ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԱՌ ԿՈՐՆԹԱՑԻՍ ԱՌԱՋԻՆ ԹՈՒՂԹ[3621]

1
Գլուխ Ա

ադ 1 Պա՛ւղոս կոչեցեալ առաքեա՛լ Յիսուսի Քրիստոսի՝ կամօքն Աստուծոյ, եւ Սոսթենէ՛ս եղբայր. 2 եկեղեցւոյդ Աստուծոյ որ է ՚ի Կորնթոս, նուիրելոց ՚ի Քրիստոս Յիսուս՝ կոչեցելո՛ց սրբոց, ամենեքումբք հանդերձ որ կարդան զանուն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, յամենայն տեղիս նոցա՝ եւ մեր[3622]։ 3 Շնորհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութի՛ւն յԱստուծոյ Հօ՛րէ մերմէ, եւ ՚ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ։ 4 Գոհանա՛մ զԱստուծոյ իմոյ յամենայն ժամ վասն ձեր՝ ՚ի վերայ շնորհացն Աստուծոյ որ տուեալ են ձեզ ՚ի Քրիստոս Յիսուս[3623]. 5 զի յամենայնի՛ մեծացարուք դուք նովաւ՝ ամենայն բանիւ, եւ ամենայն գիտութեամբ. 6 որպէս վկայութիւնն իսկ Աստուծոյ հաստատեցաւ ՚ի ձեզ[3624]. 7 զի դուք մի՛ նուազիցիք՝ եւ մի՛ իւիք շնորհօք, ա՛կն կալեալ յայտնութեանն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3625]. 8 որ եւ հաստատեսցէ զձեզ մինչեւ ՚ի կատարած, անարա՛տս՝ յօրն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3626]։ 9 Հաւատարի՛մ է Աստուած, որով կոչեցարուք ՚ի հաղորդութիւն Որդւո՛յ նորա Յիսուսի Քրիստոսի Տեառն մերոյ[3627]։

Ա ազ 10 Աղաչեմ զձեզ ե՛ղբարք անուամբն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. զի զնո՛յն բան ունիցիք ամենեքեան, եւ մի՛ իցեն ՚ի ձեզ հերձուածք. քանզի էիք հաստատեա՛լք ՚ի նո՛յն միտս եւ ՚ի նոյն հանճար[3628]։ 11 Ա՛զդ եղեւ ինձ վասն ձեր ե՛ղբարք՝ ՚ի Քղուացւո՛ց անտի, թէ հակառակութի՛ւնք են ՚ի ձեզ[3629]։ 12 Եւ արդ ասե՛մ իսկ, եթէ իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ ասէ. Ես Պաւղոսեա՛ն եմ. եւ մեւսն՝ եթէ ես Ապաւղոսեան, եւ մեւսն՝ եթէ ես Կեփայեան. եւ մեւսն՝ եթէ ես Քրիստոսեան[3630]։ 13 Իսկ արդ՝ բաժանեա՞լ ինչ իցէ Քրիստոս. մի՞թէ՝ Պաւղոս ՚ի խաչ ելեալ իցէ վասն ձեր, կամ յանո՞ւն Պաւղոսի՞ մկրտեցարուք[3631]։ 14 Գոհանա՛մ զԱստուծոյ իմոյ՝ զի ո՛չ զոք ՚ի ձէնջ մկրտեցի, բայց միայն զԿրիսպոս՝ եւ զԳայիոս. զի մի՛ ոք ասիցէ, 15 թէ յիմ անուն մկրտեցարուք[3632]։ 16 Տա՛լ ետու կնիք եւ տանն Ստեփանեայ. զայլ ոք ո՛չ գիտեմ ամենեւին թէ մկրտեցի[3633]։ 17 Զի ո՛չ առաքեաց զիս Քրիստոս մկրտել՝ այլ աւետարանե՛լ. ո՛չ ճարտարութեամբ բանից, զի մի՛ ընդունայն լիցի խա՛չն Քրիստոսի[3634]։ 18 Զի ճա՛ռ խաչին՝ կորուսելոցն յիմարութի՛ւն է. այլ փրկելո՛ցս մեզ՝ զօրութի՛ւն Աստուծոյ։ 19 Զի գրեա՛լ է. Կորուսից զիմաստութիւն իմաստնոց. եւ զխորհուրդս խորհրդականաց արհամարհեցից։ 20 Ո՞ւր իմաստուն, ո՞ւր դպիր, ո՞ւր քննիչ աշխարհիս այսորիկ. ոչ ապաքէն յիմա՛ր եցոյց Աստուած զիմաստութիւն աշխարհիս[3635]։ 21 Քանզի իմաստութեամբն Աստուծոյ՝ ո՛չ ծանեաւ աշխարհ իմաստութեամբն զԱստուած. հաճեցա՛ւ Աստուած յիմարութեամբ քարոզութեանն ապրեցուցանել զհաւատացեալս[3636]։ բկ 22 Իսկ որովհետեւ Հրեայք նշա՛ն հայցեն, եւ հեթանոսք իմաստութիւն խնդրեն[3637]. 23 մեք քարոզեսցուք զխաչելեա՛լն Քրիստոս, Հրէից գայթագղութիւն, եւ հեթանոսաց յիմարութիւն. 24 բայց նոցին իսկ կոչեցելոցն Հրէից եւ հեթանոսաց, զՔրիստոս՝ Աստուծոյ զօրութիւն, եւ Աստուծոյ իմաստութիւն։ 25 Զի յիմարն Աստուծոյ իմաստնագո՛յն է քան զմարդիկ. եւ տկարն Աստուծոյ զօրագո՛յն է քան զմարդիկ։ 26 Թէպէտ եւ զձե՛ր իսկ կոչումնդ տեսէք ե՛ղբարք, զի ո՛չ բազում իմաստունք ըստ մարմնոյ, եւ ո՛չ բազում հզօրք, եւ ո՛չ բազում ազնուականք[3638]. 27 այլ զյիմարս աշխարհիս ընտրեաց Աստուած, զի յամօ՛թ արասցէ զիմաստունս. եւ զտկարս աշխարհիս ընտրեաց Աստուած, զի յամօ՛թ արասցէ զհզօրս. 28 եւ զանտոհմս աշխարհի եւ զարհամարհեա՛լս ընտրեաց Աստուած՝ եւ զոչինչսն, զի զէ՛սն իմն խափանեսցէ՛[3639]. 29 որպէս զի մի՛ պարծեսցի ամենայն մարմին առաջի Աստուծոյ[3640]։ 30 Զի ՚ի նմանէ՛ դուք էք ՚ի Քրիստոս Յիսուս, որ եղեւ մեզ իմաստութի՛ւն յԱստուծոյ, արդարութիւն, եւ սրբութիւն, եւ փրկութիւն[3641]. 31 զի որպէս եւ գրեա՛լ է. Որ պարծի՛ն ՚ի Տէր պարծեսցի[3642]։

2
Գլուխ Բ

1 Եւ ես թէպէտ եւ եկի առ ձեզ ե՛ղբարք, ո՛չ ըստ առաւելութեան ինչ բանից իմաստութեան պատմել ձեզ զվկայութիւնն Աստուծոյ[3643]։ 2 Զի ո՛չ եթէ ՚ի մտի եդի գիտել ինչ ՚ի ձեզ, բայց միայն զՅիսուս Քրիստոս, եւ զնոյն ՚ի խա՛չ ելեալ[3644]։ 3 Եւ ես տկարութեամբ՝ եւ երկիւղիւ, եւ դողութեամբ բազմաւ եղէ առ ձեզ[3645]. 4 եւ բանն իմ եւ քարոզութիւն, ո՛չ պատիր բանիւք իմաստութեան, այլ արդեամբք Հոգւոյն եւ զօրութեամբ[3646]. 5 զի հաւատք ձեր մի՛ իցեն իմաստութեամբ մարդկան, այլ զօրութեամբ Աստուծոյ[3647]։ վջ 6 Զիմաստութիւն խօսիմք ընդ կատարեալս. զիմաստութիւն, ո՛չ զաշխարհիս այսորիկ, եւ ո՛չ զիշխանաց աշխարհի՛ս այսորիկ զխափանելեացս[3648]. 7 այլ խօսիմք զԱստուծոյ իմաստութիւնն ծածո՛ւկ խորհրդով, զոր յառաջ քան զյաւիտեանս սահմանեաց Աստուած ՚ի փառս մեր[3649]. 8 զոր ո՛չ ոք յիշխանաց աշխարհիս այսորիկ ծանեաւ. զի եթէ է՛ր ծանուցեալ, ո՛չ արդեւք զՏէր փառացն ՚ի խա՛չ հանէին[3650]։ 9 Այլ որպէս եւ գրեալ է. Զոր ակն ո՛չ ետես, եւ ունկն ո՛չ լուաւ, եւ ՚ի սիրտ մարդոյ ո՛չ անկաւ, պատրաստեաց Աստուած սիրելեա՛ց իւրոց[3651]։ բդ 10 Այլ մեզ յայտնեա՛ց Աստուած Հոգւովն իւրով. զի Հոգին զամենա՛յն քննէ՝ եւ զխո՛րս Աստուծոյ[3652]։ 11 Զի ո՞ ոք ՚ի մարդկանէ գիտէ՛ ինչ զմարդոյն, եթէ ոչ հոգի՛ մարդոյն որ ՚ի նմա. նոյնպէս եւ ո՛չ զԱստուծոյսն ոք գիտէ, եթէ ո՛չ Հոգին Աստուծոյ[3653]։ 12 Այլ մեք ո՛չ եթէ զհոգի աշխարհիս այսորիկ առաք, այլ զՀոգին որ յԱստուծոյ. զի ծանիցո՛ւք զայն որ յԱստուծոյն շնորհեցաւ մեզ[3654]։ 13 Եւ զոր խօսիմքս՝ ո՛չ եթէ մարդկեղէն ուսմամբ ճարտարութեան բանից, այլ վարդապետութեամբ Հոգւոյն, ընդ հոգեւորս զհոգեւո՛րսն համեմատեմք[3655]։ 14 Քանզի շնչաւոր մարդ՝ ո՛չ ընդունի զՀոգւոյն Աստուծոյ, զի յիմարութի՛ւն է նմա. եւ ո՛չ կարէ գիտել՝ եթէ հոգեպէս քննիցի[3656]։ 15 Իսկ հոգեւորն քննէ զամենայն, եւ ինքն յումեքէ ո՛չ քննի[3657]։ 16 Իսկ արդ՝ ո՞վ գիտաց զմիտս Տեառն, որ եւ խրատտու լինիցի նմա. այլ մեք զմիտս Քրիստոսի ունիմք[3658]։

3
Գլուխ Գ

1 Եւ ես ե՛ղբարք՝ ո՛չ կարացի խօսել ընդ ձեզ իբրեւ ընդ հոգեւորս՝ այլ իբրեւ ընդ մարմնաւո՛րս։ 2 Իբրեւ տղայոց ՚ի Քրիստոս կա՛թն ջամբեցի ձեզ՝ եւ ո՛չ կերակուր. զի ո՛չ եւս կարէիք. նա եւ ա՛րդ իսկ ո՛չ կարէք. քանզի դեռ մարմնաւո՛ր էք[3659]։ 3 Ուր եւ արդէն իսկ ՚ի ձեզ հե՛ռ եւ նախանձ. ոչ ապաքէն մարմնաւո՛ր էք՝ եւ ըստ մարդկա՛ն գնայք[3660]։ 4 Յորժամ ասէ ոք ՚ի ձէնջ. Ես Պաւղոսեա՛ն եմ. եւ մեւսն՝ եթէ ես Ապաւղոսեան, ոչ մարդի՞կ էք։ Իսկ արդ՝ ո՞վ է Պաւղոսն, կամ ո՞վ Ապաւղոս[3661], 5 պաշտօնեայք. որովք հաւատացէքն, եւ իւրաքանչիւր որպէս Տէր ետ[3662]։ 6 Ես տնկեցի՛, Ապաւղոս ջո՛ւր ետ, այլ Աստուած աճեցո՛յց։ 7 Այսուհետեւ ո՛չ ա՛յն ինչ ոք է՝ որ տնկեացն, եւ ո՛չ այն՝ որ զջուրն ետ. այլ որ աճեցոյցն Աստուա՛ծ[3663]։ 8 Որ տնկեացն, եւ որ զջուրն ետ, մի՛ են. բայց իւրաքանչիւրոք զի՛ւր վարձս առնուցու ըստ իւրում վաստակոց[3664]։ 9 Զի Աստուծո՛յ գործակից եմք, Աստուծոյ արդիւն էք, Աստուծոյ շինած էք[3665]։ 10 Ըստ շնորհացն Աստուծոյ որ տուեա՛լ են ինձ, իբրեւ իմաստուն ճարտարապետ հիմն եդի. բայց ա՛յլ է որ շինէն. այլ իւրաքանչիւրոք զգո՛յշ լիցի՝ թէ որպէս շինիցէ[3666]։ 11 Զի հիմն այլ ոք ո՛չ կարէ դնել քան զեդեալն՝ որ է Յիսուս Քրիստոս[3667]։ վջ 12 Եթէ ոք շինէ ՚ի վերայ հիմանս այսորիկ՝ ոսկի, արծա՛թ, ակա՛նս պատուականս, փայտ, խոտ, եղէգն[3668], 13 իւրաքանչի՛ւր գործն յայտնելոց է. զի օ՛րն ընտրեսցէ. զի հրո՛վ յայտնելոց է[3669]. 14 եւ զիւրաքանչիւր գործն զիա՛րդ եւ իցէ՝ հո՛ւրն փորձեսցէ[3670]։ 15 Եթէ ուրուք գործն զոր շինեաց՝ կացցէ, վա՛րձս առցէ. եւ եթէ ուրուք գործն այրեսցի՝ տուժեսցի՛, բայց ինքն կեցցէ՛. այլ այնպէս՝ որպէս թէ ՚ի հո՛ւր[3671]։ 16 Ո՞չ գիտէք եթէ տաճար էք Աստուծոյ, եւ Հոգի Աստուծոյ բնակեալ է ՚ի ձեզ[3672]։ 17 Եթէ ոք զտաճար Աստուծոյ ապականէ, ապականեսցէ՛ զնա Աստուած. զի տաճար Աստուծոյ սո՛ւրբ է, որ էք դո՛ւք[3673]։ 18 Մի՛ ոք զանձն խաբեսցէ. եթէ ոք կամիցի ՚ի ձէնջ իմաստուն լինել՝ յաշխարհիս յայսմիկ, յիմա՛ր լիցի՝ զի եղիցի իմաստուն[3674]։ 19 Զի իմաստութիւն աշխարհիս այսորիկ՝ յիմարութի՛ւն է առաջի Աստուծոյ. քանզի գրեալ է, թէ որ ըմբռնէ զիմաստունս ՚ի խորագիտութեան իւրեանց[3675]։ 20 Եւ դարձեալ՝ թէ Տէր ճանաչէ զխորհուրդս իմաստնոց, զի են ընդունայն[3676]։ 21 Այսուհետեւ մի՛ ոք պարծեսցի ՚ի մարդկանէ. 22 զի ամենայն ինչ ձեր է, եթէ Պա՛ւղոս, եթէ Ապաւղոս, եթէ Կե՛փաս, եթէ աշխա՛րհ, եթէ կեա՛նք, եթէ մա՛հ, եթէ որ կա՛նս, եթէ հանդերձեա՛լքն. ամենայն ինչ ձե՛ր է[3677]. 23 դուք Քրիստոսի՛, Քրիստոս Աստուծո՛յ։

4
Գլուխ Դ

1 Այսպէս համարեսցին զմեզ մարդիկ, իբրեւ զպաշտօնեայս Քրիստոսի՝ եւ հազարապետս խորհրդոցն Աստուծոյ։ 2 Արդ՝ խնդի՛ր է ՚ի մէջ հազարապետաց, եթէ ոք հաւատարիմ գտցի[3678]։ 3 Այլ ինձ եւ ա՛յս անարգանք են, եթէ ՚ի ձէ՛նջ դատեցայց, կամ բնաւ իսկ ՚ի մարդկանէ. նաեւ զանձն իմ ո՛չ քննեմ[3679]։ 4 Զի ո՛չի՛նչ գիտեմ զանձին իմոյ. այլ ո՛չ եթէ՝ այսու արդարանամ, զի որ քննէն զիս՝ Տէ՛ր է[3680]։ 5 Այսուհետեւ մի՛ յառա՛ջ քան զժամանակն դատիք, մինչեւ եկեսցէ Տէր որ լուսաւո՛ր առնիցէ զգաղտնի՛ս խաւարի, եւ յայտնիցէ զխորհո՛ւրդս սրտից. եւ ապա՛ իւրաքանչիւր գովութիւն եղիցի յԱստուծոյ[3681]։ 6 Զայս ե՛ղբարք՝ առակեցի յա՛նձն իմ եւ յԱպաւղոս՝ վասն ձեր. զի ՚ի մէ՛նջ ուսջիք՝ մի՛ ինչ առաւել քան զգրեալսն իմանալ. զի մի՛ այր քան զընկեր հպարտանայցէք ՚ի վերայ ընկերին։ 7 Իսկ արդ ո՞վ է որ քննիցէ զքեզ. զի՞նչ ունիս զոր ո՛չ իցէ առեալ. եւ եթէ առեր՝ զի՞ պարծիս իբրեւ զչառեալ[3682]։ 8 Արդէն իսկ յագեալ իցէք, եւ արդէ՛ն մեծացարուք, առանց մե՛ր թագաւորեցէք. եւ երանի՛ թէ թագաւորէի՛ք, զի եւ մեք ընդ ձե՛զ թագաւորէաք։ 9 Ինձ ա՛յսպէս թուի՝ թէ զմեզ զառաքեալս յետնո՛րդս արար Աստուած՝ իբրեւ զմահապարտս. զի տեսի՛լ եղեաք աշխարհի, եւ հրեշտակա՛ց եւ մարդկա՛ն[3683]։ 10 Մեք յիմա՛րք վասն Քրիստոսի, եւ դուք իմաստո՛ւնք ՚ի Քրիստոս. մեք տկարք՝ եւ դուք հզօ՛րք. դուք փառաւորեալք՝ եւ մեք անա՛րգք[3684] 11 մինչեւ ցայսօր ժամանակի. եւ քաղցեաք, եւ ծարաւեցաք, եւ մերկ գնացաք, եւ կռփահարեցաք, եւ անհանգի՛ստ եղեաք[3685]. 12 եւ աշխատեցա՛ք ձեռօք մերովք. բամբասէին զմեզ՝ օրհնեաք. հալածէին՝ յա՛նձն առնուեաք[3686]. 13 հայհոյէին՝ աղաչէա՛ք, իբրեւ առակ նշաւակի եղեաք ամենայն աշխարհի. ամենեցո՛ւն փարելի լինել մինչեւ ցայժմ[3687]։ 14 Ո՛չ եթէ յամօթ ինչ առնելով զձեզ՝ գրեմ զայս, այլ իբրեւ զորդի՛ս սիրելիս խրատեմ։ 15 Թէպէտ եւ բեւր դաստիարակս ունիցիք ՚ի Քրիստոս, այլ ո՛չ եթէ բազում հարս. զի ՚ի Քրիստոս Յիսուս՝ աւետարանաւն ե՛ս ծնայ զձեզ[3688]։ 16 Արդ աղաչեմ զձեզ՝ նմանօ՛ղք ինձ եղիջի՛ք[3689]։ 17 Վասն այնորիկ առաքեցի առ ձեզ զՏիմոթէոս, որ է իմ որդի սիրելի՝ եւ հաւատարիմ ՚ի Տէր. որ յիշեցուսցէ՛ ձեզ զճանապարհս իմ որ ՚ի Քրիստոս Յիսուս. որպէս եւ ամենա՛յն ուրեք յամենայն եկեղեցիս ուսուցանեմ[3690]։ 18 Որպէս թէ չիցե՛մ գալոց առ ձեզ, ոմանք հպարտացա՛ն[3691]։ 19 Այլ եկի՛ց հո՛ւպ ընդ հուպ՝ եթէ Տէր կամեսցի. եւ ՚ի մի՛տ առից՝ ո՛չ զբանս հպարտացելոցն, այլ զզօրութիւն[3692]։ 20 Զի ո՛չ եթէ բանի՛ւք է արքայութիւն Աստուծոյ, այլ զօրութեամբ[3693]։

Բ 21 Արդ՝ ո՞րպէս կամիք, գաւազանա՞ւ եկից առ ձեզ, եթէ սիրո՛վ հոգւոյն՝ հեզութեան, եւ արդարութեան, եւ խոնարհութեան[3694]։

5
Գլուխ Ե

1 Բնաւ՝ եւ անուանի՞ իսկ ՚ի ձեզ ընդէ՛ր պոռնկութիւն, եւ այնպիսի պոռնկութիւն՝ որ ո՛չ եւ ՚ի հեթանոսս, որպէս թէ զկի՛ն հօր իւրոյ ունել[3695]։ 2 Եւ դուք հպարտացեա՛լ էք. եւ ո՛չ առաւել զգացարուք, զի բարձցի՛ ՚ի միջո՛յ ձերմէ՝ որ զգործն զայն գործեաց[3696]։ 3 Զի ես թէպէտ եւ մարմնով մեկուսի՛ եմ, սակայն հոգւով մե՛րձ եմ. բայց արդէն իսկ իբրեւ ՚ի մօտո՛յ ընտրեցի. զայն որ այնպէ՛սն գործեաց[3697]. 4 յանուն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, ժողովել ձեզ ՚ի միասին, եւ իմոյ հոգւոյս՝ զօրութեամբն հանդերձ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3698], 5 մատնել զայնպիսին Սատանայի ՚ի սատակո՛ւմն մարմնոյ. զի ոգին ապրեսցի՛ յօրն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3699]։ 6 Ո՛չ բարւոք են պարծանքդ ձեր. ո՞չ գիտէք եթէ փո՛քր մի խմոր զամենայն զանգուածն խմորէ[3700]։ 7 Սրբեցէք ՚ի բա՛ց զհին խմորն, զի եղիջիք նո՛ր զանգուած, որպէս է՛քդ անխմորք. քանզի զատի՛կ մեր զենաւ Քրիստոս[3701]։ 8 Այսուհետեւ արասցո՛ւք տօնս. մի՛ ՚ի խմորն հին, եւ մի՛ ՚ի խմորն չարութեան եւ անզգամութեան. այլ յանխմոր ստուգութեա՛ն եւ ճշմարտութեան[3702]։ բզ 9 Գրեցի ձեզ ՚ի թղթի այդր չխառնակե՛լ ընդ պոռնիկս։ 10 Եւ ո՛չ եթէ ընդ պոռնիկս աշխարհիս այսորիկ, կամ ընդ ագա՛հս, կամ ընդ յափշտակօղս, կամ ընդ կռապարիշտս. ապա թէ ոչ՝ պարտ էիք եւ յաշխարհէ՛ իսկ ելանել[3703]։ 11 Բայց արդ՝ գրեցի ձեզ չխառնակե՛լ։ Եթէ ոք եղբայր անուանեալ կամ պոռնի՛կ իցէ, կամ կռապարիշտ, կամ ագա՛հ, կամ բամբասօղ, կամ արբեցօղ, կամ յափշտակօղ, ընդ այնպիսումն եւ հա՛ց մի՛ ուտել[3704]։ 12 Զի կա՛յ իմ եւ զարտաքինսն դատելոյ. ոչ ապաքէն դուք զներքինսն դատիցիք[3705]. 13 եւ զարտաքինսն Աստուած դատիցի. բարձէ՛ք զչարն ՚ի միջոյ ձերմէ[3706]։

6
Գլուխ Զ

Գ 1 Իշխէ՞ ոք ՚ի ձէնջ՝ եթէ ի՛րք ինչ իցեն ընդ ընկերի՛ իւրում, դատել առաջի անիրաւաց, եւ ո՛չ առաջի սրբոց[3707]։ 2 Եթէ ո՞չ գիտէք՝ զի սուրբք զաշխարհ դատին. եւ եթէ ձե՛ւք դատի աշխարհ, ապա ո՛չ էք արժանի անարգ ատենից[3708]։ 3 Ո՞չ գիտէք եթէ զհրեշտակս դատիմք, թո՛ղ թէ զերկրաւորս[3709]։ 4 Զերկրաւոր ատեանս եթէ յանձն առնուցուք, զանա՛րգս եկեղեցւոյ դատաւո՛րս նստուցանէ՛ք[3710]։ 5 Առ ամօթոյ ձերոյ ասեմ. այնչափ ո՛չ գոյ ոք իմաստուն ՚ի ձեզ, որ կարիցէ իրաւունս ընտրել ՚ի մէջ եղբօր իւրոյ[3711]. 6 այլ եղբայր ընդ եղբօր դատի, եւ զայն ՚ի մէ՛ջ անհաւատից[3712]։ 7 Եւ արդ՝ ամենեւին իսկ վատթարութի՛ւն է ՚ի ձեզ, զի՞ դատաստանք իսկ գոն ՚ի միջի ձերում. ընդէ՞ր ոչ դուք զրկիք, եւ ո՞չ դուք առաւել նեղիք[3713]։ 8 Այլ դուք զրկէ՛ք եւ նեղէ՛ք, եւ այդ զեղբա՛րս եւս[3714]։ 9 Եթէ ո՞չ գիտէք՝ զի անիրաւք զարքայութիւն Աստուծոյ ո՛չ ժառանգեն. մի՛ խաբիք, ո՛չ պոռնիկք, ո՛չ կռապարիշտք, ո՛չ շունք[3715], 10 ո՛չ իգացեալք, ո՛չ արուագէտք, ո՛չ գողք, ո՛չ ագահք, ո՛չ արբեցօղք, ո՛չ բամբասօղք, եւ ո՛չ յափշտակօղք՝ զարքայութիւնն Աստուծոյ ո՛չ ժառանգեն[3716]։ 11 Եւ դուք՝ այնպիսի՛ք ոմանք էիք. այլ լուացարուք. այլ սրբեցարուք. այլ արդարացարուք, յանուն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, եւ ՚ի Հոգին Աստուծոյ մերոյ[3717]։ գկ 12 Ամենայն ինչ ինձ մարթ է, այլ ո՛չ ամենայն ինչ օգուտ է. ամենայն ինչ ինձ մարթ է, այլ ո՛չ եթէ ես ընդ իշխանութեամբ ուրուք լինիցիմ։ 13 Կերակուր որովայնի, եւ որովայն կերակրոյ. այլ Աստուած զսա՛ եւ զնոսա խափանեսցէ՛. բայց մարմին՝ ո՛չ պոռնկութեան, այլ Տեառն, եւ Տէր մարմնոյ։ 14 Այլ Աստուած՝ որ եւ զՏէրն յարոյց, եւ զձե՛զ յարուսցէ զօրութեամբ իւրով[3718]։ 15 Ո՞չ գիտէք եթէ մարմինք ձեր անդա՛մք են Քրիստոսի. արդ առեալ զանդա՛մս Քրիստոսի, առնիցեմք անդա՛մս պոռնկի՞. քաւ լիցի[3719]։ 16 Եթէ ո՞չ գիտէք, զի որ մերձենայ ՚ի պոռնիկ՝ մի մարմին է. Եղիցին ասէ, երկոքին ՚ի մարմի՛ն մի[3720]։ 17 Եւ որ մերձենայ ՚ի Տէր, մի հոգի են[3721]. 18 փախերո՛ւք ՚ի պոռնկութենէ։ Զամենայն մեղս զոր եւ գործէ՛ մարդ՝ արտաքո՛յ մարմնոյ իւրոյ է. իսկ որ պոռնկին՝ յի՛ւր մարմինն մեղանչէ[3722]։ 19 Եթէ ո՞չ գիտէք, զի մարմինք ձեր տաճար են Հոգւո՛յն որ է ՚ի ձեզ՝ զոր ունիքն յԱստուծոյ. եւ չէ՛ք անձանց տէր[3723] 20 քանզի գնո՛ց գնեցայք. փառաւո՛ր արարէք զԱստուած ՚ի մարմինս ձեր եւ յոգի՛ս ձեր[3724]։

7
Գլուխ Է

Դ 1 Այլ վասն որոյ գրեցէքն առ իս, բարիո՛ք է մարդոյ ՚ի կի՛ն մարդ չմերձենալ[3725]։ 2 Բայց վասն պոռնկութեան, իւրաքանչի՛ւրոք զի՛ւր կին կալցի, եւ իւրաքանչիւրոք կին՝ զի՛ւր այր կալցի՛[3726]։ 3 Կնոջ՝ ա՛յր իւր, զպարտն հատուսցէ՛. նոյնպէս եւ կինն՝ ա՛ռն իւրում[3727]։ 4 Զի կին՝ մարմնոյ իւրում ո՛չ իշխէ, այլ ա՛յրն. նոյնպէս եւ այրն՝ իւրում մարմնոյ ո՛չ իշխէ, այլ կի՛նն[3728]։ 5 Մի՛ զրկէք զմիմեանս, բայց եթէ ինչ ՚ի միաբանութենէ՛ առ ժամանա՛կ մի, զի ուխտի՛ցն պարապիցէք, եւ դարձեալ ՚ի նո՛յն դարձջի՛ք, զի մի՛ փորձեսցէ զձեզ Սատանայ վասն անխառնութեանն ձերոյ[3729]։ 6 Զայս ասեմ ներելո՛վ, եւ ո՛չ հրաման տալով[3730]։ 7 Քանզի կամիմ եթէ ամենայն մարդ լինէր իբրեւ զի՛ս. այլ իւրաքանչիւրոք զի՛ւր շնորհս ունի յԱստուծոյ, ո՛մն այսպէս եւ ոմն այնպէս[3731]։ 8 Բայց ամուրեացն եւ այրեացն ասեմ. Լա՛ւ է նոցա թէ կայցեն իբրեւ զիս[3732]։ 9 Ապա թէ ո՛չ ունիցին ժոյժ, ամուսնասցի՛ն. զի լա՛ւ է ամուսնանալ քան զջեռնուլ[3733]։ 10 Այլ կանամբեացն պատուիրեմ, ո՛չ ես՝ այլ Տէր. Կնոջ յառնէ մի՛ մեկնել։ 11 Ապա եթէ մեկնեսցի, անա՛յր մնասցէ, կամ անդրէ՛ն ընդ առն իւրում հաշտեսցի. եւ առն՝ զկին իւր մի՛ թողուլ[3734]։ վջ 12 Բայց այլոց ես պատուիրեմ, ո՛չ եթէ Տէր. Եթէ ոք եղբայր՝ կին ունիցի անհաւատ, եւ նմա հաճոյ իցէ բնակիլ ընդ նմա, մի՛ թողցէ զնա[3735]։ 13 Եւ կին որ ունիցի այր անհաւատ, եւ նմա կա՛մ իցէ բնակել ընդ նմա, մի՛ թողցէ զայրն. 14 զի սո՛ւրբ է այրն անհաւատ, կնա՛ւն. եւ սուրբ է կինն անհաւա՛տ, արա՛մբն. ապա թէ ոչ՝ որդիքն ձեր պի՛ղծ են. բայց այժմ սո՛ւրբ են[3736]։ 15 Ապա եթէ անհաւատն մեկնիցի, մեկնեսցի՛. զի ո՛չինչ հարկ ՚ի վերայ կայ եղբօրն կամ քեռն յայնպիսի իրս. քանզի ՚ի խաղաղութի՛ւն կոչեաց զմեզ Աստուած[3737]։ 16 Զի՞ գիտես կին դու՝ եթէ զայր քո ապրեցուսցես. կամ զի՞ գիտես ա՛յր դու՝ եթէ զկին քո ապրեցուսցես[3738]. 17 եթէ ոչ իւրաքանչի՛ւր ումեք որպէս եւ բաժանեա՛ց Տէր, զիւրաքանչիւրոք որպէս եւ կոչեա՛ց Աստուած, ա՛յնպէս գնասցէ. եւ ա՛յսպէս ընդ ամենայն եկեղեցիս պատուէ՛ր տամ[3739]։ 18 Թլփատեա՛լ ոք կոչեցաւ. մի՛ ցանկասցի անթլփատութեան. յանթլփատութենէ՛ ոք կոչեցաւ, մի՛ թլփատեսցի. 19 զի թլփատութիւն ո՛չինչ է, եւ անթլփատութիւն ո՛չինչ. այլ պահպանութի՛ւն Աստուծոյ պատուիրանացն. 20 բայց իւրաքանչիւրոք յո՛ր կոչումն կոչեցաւ, ՚ի նմի՛ն կացցէ[3740]։ 21 Ծառա՛յ կոչեցար, մի՛ փոյթ լիցի քեզ. այլ թէ կարիցե՛ս եւս ազա՛տ լինել, քեզ ա՛յնպէս լաւ իցէ[3741]։ 22 Զի որ ՚ի Տէր կոչեցեալ իցէ ծառայն, ազա՛տ Տեառն է. նոյնպէս եւ որ ազատն կոչեցեալ է, ծառա՛յ Քրիստոսի է[3742]։ 23 Գնոց գնեցայք՝ մի՛ լինիք ծառա՛յք մարդկան։ 24 Իւրաքանչիւր յո՛ր կոչումն կոչեցաւ եղբա՛րք, ՚ի նմի՛ն կացցէ առաջի Աստուծոյ[3743]։ գդ 25 Այլ վասն կուսանաց հրաման ինչ ՚ի Տեառնէ ո՛չ ունիմ. բայց խրատ տա՛մ, որպէս ողորմելոյ ուրուք ՚ի Տեառնէ, հաւատարի՛մ լինել[3744]։ 26 Համարիմ թէ ա՛յնպէս լաւ իցէ. բայց վասն վտանկին որ ՚ի վերայ կայ, բարիո՛ք է մարդոյ թէ այնպէս իցէ[3745]։ 27 Կապեա՛լ ես ՚ի կին, մի՛ խնդրեր արձակել. արձակեալ ես ՚ի կնոջէ, մի՛ խնդրեր կին։ 28 Զի եթէ ամուսնանայցես՝ ո՛չ մեղար. եւ եթէ ամուսնանայցէ կոյսն՝ ո՛չ մեղաւ, բայց նեղութիւն մարմնոյ ունիցին այնպիսիքն. այլ ես խնայեցի՛ ՚ի ձեզ[3746]։ 29 Բայց զա՛յս ասեմ ե՛ղբարք, եթէ ժամանակս կարճեա՛լ է այսուհետեւ. զի որ ունիցին կանայս՝ որպէս թէ չունիցի՛ն[3747]. 30 եւ որ լայցենն, որպէս թէ ո՛չ լայցեն. եւ որ խնդանն, որպէս թէ ո՛չ խնդայցե՛ն. եւ որ գնենն, որպէս թէ չունիցին[3748]. 31 եւ որ վարենն զաշխարհս, որպէս թէ չվայելիցե՛ն. զի անցեա՛լ է վայելչութիւն աշխարհիս այսորիկ[3749]։ 32 Այլ կամիմ զձեզ անհոգս լինել. զի որ անկինն է՝ հոգայ զՏեառն, թէ ո՛րպէս հաճոյ լիցի Տեառն[3750]. 33 եւ որ կանամբին է, հոգայ զաշխարհիս՝ թէ որպէս հաճոյ լիցի կնոջ իւրում։ 34 Եւ ահա մեկնեցա՛ն ՚ի միմեանց առնակինն եւ կոյսն. զի կոյսն հոգայ զՏեառն, զի իցէ սուրբ մարմնով եւ հոգւով, եւ առնակինն հոգայ զաշխարհիս՝ թէ ո՛րպէս հաճոյ լիցի առն իւրում[3751]։ 35 Այլ զայս վասն ձերոյ օգտի ասեմ. ո՛չ եթէ խե՛ղդ ինչ արկանեմ ձեզ, այլ վասն պարկեշտութեան՝ եւ հպատակութեան Տեառն առանց զբաղանաց[3752]։ գզ 36 Ապա թէ ոք ամօթ համարեսցի վասն կուսին իւրոյ՝ եթէ իցէ ելեա՛լ ըստ չափ, եւ այնպէս ինչ պա՛րտ իցէ լինել. զոր կամի արասցէ, ո՛չ մեղանչէ. ամուսնասցի՛[3753]։ 37 Իսկ որ հաստատեալ է ՚ի սրտի իւրում, եւ վտանկ ինչ ո՛չ իցէ նմա, իշխանութի՛ւն ունի ՚ի վերայ կամաց իւրոց. եւ զա՛յն ընտրեաց ՚ի սրտի իւրում՝ պահել զկոյսն իւր, բարւո՛ք առնէ[3754]։ 38 Եւ որ ամուսնացուցանէ զկո՛յսն իւր, բարւո՛ք առնէ. եւ որ ո՛չն ամուսնացուցանէ՝ լա՛ւ եւս առնէ։ 39 Կին կապեալ է ցորչափ ժամանակս կենդանի է այր նորա. ապա եթէ ննջիցէ այր նորա, ազա՛տ է, ում կամիցի ամուսնանալ. բայց միայն Տէրամբ[3755]։ 40 Բայց երանելի՛ եւս է՝ թէ այնպէս կացցէ ըստ իմում խրատու. ես այսպէս համարիմ՝ թէ եւ յի՛ս իցէ Հոգի Աստուծոյ[3756]։

8
Գլուխ Ը

Ե 1 Այլ վասն զոհի՛ց կռոցն, գիտեմք եթէ ամենեքի՛ն գիտութիւն ունիք. գիտութիւն հպարտացուցանէ, այլ սէր շինէ՛[3757]։ 2 Եթէ ոք կամիցի գիտել ինչ, չեւ՛ եւս գիտաց՝ որպէս արժա՛ն է գիտել[3758]։ 3 Բայց որ սիրէ զԱստուած, նա՛ է տեղեկացեալ ՚ի նմանէ[3759]։ 4 Այլ վասն կերակրոցն զոհելոց՝ գիտեմք եթէ ո՛չինչ իսկ կուռքդ են յաշխարհի. զի չի՛ք ոք Աստուած բա՛ց ՚ի միոյն[3760]։ 5 Զի թէպէտ եւ իցեն անուանեալ աստուածք՝ եթէ յերկինս, եւ եթէ յերկրի. որպէս եւ են աստուածք բազումք՝ եւ տեարք բազումք[3761]։ 6 Այլ մեզ մի՛ է Աստուած, Հա՛յր՝ յորմէ ամենայն, եւ մե՛ք ՚ի նա. եւ մի՛ Տէր Յիսուս Քրիստոս, որով ամենայն, եւ մե՛ք նովաւ[3762]։ վջ 7 Այլ ո՛չ յամենեսեան գիտութիւն է. ոմանք առ խղճի մտաց մինչեւ ցայժմ զկռոցն իբրեւ զզոհեա՛լ ուտեն. եւ խիղճ մտաց նոցա քանզի տկա՛ր է, պղծի՛[3763]։ 8 Այլ կերակուր զմեզ առաջի Աստուծոյ ո՛չ կացուցանէ. ո՛չ եթէ չուտեմք՝ պակասեմք ինչ, եւ ո՛չ եթէ ուտեմք՝ առաւելումք ինչ[3764]։ 9 Բայց զգո՛յշ լերուք՝ գուցէ իշխանութիւնդ ձեր այդ՝ գայթագղութի՛ւն լիցի տկարաց[3765]։ 10 Եթէ ոք տեսանիցէ զքեզ՝ որ զգիտութիւնդ ունիս՝ բազմեա՛լ ՚ի մեհենի, ոչ ապաքէն խիղճ մտա՛ց նորա, որ տկարութեամբն զգածեալ է, անդրէն շինիցի ուտե՛լ զզոհեալն[3766]. 11 եւ կորնչիցի տկար եղբայրն ՚ի քում գիտութեանն, վասն որոյ Քրիստոսն մեռաւ։ 12 Եւ ա՛յսպէս յանցուցեալ յեղբարս, եւ զխիղճ մտաց տկարացն զայրացուցեալ, ՚ի Քրիստոս մեղանչէ[3767]։ 13 Վասն որոյ եթէ կերակուր գայթագղեցուցանէ զեղբա՛յրն իմ, ո՛չ կերայց միս յաւիտեան, զի մի՛ զեղբայրն իմ գայթագղեցուցից[3768]։

9
Գլուխ Թ

1 Ոչ ապաքէն ազա՛տ եմ, ոչ ապաքէն առաքեա՛լ եմ. ոչ ապաքէն զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս աչօք իմովք տեսի՛, ոչ ապաքէն գործ իմ դո՛ւք էք ՚ի Տէր։ 2 Թէպէտ եւ այլոց չիցեմ առաքեալ, այլ դէպ ձեզ ե՛մ. զի կնի՛ք իսկ առաքելութեան իմոյ դո՛ւք էք ՚ի Տէր[3769]։ 3 Իմ պատասխանի ուր զիս հարցանիցեն՝ ա՛յս է[3770]. 4 Մի՛թէ ոչ ունիցիմք իշխանութիւն ուտել եւ ըմպել։ 5 Մի՛թէ ոչ ունիցիմք իշխանութիւն զքորս կանայս շրջեցուցանել ընդ մեզ. որպէս եւ ա՛յլ առաքեալքն, եւ եղբարքն Տեառն, եւ Կեփաս[3771]։ 6 Եթէ միայն ե՛ս եւ Բառնաբաս ո՞չ ունիցիմք իշխանութիւն չգործե՛լ ինչ[3772]։ 7 Ո՞ ոք երբէք զինուորիցի իւրովք թոշակօք. ո՞ ոք տնկիցէ այգի՝ եւ ՚ի պտղոյ նորա ո՛չ ուտիցէ. ո՞ ոք արածիցէ խաշն՝ եւ ՚ի կաթանէ խաշինն ո՛չ ուտիցէ[3773]։ 8 Մի՛թէ ըստ մարդկութեա՞ն խօսիցիմ զայս. կամ թէ եւ օրէնքն զսոյն ո՞չ ասիցեն[3774]։ 9 ՚Ի Մովսիսի իսկ օրէնսն գրեալ է. Ո՛չ կապեսցես զցռո՛ւկ եզին կալոտւոյ։ Միթէ՝ զեզա՞նց ինչ փո՞յթ էր Աստուծոյ[3775]։ 10 Ոչ ապաքէն վասն մե՛ր ասէ. քանզի վասն մե՛ր գրեցաւ. զի յուսո՛վ պարտի որ սերմանէն՝ սերմանել. եւ որ կասուն՝ յուսո՛վ վայելել[3776]։ 11 Եթէ մեք ՚ի ձեզ զհոգեւորսն սերմանեցաք, մե՛ծ ինչ է, եթէ ՚ի ձէնջ զմարմնաւո՛րսդ հնձիցեմք[3777]։ 12 Եթէ այլք ձերո՛վ իշխանութեամբդ վայելեն, ոչ առաւե՛լ եւս մե՛ք. այլ ո՛չ ՚ի գործ ինչ արկաք զիշխանութիւնս զայս. բայց ամենայնի համբերեմք, զի մի՛ խափա՛ն ինչ լինիցիմք աւետարանին[3778]։ 13 Ո՞չ գիտէք՝ եթէ որ ՚ի տաճարին գործեն, ՚ի տաճարէ՛ անտի ուտեն. եւ որ սեղանոյն պաշտօնեայք են, ՚ի սեղանո՛յ անտի վայելեն[3779]։ 14 Նոյնպէս եւ Տէր հրամա՛ն ետ. որոց զաւետարանն աւետարանեն, յաւետարանէ՛ անտի կեալ։ 15 Բայց ես եւ ո՛չ զմի ինչ յայսցանէ արկի ՚ի գործ, եւ ո՛չ գրեցի զայդ, զի ինձ ա՛յսպէս ինչ լինիցի. լա՛ւ է ինձ մանաւանդ մեռանել, եւ ո՛չ զի զպարծա՛նս իմ ոք ընդունայն համարիցի[3780]։ 16 Զի եթէ աւետարանեմ, ո՛չինչ են ինձ պարծանք. քանզի հարկ ՚ի վերայ կայ. բայց վա՛յ է ինձ թէ ոչ աւետարանեմ[3781]։ 17 Եթէ կամաւ զայն առնեմ, վա՛րձք են ինձ. եւ եթէ ակամայ, տնտեսութի՛ւն յանձն է ինձ։ 18 Եւ արդ՝ զի՞նչ վարձք իցեն ինձ, եթէ յաւետարանելն ձրի՛ տաց զաւետարանն, զի մի՛ զեղծցի՛մ ինչ իշխանութեամբս իմով յաւետարանի՛ անդ[3782]։ 19 Քանզի ազա՛տ էի յամենայնէ, եւ ամենեցուն զանձն ՚ի ծառայութեան կացուցի, զի զբազումս շահեցայց[3783]։ 20 Եղէ ընդ Հրեայսն իբրեւ զՀրեայ, զի զՀրեա՛յսն շահեցայց[3784]։ 21 Եղէ ընդ օրինօք, իբրեւ զայնոսիկ որ ընդ օրինօ՛քն էին. իբրեւ ո՛չ եթէ ընդ օրինօքն էի, այլ զի որ ընդ օրինօ՛քն իցեն՝ եւ զնոսա՛ շահեցայց. ընդ անօրէնս եղէ՛ իբրեւ զանօրէն. իբր ո՛չ եթէ անօրէն ինչ էի յԱստուծոյ, այլ ընդ օրինօքն Քրիստոսի. զի շահեցա՛յց զանօրէնսն[3785]։ 22 Եղէ ընդ տկարս իբրեւ զտկար, զի զտկա՛րսն շահեցայց. ընդ ամենայնի ամենա՛յն եղէ, զի թերեւս ապրեցուցի՛ց զոմանս։ 23 Զայս ամենայն առնեմ վասն աւետարանին, զի կցո՛րդ եղէց նմա։ դկ 24 Ո՞չ գիտէք՝ եթէ որ յասպարիսին ընթանան, ընթանալ՝ ամենեքի՛ն ընթանան. բայց մի՛ ոք առնու զյաղթութեանն. այնպէս ընթացարուք՝ զի հասանիցէք[3786]։ 25 Ամենայն որ պատերազմի, ամենայնի՛ ժուժկալ լինի. նոքա զի զեղծանելի՛ պսակն առնուցուն, եւ մեք զանեղծութեանն[3787]։ 26 Արդ՝ ե՛ս իսկ ա՛յնպէս ընթանամ, ո՛չ որպէս յաներեւոյթս ա՛յնպէս մրցիմ, որպէս ո՛չ թէ զհողմս ինչ կոծելով[3788]. 27 այլ ճնշե՛մ զմարմինս իմ, եւ հնազանդեցուցանեմ. զի գուցէ՞ որ այլո՛ցն քարոզեցի՝ ե՛ս ինքն անպիտա՛ն գտանիցիմ[3789]։

10
Գլուխ Ժ

1 Ո՛չ կամիմ եթէ տգէտք իցէք ե՛ղբարք, զի հա՛րքն մեր ամենեքի՛ն ընդ ամպովն էին. եւ ամենեքի՛ն ընդ ծովն անցին[3790]. 2 եւ ամենեքեան ՚ի Մովսէս մկրտեցան յա՛մպն եւ ՚ի ծովն. 3 եւ ամենեքի՛ն զնոյն զհոգեւոր զկերակուրն կերան[3791]. 4 եւ ամենեքի՛ն զնոյն զհոգեւոր ըմպելին արբին, զի ըմպէին ՚ի հոգեւո՛ր վիմէն որ երթայր զհետ նոցա. եւ վէմն էր ի՛նքն Քրիստոս[3792]։ 5 Այլ ո՛չ եթէ ընդ բազումս ՚ի նոցանէ հաճեցաւ Աստուած. քանզի տապա՛ստ անկան յանապատի անդ։ 6 Եւ այն օրինակաւ լինէր վասն մեր. զի մի՛ լիցուք ցանկացօղք չարեաց, որպէս նոքայն ցանկացան[3793]։ 7 Եւ մի՛ կռապա՛շտք լինել՝ որպէս ոմանք ՚ի նոցանէ, որպէս եւ գրեա՛լ է. Նստա՛ւ ժողովուրդն ուտե՛լ եւ ըմպել՝ եւ յարեան ՚ի խաղա՛լ[3794]։ 8 Եւ մի՛ պոռնկեսցուք, որպէս ոմանք պոռնկեցան ՚ի նոցանէ՝ եւ անկան ՚ի միո՛ւմ աւուր քսան եւ չո՛րք հազարք։ 9 Եւ մի՛ փորձեսցուք զՏէր. որպէս ոմանք ՚ի նոցանէ փորձեցին, եւ յօձի՛ց անտի սատակեցան[3795]։ 10 Եւ մի՛ տրտնջեսցուք. որպէս ոմանք ՚ի նոցանէ տրտնջեցին, եւ կորեան ՚ի սատակչէ՛ անտի։ 11 Այլ ա՛յն ամենայն օրինակա՛ւ անցանէր ընդ նոսա. բայց գրեցաւ վասն մերո՛յ խրատու, յորս վախճան յաւիտեա՛նցն եհաս[3796]։ դդ 12 Այսուհետեւ որ համարիցի հաստատո՛ւն կալ, զգո՛յշ լիցի գուցէ անկանիցի[3797]։ 13 Փորձութիւն ՚ի ձեր վերայ ո՛չ է եկեալ՝ բա՛ց ՚ի մարդկանէ. այլ հաւատարի՛մ է Աստուած, որ ո՛չ արկցէ զձեզ ՚ի փորձութիւն առաւել քան զկար ձեր. այլ արասցէ ընդ փորձութեանն եւ զե՛լսն, զի համբերե՛լ կարասջիք[3798]։ 14 Վասն որոյ սի՛րելիք իմ փախերո՛ւք ՚ի կռապաշտութենէ[3799]։ 15 Իբրեւ ընդ իմաստո՛ւնս խօսիմ. ընտրեցէ՛ք ձեզէ՛ն զոր ասեմս։ 16 Բաժա՛կն օրհնութեան զոր օրհնեմք՝ ոչ ապաքէն հաղորդութիւն է արեա՛նն Քրիստոսի. հացն զոր բեկանեմք, ոչ ապաքէն հաղորդութիւն է մարմնոյն Քրիստոսի։ 17 Զի մի հաց՝ մի՛ մարմին եմք բազումքս. զի ամենեքին ՚ի միոջէ՛ հացէ անտի վայելեմք։ 18 Տեսէ՛ք զԻսրայէլն ըստ մարմնոյ. ոչ ապաքէն որ ուտեն ՚ի զոհիցն, հաղորդք են սեղանոյն[3800]։ 19 Իսկ արդ՝ զի՞նչ ասեմ, եթէ զոհեալն իցէ՞ ինչ. եւ կամ կո՛ւռքն իսկ՝ իցե՞ն ինչ[3801]։ 20 Այլ զոր զոհենն հեթանոսք, դիւաց՝ եւ ո՛չ Աստուծոյ զոհեն. ոչ կամիմ զձեզ հաղորդս դիւաց լինել. քանզի ո՛չ կարէք զբաժակն Տեառն ըմպել՝ եւ զբաժակն դիւաց[3802]. 21 եւ ո՛չ կարէք ՚ի սեղանոյ Տեառն վայելել՝ եւ ՚ի սեղանոյ դիւաց[3803]։ 22 Եթէ նախա՛նձ ինչ արկանիցեմք Տեառն. մի թէ զօրագոյնք իցեմք քան զնա[3804]։ 23 Ամենայն ինչ ինձ մարթ է, այլ ո՛չ ամենայն ինչ օգուտ է. ամենայն ինչ ինձ մարթ է, այլ ո՛չ ամենայն ինչ շինէ[3805]։ 24 Մի՛ ոք զանձին եւ եթ խնդրեսցէ՝ այլ եւ զընկերի՛ն[3806]։ 25 Ամենայն ինչ որ ՚ի սպանդանոցի վաճառի, կերա՛յք՝ եւ մի՛ խնդրէք վասն խղճի մտաց[3807]. 26 զի Տեառն է երկիր լրիւ իւրով։ վջ 27 Եթէ ոք կոչեսցէ զձեզ յանհաւատից, եւ կամիցիք երթալ. զամենայն ինչ որ առաջի դնիցի, կերա՛յք՝ եւ մի՛ խտրէք վասն խղճի մտաց[3808]։ 28 Ապա թէ ոք ասասցէ ձեզ՝ թէ այդ զոհեալ է, մի՛ ուտիցէք վասն նորա՝ որ գուշակն եղեւ, եւ վասն խղճի մտացն[3809]։ 29 Այլ զխիղճ մտացն ասեմ, ո՛չ զիւրն, այլ զընկերին. իսկ ընդէ՞ր բնաւ ազատութիւնս իմ դատիցի յայլո՛յ խղճէ մտաց[3810]։ 30 Եթէ ես շնորհօք վայելեմ, ընդէ՞ր հայհոյիցիմ, վասն որոյ ե՛սն գոհանամ[3811]։ 31 Արդ՝ եթէ ուտիցէք, եթէ ըմպիցէք, եթէ զինչ եւ գործիցէք, զամենայն ինչ ՚ի փա՛ռս Աստուծոյ արասջի՛ք[3812]։ 32 Առանց գայթագղութի՛ւն դնելոյ Հրէից եւ հեթանոսաց՝ լինիցի՛ք, եւ եկեղեցւո՛յն Աստուծոյ[3813]։ 33 Որպէս եւ ես ամենեւին ամենեցո՛ւն հաճոյ լինիմ. ո՛չ խնդրեմ զանձին օգուտ, այլ զբազմա՛ց զի ապրեսցին։

11
Գլուխ ԺԱ

Զ 1 Նմանօ՛ղք ինձ եղերուք, որպէս եւ ես Քրիստոսի[3814]։

դզ 2 Գովեմ զձեզ՝ զի զամենայն ինչ զիմ յիշէ՛ք. եւ որպէս աւանդեցի՛ ձեզ՝ զաւանդութիւնսն ունիցիք[3815]։ 3 Կամիմ զի գիտիցէ՛ք դուք. եթէ ա՛ռն ամենայնի գլուխ Քրիստոս է, եւ գլուխ կնոջ ա՛յր, եւ գլուխ Քրիստոսի Աստուած[3816]։ 4 Ամենայն այր յորժամ յաղօ՛թս կայցէ, կամ մարգարէանայցէ, եւ զգլուխն ծածկեա՛լ ունիցի, յամօ՛թ առնէ զգլուխն իւր[3817]։ 5 Եւ ամենայն կին յորժամ յաղօթս կայցէ, կամ մարգարէանայցէ բացա՛ւ գլխով, յամօ՛թ առնէ զգլուխն իւր, զի այնպէս համարէ՝ թէ գերծեա՛լ իցէ[3818]։ 6 Զի եթէ ո՛չ սքողեսցի կին, փոքրեսցէ զհե՛րս իւր. ապա թէ անպատե՛հ է կնոջ փոքրե՛լ կամ գերծուլ՝ սքողեսցի՛[3819]։ 7 Ա՛ռն մարդոյ չէ՛ պարտ ծածկել զգլուխ, զի պատկեր եւ փա՛ռք Աստուծոյ է. իսկ կին՝ փա՛ռք առն իւրոյ[3820]։ 8 Զի ո՛չ եթէ այր ՚ի կնոջէ է, այլ կին յառնէ՛։ 9 Քանզի ո՛չ իսկ հաստատեցաւ այր վասն կնոջ, այլ կին վասն ա՛ռն[3821]։ 10 Վասն այնորիկ պարտի կինն շո՛ւք դնել գլխոյն վասն հրեշտակաց։ 11 Բայց ո՛չ կին առանց առն, եւ ո՛չ այր առա՛նց կնոջ ՚ի Տէր[3822]։ 12 Զի որպէս կին յառնէ, նոյնպէս եւ այր ՚ի կնոջէ. բայց ամենայն յԱստուծոյ[3823]։ 13 Այլ դուք ձեզէ՛ն տո՛ւք զիրաւդ. արժա՞ն է կնոջ մարդոյ հոլանի՛ յաղօթս կալ առաջի Աստուծոյ[3824]։ 14 Եւ ո՞չ բնութիւնն իսկ ուսուցանէ զձեզ. զի այր եթէ գիսաւոր է, անարգա՛նք են նմա[3825]. 15 բայց կին եթէ գիսաւոր է, փա՛ռք են նմա. զի գէ՛սք փոխանակ զգեստու տուեա՛լ են նմա[3826]։ 16 Ապա թէ ոք կամի հակառակօղ լինել, մեք չունի՛մք այնպիսի սովորութիւն, եւ ո՛չ եկեղեցիքն Աստուծոյ[3827]։ վջ

Է 17 Այլ զայս պատուիրեմ, ո՛չ որպէս թէ գովիցեմ, զի ո՛չ ՚ի լա՛ւ անդր՝ այլ ՚ի վատթա՛րն նկրտիք։ 18 Նախ՝ յորժամ ՚ի մի վայր ժողովիցիք յեկեղեցին, լսեմ եթէ հերձուա՛ծք գոն ՚ի ձեզ. եւ սակա՛ւ ինչ հաւատացի[3828]։ 19 Բայց եւ հերձուա՛ծք լինելո՛ց են ՚ի ձեզ. զի որ ընտիրքն իցե՛ն ՚ի ձեզ՝ երեւեսցի՛ն[3829]։ 20 Եւ արդ՝ ՚ի ժողովելն ձեզ ՚ի միասին, ո՛չ է տո՛ւն Տեառն ձեզ տեղի հա՛ց ուտելոյ[3830]։ 21 Զի իւրաքանչի՛ւրոք զի՛ւր ընթրիս յառաջանայ ուտել. եւ ոմն քաղցեալ, եւ ոմն արբեալ։ 22 Միթէ տո՞ւնս ոչ ունիցիք ուտելոյ եւ ըմպելոյ. եթէ զեկեղեցեաւն Աստուծոյ արհամարհէք, եւ յամօթ առնէք զչքաւորսն. զի՞նչ ասացից, գովեցի՞ց զձեզ. յա՛յդմ ո՛չ գովեմ[3831]։ 23 Զի ես ընկալայ ՚ի Տեառնէ՛, զոր եւ ձեզն աւանդեցի, եթէ Տէր Յիսուս ՚ի գիշերին յորում մատնէր, ա՛ռ հաց. 24 գոհացա՛ւ. եբե՛կ եւ ասէ. Ա՛յս է իմ մարմին որ վասն ձեր. զա՛յս արարէք առ իմոյ յիշատակի[3832]։ 25 Նոյնպէս եւ զբաժակն յետ ընթրեացն, ա՛ռ եւ ասէ. Ա՛յս բաժակ նոր ուխտ է իմով արեամբ. զա՛յս արարէ՛ք քանիցս անգամ թէ ըմպիցէք՝ առ իմոյ յիշատակի[3833]։ 26 Քանիցս անգամ թէ ուտիցէք զհացս զայս՝ եւ զբաժակս ըմպիցէք, զմա՛հն Տեառն պատմեցէ՛ք, մինչեւ եկեսցէ նա[3834]։ 27 Այսուհետեւ՝ որ ուտիցէ զհացս, կամ ըմպիցէ զբաժակս Տեառն անարժանութեամբ, պարտակա՛ն եղիցի մարմնոյ եւ արեանն Տեառն[3835]։ 28 Փորձեսցէ՛ մարդ զանձն իւր, եւ ապա՛ ՚ի հացէ անտի կերիցէ, եւ ՚ի բաժակէն արբցէ։ 29 Զի որ ուտէ եւ ըմպէ անարժանութեամբ, դատաստա՛նս անձին իւրում ուտէ եւ ըմպէ. զի ո՛չ խտրէ զմարմինն Տեառն[3836]։ 30 Վասն այնորիկ իսկ են ՚ի ձեզ բազում հիւա՛նդք եւ ախտաժէ՛տք. եւ շա՛տ եւս ա՛յն են, որ եւ ննջեցեա՛լքն իսկ իցեն[3837]։ 31 Զի եթէ զանձի՛նս քննեաք, ապա ո՛չ դատապարտեաք։ 32 Եւ եթէ դատիմք՝ ՚ի Տեառնէ խրատիմք. զի մի՛ ընդ աշխարհի դատապարտեսցուք[3838]։ 33 Այսուհետեւ ե՛ղբարք, յորժամ ՚ի մի վայր ժողովիցիք ուտել, միմեանց մնասջի՛ք[3839]։ 34 Ապա թէ ոք քաղցեալ իցէ, ՚ի տա՛ն իւրում կերիցէ՛. զի մի՛ ՚ի դատապարտութիւն ժողովիցիք։ Բայց զա՛յլ ինչ յորժամ եկից, յա՛յնժամ պատուիրեցից։

12
Գլուխ ԺԲ

Ը եկ 1 Այլ վասն հոգեւորացն ե՛ղբարք՝ ո՛չ կամիմ եթէ տգէտք իցէք։ 2 Գիտէ՛ք իսկ, զի մինչ հեթանոսքն էիք, առ կուռս անմռունչս որպէս երթայիք եւ գայիք[3840]։ 3 Վասն որոյ ցուցանե՛մ ձեզ. զի ո՛չ ոք Հոգւով Աստուծոյ խօսի, եւ ասիցէ թէ նզովեալ Յիսուս. եւ ո՛չ ոք կարէ ասել՝ Տէր զՅիսուս, եթէ ո՛չ Հոգւո՛վն Սրբով[3841]։ 4 Թէպէտ եւ բաժինք շնորհաց են՝ այլ Հոգի նո՛յն է։ 5 Եթէ բաժինք պաշտամանց են, այլ Տէր նո՛յն է։ 6 Եթէ բաժինք յաջողութեանց են, այլ Աստուած նո՛յն է՝ որ աջողէ զամենայն յամենայնի[3842]։ 7 Բայց իւրաքանչիւր ումեք տուեա՛լ է յայտնութիւն Հոգւոյն՝ առ իւրաքանչի՛ւր օգո՛ւտ։ 8 Ումեմն ՚ի Հոգւոյն տուեալ է բա՛ն իմաստութեան. այլում բա՛ն գիտութեան ըստ նմին Հոգւոյ. 9 միւսումն հաւա՛տք՝ նովին Հոգւով. այլում շնո՛րհս բժշկութեանց նովին Հոգւով[3843]. 10 այլում աջողութիւնք զօրութեանց. այլում մարգարէութի՛ւն. այլում ընտրութի՛ւն հոգւոյ. այլում ա՛զգք լեզուաց. այլում թարգմանութիւնք լեզուաց[3844]։ 11 Այլ զայս ամենայն աջողէ մի եւ նո՛յն Հոգի, եւ բաժանէ՛ իւրաքանչիւր որպէս եւ կամի[3845]։ եդ 12 Որպէս մարմին մի է, եւ անդամս բազումս ունի. եւ ամենայն բազում անդամք մարմնոյն՝ մի մարմին է. նոյնպէս եւ Քրիստոս[3846]։ 13 Քանզի միով Հոգւով մեք ամենեքեան ՚ի մի՛ մարմին մկրտեցաք. եթէ Հրեա՛յք, եթէ հեթանո՛սք, եթէ ծառա՛յք, եթէ ազատք, ամենեքին զմի՛ Հոգի արբաք[3847]։ 14 Քանզի մարմին ո՛չ մի անդամ է, այլ բազո՛ւմ։ 15 Եթէ ասիցէ ոտն. Զի չեմ ձեռն՝ չե՛մ ՚ի մարմնոյ անտի, ո՛չ այնու չիցէ ՚ի մարմնոյ անտի[3848]։ 16 Եւ եթէ ասիցէ ունկն. Վասն զի չեմ ակն՝ չեմ ՚ի մարմնոյ անտի, ո՛չ այնու չիցէ ՚ի մարմնոյ անտի։ 17 Եթէ ամենայն մարմինն ա՛կն էր, ո՞ւր էր ունկն. եւ եթէ ամենայն լսելիք էին, ո՞ւր էին հոտոտելիք[3849]։ 18 Բայց արդ՝ Աստուած եդ զանդամսն՝ զմի՛ մի՛ իւրաքանչի՛ւր ՚ի նոցանէն ՚ի մարմին՝ որպէս եւ կամեցաւ[3850]։ 19 Ապա թէ էր ամենայն մի անդամ, ո՞ւր էր մարմին[3851]։ 20 Բայց արդ՝ անդամք բազումք են, եւ մարմին մի՛[3852]։ 21 Ոչ կարէ ակն ասել ցձեռն, թէ չե՛ս ինձ պիտոյ, եւ կամ դարձեալ գլուխն ցոտսն՝ թէ չէ՛ք ինձ պիտոյ[3853]։ 22 Այլ առաւել որ թուին անդամք մարմնոյն՝ թէ տկարագոյնք իցեն, կարեւո՛րք են. 23 եւ որ թուինն թէ անարգագոյնք իցեն մարմնոյն, այնց առաւելագո՛յն պատիւ առնեմք. եւ ամօթոյքն մեր առաւե՛լ եւս պարկեշտութիւն ունին[3854]։ 24 Եւ պարկեշտիցն մերոց չէ՛ ինչ պիտոյ. քանզի Աստուած խառնեաց զմարմինն, եւ նուազին առաւել եւս պատիւ ետ[3855]. 25 զի մի իցեն հերձուածք ՚ի մարմնի անդ, այլ զի նո՛յնք զմիմեանց հոգայցեն անդամքն[3856]։ 26 Եւ եթէ վշտանայ ինչ մի անդամն, վշտանա՛ն ամենայն անդամքն ընդ նմա. եւ եթէ փառաւորի մի անդամն, խնդա՛ն ամենայն անդամքն ընդ նմա[3857]։ 27 Այլ դուք մարմինք Քրիստոսի էք, եւ անդամք յանդամոց նորա[3858]։ վջ 28 Եւ զորս եդն Աստուած յեկեղեցւոջ՝ ա՛յս են. նախ՝ զառաքեա՛լս, երկրորդ՝ զմարգարէ՛ս, երրորդ՝ զվարդապե՛տս, ապա՝ զօրութիւնս, ապա՝ շնորհս բժշկութեանց, օգնութիւնս, վարի՛չս, ա՛զգս լեզուաց, թարգմանութիւնս լեզուաց[3859]։ 29 Մի՛թէ ամենեքի՞ն առաքեալք իցեն. միթէ ամենեքի՞ն մարգարէք իցեն. միթէ ամենեքի՞ն վարդապետք իցեն. միթէ ամենեքի՞ն զօրութիւնք իցեն[3860]. 30 միթէ ամենեքի՞ն շնորհս բժշկութեան ունիցին. միթէ ամենեքի՞ն ՚ի լեզուս խօսեսցին. միթէ ամենեքի՞ն թարգմանիցեն[3861]։ 31 Բայց նախանձաւո՛րք լերուք շնորհացն, որ լա՛ւն են. այլ ես՝ առաւե՛լ եւս ճանապարհ ցուցանեմ ձեզ[3862]։

13
Գլուխ ԺԳ

եզ 1 Եթէ զլեզուս մարդկան խօսիցիմ եւ զհրեշտակաց, եւ սէր ո՛չ ունիցիմ, եղէ ես իբրեւ զպղինձ որ հնչէ, կամ իբրեւ զծնծղայս որ ղաւղաջեն[3863]։ 2 Եւ եթէ ունիցիմ զմարգարէութիւն, եւ գիտիցե՛մ զխորհուրդս ամենայն, եւ զամենայն գիտութիւն. եւ եթէ ունիցիմ զամենայն հաւատս՝ մինչեւ զլերինս փոփոխելոյ, եւ սէր ոչ ունիցիմ, ո՛չինչ եմ[3864]։ 3 Եւ եթէ ջամբիցեմ զամենայն ինչս իմ աղքատաց, եւ մատնիցեմ զմարմինս իմ յայրումն, եւ սէր ո՛չ ունիցիմ, ո՛չ ինչ օգտիմ[3865]։ 4 Սէր՝ երկայնամի՛տ է, քաղցրանա՛յ. սէր՝ ո՛չ նախանձի, ո՛չ ամպարհաւաճէ, ո՛չ հպարտանայ[3866]. 5 ո՛չ յանդգնի, ո՛չ խնդրէ զիւր, ո՛չ գրգռի, ո՛չ խորհի զչար[3867]. 6 ո՛չ խնդայ ընդ անիրաւութիւն, այլ խնդայ ընդ ստուգութիւն[3868]. 7 ամենայնի՛ տեւէ. ամենայնի՛ հաւատայ. ամենեւի՛ն յուսայ. ամենայնի՛ համբերէ։ 8 Սէր՝ ո՛չ երբէք անկանի. եթէ մարգարէութիւնք են՝ խափանեսցի՛ն. եթէ լեզուք՝ լռեսցեն. եթէ գիտութիւն՝ խափանեսցի՛[3869]։ 9 Քանզի փոքր ՚ի շատէ գիտեմք, եւ փոքր ՚ի շատէ մարգարէանամք։ 10 Այլ յորժամ եկեսցէ կատարումնն, փոքր ՚ի շատէս խափանեսցի՛[3870]։ զկ 11 Մինչ տղայն էի՝ իբրեւ զտղա՛յ խօսէի, իբրեւ զտղա՛յ խորհէի, իբրեւ զտղա՛յ համարէի. այլ յորժամ եղէ այր, զտղայութեանն ՚ի բա՛ց խափանեցի[3871]։ 12 Այժմ տեսանեմք իբրեւ ընդ հայելի՛ օրինակաւ, այլ յայնժամ դէ՛մ յանդիման. այժմ խելամո՛ւտ եմ փոքր ՚ի շատէ, այլ յայնժամ գիտացի՛ց՝ որպէս եւ նայն ծանեա՛ւ զիս[3872]։ 13 Բայց արդ՝ մնան հաւա՛տք, յո՛յս, սէ՛ր, սոքա երեքեան. եւ մեծ քան զսոսա՝ սէ՛ր է[3873]։

14
Գլուխ ԺԴ

1 Զհե՛տ երթայք սիրոյ, եւ նախանձաւո՛ր լերուք հոգեւորացն, առաւել զի եւ դո՛ւք մարգարէանայցէք[3874]։ 2 Զի որ խօսի ՚ի լեզուս՝ ո՛չ ընդ մարդկան խօսի, այլ ընդ Աստուծոյ. զի ո՛չ ոք է որ լսէ, բայց հոգւո՛վ խօսի խորհուրդս[3875]։ 3 Իսկ որ մարգարէանայն, մարդկան խօսի շինութիւն եւ մխիթարութիւն եւ սփոփութիւն[3876]։ 4 Որ խօսի ՚ի լեզուս, զա՛նձն իւր շինէ. եւ որ մարգարէանայ, զեկեղեցին շինէ[3877]։ 5 Կամիմ զի ամենեքի՛ն դուք ՚ի լեզուս խօսիցիք, առաւել զի մարգարէանայցէ՛ք. զի լա՛ւ է որ մարգարէանայն, քան զայն որ ՚ի լեզուսն խօսիցի. բայց եթէ թարգմանեսցէ, զի եկեղեցին շինութիւն առնուցու[3878]։ վջ 6 Բայց այժմ ե՛ղբարք, եթէ եկից առ ձեզ ՚ի լեզուս խօսելով. զի՛նչ օգուտ լինիցիմ ձեզ, եթէ ո՛չ խօսիցիմ, կամ յայտնութեամբ, կամ գիտութեամբ, կամ մարգարէութեամբ, կամ վարդապետութեամբ։ 7 Այնպէս՝ որպէս անշո՛ւնչքն ձայն տայցեն, եթէ փող եւ եթէ քնար. զի եթէ ընտրութիւն ինչ բարբառոյն չառնիցեն, զիա՞րդ ճանաչիցի փողոյն հարկանել՝ կամ քնարին հնչել[3879]։ 8 Քանզի եթէ խառնաձայն արձակիցէ փողն, ո՞վ պատրաստեսցի ՚ի պատերազմ[3880]։ 9 Նոյնպէս եւ դուք՝ եթէ լեզուօք ո՛չ նշանակիցէք զբանն, զիա՞րդ ճանաչիցին խօսքն. զի լինիցիք այնուհետեւ իբրեւ ընդ օդս խօսեցեալք։ 10 Զի ա՛յնչափ ազգք ձայնից են յաշխարհի, եւ ո՛չինչ է՝ անձայն[3881]։ 11 Իսկ արդ՝ եթէ ո՛չ գիտիցեմ զզօրութիւն ձայնին, լինիցիմ այնմ որ խօսիցին ընդ իս խո՛ւժ, եւ նա որ խօսիցին ընդ իս՝ դուժ[3882]։ 12 Նոյնպէս եւ դուք՝ քանզի նախանձորդք էք հոգեւորացն, վասն շինածոյ եկեղեցւոյն, խնդրէք զի առաւել եւս իցէք[3883]։ 13 Վասն որոյ որ խօսին ՚ի լեզուս, աղօ՛թս արասցէ՝ զի եւ թարգմանիցէ՛[3884]։ 14 Եթէ կամ յաղօթս լեզուաւ, հոգի՛ն իմ կայ յաղօթս. այլ միտք իմ անպտո՛ւղ են։ 15 Իսկ արդ՝ զի՞նչ իցէ. կացից յաղօթս եւ հոգւո՛վ, կացից յաղօթս եւ մտօ՛ք. սաղմոս ասացից հոգւո՛վ, սաղմոս ասացից եւ մտօ՛ք[3885]։ 16 Ապա թէ ոչ՝ եթէ օրհնեսցես հոգւով, որ կայցէ ՚ի տեղւոջ տգիտին, զիա՞րդ ասիցէ ՚ի քում գովութեանն՝ զամէնն. քանզի զոր ասեսն՝ նա ո՛չ գիտէ[3886]։ 17 Զի դու բարւո՛ք գոհանաս, այլ ընկերն ո՛չ շինի։ զբ 18 Գոհանա՛մ զԱստուծոյ, վասն ամենեցուն ձեր՝ առաւե՛լ լեզուաւ խօսիմ[3887]։ 19 Այլ ՚ի մէջ եկեղեցւոյն կամիմ բանս հինգ՝ մտօ՛ք խօսել, զի եւ զա՛յլս խրատիցեմ, քան զբազում բանս լեզուաւ[3888]։ 20 Ե՛ղբարք մի՛ տղայք լինիք մտօք, այլ ՚ի չարեա՛ց տղայացարո՛ւք, եւ մտօք կատարեալք լինիջի՛ք[3889]։ 21 Քանզի եւ յօրէնս գրեալ է, եթէ յօտար լեզուս՝ եւ ՚ի շրթունս օտարոտի՛ս խօսեցա՛յց ընդ ժողովրդեանդ ընդ այդմիկ, սակայն եւ ո՛չ այնպէս լուիցեն ինձ[3890]։ 22 Ապա ուրեմն լեզո՛ւք նշանակի՛ վասն են. ո՛չ հաւատացելոց, այլ անհաւատի՛ց. իսկ մարգարէութիւն, ո՛չ անհաւատից՝ այլ հաւատացելոց։ 23 Ապա թէ գայցէ եկեղեցին ամենայն ՚ի մի վայր, եւ ամենեքին ՚ի լեզո՛ւս խօսիցին, եւ մտանիցեն անդր տգէտք կամ անհաւատք. ո՞չ ասիցեն եթէ զի՛ մոլիքդ[3891]։ 24 Իսկ եթէ ամենեքեան մարգարէանայցեն, եւ մտանիցէ ոք անդր, անհաւատ կամ տգէտ, յանդիմանի՛ յամենեցունց, եւ քննի՛ յամենեցունց[3892], 25 եւ գաղտնիք սրտի նորա յայտնի՛ լինին. եւ ապա անկեալ ՚ի վերա՛յ երեսաց՝ երկի՛ր պագանիցէ Աստուծոյ, եւ խոստավան լինիցի՝ թէ արդարեւ Աստուած է ՚ի ձեզ[3893]։ զգ 26 Եւ արդ՝ զի՞նչ իցէ ե՛ղբարք. յորժամ ՚ի մի՛ վայր ժողովիցիք, իւրաքանչի՛ւրոք ՚ի ձէնջ, եթէ սաղմո՛ս ունիցի, եթէ վարդապետութիւն ունիցի, եթէ յայտնութի՛ւն ունիցի, եթէ լեզուս ունիցի, եթէ թարգմանութի՛ւն ունիցի, ամենայն ՚ի շինած լինիցի[3894]։ 27 Եթէ ՚ի լեզո՛ւս ոք խօսիցի, երկուք. եւ եթէ եւ՛ս աւելի, երե՛ք, եւ ապա մի ըստ միոջէ. եւ մինն թարգմանեսցէ՛[3895]։ 28 Ապա թէ չիցէ՛ ոք որ թարգմանիցէ, լո՛ւռ լիցի յեկեղեցւոջն. ընդ մի՛տս իւր՝ եւ ընդ Աստուծոյ խօսեսցի[3896]։ 29 Բայց մարգարէք երկո՛ւ կամ երե՛ք խօսեսցին, եւ ա՛յլքն քննեսցեն[3897]։ 30 Ապա թէ ա՛յլ ումեք որ նստիցին՝ յայտնեսցի, առաջինն լռեսցէ՛[3898]։ 31 Քանզի կարօ՛ղ էք ամենեքեան մի ըստ միոջէ մարգարէանալ. զի ամենեքեան ուսանիցին, եւ ամենեքեա՛ն մխիթարեսցին[3899]։ 32 Քանզի եւ ոգի՛ք իսկ մարգարէից, մարգարէի՛ց հնազանդին[3900]։ 33 Զի ո՛չ եթէ խռովութեան է Աստուած, այլ խաղաղութեան՝ որպէս յամենայն եկեղեցիս սրբոց[3901]։ 34 Կանայք՝ յամենայն եկեղեցիս, լո՛ւռ լիցին. զի ո՛չ հրամայի նոցա խօսել, այլ հնազա՛նդ լինել. որպէս եւ օրէնքն իսկ ասեն։ 35 Ապա եթէ ուսանե՛լ ինչ կամիցին, ՚ի տա՛ն զարս իւրեանց հարցանիցեն. քանզի անպատե՛հ է կնոջ մարդոյ յեկեղեցւոջ խօսել[3902]։ 36 Եթէ ՚ի ձէնջ բանն Աստուծոյ ել. եւ կամ առ ձե՞զ միայն եհաս[3903]։ 37 Իսկ եթէ ոք համարիցի մարգարէ լինել, կամ հոգեւոր, գիտասցէ զոր գրեցիդ առ ձեզ, թէ Տեառն պատուիրանք են[3904]։ 38 Ապա թէ ոք տգիտանայցէ, տգիտասցի՛[3905]։ 39 Այսուհետեւ ե՛ղբարք, նախանձեցարո՛ւք մարգարէանալ, եւ զխօսե՛լն լեզուօք մի՛ արգելուք։ 40 Եւ ամենեայն ինչ ձեր պարկեշտութեա՛մբ եւ ըստ կարգի՛ լինիցի։ վջ

15
Գլուխ ԺԵ

Թ 1 Ցուցանեմ ձեզ եղբարք՝ զաւետարանն իմ, զոր աւետարանեցի ձեզ. զոր եւ ընկալարուք, յոր եւ հաստատեա՛լդ էք. 2 որով ապրեցէքն. որով բանիւ աւետարանեցի՛ թէ ունիցիք. բայց եթէ ՚ի զո՛ւր ինչ հաւատացէք[3906]։ 3 Զի ես ձեզ զայն նա՛խ աւանդեցի, զոր եւ ե՛սն ընկալայ, թէ եւ Քրիստոս մեռա՛ւ վասն մեղաց մերոց ըստ գրոց[3907], 4 եւ զի թաղեցա՛ւ, թէ եւ յարեա՛ւ յաւուր երրորդի՝ ըստ գրոց. 5 եւ թէ երեւեցաւ Կեփայի՛, եւ ապա երկոտասանի՛ցն[3908]. 6 ապա երեւեցաւ աւելի՛ եւս քան զհինգ հարեւր եղբարց միանգամայն. յորոց բազումք կա՛ն մինչեւ ցայժմ, եւ ոմանք ննջեցի՛ն. 7 եւ ապա երեւեցաւ Յակովբա՛յ, ապա առաքելոցն ամենեցուն։ 8 Հո՛ւսկ յետոյ քան զամենեսին՝ իբրեւ անարգի՛ միոջ՝ երեւեցա՛ւ եւ ինձ[3909]։ 9 Զի ե՛ս իսկ եմ տրո՛ւպն առաքելոց. որ չե՛մ իսկ արժանի թէ կոչեցայց առաքեալ. զի հալածեցի՛ զեկեղեցին Աստուծոյ։ 10 Այլ շնորհօ՛քն Աստուծոյ, եմ զինչ եւ իցեմ. եւ շնորհք նորա որ յիս՝ ընդունայն ինչ ո՛չ եղեն. այլ առաւե՛լ քան զնոսա ամենեսին վաստակեցի. եւ ո՛չ եթէ ես՝ այլ շնորհքն Աստուծոյ որ ընդ իս[3910]։ 11 Արդ՝ եթէ ես, եւ եթէ նոքա՝ այսպէս քարոզեցաք, եւ դուք ա՛յսպէս հաւատացէք[3911]։ 12 Ապա եթէ Քրիստոս քարոզի՛ թէ ՚ի մեռելոց յարուցեալ է, զիա՞րդ ասեն ոմանք ՚ի ձէնջ՝ եթէ յարութիւն մեռելոց չի՛ք[3912]։ 13 Եթէ յարութիւն մեռելոց չի՛ք, ապա եւ Քրիստո՛ս չէ՛ յարուցեալ։ 14 Եւ եթէ Քրիստոս չիցէ յարուցեալ, ընդունա՛յն է քարոզութիւնն մեր. ընդունա՛յն են եւ հաւատքն ձեր[3913]. 15 եւ գտանիցիմք սո՛ւտ վկայք Աստուծոյ. զի վկայեցաք զԱստուծոյ՝ եթէ յարոյց զՔրիստոս. զոր ո՛չն արդեւք յարոյց՝ եթէ մեռեալք ո՛չ յառնիցեն[3914]։ 16 Իսկ եթէ մեռեալք ո՛չ յառնեն, ապա եւ Քրիստո՛ս չէ՛ յարուցեալ։ 17 Եւ եթէ Քրիստոս չիցէ յարուցեալ, ընդունա՛յն են հաւատքն ձեր. եւ տակաւի՛ն ՚ի նմին ՚ի մեղս կայցէք[3915]։ 18 Իսկ արդ՝ որ ննջեցինն ՚ի Քրիստոս, կորեա՞ն արդեւք[3916]։ 19 Եթէ այսու կենօքս միա՛յն յուսացեալ եմք ՚ի Քրիստոս, ապա ողորմելի՛ եմք քան զամենայն մարդիկ[3917]։ զդ 20 Այլ արդ՝ Քրիստոս յարուցեա՛լ է ՚ի մեռելոց, առաջին պտուղն ննջեցելոց[3918]. 21 քանզի մարդով եղեւ մահ, եւ մարդո՛վ յարութիւն մեռելոց[3919]։ 22 Որպէս Ադամաւն ամենեքին մեռանին, նոյնպէս եւ Քրիստոսիւ ամենեքին կենդանասցի՛ն[3920], 23 իւրաքանչիւր յիւրում կարգի. նախ՝ Քրիստոս, եւ ապա Քրիստոսեանք ՚ի գալստեան նորա[3921]. 24 եւ ապա կատարած։ Յորժամ տացէ՛ ՚ի ձեռս զթագաւորութիւնն Աստուծոյ եւ Հօր. յորժամ խափանեսցէ՛ զամենայն իշխանութիւնս, եւ զամենայն պետութիւն եւ զզօրութիւն[3922]։ 25 Զի պա՛րտ է նմա թագաւորել, մինչեւ դիցէ զամենայն թշնամիս ՚ի ներքոյ ոտից իւրոց։ 26 Յետին թշնամին խափանի՝ մա՛հ. եւ զամենայն ինչ հնազանդ արար ՚ի ներքոյ ոտից նորա[3923]։ 27 Այլ յորժամ ասիցէ, թէ հնազանդեա՛լ է նմա ամենայն, յա՛յտ է՝ թէ բա՛ց յայնմանէ որ հնազանդեցո՛յց նմա զամենայն[3924]։ 28 Այլ յորժամ հնազանդեսցի՛ նմա ամենայն, յայնժամ եւ ինքն Որդի հնազանդեսցի ա՛յնմ, որ հնազանդեցո՛յց նմա զամենայն. զի եղիցի Աստուած ամենայն յամենայնի[3925]։ 29 Ապա թէ ոչ, զի՞նչ գործիցեն որ մկրտիցինն վասն մեռելոց, եթէ արդարեւ՛ մեռեալք ո՛չ յառնիցեն. ընդէ՞ր իսկ բնաւ մկրտի՛ն վասն նոցա[3926]. 30 ընդէ՞ր եւ մեք ճգնիմք յամենայն ժամ, 31 եւ հանապազ մեռանիմք. ՚ի պարծա՛նս ձեր երդնո՛ւմ ե՛ղբարք, զոր ունիմ ՚ի Քրիստոս Յիսուս ՚ի Տէր մեր[3927]։ 32 Եթէ վասն մարդոյ ՚ի գազանամարտի՛ լիեալ էի յԵփեսոս, զի՞նչ օգուտ էր ինձ, եթէ մեռեալք ո՛չ յառնեն. կերիցո՛ւք արբցո՛ւք, քանզի վաղիւ մեռանի՞մք[3928]։ 33 Մի՛ խաբիք. ապականեն զբարս քաղցունս բանք չարք[3929]։ զե 34 Սթափեցարո՛ւք արդարութեամբ, եւ մի՛ մեղանչէք. զի զգիտութիւն Աստուծոյ ո՛չ ունին ոմանք. առ ամօթո՛յ ձերոյ ասեմ[3930]։ 35 Այլ ասիցէ՞ ոք. Զիա՞րդ յառնեն մեռեալք, կամ որո՞վ մարմնով գայցեն։ 36 Ա՛նմիտ, դու զոր սերմանեսն, ո՛չ կենդանանայ՝ եթէ ո՛չ մեռանիցի՛[3931]։ 37 Եւ զոր սերմանեսն, ո՛չ զնոյն մարմին որ ծնանելո՛ցն իցէ՝ սերմանես, այլ հա՛տ մերկ. եթէ ցորենո՛յ իցէ, եւ եթէ այլոց սերմանաց[3932]։ 38 Եւ Աստուած տա՛յ նմա մարմին՝ որպէս եւ կամի. եւ իւրաքանչիւր սերմանացն զի՛ւր մարմին[3933]։ 39 Ո՛չ ամենայն մարմին՝ նոյն մարմին է. այլ՝ ա՛յլ մարմին է մարդկան, եւ ա՛յլ մարմին անասնոց, այլ մարմին թռչնոց՝ եւ ա՛յլ մարմին ձկանց[3934]։ 40 Եւ մարմինք երկնաւորք, եւ մարմինք երկրաւո՛րք. այլ՝ ա՛յլ փառք երկնաւորաց են, եւ ա՛յլ փառք երկրաւորաց[3935]։ 41 Այլ փառք արեգական, եւ ա՛յլ փառք լուսնի, այլ փառք աստեղաց, եւ աստղ քան զաստղ առաւե՛լ է փառօք[3936]։ 42 Նոյնպէս եւ յարութիւն մեռելոց. սերմանի ապականութեամբ՝ եւ յառնէ առանց ապականութեա՛ն[3937]. 43 սերմանի անարգութեամբ՝ եւ յառնէ փառօ՛ք. սերմանի տկարութեամբ՝ եւ յառնէ զօրութեամբ. 44 սերմանի մարմին շնչաւոր՝ եւ յառնէ մարմին հոգեւո՛ր. եթէ գոյ մարմին շնչաւոր, գո՛յ եւ հոգեւոր։ 45 Ա՛յսպէս եւ գրեա՛լ է. Եղեւ մարդն առաջին Ադամ շո՛ւնչ կենդանի. երկրորդ Ադամ ՚ի հոգի կենդանարար[3938]։ 46 Բայց ո՛չ նախ հոգեւորն, այլ շնչաւորն, եւ ապա՛ հոգեւորն։ 47 Առաջին մարդն յերկրէ, հողեղէ՛ն. իսկ երկրորդ մարդն՝ Տէր, յերկնի՛ց[3939]։ 48 Որպէս հողեղէնն, նո՛յնպէս եւ հողեղէնքս, եւ որպէս երկնաւորն, նո՛յնպէս եւ երկնաւորքն[3940]։ 49 Եւ որպէս զգեցաք զպատկեր հողեղինին. զգեցցո՛ւք եւ զպատկեր երկնաւորին[3941]։ զզ 50 Բայց զայս ասեմ ե՛ղբարք, եթէ մարմին եւ արիւն զարքայութիւնն Աստուծոյ ժառանգել ո՛չ կարեն. եւ ո՛չ ապականութիւն զանապականութիւն ժառանգէ[3942]։ 51 Արդ՝ խորհուրդ մի՛ ասեմ ձեզ. Ամենեքեան ննջեսցո՛ւք, այլ ո՛չ եթէ ամենեքեան։ Նորոգեսցո՛ւք[3943] 52 յանկարծակի յական թօթափել ՚ի փող յետին. քանզի փող հարկանի, եւ մեռեալք յարիցեն առա՛նց ապականութեան, եւ մեք նորոգեսցո՛ւք[3944]։ 53 Զի պա՛րտ է ապականութեանս այսմիկ զգենուլ զանապականութի՛ւն, եւ մահկանացուիս այսմիկ զգենուլ զանմահութի՛ւն։ 54 Այլ յորժամ մահկանացուս այս զգեցցի զանմահութիւն, եւ ապականութիւնս զանապականութիւն, յայնժամ եղիցի՛ բանն որ գրեցաւ, եթէ ընկլա՛ւ մահ յաղթութիւն քո[3945]։ 55 Ո՞ւր է մահ յաղթութիւն քո. ո՞ւր է դժոխք խայթոցքն քո[3946]։ 56 Խայթոց մահու՝ մե՛ղք են, եւ զօրութիւն մեղաց՝ օրէնք։ 57 Այլ շնորհք Աստուծոյ՝ որ ետ մեզ զյաղթութիւն ՚ի ձեռն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3947]։ ադ 58 Այսուհետեւ եղբա՛րք իմ սիրելիք, հաստատո՛ւն եղերուք, անշա՛րժ կացէք, առաւե՛լ լերուք ՚ի գործ Տեառն յամենայն ժամ. գիտասջի՛ք՝ զի վաստակքն ձեր ո՛չ են ընդունայն առաջի Տեառն[3948]։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Այլ վասն հաշուին որ ՚ի սո՛ւրբսն է, որպէս պատուէր ետու եկեղեցեացն Գաղատացւոց, նո՛յնպէս եւ դուք առնիջի՛ք[3949]։ 2 Ըստ իւրաքանչիւր միաշաբաթուցն. իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ անձի՛ն իւրում գանձեսցէ որ ինչ եւ աջողեսցի[3950]։ 3 Զի մի՛ յորժամ գայցեմ, յայնժամ հաշի՛ւք լինիցին. այլ յորժամ եկից, զոր միանգամ ընտրեցէք թղթովքդ, զնոսա առաքեցից տանել զշնո՛րհսն ձեր յԵրուսաղէմ[3951]։ 4 Ապա թէ արժա՛ն իցէ եւ ինձ երթալ, ընդ իս երթիցեն։ 5 Այլ եկի՛ց առ ձեզ՝ յորժամ ՚ի Մակեդովնիա անցանիցեմ. բայց իբրեւ շրջեցա՛յց ընդ Մակեդովնիա[3952], 6 թէ դէպ լիցի, առ ձե՛զ մնացից՝ եւ կամ ձմերեցից. զի դո՛ւք յուղարկիցէք զիս՝ ուր եւ երթալոցն իցեմ[3953]։ 7 Զի ո՛չ կամիմ զձեզ այժմ ՚ի հարեւանցի՛ տեսանել. ա՛կն ունիմ ժամանա՛կ ինչ առնել առ ձեզ, եթէ Տէր հրամայեսցէ[3954]։ 8 Բայց այժմ լինիմ յԵփեսո՛ս մինչեւ ցՊենտակոստէ[3955]. 9 զի դուռն բացեա՛լ է ինձ մե՛ծ եւ կարեւոր, եւ հակառակորդք բազում են[3956]։ 10 Արդ՝ եթէ եկեսցէ Տիմոթէոս, տեսջի՛ք զիարդ աներկեւղ լինիցի առ ձեզ. զի զգործ Տեառն գործէ, որպէս եւ ե՛սս[3957]. 11 մի՛ ոք զնա անգոսնեսցէ. եւ յուղարկեսջի՛ք զնա խաղաղութեամբ, զի եկեսցէ առ իս. քանզի ա՛կն ունիմ նմա եղբա՛րբք հանդերձ։ ազ 12 Այլ վասն Ապաւղոսի եղբօր՝ յո՛յժ աղաչեցի զնա, զի եկեսցէ առ ձեզ եղբա՛րբք հանդերձ. եւ արդեւք՝ ո՛չ էին կամք զի այժմ եկեսցէ. այլ եկեսցէ՛ յորժամ եւ պարապեսցէ[3958]։ 13 Հսկեցէ՛ք. հաստատո՛ւն կացէք ՚ի հաւատս. ժրացարո՛ւք. զօրացարո՛ւք։ 14 Ամենայն ինչ ձեր սիրո՛վ լիցի[3959]։ 15 Աղաչեմ զձեզ ե՛ղբարք, գիտէ՛ք զտունն Ստեփանեայ եւ Փորտունատեայ, որ են պտուղ Աքայեցւոց, եւ ՚ի պաշտօ՛ն սրբոցն կարգեցին զանձինս[3960]. 16 զի եւ դո՛ւք հնազանդ լինիցիք այնպիսեացն. եւ ամենայնի՝ որ գործակի՛ց իցէ եւ վաստակակից[3961]։ 17 Ուրա՛խ եղէ ՚ի գա՛լ Ստեփանեայ, եւ Փորտունատեայ, եւ Աքայիկոսի, զի զձե՛ր պակասութիւն նոքա՛ լցին[3962]. 18 քանզի հանգուցին զհոգի իմ՝ եւ զձեր. արդ՝ ծանիջի՛ք զայնպիսիսն[3963]։ 19 Ողջո՛յն տան ձեզ եկեղեցիքն Ասիացւոց։ Ողջո՛յն շա՛տ տան ձեզ ՚ի Տէր Ակիւղա՛ս, եւ Պրիսկա, հանդերձ առտնին եկեղեցեա՛ւն իւրեանց[3964]։ 20 Ողջո՛յն տան ձեզ եղբարք ամենեքին[3965]։ 21 Ողջո՛յն տուք միմեանց ՚ի համբոյր սրբութեան[3966]։ 22 Ողջո՛յնդ այդ՝ իմո՛յ ձեռին Պաւղոսի է. եթէ ոք ո՛չ սիրէ զՏէր Յիսուս, եղիցի նզովեա՛լ, Մարանաթա՛։ 23 Շնո՛րհք Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի ընդ ձեզ։ 24 Եւ սէ՛րն իմ ընդ ամենեսին ձեզ ՚ի Քրիստոս Յիսուս։ Ամէն[3967]։

Առ Կորնթացիս առաջին թուղթ՝ գրեցաւ ՚ի Փիլիպեայ, ՚ի ձեռն Ստեփանեայ եւ Փորտունատեա՛յ եւ Աքայիկոսի։ Տունք պհ̃[3968]։

[3621] ՚Ի վերնագրիս ոմանք յաւելուն. Առ Կորնթացիսն առաջին թուղթ առաքելոյ։ Այլ բաց յառաջնոյն որ Առ Հռովմայեցիս՝ գրեթէ ամենայն գրչագիրք մեր համաձայն Հալլենական սկզբնագրին զանց առնեն յաւելուլ ՚ի վերնագիրս յաջորդ թղթոցն՝ զանուն Պաւղոսի առաքելոյ։ Յորս Ոսկան համեմատեալ Լատինականին դնէ յիւրաքանչիւրս. Թուղթ երանելւոյն Պօղոսի առաքելոյ առ. եւ այլն։

[3622] Յոմանս պակասի. Եկեղեցւոյդ Աստուծոյ։

[3623] Ոմանք. Որ տուեալ են ինձ ՚ի Քրիստոս։

[3624] Ոմանք. Որպէս եւ վկայութիւնն։

[3625] Ոմանք. Ակնկալեալ յայտնութեան Տեառն։

[3626] Ոմանք. Յօր Տեառն մերոյ։

[3627] Ոսկան. Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ Ոմանք. Որ կոչեցարուք ՚ի։

[3628] Ոմանք. Եւ մի՛ իցէ ՚ի ձեզ... եւ ՚ի նոյն հանճարք. կամ՝ հանճարս։

[3629] Ոմանք. Եթէ հակառակութիւնք իցեն։

[3630] Վասն անուանս՝ Ապաւղոս. տե՛ս զոր ծանուցաք. Գործ. ԺԹ 1։ Ոմանք. Եթէ Քրիստոսեան։

[3631] Ոմանք. ՚Ի խաչ ելեալ է վասն։

[3632] Ոմանք. Եթէ յիմ անուն։

[3633] Ոմանք. Ստեփաննեայ, եւ զայլ ոք։

[3634] Ոմանք. Զիս Աստուած մկրտել... լինիցի խաչն Քրիստոսի։

[3635] Բազումք. Յիմարեցո՛յց Աստուած զիմաս՛՛։ Ոմանք յաւելուն. Աշխարհիս այսորիկ։

[3636] Յոմանս պակասի. Քանզի իմաստութեամբն Աստուծոյ ոչ ծա՛՛։ Ուր ոմանք. Ապրեցուցանել զհաւատացեալքս։

[3637] Ոմանք. Հրէայքն նշան... եւ հեթանոսքն զիմաստութիւն։

[3638] Ոմանք. Իսկ կոչումն. կամ՝ զկոչումնդ։

[3639] Ոմանք. Եւ զանտոհմս աշխարհիս ընտրեաց Աստուած, եւ զարհամարհեալս եւ զոչինչս, զի զէսն իմ։

[3640] Ոսկան. Առաջի նորա։

[3641] Ոմանք. Իմաստութիւն Աստուծոյ. արդարութիւն եւ փրկութիւն եւ սրբութիւն։

[3642] Ոմանք. Որպէս գրեալ է. Որ պարծիցին՝ ՚ի Տէր պարծեսցին։

[3643] Ոսկան. Զվկայութիւն Քրիստոսի։

[3644] Ոմանք. Գիտել ինչ ձեզ... ՚ի խաչ ելեալն։

[3645] Ոմանք. Եղէ ընդ ձեզ։

[3646] Ոմանք. Եւ բան իմ... բանիւք իմաստութեամբ, այլ արդեամբ Հոգւոյն զօրութեան։

[3647] Ոմանք. Հաւատքն ձեր։

[3648] Ոմանք. Ոչ աշխարհիս այսորիկ զխափա՛՛։

[3649] Ոմանք. ԶԱստուծոյ իմաստութիւն ծածուկ խորհրդովք։

[3650] Ոմանք. Զի թէ էր... զՏէրն փառաց ՚ի։

[3651] Ոմանք. Հոգւով իւրով... զամենայն քն՛՛։

[3652] Ոսկան. Անկաւ, զոր պատրաստեաց։

[3653] Ոմանք. Զի ո՞վ ոք ՚ի մարդ՛՛... թէ ոչ հոգին որ ՚ի նմա է... եւ զԱստուծոյսն ոք գի՛՛։

[3654] Ոմանք. Աշխարհիս... որ յԱստուծոյսն շնորհե՛՛։

[3655] Ոմանք. Ուսման ճարտարութեամբ բա՛՛... ընդ հոգեւորսն զհոգեւորս։

[3656] Ոմանք. Ոչ ընդունի զՀոգին Աստուծոյ... քանզի յիմարութիւն է... հոգեպէս քննիցէ։

[3657] Ոմանք. Զամենայն քննէ։ Ուր օրինակ մի. քննելով զամենայն, եւ ինքն։

[3658] Յօրինակին պակասէր. Որ եւ խրատ՛՛։ Ոմանք. Խրատատու լինիցի նմա. բայց մեք։

[3659] Ոմանք. Ջամբեցից ձեզ, եւ ո՛չ հաստատուն կերակուր... քանզի դեռեւս մարմնաւոր։

[3660] Ոմանք զբառս արդէն գրեն՝ արդե՛ն. յորմէ եւ ոմանք եւս զատաբար՝ արդ են իսկ։ Ուր օրինակ մի. Արդ իսկ են ՚ի ձեզ... եւ ըստ մարմնոյ գնայք։

[3661] Ոմանք. Ես Պաւղոսեանս եմ. եւ միւսն թէ ես Ապաւղոսեան, ո՞չ մարդիկ իցեն... կամ ո՞վ է Ապաւղոսն։

[3662] Ոմանք. Եւ իւրաքանչիւր ումեք որպէս եւ Տէր ետ։

[3663] Օրինակ մի. Ոչ այն ինչ է։ Ուր Ոսկան. Ոչ այն ոք ինչ է։

[3664] Ոմանք. Զիւր վարձս առցէ։

[3665] Ոմանք. Գործակից էք, Աստուծոյ արդիւնք էք. Աստուծոյ շինուած էք։

[3666] Ոմանք. Ըստ շնորհացն որ... որ շինէ... զգոյշ լինիցի եթէ որպէս շինեսցէ։

[3667] Ոմանք. Այլ ոչ ոք կարէ։

[3668] Ոմանք. Եւ եթէ ոք շինէ։

[3669] Օրինակ մի. Զի հուրբ յայտնե՛՛։

[3670] Ոմանք. Եւ իւրաքանչիւր գոր՛՛... հուրն փորձիցէ։ Ուր Ոսկան. Եւ զիւրաքանչիւրոյ։

[3671] Ոմանք. Շինեաց՝ կայցէ։ ՚Ի լուս՛՛. Որպէս թէ ՚ի հրոյ։

[3672] Ոմանք. Եւ Հոգին Աստուծոյ։

[3673] Օրինակ մի. Զի տաճարն Աստուծոյ... որ է դուք։

[3674] Ամենայն գրչագիրք համաձայն մերումս ՚ի լուս՛՛. այսր համարոյ նշանակեն. Ատտիկեցի է կանոնս։ Ոմանք. Զանձինս խաբեսցէ, եթէ ոք կամեսցի... յաշխարհի յայսմիկ։

[3675] Ոմանք. Որ ըմբռնէն զիմաս՛՛։

[3676] Ոմանք. Զխորհուրդս մարդկան՝ զի են։

[3677] Ոմանք միայար գրեն՝ մի բառ ձեւացուցեալ այսպէս. Եթէ որկանս. այլ բազումք համաձայն մերումս բաժանմամբ ունին, որպէս եւ ՚ի Հռովմ. Ը 38։ Ուր եւ երկու օրինակք գրեն. Եթէ որ կեանս։

[3678] Ոմանք. Եւ եթէ ոք հաւա՛՛։

[3679] Ոմանք. Թէ ՚ի ձէնջ դա՛՛։

[3680] Ոսկան. Գիտեմ անձին իմոյ։ Օրինակ մի. Այլ ոչ այսու արդար եմ, զի։

[3681] Ոմանք. Լուսաւոր առնէ զգա՛՛։ Ոսկան. Իւրաքանչիւրոյ գով՛՛։

[3682] Ոսկան. Ունիս՝ որ ոչ իցէ... իբրեւ զչառօղ։ Ոմանք. Իբր զչառեալ։

[3683] Ոմանք. Եթէ զմեզ առաքեալսս... տեսիլ եղաք։

[3684] Ոմանք. Անարգք։ (11) Մինչեւ ցայ՛՛։

[3685] Ոսկան. Եւ քաղցեցաք։ Յօրինակին պակասէր. Գնացաք, եւ կռփահարեցաք։

[3686] Ոմանք. Յանձն առնուաք. եւ ոմանք. առնէաք։

[3687] Ոմանք. Եւ ամենեցուն փարելի։

[3688] Ոմանք. Դաստիարակ ունի՛՛։

[3689] Ոմանք. Նմանողք ինձ եղերուք։ Ոսկան առեալ ՚ի Լատինականեն յաւելու. Ինձ եղիջիք. որպէս եւ ես Քրիստոսի։ Որ չիք ՚ի գրչագիրս մեր, որպէս եւ ոչ ՚ի Յունական օրինակս։

[3690] Ոմանք. Որ եւ յիշեցուսցէ։

[3691] Ոմանք. Որպէս թէ ես չիցեմ։

[3692] Ոմանք. Այլ զզօրութիւնսն։

[3693] Ոմանք. Արքայութիւնն Աստուծոյ։

[3694] Ոմանք. Արդ ո՞րպիսի կամիք... հոգւոյն զօրութեան եւ։

[3695] Ոմանք. Որ եւ ո՛չ ՚ի հեթանոսս։ Ոսկան. Հօր իւրոյ ոք ունիլ։

[3696] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Առաւել սգացա՛՛։

[3697] Օրինակ մի. Թէպէտ մարմնով... այլ հոգւով մերձ։

[3698] Ոմանք. Եւ իմով հոգւոյս զօրութեամբ։

[3699] Յոմանս պակասի. Զայնպիսին Սատանայի ՚ի սատա՛՛։ Բազումք. Յաւուրն Տեառն մերոյ։

[3700] Ոմանք. Զանկուածն խմո՛՛։

[3701] Ոմանք. Զհին զխոմորն... որպէս էքդ իսկ ան՛՛։

[3702] Ոմանք. Արասցուք տօն... այլ անխմորն. կամ՝ յանխմորս։

[3703] Ոմանք. Եւ ոչ ընդ պոռ՛՛... եւ ընդ յափշ՛՛։

[3704] Ոմանք. Բայց գրեցի ձեզ։ Յօրինակին պակասէր. Կամ բամբասօղ, կամ արբեցօղ, կամ յափշտակօղ։ Օրինակ մի. Ընդ այնպիսոյն եւ հաց մի՛ ուտեր։

[3705] Ոմանք. Զներքինսդ դատի՛ք։

[3706] Ոմանք. Աստուած դատեսցի. կամ՝ դատեսցէ. բարձէք զչար ՚ի միջոյ։

[3707] Ոմանք. Առաջի անօրինաց։

[3708] Ոմանք. Եթէ սուրբք զաշխարհս դա՛՛։

[3709] Ոմանք. Թո՛ղ թէ զերկրաւորքս։

[3710] Ոմանք. Զանարգսն... դատաւոր նս՛՛։ Ոսկան. Դատաւորս նստուցէք։

[3711] Օրինակ մի. Ձերոյ ասեմք... եղբօր իւրում։

[3712] Ոմանք. Եղբայր ընդ եղբայր դա՛՛։

[3713] Ոմանք. Եւ ընդէր դուք ոչ զր՛՛։

[3714] Օրինակ մի. Եւ եթ զեղբարս եւս։

[3715] Ոմանք. Թէ անիրաւք զարքայութիւնն Աստուծոյ։ Յօրինակին պակասէր. Ոչ կռա՛՛. ոչ շունք։

[3716] Ոմանք. Զարքայութիւն Աստուծոյ։

[3717] Ոմանք. Այսպիսիք ոմանք էիք։

[3718] Ոմանք. Որ զՏէրն յարոյց.. զօրութեամբն իւրով։

[3719] Ոմանք. Առնիցէք անդամս պո՛՛։ Առ Ոսկանայ պակասի. Պոռնկի. քաւ լիցի։

[3720] Ոմանք. Եղիցին երկոքեան ասէ։

[3721] Ոսկան. Մի հոգի է։

[3722] Ոմանք. Զոր գործէ մարդ... իւրոյ են. իսկ որ պոռնկի, յիւր։

[3723] Ոսկան յաւելու. Հոգւոյն Սրբոյ որ է ՚ի ձեզ։ Ոմանք. Որ ՚ի ձեզ է, զոր ունիք յԱստուծոյ, եւ ո՛չ էք։

[3724] ՚Ի բազումս պակասի. ՚Ի մարմինս ձեր, եւ յոգիս ձեր։ Օրինակ մի յաւելու. Եւ յոգիս՝ որ էք Աստուծոյ։ Ուր եւ այլ նոր օրինակ մի. Եւ ՚ի հոգիս ձեր, զի հաճոյ լինիցիք Աստուծոյ։ Իսկ Ոսկան. Եւ յոգիս որ է յԱստուծոյ։

[3725] Օրինակ մի. Արդ վասն որոյ գրեցէքն։

[3726] Ոմանք. Զիւր կինն կալցի. եւ իւրաքանչիւր կին զիւր այրն կալցի։

[3727] Օրինակ մի. Կնոջն՝ այր զիւր պարտսն հա՛՛։ Բազումք. Զպարտսն հատուսցէ... եւ կին՝ առն իւ՛՛։

[3728] Օրինակ մի. Եւ կին մարմնոյ իւրոյ... եւ այրն մարմնոյ իւրում ոչ. եւ այլ օրինակ մի. Իւրում մարմնոյն։

[3729] Օրինակ մի. Սատանայ վասն խառնակութեան ձերոյ. եւ այլ օրինակ մի. Վասն անխառնակութեան ձե՛՛։

[3730] Ոմանք. Եւ ոչ հրաման տալոյ։

[3731] Ոմանք. Իւրաքանչիւր՝ զիւր շնորհ ունիցի յԱստուծոյ։

[3732] Օրինակ մի. Լաւ էր նոցա եթէ կացցեն։

[3733] Ոմանք. Ամուսնանալն քան զջեռնուլն։

[3734] Ոմանք. Ապա թէ մեկնեսցի... զկին իւր մի՛ թողուր։

[3735] Բազումք. Բնակել ընդ նմա։

[3736] Ոմանք. Ապա եթէ ոչ՝ որ՛՛։

[3737] Ոմանք. Ապա թէ անհաւատն մեկնեսցի։

[3738] Ոմանք. Եթէ զայրն քո։

[3739] Օրինակ մի. Բաժանեաց Աստուած... ընդ ամենայն տեղիս պա՛՛։

[3740] Ոմանք. Իւրաքանչիւր յոր կո՛՛... ՚ի նմին կայցէ։

[3741] Ոմանք. Այլ թէ եւ կարիցես ազատ։

[3742] Ոմանք. Կոչեցեալ է ծառայն։

[3743] Ոմանք. Իւրաքանչիւրոք յոր կո՛՛։

[3744] Ոմանք. Հրաման ՚ի Տեառնէ ինչ ոչ ու՛՛։

[3745] Ոմանք. Եթէ այդպէս. կամ՝ այսպէս իցէ։

[3746] Ոմանք. Ես խնայեմ ՚ի ձեզ։

[3747] Ոմանք. Եթէ կարճեալ է ժամանակս այսուհետեւ՝ զի... որպէս թէ ոչ ունիցին։ Ուր Ոսկան միայն ունի զկետադրութիւնն այսպէս. Ժամանակս կարճեալ է. այսուհետեւ զի որ։ Այլ ամենայն գրչագիրք մեր ընթեռնուն որպէս եւ եդաք։

[3748] Ոմանք. Որ լացցեն, որպէս թէ ոչ լացցենն... որպէս թէ չխնդասցեն... որպէս չունի՛՛։

[3749] Ոմանք. Չվայելեսցեն։

[3750] Ոմանք. Կամիմ ես զձեզ... հաճոյ լինիցի։

[3751] Ոմանք. ՚Ի միմեանց կանամբին եւ կոյսն... սուրբ մարմնով եւ հոգւովն... հաճոյ լինիցի։

[3752] Ոմանք. Այլ պարկեշտութեան եւ։

[3753] Ոմանք. Այլ թէ ոք ամօթ համարի... եթէ ելեալ իցէ ըստ... զոր կամեսցի. կամ՝ կամիցի արասցէ։

[3754] Յօրինակին պակասէր. Հաստատեալ է ՚ի սր՛՛։ Ոմանք. Եւ վտանգ ինչ ոչ իցէ ՚ի նմա... ունի ՚ի կամաց իւ՛՛։

[3755] Ոմանք. Ցորքան ժամանակս կեն՛՛... ապա թէ ննջիցէ այրն նորա... ում կամի ամուսնանայ, այլ միայն։ Ուր Ոսկան. Ում կամիցի ամուսնասցի, բայց միայն։

[3756] Ոմանք. Եւս է՝ եթէ առնիցէ ըստ իմում խրատու։

[3757] Օրինակ մի. Վասն զոհելից կռոցն։ Բազումք. Գիտութիւն ունիմք։

[3758] Ոմանք. Արժանն էր գիտել։

[3759] Օրինակ մի. Տեղեկացեալ ամենայնի։

[3760] Ոմանք. Կերակրոցն զոհելոյ... բայց ՚ի միոյն։

[3761] Ոմանք. Որպէս են աստու՛՛։

[3762] Ոմանք. Այլ մեր մի է Աստուած... եւ մեք նովաւ, եւ մի է Տէր Յիսուս։ Յոմանս պակասի. Եւ մեք ՚ի նա, եւ մի Տէր Յիսուս Քրիստոս, որով ամենայն եւ մեք նովաւ։

[3763] Ոմանք. Ոչ յամենեսին... եւ խիղճ մտացն նորա։

[3764] Ոմանք. Պակասիմք ինչ, եւ ոչ թէ ուտեմք աւելումք ինչ։

[3765] Բազումք. Լինիցի տկարացն։

[3766] Ոմանք. Ո՞չ ապա խիղճ մտաց։ Ոմանք. Տկարութեամբ զգա՛՛... անդէն շին՛՛։

[3767] Բազումք. Եւ այնպէս յանց՛՛։

[3768] Ոմանք. Թէ կերակուր զեղբայրն իմ գայ՛՛։

[3769] Ոմանք. Եւ կնիք իսկ առա՛՛։

[3770] Ոմանք. Որ զիս հարցա՛՛։

[3771] Ոմանք. Զքորս եւ զկանայս։ Ոսկան. Եւ եղբայրն Տեառն։ Ուր ամենայն գրչագիրք համաձայն մերումս ունին՝ եղբարքն Տեառն, եւ ՚ի լուս՛՛. նշանակեն. Որդիք Յովսեփայ՝ Յակոբոս գլուխ եպիսկոպոսաց, Յովսէս, Սիմոն, Յուդա. բաց ՚ի միոյ օրինակէ որ զանց առնէ դնել՝ գլուխ եպիսկոպոսաց. եւ այլ օրինակ մի գրէ գլխաւոր եպիսկոպոսաց։

[3772] Ոմանք. Ոչ ունիմք իշ՛՛։ Ուր Ոսկան. Չունիցիմք իշխանութիւն գործել։

[3773] Ոմանք. Ո՞ երբէք զինուորեսցի. կամ՝ զինուորեսցէ իւ՛՛... ՚ի պտղոյ այգւոյն ո՛չ։

[3774] Ոմանք. Միթէ օրէնքն զսոյն ոչ ասացին։

[3775] Ոմանք. ՚Ի Մովսէսի իսկ յօրէնս գր՛՛։

[3776] Օրինակ մի. Վասն մեր իսկ գր՛՛։

[3777] Ոմանք. Զհոգեւորն սերմա՛՛։

[3778] Օրինակ մի. Վայելեն, որչափ առաւել։ Ուր Ոսկան. Ընդէր ոչ առաւել... զի մի՛ խափանիչք լինիցիմք աւետարանին Քրիստոսի։

[3779] Ոմանք. Թէ որ ՚ի տաճա՛՛... պաշտօնեայքն են։

[3780] Ոմանք. Ինձ այնպէս ինչ... ընդունայն համարեսցի։

[3781] Ոմանք. Զի թէ աւետա՛՛... եթէ ոչ աւետա՛՛։

[3782] Ոմանք. Վարձք են ինձ։ Բազումք. Զի մի՛ զեղծիցիմ ինչ։

[3783] Ոմանք. ՚Ի ծառայութիւն կացու՛՛։

[3784] Ոմանք. Ընդ Հրէայս իբրեւ զՀրէայսն։

[3785] Ոմանք. Իբր ոչ եթէ ընդ օրինօք էին, այլ զի եւ որ... անօրէն ինչ էի Աստուծոյ, այլ ընդ օրինօք Քրիստոսի։

[3786] Ոմանք. Ընթանալն ամենեքեան ընթա՛՛... առնու զյաղթութիւնն. այսպէս ընթա՛՛։

[3787] Ոմանք. Յամենայնի ժուժկալ լիցի. կամ՝ ժուժկալեալ լինի... զանեղծութեան։

[3788] Ոմանք. Այլ ես այնպէս... որպէս եթէ զհողմնս ինչ կոծիցեմ։ Ուր Ոսկան. Ոչ որպէս թէ զհող՛՛։ Ամենայն գրչագիրք համաձայն մերումս ՚ի լուս՛՛. այսր համարոյ նշանակեն. Ատտիկեցի է կանոնս։

[3789] Ոմանք. Զմարմին իմ... զի մի՛ գուցէ... ես ինքնին անպիտան։

[3790] Ոմանք. Եղբարք եթէ տգ՛՛... ամենեքեան ընդ ամպովս էին... ընդ ծովս անցին։

[3791] Ոմանք. Ամենեքեան զնոյն հոգեւոր կերա՛՛... զնոյն հոգեւոր ըմպ՛՛։

[3792] Ոմանք. Ինքն էր Քրիստոս։

[3793] Ոմանք. Որպէս եւ նոքայն ցան՛՛։

[3794] Բազումք. Եւ մի՛ կռապարիշտք լինել։ Օրինակ մի. Նստան ժողովուրդն. յուտել եւ յըմպել։

[3795] Ոմանք. ՚Ի նոցանէն փորձեցին։

[3796] Ոմանք. Յաւիտեանց եհաս։

[3797] Օրինակ մի. Որ կամիցի հաստատուն կեալ, զգոյշ լինիցի։

[3798] Ոմանք. ՚Ի վերայ ձեր ոչ է եկեալ. բայց ՚ի մարդկանէ... զկարն ձեր... եւ զելս, զի համ՛՛։

[3799] Օրինակ մի. Սիրելիք փախերուք ՚ի պոռնկութենէ։

[3800] Ոմանք. ԶԻսրայէլ ըստ մարմնոյն... հաղորդ են սե՛՛։

[3801] Ոմանք. Ասեմ թէ զոհեալն ի՛՛... եւ կամ թէ կուռքդ իսկ։

[3802] Ոմանք. Այլ զոր զոհեն հե՛՛։

[3803] Ոմանք. Եւ ՚ի սեղանոյն դի՛՛։

[3804] Ոմանք. Իցեմք մեք քան զնա։

[3805] Ոմանք. Յօգուտ է։ Օրինակ մի. Ամենայն ինչ օգտէ։

[3806] Ոմանք. Մի՛ ոք զանձն եւ եթ խնդրիցէ։ Յօրինակին պակասէր. Այլ եւ զընկերին։

[3807] Այլք. Կերայք՝ եւ մի՛ խտրէք վասն խղ՛՛։

[3808] Բազումք. Եթէ ոք կոչէ զձեզ։ Ոմանք. Առաջի դնիցէ. կամ՝ դնիցեն։ Ուր Ոսկան. առաջի ձեր դնիցի։

[3809] Ոմանք. Ապա եթէ ոք ասիցէ ցձեզ եթէ։

[3810] Ոսկան. Յայլոց խղճէ մտ՛՛։

[3811] Ոմանք. Ընդէր հայհոյիցին։

[3812] Ոմանք. Եթէ ուտիցէք եւ ըմպիցէք։ Ոսկան. Եթէ զինչ եւ առնիցէք, զամենայն ինչ։

[3813] Ոմանք. Լինիջիք, եւ եկեղեց՛՛։

[3814] Ոմանք. Նմանո՛ղք եղերուք ինձ։

[3815] Օրինակ մի. Գովեմ զձեզ Կորնթացիք. զի։ Ոմանք. Զաւանդութիւնն ունիցիք։

[3816] Ոմանք. Թէ առն ամենայնի։

[3817] Ոմանք. Յաղօթս կացցէ... ծածուկ ունիցի։

[3818] Ոմանք. Եւ կամ մարգա՛՛... բացաւ գլխաւ... զգլուխ իւր։ Օրինակ մի. Զի այնպէս համարեալ է։

[3819] Ոմանք. Զի թէ ոչ սքաւղեսցի կինն... ապա եթէ անպա՛՛։

[3820] Ոմանք յաւելուն. Ծածկել զգլուխ իւր... առն իւրոյ է։

[3821] Ոմանք. Քանզի եւ ոչ հաս՛՛։

[3822] Ոմանք. Բայց կին ոչ առանց։

[3823] Ոմանք. Ամենայնն յԱստուծոյ։

[3824] Ոմանք. Տո՛ւք զիրաւն։

[3825] Ոմանք. Ուսուցանիցէ զձեզ։

[3826] Ոմանք. Բայց կինն եթէ։

[3827] Ոմանք. Ապա եթէ կամի ոք։

[3828] Ոմանք. Ժողովիք յեկեղեցին։

[3829] Ոմանք. Զի որ ընտիրքն են ՚ի։ Յայս համար ոմանք ՚ի լուս՛՛. նշանակեն. Ատտիկացի. կամ՝ Ատտիկոսի էր կանոնս։

[3830] Ոմանք. Ոչ է տունն Տեառն։

[3831] Բազումք. Ուտելոյ կամ ըմպելոյ։ Ոմանք. Զեկեղեցեաւն Աստուծոյ արհամարհիցէք... զինչ ասացից ձեզ։

[3832] Ոսկան յաւելու. Եւ ասէ. Առէ՛ք եւ կերայք, այս է... որ վասն ձեր բաշխի. զայս ա՛՛։ Ոմանք. Այս է մարմին իմ։

[3833] Ոմանք. Եթէ ըմպիցէք։

[3834] Ոմանք. Եթէ ուտիցէք... կամ զբաժ՛՛... զմահ Տեառն։

[3835] Ոմանք. Որ ուտիցէ զհացս զայս... պարտական լիցի մարմնոյ եւ արեան Տեառն։

[3836] Ոմանք. Դատաստան անձին իւրոյ ու՛՛... եւ ոչ խտրէ։

[3837] Ոմանք. Այնոքիկ են որ ննջեցեալք իսկ են։

[3838] Ոմանք. Ընդ աշխարհիս։

[3839] Օրինակ մի. ՚Ի մի վայր գայցէք յուտել։

[3840] Ոմանք. Հեթանոսք էիք՝ առ կուռսն։

[3841] Օրինակ մի. ՚Ի Հոգի Աստուծոյ խօսի... եւ ոչ ոք ասիցէ Տէր զՅիսուս, եթէ ոչ ՚ի Հոգի Սուրբ։

[3842] Ոմանք. Աջողութեանց են... որ յաջողէ։

[3843] Ոմանք. Շնորհք բժշկութեան նովին։

[3844] Ոմանք. Յաջողութիւնք զօ՛՛... մարգարէութիւնք... ընտրութիւնք հոգւոց, այլում ազգս լեզուաց... թարգմանութիւն լեզ՛՛։

[3845] Ոմանք. Յաջողէ մի եւ։

[3846] Ոսկան. Մի մարմին են։

[3847] Ոմանք. Մեք ամենեքին։

[3848] Աստանօր թէպէտ օրինակս մեր՝ ըստ նախնի եղանակի գրութեան ոմանց, ունէր երկիցս եդեալ. ոչ այնըւ չիցէ, այլ մեք ըստ սովորականին եդաք եւ աստէն՝ այնու։

[3849] Ոմանք. Ամենայն մարմին ակն... ունկնն... լսելիք էր, ո՛ւր էր։

[3850] Ոմանք. ՚Ի նոցանէ ՚ի մարմնին։

[3851] Ոմանք. Ապա եթէ էր... ուր էր մարմինն։

[3852] Ոմանք. Բազում են։

[3853] Ոմանք. Եթէ չես... գլուխ ցոտս, եթէ։

[3854] Ոմանք. Թէ անարգագոյնք են... պարկեշտութիւն ունիցին։

[3855] Ոմանք. Եւ պարկեշտիցն մեր չեն ինչ պիտոյ։

[3856] Ոմանք. Հոգասցեն ան՛՛։

[3857] Ոմանք. Փառաւորի ինչ մի։

[3858] Ոմանք. Մարմին Քրիստոսի էք... անդամոց նորա։

[3859] Ոմանք. Եդ Աստուած յեկե՛՛... զառաքեալսն... շնորհս բժշկութեան։

[3860] Առ Ոսկանայ պակասի. Վարդապետք իցեն, միթէ ամենեքին զօրութիւնք իցեն։

[3861] Ոմանք. ՚Ի լեզուս խօսիցին... թարգմանեսցեն։

[3862] Ոմանք. Նախանձաւոր լերուք, որ լաւ են։

[3863] Ոմանք. Եղէ որպէս պղինձ... կամ որպէս զծնծղայս որ ղաւղանջեն։

[3864] Ոմանք. Մարգարէութիւն... եւ զամենայն գիտութիւնս։

[3865] Ոմանք. Զմարմին իմ յայր՛՛։

[3866] Բազումք. Ոչ ամբարհաւաճէ։

[3867] Ոմանք. Ոչ խնդրէ զիւրն։

[3868] Ոմանք. Ընդ ստուգութեան։

[3869] Ոմանք. Մարգարէութիւն իցեն... լեզուք, լռեսցին, եթէ գիտութիւնք խափանեսցին։

[3870] Ոմանք. Կատարումն։

[3871] Ոմանք. Զտղայութիւնն ՚ի բաց խա՛՛։

[3872] Ոմանք. Այժմ տեսանեմ իբ՛՛։

[3873] Ոմանք. Բայց մնան... քան զնոսա սէր է։

[3874] Ոմանք. Հոգեւորացն առաւել։

[3875] Ոմանք. Խօսի ՚ի խորհուրդս։

[3876] Ոմանք. Շինութիւն եւ խաղաղութիւն եւ սփո՛՛։ Ոսկան. Խօսի ՚ի շինութիւն եւ սփոփ՛՛։

[3877] Ոմանք. Եւ որ խօսի ՚ի լե՛՛... որ մարգարէանայն։ Ոսկան. Իսկ որ մարգարէանայ։

[3878] Ոմանք. Առաւելն զի եւ մարգա՛՛... ՚ի լեզուս խօսիցի. բայց եթէ թարգմանիցէ։

[3879] Ոմանք. Եւ եթէ ընտրութիւն։

[3880] Ոմանք. Արձակիցի փողն, ո՛վ պատրաստիցի։

[3881] Ոմանք. Եւ ոչինչ անձայն է։

[3882] Ոմանք. Որ խօսին. կամ՝ խօսիցիմ ընդ իս խուժ։

[3883] Ոմանք. Քանզի նախանձաւորքդ էք... վասն շինուածոյ։

[3884] Ոմանք. Զի թարգմանեսցէ։

[3885] Ոմանք. Յաղօթս հոգւով։

[3886] Ոմանք. Ապա եթէ ոչ՝ թէ օրհնիցես... ՚ի քում գոհութեանն զամէնն։

[3887] Ոսկան. ԶԱստուծոյ իմոյ վասն ձեր։ Ոմանք. Լեզուաւք խօսել։

[3888] Ոմանք. ՚Ի մէջ եկեղեցւոյ... խրատիցեմք քան բազում բանս լեզուով։

[3889] Ոմանք. Մի՛ լինիք տղայք... կատարեալ լինիցիք։

[3890] Ոմանք. Եւ յօրէնսն գր՛՛... եւ այնպէս ոչ լուի՛՛։ Ոսկան յաւելու. Լուիցեն ինձ ասէ Տէր։

[3891] Ոմանք. Ապա եթէ գայցէ ամենայն եկեղե՛՛... եւ ամենեքեան ՚ի լեզուս... մտանիցէ... տգէտ. թէ զի՞ մո՛՛։

[3892] Ոմանք. Եթէ ամենեքին։

[3893] Ոմանք. Յայտնի լինի... ՚ի վերայ երեսաց իւրոց... եւ խոստովան լինի։

[3894] Ոմանք. Եթէ սաղմոս ունի. թէ վարդա՛՛... ՚ի շինուած լինիցի։

[3895] Ոմանք. Խօսեսցի երկուք, եւ թէ եւս առաւել երեք... թարգմանիցէ։

[3896] Ոմանք. Ապա եթէ չիցէ... լուռ լիցին։

[3897] Ոմանք. Երկուք կամ երեք։

[3898] Ոմանք. Ապա եթէ այլ... նստիցեն։

[3899] Ոմանք. Ամենեքին մի ըստ։

[3900] Ոմանք. Եւ հոգիք իսկ մարգարէիցն մարգարէից հնազանդեսցին։

[3901] Ոմանք. Որպէս եւ յամենայն եկե՛՛։

[3902] Ոմանք. Ապա թէ ուսա՛՛։

[3903] Ոմանք. Եւ կամ թէ առ ձեզ։

[3904] Ոսկան. Իսկ եթէ ոք կամիցի մար՛՛։

[3905] Ոմանք. Ապա եթէ ոք տգի՛՛։ Յօրինակին պակասէր. Ապա՛ թէ ոք տգիտա՛՛։

[3906] Ամենայն ընտիր գրչագիրք համաձայն մերումս ունին՝ Որով ապրեցէքն։ Ոմանք յաւելուն. Աւետարանեցի ձեզ թէ... ՚ի զուր ինչ հաւատայցէք։

[3907] Ոմանք. Ես ընկալայ, եթէ Քրիստոս մեռաւ։

[3908] Ոմանք. Թէ եւ երեւեցաւ... եւ ապա երկոտասանցն։ Ուր Ոսկան ըստ Լատինականին. Եւ ապայ մետասանիցն։

[3909] Ոմանք. Երեւեցաւ ինձ։

[3910] Ոմանք. Եւ շնորհքն նորա։

[3911] Օրինակ մի. Այսպէս քարոզեմք։

[3912] Ոմանք. Ապա թէ Քրիստոս քարոզի եթէ։

[3913] Ոմանք. Ընդունայն եղեն եւ հաւ՛՛։

[3914] Ոմանք. Եւ գտանիմք սուտ... թէ յարոյց... ոչ յառնեն։

[3915] Օրինակ մի. Են եւ հաւատքն ձեր։ Ոմանք. ՚Ի նմին մեղս կայք։

[3916] Ոմանք. Որ ննջեցին ՚ի։

[3917] Ոմանք. Կենօք միայն։ Յայլս պակասի. ՚Ի Քրիստոս, ապա ողորմելի եմք։

[3918] Բազումք. Պտուղ ննջեցելոց։

[3919] Օրինակ մի. Քանզի մարդով յարութեան եղեւ մահ։

[3920] Ոմանք. Ամենեքեան մեռա՛՛... ամենեքեան կենդա՛՛։

[3921] Ոմանք. Քրիստոսեանքն ՚ի գա՛՛։

[3922] Ոմանք. Տայցէ ՚ի ձեռս զթագաւորութիւն... պետութիւնս եւ զզօրութիւնս։

[3923] Ոմանք. Խափանի մահն։

[3924] Ոմանք. Եթէ հնազ՛՛... թէ բայց։

[3925] Ոմանք. Յամենայն յամենայնի։

[3926] Ոմանք. Մեռեալք ոչ յառնեն։

[3927] Օրինակ մի. Զոր ունիմք առաւելապէս ՚ի Քրիստոս Յիսուս։

[3928] Ոսկան. Մեռեալք ոչ յառնէին։ Ոմանք. Վասն մարդոյ գազանամարտիկ լեալ էի։ Յայս բան. Կերիցուք արբ՛՛. ամենայն գրչագիրք համաձայն նշանակեն ՚ի լուս՛՛. Գռեհիկ լակոնացի առասպել, զոր յիշէ եւ Եսայի։

[3929] Իսկ յայս. Ապակենեն զբա՛՛. ՚ի լուս՛՛. մերումս նշանակի. Մենանդրի արագագրի. զոր այլք ոմանք ուղղագոյն եւս ունին. Մենենդրի երգագրի, կամ՝ երգչի խրատ։ Ոմանք. Զբանս քաղցունս։

[3930] Օրինակ մի. Այլ սթափեցարուք արդարութեամբ... զի զգիտութիւնն Աստուծոյ։

[3931] Ոմանք. Թէ ոչ նախ մեռանիցի։

[3932] Ոմանք. Զոր ծնանելոցն։ Բազումք. Այլոց սերմանեաց. եւ ոմանք. սերմանց։

[3933] Ոմանք. Սերմանեացն զիւր մարմինն։

[3934] Ոմանք. Ամենայն մարմին որպէս զնոյն մարմին է... Մարմին ձկանցն. կամ՝ ձկան։

[3935] Առ ոմանս պակասի. Այլ այլ փառք։ Առ Ոսկանայ պակասի. Երկնաւորաց են։

[3936] Ոմանք. Արեգական են։ Ոմանք. Եւ այլ փառք աստե՛՛։

[3937] Ոմանք. Նոյնպէս եւ ՚ի յարութիւն մե՛՛։

[3938] Ոսկան. Որպէս եւ գրեալ է։ Ոմանք. Ադամ ՚ի շունչ կենդանի, երկրորդն Ադամ։

[3939] Ոմանք. Իսկ երկրորդն Տէր։

[3940] Ոմանք. Որպէս եւ հողեղէնն... նոյնպէս եւ երկրաւորքս։

[3941] Ոմանք. Զգեցաք զմարմին հողեղինին. զգեց՛՛։

[3942] Ոմանք. Զարքայութիւն Աստուծոյ։

[3943] Ոմանք. Այլ ոչ ամենեքին նո՛՛։ Ուր Ոսկան եւեթ այսպէս ընթեռնու. Նորոգիցուք։ (52) Յանկարծակի յա՛՛։

[3944] Ոմանք. ՚Ի փողն յետին... եւ մեռեալք յառնիցեն ա՛՛։

[3945] Ոսկան. Եւ ապականացուս զանապակա՛՛։ Ոմանք. Յայնժամ լցցի բանն... մահ ՚ի յաղթութիւն քո. կամ՝ մահ ՚ի յաղթութիւն։

[3946] Ոմանք. Ո՞ւր են դժոխք խայթոց քո։

[3947] Ոմանք. Մեզ յաղթութիւն։

[3948] Ոմանք. Հաստատո՛ւն երուք... ՚ի գործս Տեառն... առաջի Աստուծոյ։

[3949] Օրինակ մի. Եկեղեցւոյն Գաղատաց՛՛... նոյնպէս եւ դուք լինիջիք։

[3950] Ոմանք. Իւրաքանչիւր միաշաբաթիցն... որ ինչ յաջողեսցի։

[3951] Օրինակ մի. Հաշիւք ինչ լինիցին։ Բազումք. Ընտրեցէք թղթովք։ Ուր օրինակ մի. Ընտրեցի թղթովք։

[3952] Ոմանք. Բայց յորժամ շրջեցայց ՚ի Մակեդոնիա։

[3953] Ոմանք. Թէ դէպ լինիցի... մնացից՝ կամ ձմերեցից, զի եւ դուք յղարկիցէք... ուր երթալոց եմ։

[3954] Ոմանք. Քանզի.. զձեզ հարեւանցի տե՛՛։

[3955] Ոմանք. Լինիցիմ յԵփեսոս։ Բազումք. Մինչեւ ցՊենտէկոստէ։

[3956] Ոմանք. Բաց է ինձ։ Ոսկան. Եւ հակառակօղք բազում։

[3957] Ոմանք. Գործեաց՝ որպէս եւ ես։

[3958] Ոմանք. Կամք իմ զի այժմ... յորժամ պարապեսցի։

[3959] Ոմանք. Սիրով լինիցի։ Ուր օրինակ մի. սիրով եղիցի։

[3960] Օրինակ մի. Գիտել զտունն Ստե՛՛. որ են պտուղք Աք՛՛... զանձինս իւրեանց։

[3961] Ոմանք. Եւ ամենայն որ գործակից է եւ վաստա՛՛։

[3962] Օրինակ մի. ՚Ի գալն Ստեփանն... եւ Աքակիոսի։ Ոմանք. Պակասութիւնդ դոքա լցին։

[3963] Ոմանք. Զոգի իմ... ծանիջիք զայդպիսիսդ։

[3964] Ոմանք. Տայ ձեզ ՚ի Տէր... եւ Պրիսկեայ։ Ուր Ոսկան. Տան ձեզ Ակո՛ւիղաս եւ Պրիս՛՛։

[3965] Ոմանք. Ձեզ եղբարք ամենեքեան։

[3966] Ոմանք. Եւ թէ ոչ ոք սիրէ... Մարանաթայ։

[3967] Օրինակ մի. Եւ ընդ սէրն իմ ընդ ամե՛՛։

[3968] ՚Ի վախճանի՝ օրինակ մի. Թուղթ առաջին... եւ Աքակիսսի։ Ուր եւ օրինակ մի. Գրեցաւ յԵփեսոսէ։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ