3734]։ 18 Եւ ասէ արքայն Իսրայէլի ցՅովսափատ արքայ Յուդայ. Ո՞չ ասացի քեզ թէ ո՛չ մարգարէանայ նա ինձ բարի, բայց թէ չար։ 19 Եւ ասէ Միքեա. Ո՛չ այդպէս. ո՛չ ե՛ս ինչ, այլ լո՛ւր զպատգամ Տեառն. ո՛չ ապաքէն տեսի զՏէր Աստուած Իսրայէլի նստեալ ՚ի վերայ աթոռոյ իւրոյ, եւ ամենայն զօրք երկնից կային շուրջ զնովաւ յաջմէ եւ յահեկէ[3735]։ 20 Եւ ասէ Տէր. Ո՞ պատրեսցէ զԱքաաբ արքայ Իսրայէլի, եւ ելցէ անկցի յՌամաթ Գաղաադու. եւ ասէ ցՏէր ոմն ա՛յսպէս, եւ ոմն ա՛յնպէս[3736]։ 21 Եւ ել ոգի, եւ եկաց առաջի Տեառն՝ եւ ասէ. Ե՛ս պատրեցից զնա։ Եւ ասէ Տէր. Ի՞ւ[3737]։ 22 Եւ ասէ. Ելի՛ց եւ եղէց ոգի սուտ ՚ի բերան ամենայն մարգարէից նորա։ Եւ ասէ. Պատրեսցես եւ կարասցես, ե՛լ եւ արա՛ այդպէս։ 23 Եւ արդ ահա ետ Տէր ոգի սո՛ւտ ՚ի բերան ամենայն մարգարէիցդ քոց այդոցիկ. եւ Տէր խօսեցաւ ՚ի վերայ քո չարի՛ս։ 24 Եւ մատեաւ Սեդեկիա որդի Քանանու, եւ եհար Միքայի զծնօտս նորա, եւ ասէ. Ո՞ր Հոգի Տեառն է այն, որ անց յինէն եւ խօսեցաւ ՚ի քեզ։ 25 Եւ ասէ Միքա. Ահա դո՛ւ իսկ տեսցես յաւուր յայնմիկ յորում մտանիցես սենեակ ՚ի սենեկէ թաքչել[3738]։ 26 Եւ ասէ արքայ Իսրայէլի. Կալա՛յք զՄիքիա եւ տո՛ւք ցԱմոն քաղաքապետ, եւ ցՅովաս որդի արքայի, 27 եւ ասասջիք. Ա՛յսպէս ասէ արքայ. Դի՛ք զդա ՚ի բանտի, եւ կերիցէ հաց նեղութեան եւ ջուր նեղութեան արբցէ, մինչեւ դարձա՛յց խաղաղութեամբ[3739]։ 28 Եւ ասէ Միքա. Եթէ դու դառնալով դարձցիս խաղաղութեամբ, ապա ո՛չ խօսեցաւ յիս Տէր. եւ ասէ. Լուարո՛ւք, զօրքդ ամենեքեան[3740]։ 29 Եւ ել արքայ Իսրայէլի՝ եւ Յովսափատ արքայ Յուդայ ընդ նմա յՌամաթ Գաղաադու։ 30 Եւ ասէ արքայ Իսրայէլի ցՅովսափատ արքայ Յուդայ. Այլակերպեցա՛յց եւ մտից ՚ի պատերազմ, եւ դու զգեցիր զի՛մ հանդերձս։ Եւ այլակերպեցաւ արքայն Իսրայէլի, եւ եմուտ ՚ի ճակատն։ 31 Եւ արքայն Ասորւոց պատուէ՛ր ետ կառապետաց իւրոց եւ ասէ. Մի՛ մարտնչիցիք ընդ մեծի կամ ընդ փոքու, այլ միայն ընդ արքային Իսրայէլի։ 32 Եւ եղեւ իբրեւ տեսին կառապետքն զՅովսափատ արքայ Յուդայ. եւ ասեն ցմիմեանս. Թուի թէ սա՛ իցէ արքայն Իսրայէլի։ Եւ պատեցի՛ն զնա պատերազմել. եւ աղաղակեաց Յովսափատ։ 33 Եւ եղեւ իբրեւ տեսին կառապետքն եթէ չէ՛ նա արքայն Իսրայէլի՝ դարձա՛ն ՚ի նմանէ։ 34 Եւ ձգեաց մի ոմն կորովութեամբ զաղեղն իւր, եւ եհար զարքայն Իսրայէլի ընդ զրահսն եւ ընդ թոքառաջսն։ Եւ ասէ ցկառապետն իւր. Դարձո՛ զձեռն քո եւ հա՛ն զիս ՚ի պատերազմէս զի խոցեա՛լ եմ։ 35 Եւ սաստկացա՛ւ պատերազմն յաւուր յայնմիկ. եւ արքայ կայր ՚ի վերայ կառացն ընդդէմ Ասորւոցն յայգուէ մինչեւ ցերեկոյ. եւ հոսէր արիւնն ՚ի վիրէ անտի, եւ լնոյր զծոց կառացն. եւ իբրեւ ընդ երեկս եղեւ՝ ե՛լ ոգին[3741]։ 36 Եւ եկաց քարոզ զօրուն ՚ի բանակին՝ ընդ մտանել արեւուն՝ եւ ասէ. Իւրաքանչի՛ւր ՚ի քաղաք իւր՝ եւ յերկիր իւր[3742], 37 զի մեռա՛ւ արքայ։ Եւ եկն ՚ի Սամարիա, եւ թաղեցին զարքայ ՚ի Սամարիա։ 38 Եւ լուացին զկառսն յաւազանս Սամարեայ. եւ լիզէին խոզք եւ շունք զարիւն նորա. եւ բոզք լուացան յարեանն, ըստ բանին Տեառն զոր խօսեցաւ։ 39 Եւ մնացորդք բանիցն Աքաաբու, եւ ամենայն ինչ զոր արար. եւ տունն փղոսկրեայ զոր շինեաց, եւ ամենայն քաղաքքն զորս արար. ահաւանիկ գրեալ է ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Իսրայէլի։ 40 Եւ ննջեաց Աքաաբ ընդ հարս իւր, եւ թագաւորեաց Ոքոզիա որդի նորա ընդ նորա։ 41 Եւ Յովսափատ որդի Ասայի թագաւորեա՛ց ՚ի վերայ Յուդայ։

Կ Յամին չորրորդի Աքաաբու արքայի Իսրայէլի. 42 թագաւորեաց Յովսափատ. որդի երեսուն եւ հինգ ամաց էր ՚ի թագաւորել իւրում. եւ քսան եւ հինգ ամ թագաւորեաց յԵրուսաղէմ եւ անուն մօր նորա Ասուբա դուստր Սաղաղայ[3743]։ 43 Եւ գնա՛ց յամենայն ճանապարհս Ասայի հօր իւրոյ, եւ ո՛չ խոտորեցաւ ՚ի նմանէ առնել ուղղութիւն առաջի Տեառն[3744]. 44 բա՛ց ՚ի բարձանցն զի ո՛չ եբարձ՝ քանզի տակաւին զոհէր ժողովուրդն, եւ արկանէր խունկս ՚ի վերայ բարձանց։ 45 Եւ խաղաղութեամբ էր Յովսափատ ընդ արքային Իսրայէլի։ 46 Եւ մնացորդք բանիցն Յովսափատու, եւ զօրութիւնք զոր արար, եւ ո՛րչափ պատերազմեցաւ. ո՞չ աւանիկ գրեալ են ՚ի գիրս բանից աւուրց թագաւորացն Յուդայ։ 47 Եւ զաւելորդս նուիրելոցն որ մնացին յաւուրս հօր նորա՝ քաղեաց յերկրէն։ 48 Եւ թագաւոր ո՛չ գոյր յԵդոմ հաստատեալ։ 49 Եւ արքայ Յովսափատ արար նաւսս Թարսսացիս, երթալ յՈվփիր զոսկւոյ, եւ ո՛չ գնացին՝ քանզի խորտակեցան նաւքն ՚ի Գասիոնգաբեր[3745]։ 50 Յայնժամ ասէ Ոքոզիա որդի Աքաաբու ցՅովսափատ. Երթիցե՛ն ծառայք քո ընդ ծառայս իմ, եւ նաւք քո ընդ նա՛ւս իմ. եւ ո՛չ կամեցաւ Յովսափատ։ 51 Եւ ննջեա՛ց Յովսափատ ընդ հարս իւր, եւ թաղեցաւ առ հարս իւր ՚ի քաղաք Դաւթի հօր իւրոյ. եւ թագաւորեաց Յովրամ որդի նորա ընդ նորա[3746]։

ԿԱ 52 Եւ Ոքոզիա որդի Աքաաբու թագաւորեաց ՚ի վերայ Իսրայէլի ՚ի Սամարիա. յամին եւթնուտասներորդի Յովսափատայ արքայի Յուդայ. եւ թագաւորեաց Իսրայէլի ամս երկուս[3747]։ 53 Եւ արար չա՛ր առաջի Տեառն. եւ գնաց զճանապարհս Աքաաբու հօր իւրոյ, եւ զճանապարհս Յեզաբելայ մօր իւրոյ, եւ ՚ի մեղս տանն Յերոբովամայ որդւոյ Նաբատայ որ յանցոյցն զԻսրայէլ. 54 եւ ծառայեա՛ց Բահաղիմացն, եւ երկի՛ր եպագ նոցա. եւ բարկացոյց զՏէր Աստուած Իսրայէլի ըստ ամենայնի եղելոցն յառաջ քան զնա[3748]։

Կատարեցաւ Թագաւորութեանց Երրորդ[3749]։

Գլուխք Չորրորդ Թագաւորութեանց։

ա̃. Թէ հիւանդացեալ Ոքոզիա Աքաաբեանց առաքեաց հարցանել զՃանճիկ վասն կենաց. եւ եղեւ առ նա պատգամ մահու ՚ի ձեռն Եղիայի։

բ̃. Զի իջոյց Եղիա հուր եւ եկէզ զյիսուն զօրականսն Ոքոզիա։

գ̃. Թէ եւ զերկրորդ եւս յիսունսն այրեցեալ, էջ ապա ընդ երրորդին եւ խօսեցաւ ընդ Ոքոզեայ. որ եւ մեռաւ անորդի ըստ բանի նորին։

դ̃. Զի թագաւորեաց Յովրամ եղբայր Ոքոզեայ ՚ի վերայ Իսրայէլի, յերկրորդ ամին Յովրամայ որդւոյ Յովսափատայ՝ ամս բժ. եւ արար չարիս։ (Եւ զայս զգուշեաւ կալ՝ զի կրկնաբանութեամբ իմն է գրեալն։)

ե̃. Վերանալն Եղիայի հրեղէն կառօք յերկինս, եւ զի դարձաւ Եղիսէէ յԵրիքով։

զ̃. Բժշկեաց Եղիսէէ զմահագործ ջուրն Երիքովի. եւ անէծ զմանկտին անօրինաց, եւ եկն ՚ի Սամարիա։

է̃. Վերստին յիշէ զՅովրամ եղբայր Ոքոզեայ զորդին Աքաաբու, եւ զի հարկատու էր Աքաաբու Մովաբացին։

ը̃. Գումարեցաւ Յովրամ Յովսափատ եւ Եդոմայեցին ՚ի վերայ Մովաբու, եւ ըստ բանին Եղիսէի առատացեալք ջրովն՝ հարին սաստիկ զՄովաբ, մինչեւ զոհեաց թագաւորն զորդին, եւ ՚ի բաց կացին ՚ի նմանէ։

թ̃. Բողոք կալաւ կինն այրի առ Եղիսէէ, եւ նա աղօթիւք աճեցոյց զեւղն, որով հատոյց զպարտսն։

ժ̃. Զի յաղօթս Եղիսէի տուաւ որդի՛ կնոջն Սոմնացւոյ։

ժա̃. Թէ մեռաւ մանուկն, եւ աղօթիւք յարոյց զնա Եղիսէէ։

ժբ̃. Զի վայրի բանջարով ընկալաւ զհեւրսն։

ժգ̃. Զի սակաւ նկանակօք յագեցոյց զհարեւրսն բանիւ Աստուծոյ։

ժդ̃. Զի առաքեաց արքայն Ասորւոց զՆէեման բորոտ առ արքայն Իսրայէլի սրբել զնա. եւ նա տարակուսեալ պատառեաց զհանդերձս իւր։

ժե̃. Զի սրբեաց զնա Եղիսէէ լուացմամբ ՚ի Յորդանան, եւ արձակեաց։

ժզ̃. Զի դարձոյց զբորոտութիւն առնն ՚ի Գէէզի վասն ագահութեանն։

ժէ̃. Զի վերացոյց փայտիւ զերկաթն ՚ի միջոյ Յորդանանու։

ժը̃. Զի շլացոյց զզօրսն Ասորւոց եւ ա՛ծ ՚ի Սամարիա, ետ կերակրել եւ արձակեաց։

ժթ̃. Իրք մանկակեր կանանցն ՚ի սովի՛ պաշարման Սամարեայ, եւ զի մարգարէացաւ Եղիսէէ վասն փութով առատութեանն։

ի̃. Զի խուճապեալ պաշարիչքն փախեան գիշերի, եւ ՚ի թողեալ ռոճկացն եղեւ առատութիւնն։

իա̃. Պատո՛ւէր ետ Եղիսէէ կնոջն Սոմնացւոյ երթալ յերեսաց սովոյն պանդխտանալ յայլազգիս։

իբ̃. Զի յետ եւթն ամի դարձաւ կինն, եւ դարձոյց ՚ի նա Յովրամ զամենայն գոյսն վասն Եղիսէի։

իգ̃. Եկն Եղիսէէ ՚ի Դամասկոս, եւ մարգարէացաւ թագաւորել Ազայելի ըստ բանին Տեառն առ Եղիա։

իդ̃. Թագաւորեաց Ասորւոց Ազայէլ, եւ ՚ի Ե ամին Յովրամայ Աքաաբեանց՝ թագաւորէ Յովրամ որդի Յովսափատայ յԵրուսաղէմ, եւ արար չարիս. եւ ապստամբեաց ՚ի նմանէ Եդոմայեցին։

իե̃. Մեռաւ Յովրամ յԵրուսաղէմ. եւ յերկոտասան ամին Յովրամայ Աքաաբու թագաւորեաց Ոքոզիա որդի Յովրամայ տարի մի յԵրուսաղէմ, եւ զՅովրամ Աքաաբու խոցեցին զօրքն Ազայելի ՚ի պատերազմի։

իզ̃. Առաքեաց Եղիսէէ մարգարէ մի յՌամաթ Գաղադու, եւ օ՛ծ զՅէու թագաւոր Իսրայէլի ըստ բանին Տեառն առ Եղիա։

իէ̃. Գումարեցաւ Յէու ՚ի վերայ Յովրամայ Յեզրայէլ. եւ սպան զնա ՚ի վիճակին Նաբաւթայ, ընդ նմին եւ զՈքոզիա թագաւոր Յուդայ։

իը̃. Կրկնաբանութիւն վասն սպանելոց թագաւորացս։

իթ̃. Զի նշաւակեալ մահուամբ խնդրեցաւ ՚ի Յեզաբելայ մօրէն Յովրամայ վրէժն Նաբաւթայ։

լ̃. Սպանան եւթանասուն որդիքն Աքաաբու, եւ քառասուն եւ երկու եղբարքն Ոքոզիայ։

լա̃. Զի առաջի որդւոցն Ռաքաբու եհար Յէու եւ սպառեաց զտունն Աքաաբու։

լբ̃. Զի պատրանօք սպան Յէու զքուրմսն Բահաղու, եւ ետ յաղբոցս զԲահաղ. այլ յերնջոցն ո՛չ եկաց ՚ի բաց. բայց վասն վրիժուցն զոր խնդրեաց մինչեւ ՚ի չորս ազգս տուաւ նմա թագաւորել. եւ զի Ազայէլ նեղէր զԻսրայէլ։

լգ̃. Քսան եւ ութ ամ թագաւորեաց Յէու, եւ մեռաւ։

լդ̃. Գոդողիա դուստր Յեզաբելի թագաւորեաց յԵրուսաղէմ ամս եւթն. եւ զի օ՛ծ Յովիդա քահանայ մեծ զՅովաս թագաւոր Յուդայ։

լե̃. Զի սպանաւ Գոդողիա, եւ պատուէր ետ Յովաս վասն կազմութեան սպասուց տաճարին. եւ զդիմումն Ազայելի յԵրուսաղէմ յետս դարձոյց պատարագօք։

լզ̃. Զի սպանին զՅովաս յԵրուսաղէմ, թագաւորեալ ամս քառասուն։

լէ̃. ՚Ի քսան եւ երկու ամին Յովասու թագաւորեաց Յովաքազ որդի Յէուայ. եւ սաստիկ նեղեալ յԱզայելէ՝ յոյժ աղքատացաւ եւ մեռաւ։

լը̃. Յերեսուն եւ յեւթն ամին Յովասու թագաւորի Յուդայ թագաւորէ Յովաս որդի Յովաքազու Իսրայէլի ամս երկոտասան, եւ յաղթեալ Ամասիայ արքայի Յուդայ՝ եհատ զպարիսպն Երուսաղեմի։

լթ̃. Մեռաւ Եղիշէ. եւ յոսկերս նորա հասեալ մեռելոյն՝ յարեաւ։

խ̃. Զի խնայեաց Տէր յԻսրայէլ յերեսաց Ազայելի՝ վասն ուխտին Աբրաամու։

խա̃. Զի յետ մահուն Ազայելի ա՛ռ Յովաս զքաղաքսն, զոր առին ՚ի Յովաքազայ հօրէ նորա։

խբ̃. Յերկրորդ ամին Յովասու արքայի Իսրայէլի թագաւորեաց Ամասիա որդի Յովասու ամս իթ յԵրուսաղէմ. սպան զսպանօղս հօր իւրոյ, եւ եհար զԵդոմ ՚ի ձորն Աղտից տասն հազար։

խգ̃. Գրգռեաց Ամասիա զՅովաս ՚ի պատերազմ, եւ պարտեցաւ ՚ի նմանէ. եւ յետ հնգետասան ամի սպանաւ Ամասիա յիւրոցն։

խդ̃. Թագաւորեաց Ոզիա յԵրուսաղէմ։

խե̃. ՚Ի հնգետասան ամին Ամասիայ թագաւորեաց Յերոբովամ որդի Յովասու, եւ գնաց ՚ի չարիս, եւ նուաստացաւ Իսրայէլ. այլ ըստ բանին Յովնանու տակաւին խնայեաց Տէր յԻսրայէլ։

խզ̃. Մեռաւ Յերոբովամ, եւ թագաւորեաց Զաքարիա որդի նորա ամս վեց։

խէ̃. ՚Ի քսան եւ եւթն ամի Յերոբովամայ արքայի Իսրայէլի թագաւորեաց Ոզիա ամս յիսուն երկու. եւ արար բարիս. եւ էր բորոտեալ. եւ մեռաւ։

խը̃. Յերեսուն եւ եւթն ամին Ոզիայ, թագաւորեաց Իսրայէլի Զաքարիա, որդի Յերոբովամայ, ամիսս վեց, եւ սպանաւ յիւրոցն, եւ հատաւ տունն Յէուայ։

խթ̃. Յերեսուն եւ ինն ամին Ոզիայ թագաւորեաց Սելլում յԻսրայէլ ամիս մի, եւ սպանաւ յիւրոցն։

ծ̃. Յերեսուն եւ ինն ամին Ոզիայ թագաւորեաց Մանայեմ ամս տասն, եւ եմուտ ընդ հարկաւ Փուայ արքային Ասորեստանեայց։

ծա̃. ՚Ի յիսներորդ (քառասներորդ) ամին Ոզիայ թագաւորեաց Իսրայէլի Փակէէ որդի Մանայեմայ ամս տասն. եւ սպան զնա Փակէէ որդի Ռոմելայ։

ծբ̃. ՚Ի ծբ ամին Ոզիայ թագաւորեաց Իսրայէլի Փակէէ որդի Ռոմելայ ամս քսան։ Առ նովաւ գերեաց Թագղաթփաղսար զմասն ինչ Իսրայէլի. եւ սպան զՓակէէ Ովսէ որդի Ելայ։

ծգ̃. Յերկրորդ ամին Փակէի թագաւորեաց Յովաթամ որդի Ոզիայ յԵրուսաղէմ ամս վեշտասան, եւ մեռաւ։

ծդ̃. Յեւթնուտասն ամին Փակէի որդւոյ Ռոմելայ թագաւորեաց յԵրուսաղէմ Աքազ ամս տասն եւ վեց, եւ արար չարիս. եւ ետ ձեռս ՚ի Թագղաթփաղսար փրկել զնա ՚ի Փակէէ եւ յՌասոնէ։

ծե̃. Մեռաւ Աքազ եւ թագաւորեաց Եզեկիա։

ծզ̃. Յերկոտասան ամին Աքազու թագաւորեաց Իսրայէլի Ովսէէ որդի Ելայ ամս ինն։ Առ նովաւ Սաղմանասար ՚ի սպառ գերեաց զԻսրայէլ վասն չարեացն զոր ամբաստանէ յերկար։

ծէ̃. Ամբաստանէ կրկին եւս զԻսրայէլէ, եւ պատմէ վասն օտար ազգացն զորս Սաղմանասար բնակեցոյց ՚ի Սամարիա. որք առին զօրէնս Աստուծոյ. եւ ո՛չ թողին զպաշտօնս իւրեանց։

ծը̃. Պատմութիւն աստուածպաշտութեանն Եզեկիայ, եւ դարձեալ ամբաստանութիւն զԻսրայէլէ. վասն որոյ գերեցաւն իսկ։

ծթ̃. Ել Սենեքերիմ ՚ի Հրէաստան, եւ առաքեաց պատգամս գոռոզս առ Եզեկիա։

կ̃. Զի խնդրեաց արքայ յԵսայեայ աղօթել առ Տէր. եւ յաւել Սենեքերիմ առաքել զՏեառնէ հրովարտակս նախատանաց։

կա̃. Զի յաղօթս Եսայեայ եւ Եզեկիայ՝ եհար Տէր զզօրսն Սենեքերիմայ, եւ ինքն փախուցեալ սպանաւ ՚ի յորդւոցն։

կբ̃. Զի վասն բարձրութեան սրտի իւրոյ հիւանդացաւ Եզեկիա ՚ի մահ։

կգ̃. Ելաց Եզեկիա առաջի Տեառն. եւ լուաւ նմա եւ ետ նմա նշանակ կենաց զդառնալն յետս արեւուն։

կդ̃. Զի ելին առ նա Բաբելացիքն պատարագօք, եւ եթէ զի՞նչ խօսեցաւ Եսայի առ Եզեկիա։

կե̃. Ամբաստանութիւն չարեացն Մանասէի, իսկ գերիլ նորա ՚ի Բաբելոն, եւ անդրէն դառնալն եւ ապաշխարել, պատմի ՚ի գիրս անդ Մնացորդացն։

կզ̃. Ամբաստանութիւն չարեացն Ամովնայ, եւ մահ նորին։

կէ̃. Գովութիւն աստուածպաշտութեանն Յովսիայ։

կը̃. Զի սրբեաց Յովսիա զտաճարն եւ զաշխարհն բնաւին ՚ի կռոց, եւ այրեաց զոսկերս քրմացն, եւ արար զզատիկն։

կթ̃. Զի սպանաւ Յովսիա առ Եփրատ գետով ՚ի փարաւոնէ։

հ̃. Թագաւորեաց Յովաքազ որդի Յովսիայ ամս երիս, եւ հա՛ն զնա Նեքաւով, եւ տարաւ յԵգիպտոս, որ անդէն մեռաւ։

հա̃. Եղիակիմ որ եւ Յովակիմ եղբայր Յովաքազու, ամս տասն. ՚ի սորա երրորդ ամին ել զառաջինն Նաբուքոդոնոսոր, եւ հնազանդեաց զՀրէաստան. եւ տարաւ զԴանիէլ։ Եւ ՚ի մետասան ամին սորա ել դարձեալ Նաբուքոդոնոսոր, զԵղիակիմ սպան. եւ զՅեքոնիա թագաւորեցոյց։

հբ̃. Թագաւորեաց Յեքոնիա որ եւ Յովակիմ ամիսս երիս, եւ արար չարիս։

հգ̃. Ել երրորդ անգամ Նաբուքոդոնոսոր, եւ գերի վարեաց զՅեքոնիա որ եւ Յովակիմ. եւ զԵզեկիէլ ընդ նմա. եւ թագաւորեցոյց զՍեդեկիա որդի Յովսիայ։ Ել չորրորդ անգամ՝ ա՛ռ զԵրուսաղէմ, կուրացոյց զՍեդեկիա, եւ վարեաց ՚ի Բաբելոն։

հդ̃. Զի այրեաց Նաբուզարդան զտաճարն եւ զԵրուսաղէմ, եւ զկահն ամենայն բարձին ՚ի Բաբելոն։

հե̃. Զի կացոյց Նաբուքոդոնոսոր զԳոդողիա ՚ի վերայ մնացորդաց երկրին։

հզ̃. Ժողովեցան մնացեալքն առ Գոդողիա. եւ եկն Իսմայէլ Նաթանանց եւ սպան զԳոդողիա, եւ որ մնացին չոգան մտին յԵգիպտոս։

հէ̃. Զի յերեսներորդ եւթներորդ ամի գերութեանն Յովակիմայ որ եւ Յեքոնիա, որդի Եղիկիմայ, զուարթացոյց զնա Իլմարուդաք։ Սա ծնաւ զՍաղաթիէլ. եւ նա զԶորաբաբէլ։

[3429] Յօրինակի մերում որպէս եւ յայլ գրչագիրս, անունս՝ զառաջինն գրի՝ Որդի Յովիդայեայ. եւ ապա յընթացս անխտիր դնի նաեւ՝ որդի Յովիդեայ։

[3430] Այլք. Զամենայն զեղբարս իւր։ Յօրինակին ընդ մէջ 9 եւ 10 համարոյ դնի խաչանիշ չակերտ ինչ. եւ ապա սկսանի. Եւ զՆաթան։

[3431] Ոմանք. Եւ տէր իմ արքայ Դաւիթ։

[3432] Ոմանք. Խօսեսցիս անդ ընդ արքայի. եւ ես մտից եւ լցից։

[3433] Այլք. Իւր, լինիցիմ ես։

[3434] Ոմանք. Եւ եթէ ո՛չ այդպէս արարից յաւուրս յայս՛՛։

[3435] Ոմանք. Ընդ Տեառն իմոյ ար՛՛։

[3436] Բազումք. Եւ ա՛ռ Սադովկ զեղջիւրն իւ՛՛։

[3437] Ոմանք. ՚Ի բարբառոյ նորա։

[3438] Ոմանք. Եւ լուաւ Ադոնիա եւ ամենայն կոչնականք նորա։

[3439] Յօրինակին պակասէր. Եւ հեծուցին զնա ՚ի ջոր՛՛։

[3440] Ոմանք. Այն է... զոր լուաք։

[3441] Ոսկան. Մեծացուսցէ Տէր զանուն։ Ոմանք. Յընկողնէ իւրմէ։

[3442] Ոմանք. Լինիցի որդի զօրութեան։

[3443] Ոմանք. Եւ եղիցես այր։

[3444] Ոմանք. Զգրեալն յօրէնս Մովսէսի։

[3445] Այլք. Բաւուրիմացւոյ։ Ոմանք. Յանէծս ցաւագինս։

[3446] Յօրինակին պակասէր. Զերեսս իւր ՚ի թագաւոր։

[3447] Ոմանք. Մի՛ դարձուսցես զերեսս քո։

[3448] Ոմանք. ԶԱբիսակ Սամնացի ՚ի կնութեան։

[3449] Յօրինակին պակասէր. Առ արքայ Սողոմոն խօսել։

[3450] Ոմանք. Զի փախեար ՚ի սեղան անդ։

[3451] Ոմանք. Արիւնք նոցա ՚ի գլուխ նորա։

[3452] Ոսկան. Եւ եդ արքայ... եւ զթագաւորութիւնն ուղղէր։ Աստանօր միջանկեալ բանս սկսեալ՝ Եւ ետ Տէր Սողոմոնի, մինչեւ՝ զալիս նորա արեամբ ՚ի դժոխս. որ է ըստ ընտիր օրինակաց բնագրի եօթանասնից. երեւի կարի իմն երկարաձգել զհամարն 35. եդեալ համեմատութեամբ համարոցն լատինացւոց թարգմանութեան. յորում պակասին բանքս։ Ոմանք. Մինչեւ ցկատարել նորա... եւ զպարիսպս Երուսաղեմի։... Եւ զսիւնսն եւ զջրաբուխից սրահին։ Ժ (35) ՚Ի լուս՛՛. Զաւակի Յեմինայ ՚ի Բաւորէ. ուր ոմանք. զաւակ ՚ի Յեմինայ ՚ի Քեբրոն։... թէ ո՛չ մեռցի սրով։

[3453] Ոմանք. Առ Անքիս որդի։

[3454] Ոմանք. Առ Անքիս։

[3455] Օրինակ մի. Եւ ասացեր. Բարի է բանդ զոր ասացեր ցիս։

[3456] Յօրինակին պակասէր. Զիարդ է զի ո՛չ պահեցեր։

[3457] Ոմանք. Մինչեւ յաւուրսն յայնոսիկ։

[3458] Ոմանք. Եւ ժողովուրդ քո բազում, անթիւ։

[3459] Ոմանք. Եւ յետ քո ո՛չ յարիցէ։

[3460] Այլք. Եւ զոր ոչն եւս խնդրեցեր։

[3461] Այլք. Բաց ՚ի մէնջ երկոցունց։

[3462] Ոմանք. Զմեռեալն ննջեցոյց ՚ի ծոց։

[3463] Ոմանք. Ընդ նա այգոյն, եւ ահա։

[3464] Ոմանք. Մի՛ սպանէք։

[3465] Ոմանք. Մի՛ սպանէք։

[3466] Ոսկան. Թէ իմաստութիւն Տեառն է ՚ի նմա։

[3467] Ոմանք. Եւ զԱբիուդ որդի Նաթա՛՛։

[3468] Յօրինակին բառս հրամատար. բաժանմամբ գրի հրամ ատար. չակերտ ՚ի միջի եդեալ, որով թերեւս ակնարկէ գրիչն զվրիպակ գաղափարի իւրոյ ուղղել, յաւելեալ ՚ի միջոցին զվանկս ան, եւ առնել հրամանատար. համաձայն այլոց գրչագրաց մերոց յայսմ վայրի. թէպէտ եւ ՚ի Դան. Զ 2, 4, 6. են եւս ոմանք որ ունին համեմատ մերումս օրինակի՝ հրամատար։

[3469] Այլք. Որդւոյ Ամինադաբայ։

[3470] ՚Ի լուս՛՛. Որ առ Ելսարթսանայ. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոմանք. Եւ ՚ի Բեթսանայ մինչեւ յԱբեղմաուլա, եւ մինչեւ ցՄեմբրաղայ։

[3471] Ոսկան. Յարիրայ որդւոյ Մանա՛՛։

[3472] Այլք. Փարուայ՝ յԻսաքար։

[3473] Ոմանք. Որդի Յուդայ ՚ի յերկրին... արքայի Բաանու եւ Նաբիփ յերկրին։

[3474] Ոմանք. Առ եզեր ծովու։

[3475] Այլք. Ընդ որթով իւրով եւ ընդ թզենեաւ։

[3476] Ոմանք. Առ եզր ծովու։

[3477] Ոմանք. Որդի Սամաւուլայ։

[3478] Ոսկան. Մինչեւ ցոպայն որ։ ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ յորմն, նշանակի՝ պարիսպ։

[3479] Յօրինակին պակասէր. Գիտես զԴաւիթ զհայր իմ։

[3480] Ոմանք. Եթէ ո՛չ գոյ մեր այր։

[3481] Ոմանք. Օրհնեալ է Աստուած այսօր։

[3482] Այլք. Զնոսա լաստս ՚ի ծովու։

[3483] Ոմանք. Որ գործէին զգործսն։

[3484] Ոմանք. Եւ որդիքն Քիրամայ եւ Լիբացիքն. եւ պատ՛՛։

[3485] Ոմանք. Եւ միջոյն ՚ի վեց կանգնոյ լայնութիւն։

[3486] Այլք. Եւ դուռն կողմանոցին ՚ի ներքոյ... շրջանակաւ ՚ի միջ՛՛։

[3487] Ոմանք. Պահանօք եւ յօրինուա՛՛։

[3488] Ոմանք. Եւ զհրամանս իմ արասցես։ Ոսկան. Գնալ զնոքօք, հաստատեցից զբանս իմ. ուր ոմանք. զբանն իմ։

[3489] Ոմանք. Եւ զկամարսն, եւ զկո՛՛։

[3490] Այլք. Եւ քսան կանգուն ՚ի լայնութիւն։ Ուր ոմանք. ՚Ի բարձրութիւն նորա։

[3491] Ոմանք. Թեւ մի նորին։

[3492] Ոմանք. Եւ դրուշուածս... եւ յարտաքինսն։

[3493] Ոմանք. Եւ զյատակս տանն։

[3494] Ոմանք. ՚Ի փայտից գիոց. եւ սեամս հինգեքինս։

[3495] Ոմանք. Արար եւ դրաց տաճարին... չորեքկինս։

[3496] Այլք. Ոսկւով իջելով։ Ուր ոմանք. ՚ի վերայ յօրինուածին։

[3497] Ոմանք. Երեքկանգնեան յանտաշից, եւ։

[3498] Ոսկան. Արկաւ հիմն տանն Տեառն։

[3499] Ոմանք. Եւ յերկրորդում ամսեան յամին մետասաներ՛՛... այն է ամիսն ութերորդ. կատարեցաւ։

[3500] Յօրինակին. Եւ ուսք եւ ղեւնեայք։

[3501] Բազումք. Եւ արկ տունն ՚ի վերայ։

[3502] Ոմանք. Եւ խարիսխք նոցա ՚ի դիմաց։

[3503] Ոմանք. Աթոռոյն. որ դատէր ՚ի կա՛՛։

[3504] Ոմանք. Յորում նստիցի... ըստ նմին կամարակապ։

[3505] Յօրինակի մերում գրիչն ՚ի վերայ առաջին այբ-ի բառիս յերկարաւոր կրկին կետիւ նշանակեալ, թերեւս ակնարկէ բառնալ զայն, եւ առնել յերկրաւոր, ըստ որում իմացաւ ընդօրինակող նորին. թէպէտ եւ ամենայն գրչագիրք մեր համաձայն այնպէս ունին որպէս եւ եդաք։ Ոմանք. Մինչեւ ցառաստաղս։

[3506] Այլք. Երեքկարգեանս յանտաշից, եւ։

[3507] Այլք. Եւ առ զՔիրամ ՚ի Տիւ՛՛։

[3508] Ոմանք. Սիւնսն ՚ի կամար տանն։ ՚Ի լուս՛՛. Մատանց մատնէնքն։

[3509] Յօրինակին. Կարգ առ գարգ։

[3510] Ոմանք. Եւ կոչեաց զանուն նորա Բոով։

[3511] Այլք. Երեսուն եւ երիւք կան՛՛։

[3512] Այլք. Եւ նեցուկք ՚ի ներ՛՛... երկու կարգք մու՛՛։

[3513] Օրինակ մի. Իբրեւ զշուրթ գործ բաժակի։

[3514] Այլք ՚ի բովանդակ յայս գլուխ եւ այլուր գրեթէ միշտ՝ ունին մեքենովթս, մեքենովթացն, եւ այլն։

[3515] Ոմանք. Գործ զառ ՚ի թափի։

[3516] Ոմանք. ՚Ի կանգնոյ եւ ՚ի կիսոյ կանգնոյ։

[3517] Ոմանք. Եւ քերոբք եւ առիւծունք։

[3518] Ոմանք. Եւ ՚ի չորից կանգնոց։

[3519] Յօրինակին. Եւ զտաշսն։ Ոմանք. Զոր արար արքայի Սողոմոնի։

[3520] Ոմանք. Եւ շրջանս քանդակագոր՛՛... ՚ի վերայ գլխոց սեանցն։

[3521] Յօրինակին. Եւ զտաշսն։ Այլք. Սողոմոնի ՚ի տանն Տեառն։

[3522] Ոսկան. Ձուլեաց զայն արքայ ՚ի թանձրութիւն երկրի։ Ոմանք. Եւ ՚ի մէջ Սիրարթիմայ։

[3523] Այլք. Զզոհանոցն ոսկի։

[3524] Ոմանք. Եւ զբազմակակալսն։

[3525] Այլք. Տանն ներքնոյ զսրբ՛՛։ Ոմանք. Եւ զդրունս տաճարին ոս՛՛։

[3526] Ոսկան. Եդ ՚ի գանձս տանն։

[3527] Ոմանք. Ամենայն գաւազանացն համբարձեցելոց։ Ուր յօրինակին ՚ի վերայ հ-ի չակերտ եդեալ, ՚ի լուս՛՛. նշանակի՝ բ։ Ոսկան. Այս է ՚ի Սիօնէ։

[3528] Ոմանք. Անթանի ամ ՚ի տօնին։

[3529] Այլք. Եւ ո՛չ կարէին քահանայքն կալ։

[3530] Ոմանք. Օրհնեալ է Տէր Աստուած։

[3531] Ոմանք. Ոչ ընտրեցի քաղաք ՚ի միում ուրեք գաւազանի Իսրայէլի։

[3532] Այլք. ՑԴաւիթ ցհայր իմ։

[3533] Բազումք. Որ ելանիցէ յերա՛՛։

[3534] Այլք. Ուր է ուխտն Տեառն։

[3535] Ոսկան. Որպէս եւ դու գնացեր. իսկ յայլս չիք՝ դու։

[3536] Ոմանք. Յաղօթս ծառայի քո։

[3537] Ոմանք. Զոր աղաչէ ծառայ քո։

[3538] ՚Ի լուս՛՛. Յերկնից. անցուսցես եւ քաւեսցես եւ դատես՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[3539] Ոմանք. Եւ յաղօթս կայցեն։

[3540] Այլք. Իւր ՚ի միում ՚ի քաղաքացն իւրոց։

[3541] Ոսկան. Որպէս զիարդ գիտիցէ իւրա՛՛։

[3542] Ոմանք. Եւ տացես ըստ ամենայնի զոր։

[3543] Ոմանք. Եւ ՚ի ճանապարհի յորմէ դու դարձուսցես։

[3544] Այլք. Եւ լուիցես յերկնից։

[3545] ՚Ի լուս՛՛. Մեղանչիցեն քեզ. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր ոմանք. եթէ ածիցես ՚ի վերայ... եւ գերիցեն զնոսա։

[3546] Ոմանք. Ուր փոխեցեր զնոսա։

[3547] Ոմանք. Զամենայն զաղօթս զայս... կայր ՚ի գուճ ՚ի վերայ ծն՛՛։

[3548] Ոմանք. Օրհնեալ է Տէր Աստուած... զոր եւ խօսե՛՛։

[3549] Ոմանք. Եւ դարձուսցէ զմեզ առ ՚ի։

[3550] ՚Ի լուս՛՛. Մերձենալ մեզ առ Տէր Աստուած։

[3551] Ոմանք. Զոր զոհեաց Տեառն Աստուծոյ։

[3552] Բազումք. Եւ զճարպ խաղաղականաց։

[3553] Ոմանք. Եւ յօրն ութերորդի... զժողովուրդսն... եւ սրտի զուարթ՛՛... զոր արար Տէր Դաւթի ծա՛՛։

[3554] Ոմանք. Արարից քեզ ըստ ամենայն։

[3555] Ոմանք. Որպէս եւ գնաց հայր քո Դա՛՛։

[3556] Ոմանք. Քո այր յերեսաց իմոց առաջնորդ Իսրայէլի։

[3557] Ոմանք. Որ անցանէ առ դովաւ։

[3558] Ոմանք. Ամս քսան զոր։

[3559] Այլք. Զնոսա սահմանս մինչեւ ցայ՛՛։

[3560] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ հանդերձանք, նշանակի՝ սակ հարկի։ Ոմանք. Զխրամ քաղաքին Դաւ՛՛... եւ զՄայդան եւ զպարիսպն Երուսաղէմի։

[3561] Ոմանք. ՅԱմուրհացւոյն եւ ՚ի Քետացւոյ, եւ այլն։ Յօրինակին պակասէր. Եւ ՚ի Գերգեսացւոց։

[3562] ՚Ի լուս՛՛. Ոչ ետ Սողոմոն ՚ի ծառայութիւն. զի։

[3563] Ոմանք. Եւ այս էին իշխանք որ։ Այլք. Որ գործէին ՚ի գործն։

[3564] Ոմանք. ՚Ի Գասիովնգաբեր, որ։

[3565] Ոմանք. Արս նաւորդս հմուտ։

[3566] Յօրինակին պակասէր. Սխալեալ յարքայէ զոր ոչ։

[3567] Ոմանք. Եւ ետես տիկինն զամենայն։

[3568] Ոմանք. Եւ զարծաթ ծառայից նորա, եւ զկարգ։

[3569] Ոմանք. Եւ ո՛չ հաւատացի խօսե՛՛։... եւ ամենայն համբաւացն զոր լսէի։

[3570] Ոմանք. Եւ երանելի են կա՛՛... լսեն զամենայն իմաստութիւն քո։

[3571] Ոմանք. Եւ ո՛չ եկեալ էին այնպի՛՛։

[3572] Ոմանք. Եւ զոր ինչ խնդր՛՛... ՚ի ձեռն արքայի Սո՛՛։

[3573] Յօրինակին թուագրով այսպէս գրեալ է. վեց Ճ եւ ԿԶ։

[3574] Ոմանք. Եւ երեք հարիւր մանք ոսկւոյ ՚ի մի զէն։

[3575] Ոմանք. Եւ երկոտասան կորիւնքն կային ՚ի վերայ վեցե՛՛։

[3576] Օրինակ մի. Քանզի էր համարեալ արծաթ։

[3577] Այլք. ՚Ի դաշտս բազմութեամբ։

[3578] Ոմանք. Եւ յայլազգեաց յորոց վճարեաց Տէր յորդւոցն Իսրայէլի։

[3579] Ոմանք. Եւ զհետ Մողքոմայ։

[3580] Ոմանք. Եւ զհետ Մողքոմայ։

[3581] Ոմանք. Զթագաւորութիւնդ քո ՚ի ձեռա՛՛։

[3582] Ոմանք. Թաղելով զվիրաւորսն։ Յօրինակին ՚ի բնաբանի դատարկ տեղի թողեալ՝ ՚ի լուս՛՛. նշանակի չակերտիւ ՚ի մէջ բերել՝. զի. եւ առնել՝ զի կոտորեցին. համաձայն այլոց ՚ի բնաբ՛՛։

[3583] Ոմանք. ՅԱդրաազարայ արքայէ։

[3584] Այլք. Եւ գնացին ՚ի Դամասկոս։

[3585] Այլք. Եւ թագաւորեաց յերկրին Եդո՛՛։

[3586] Ոմանք. Եփրաթացի ՚ի Սամիրայ։

[3587] Ոմանք. Զի եւ արքայ Սողոմոն։

[3588] Ոմանք. Եւ պատառեաց զայն եր՛՛։

[3589] Ոմանք. Եւ զճշմարտութիւնս իմ, եւ։

[3590] Ոսկան. Եւ ո՛չ առից զամենայն թագաւորութիւնն։

[3591] Ոմանք. Իսրայէլի ամս քառասուն։

[3592] Այլք. ՚Ի խիստ ծառայութենէ հօր քո։ Ոսկան. Զոր եդ ՚ի վերայ մեր։

[3593] Ոմանք. Սողոմոնի հօր իւրոյ։ Այլք. Եւ տացուք պատասխանի ժողովրդեանն։

[3594] Ոմանք. Ընդ մանկտին ընդ սնընդակիցս։

[3595] Ոմանք. Ծկութ իմ... քան զմէջս հօր իմոյ։

[3596] Ոմանք. Հայր իմ խրատէր զձեզ։

[3597] Ոմանք. Հայր իմ ծանրացոյց յանուր։

[3598] Բազումք. Զի հաստատեսցէ՝ զոր խօ՛՛։

[3599] Ոմանք. Բաժին կայ մեր եւ Դաւթի։

[3600] Ոմանք. Առ Սեմեամ այր Աստուծոյ։

[3601] Ոմանք. Եւ լուան բան ՚ի Տեառնէ, եւ դա՛՛։

[3602] Ոմանք. Եւ չոգաւ արար երինջս երկուս ոսկիս։

[3603] Բազումք. Եւ արար տունս ՚ի վերայ բար՛՛։ Ոմանք. Զմասն ինչ ՚ի ժողովրդենէն։

[3604] Ոմանք. Տօնս յամսեանն ութեր՛՛։

[3605] Յօրինակին՝ անունս Յովսիա, կարմրադեղով նշանակի։

[3606] Այլք. Ձեռն նորա՝ զոր ձգեաց ՚ի նա. եւ ոչ։

[3607] Ոմանք. Այրն Աստուծոյ ըստ բանի Տեառն։

[3608] Ոմանք. Եւ տաց քեզ պարգեւ։

[3609] Այլք. Եւ մի՛ գնայցես ընդ նոյն։ Բազումք. Ընդ որ երթայցես։

[3610] Ոմանք. Ծեր բնակէր ՚ի Բեթէլ։ Ուր օրինակ մի. գնացեալ էր ՚ի Բեթէլ։

[3611] Ոսկան. Զճանապարհն ընդ որ գնած... որ եկեալ էր ՚ի Յուդայէ։

[3612] Ոմանք. Եւ եղեւ բան Տեառն առ մար՛՛։

[3613] Բազումք. Կայր առ մարմնին։

[3614] Ոսկան. Տեսին զմեռեալն՝ ընկեցեալ։

[3615] Ոմանք. Եւ արար ՚ի Մանասէ ժողովրդեանն քուրմս... լնոյր զձեռս իւր։

[3616] Յօրինակին պակասէր. Եւ յապականութիւն։

[3617] Ոմանք. Եւ ա՛ռ ՚ի ձեռն քո... եւ նա պատմեսցէ քեզ զի՞նչ լինելոց է մանկանն։

[3618] Ոմանք. Ահա կին Յերոբովամու... զայս ինչ եւ զայս ինչ ասասցես։

[3619] Յօրինակին պակասէր. Եւ ես եմ առաք՛՛։

[3620] Ոմանք. ՚Ի յետս ՚ի մարմնոյ քումմէ։

[3621] Ոմանք. Վասն այնորիկ... տանն Յերոբովամու։

[3622] Ոմանք. Եւ կոծեսցին զնա... զի գտաւ ՚ի նա բան բարի։

[3623] Ոմանք. Զոր ետ Տէր հարց նոցա։

[3624] Այլք. Եւ գնաց ՚ի Սարիրա։

[3625] Յօրինակին. Նամա Ամանացի։ Ուր ոմանք. Նաամ։

[3626] Ոմանք. Զոր արարին հարք նոցա։

[3627] Ոմանք. Եւ շինեցին եւ նոքա իւր՛՛։

[3628] Ոմանք. Եւ եղեւ ՚ի հինգերորդ տարւոջն յորում թագաւորեաց։

[3629] Ոմանք. Ադրաազարայ ար՛՛։

[3630] Ոսկան. Եւ դիմեցին ՚ի վերայ նորա զօ՛՛։

[3631] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ ՚ի տեղի թեւէ, նշանակի՝ Ակ. այսինքն՝ Ակիւղաս. սենեկի՝ սի. այսինքն՝ Սիմաքոս. ՚ի Թեկուէ։ Ուր ոմանք ունին ՚ի բնաբանի։ ՚Ի թեւ սուրհան՛՛. եւ օրինակ մի. ՚Ի թեւակ սուրհան՛՛։

[3632] Յօրինակին թուագրով դնի այսպէս. Եւ Գ ամ թագաւորեաց. ուր ոմանք. եւ զԳ ամ թա՛՛։

[3633] Ոմանք. Բայց ՚ի բանէն Ուրիայ Քե՛՛։

[3634] Այլք. ԶԴաւիթ զհայր իւր։

[3635] Յօրինակին պակասէր. Եւ զՄաաքա զմայր իւր ՚ի բա՛ց արար։

[3636] Այլք. Բայց սիրտ նորա կատար՛՛։

[3637] Ոմանք. Որդւոյ Աբենրայիմայ։

[3638] Այլք. Ահաւադիկ առաքե՛՛։

[3639] Ոմանք. Եւ եհար զԱյիի եւ զԴան։

[3640] Ոմանք. Եւ զդիտանոցն։

[3641] Ոմանք. Ցաւեցին ոտիւք։

[3642] Ոմանք. Եւ թագաւորեաց Յովսափատ։

[3643] Ոսկան. Թագաւորէ Իսրայէլի յամին եր՛՛։

[3644] Ոմանք. ՚Ի Գաբաթովնն յայլազգեաց։

[3645] Ոմանք. Զամենայն զտունն։

[3646] Ոմանք. Եւ յամին եւթներորդի Ասայի արքայի։ Յօրինակին. Բաասա որդի արքայի ՚ի վերայ ամենայն։

[3647] Ոմանք. Որդւոյ Անայի առ Բա՛՛... (2) սնոտւովք իւրեանց։

[3648] Ոսկան. Զամբրի։ Ոմանք. Զամրի ծառայ նորա։ Յօրինակին. ՚Ի տան Նարսա հանդ՛՛. ՚ի Թեսա։ Ուր ոմանք. ՚ի վերայ տանն Արսայ։

[3649] Ոսկան. Զամբրի։ Ոմանք. Եւ եհար զնա, եւ սպան զնա։

[3650] Ոմանք. ՚Ի թագաւորելն նորա եւ ՚ի նստել յա՛՛... որ միզէր զորմով։

[3651] Ոսկան. Զամբրի։

[3652] Ոմանք. Ընդ նմա ՚ի Գաբաթովնն։

[3653] Յօրինակին պակասէր. Եւ ՚ի մեղս նորա զոր արար, որովք։ Ուր ոմանք. Եւ գնաց զճանապարհս Յերոբովամու... արար որպէս յանցոյց զԻսրայէլ։

[3654] Ոմանք. Կէս ժողովրդեանն լինել զկնի Թամնեայ որդ՛՛։

[3655] Ոմանք. Որ էր զկնի Ամրեայ, եւ պարտեաց զժողովուրդն որ էր զհետ Թամնեայ։

[3656] Այլք. Երեսներորդի եւ առաջնորդի։

[3657] Ոմանք. Զլեառնն Սեմերոն ՚ի Սամարեայ ՚ի տեառնէ լերինն։

[3658] Ոմանք. Եղեալս յառաջագոյն քան։

[3659] Ոմանք. Եւ գնաց յամենայն ճանապարհս։

[3660] Ոմանք. Եւ թագաւորէ Աքաաբ որ՛՛։

[3661] Ոմանք. Առ ՚ի բարկացուցանելոյ։

[3662] Ոմանք. ԶԵրիքով. Աբիրոնաւ... կրտսերով իւ՛՛։

[3663] Ոմանք. ՚Ի Թեսբեայ Գաղաա՛՛... յամսս յայս ցօղ։

[3664] Ոմանք. ՚Ի հեղեղատին Քոռաթայ։

[3665] Ոմանք. Հրաման տամ ագռաւուց։

[3666] Այլք. Եւ հաց եւ միս ընդ երեկոյս։

[3667] Ոմանք. Կնոջ մի այրւոյ։

[3668] Այլք. Եւ մտից եւ արարից։ Ոմանք. Եւ կերիցուք զայն, եւ մի՛ մեռցուք։

[3669] Ոմանք. Մինչեւ ցօր տալոյ Տեառն։

[3670] Յայլս պակասի. Զոր խօսեցաւ Տէր ՚ի ձե՛՛։

[3671] Յօրինակին. Մտել առ իս յիշա՛՛։ Ոմանք. Յիշատակել զանիրաւութիւնս իմ։

[3672] Այլք. Առ որում ես բնակեմ։

[3673] Ոմանք. ՚Ի կոտորել Յեզաբելի... ա՛ռ Աբդիու։

[3674] Ոսկան. Եւ Աքաաբ գնաց ընդ ճա՛՛։

[3675] Ոմանք. Զծառայ քո... սպանանել զնա։

[3676] Բազումք. Երկիւղած է ՚ի Տեառնէ ման՛՛։

[3677] Ոմանք. Ասես ցիս թէ երթ, եւ ա՛՛։

[3678] Ոմանք. ՚Ի թողուլ ձեզ զՏէր Աստուած։

[3679] Ոմանք. ՚Ի լեառնն ՚ի Կարմեղոս։

[3680] Յօրինակին պակասէր. Եւ ասէ ցնոսա Եղիա. Մինչեւ։

[3681] Այլք. Եւ մարգարէք Բահաղու արք չորեք հար՛՛։

[3682] Այլք. Տացեն մեզ երկուս։

[3683] Ոսկան. Եւ արարին զանուն Բահաղու։ Ոմանք. Եւ ո՛չ գոյր բարբառ եւ ունկնդրութիւն։

[3684] Ոսկան. Ցհեղուլ արեան ՚ի վերայ նորա։

[3685] Յայլս պակասի. Հուր ՚ի Տեառնէ յերկնից։

[3686] Ոմանք. Անկանէին ՚ի վերայ երեսաց։

[3687] Յօրինակին պակասէր. Եւ իջոյց զնոսա Եղիա ՚ի հեղե՛՛։

[3688] Այլք. Եւ ել եւ հայեցաւ։

[3689] Ոմանք. Իբրեւ զթաթառն հանէր։

[3690] Ոմանք. Եւ պնդեաց զմէջս իւր։

[3691] Ոմանք. Եւ առաքեաց.. հրեշտակ առ Ե՛՛։

[3692] Ոմանք. Նկանակ հաճարի եւ կուժ... եւ դարձաւ ննջեաց։

[3693] Այլք. Եւ դարձաւ հրեշտակն։

[3694] Այլք. Զանձն իմ առնուլ զնա։

[3695] Ոմանք. Որ զլերինս քակտիցէ։

[3696] Յայլս պակասի. Ձայն մեղմոյ օդոյ, եւ անդ Տէր։

[3697] Ոսկան. Եւ թողից ինձ յԻսրայէլէ եօ՛՛։

[3698] Յայլս պակասի. Զի՛նչ առնելոց էր՝ արարի քեզ։

[3699] Այլք. Եւ յարեաւ եւ գնաց զհետ։

[3700] Այլք. Եւ ամենայն ինչ իմ։

[3701] Յայլս պակասի. Եւ զկանայս քո եւ զորդիս քո ցիս տա՛՛. ուր ոմանք. յիս տացես։

[3702] Ոմանք. Վաղիւ ՚ի սոյն ժամ առաքե՛՛... եւ զտունս ծառայից։

[3703] Այլք. Եւ կոչեաց արքայն Իսրայէլի։

[3704] Օրինակ մի. Եւ ասեն ցնա ծերք իմ եւ։

[3705] Ոմանք. Որդւոց զօրութեանց։

[3706] Ոմանք. Եւ գիտեա՛ եւ տե՛ս։

[3707] Ոմանք. Թէ տացուք ընդ նոսա պա՛՛։

[3708] Այլք. Եւ դի՛ր ընդ նոցա նախա՛՛։

[3709] Ոմանք. Եւ ել յԱբեկայ պատերազմել ընդ Իսրայէլի։

[3710] Ոմանք. Եւ գիտասցես թէ ես եմ Տէր։

[3711] Այլք. Եւ եղեւ յաւուրն եւթներորդի։

[3712] Ոմանք. Եւ զգեցան քուրձս զմէջս իւրեանց։

[3713] Ոմանք. Եւ եղեւ առ նա որդին Ադե՛՛։

[3714] Ոմանք. Եւ կապեաց պատանեաւ զա՛՛։

[3715] Ոմանք. ՚Ի մարգարէից անտի է նա։

[3716] Ոմանք. Եւ ժողովուրդ որ փոխանակ ժո՛՛։

[3717] Օրինակ մի. Մերձ առ կալ արքունիս Աքայա՛՛։ Եւ այլ օրինակ մի. Այգի արքունիս մի էր Նաբովթայ... մերձ առ կալ Աքաա՛՛։ Ոսկան. Մերձ առ արքունիս կալ Աքա՛՛։ Ուր համաձայն մերումս եւ այլ ոմանք՝ զանունս զառաջինն գրեն Նաբաւթ, եւ յետոյ՝ Նաբովթ. որպէս եւ մեք եդաք։

[3718] Ոմանք. Հաճոյ իցէ առաջի աչաց քոց։

[3719] Ոսկան. Քաւ լիցի ինձ ՚ի Տեառնէ իմմէ։

[3720] Ոմանք. Այդպէս առնես զթագաւորութիւնդ։

[3721] Ոմանք. Եւ հանցեն զնա, եւ սպանցեն եւ մեռցի։

[3722] Այլք. Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ։ Ոմանք. Զի չէ Նաբովթ կեն՛՛։

[3723] Ոմանք. Եւ յարեաւ Աքա՛՛.. ժառանգել զնա։

[3724] Այլք. Եւ նա էջ յայգի Նաբով՛՛։

[3725] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ որ միզիցէ զոր՛՛. նշանակի՝ ՚ի մարդոյ մինչեւ ցշուն։ Եւ ՚ի վերայ՝ Եւ զնեղեալն, նշանակի՝ տալ զկապողն եւ զարձակեալն։

[3726] Ոմանք. Որովք բարկացուցին զիս։

[3727] Ոմանք. Եւ գարշեցաւ յոյժ։

[3728] Այլք. Եւ վասն բանին զի ստրջա՛՛։

[3729] Ոմանք. Հարցէ՛ք այսօր զՏէր։

[3730] Յայլս պակասի. Զամենայն մարգարէս իւր իբրեւ։ Յօրինակին. ՅՌամաթ Գաղաադ։

[3731] ՚Ի լուս՛՛. Այր մի եւս հարցանել, համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր Ոսկան. այր մի Աստուծոյ հար՛՛։ Ոմանք. Միքա որդի Յեմղայ։

[3732] Այլք. Մարգարէանային առաջի նոցա։

[3733] Ոմանք. Կոչել զՄիքիա... Ահաւասիկ։

[3734] Ոմանք. Դարձցի իւրաքանչիւրոք ՚ի։

[3735] Ոմանք. Ոչ է այդպէս։

[3736] Ոմանք. Եւ ելցէ եւ անկցի յՌա՛՛։ Յայլս պակասի. Եւ ասէ ցՏէր ոմն այս՛՛։

[3737] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա Տէր. Ի՛ւ։

[3738] Ոմանք. Յորժամ մտանիցես սե՛՛։

[3739] Յայլս պակասի. Եւ ջուր նեղութեան արբցէ, մին՛՛։

[3740] Ոմանք. Լուարո՛ւք զօրք ամենեքեան։

[3741] Յօրինակին ՚ի բնաբանի գրի. Ընդդէմ Սամարացւոցն յայգ՛՛։ Իսկ ՚ի լուս՛՛. նշանակի՝ ասորւոցն, համաձայն այլոց. ըստ որում եւ մեք եդաք։

[3742] Այլք. Իւրաքանչիւրոք ՚ի քաղաք իւր։

[3743] Ոմանք. Դուստր Սաղսաղայ. եւ ոմանք. Սաղտաղայ։

[3744] Ոմանք. Յամենայն ՚ի ճանապարհս Ասայի։

[3745] Ոմանք. Արար նաւս Թարսսացի... զի խորտակեցան նաւքն ՚ի Գասիոնն Գաբեր։

[3746] Այլք. ՚Ի քաղաքի Դաւթի հօր իւրոյ։

[3747] Այլք. Եւ թագաւորեաց յԻսրայէլի ամս։

[3748] Բազումք. Ըստ ամենայն եղելոցն։

[3749] ՚Ի վախճանի. յօրինակին՝ Թագաւորութեանց Երրորդն։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ