ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԳՈՐԾՔ ԱՌԱՔԵԼՈՑ

ՂՈՒԿԱՅ ԱՒԵՏԱՐԱՆՉԻ[2078]

1
Գլուխ Ա

Ա 1 Զբանն առաջին զոր արարի վասն ամենայնի ո՛ Թէոփիլէ. զոր սկսաւ Յիսուս առնե՛լ եւ ուսուցանել[2079]. 2 մինչեւ յօրն պատուիրելոյ առաքելոցն ՚ի ձեռն Հոգւոյն Սրբոյ, զորս ընտրեացն, եւ վերացա՛ւ։ 3 Որոց յանդիմա՛ն կացոյց զինքն կենդանի՛ յետ չարչարանացն իւրոց, ՚ի բազում արուեստս յաւուրս քառասուն երեւել նոցա՝ եւ ասել վասն արքայութեանն Աստուծոյ[2080]։ 4 Եւ ՚ի հաղորդել ընդ նոսա հացիւ, պատուէր տայր նոցա՝ յԵրուսաղեմէ մի՛ մեկնել, այլ սպասե՛լ աւետեացն Հօր՝ զոր լուարուքն յինէն[2081]։ 5 Զի Յովհաննէս մկրտեաց ՚ի ջուր. այլ դուք մկրտիցիք ՚ի Հոգի՛ն Սուրբ, ո՛չ յետ բազում ինչ աւուրցս այսոցիկ[2082]։ 6 Եւ նոքա մատուցեալ հարցանէի՛ն զնա՝ եւ ասէին. Տէր՝ եթէ ՚ի ժամանակի՞ աստ յայսմիկ հասուցանելոց իցես զարքայութիւնն Իսրայէլի։ 7 Ասէ ցնոսա. Ո՛չ է ձեզ գիտել զժամս եւ զժամանակս, զոր Հայր եդ յիւրո՛ւմ իշխանութեան[2083]. 8 այլ առջիք զօրութիւն ՚ի հասանել Հոգւոյն Սրբոյ ՚ի վերայ ձեր. եւ եղիջիք ինձ վկայք յԵրուսաղէմ, եւ յամենայն Հրէաստանի՝ եւ ՚ի Սամարիայ, եւ մինչեւ ՚ի ծագս երկրի[2084]։ 9 Եւ զայս իբրեւ ասաց՝ մինչ դեռ հայէին նոքա՝ վերացա՛ւ. եւ ամպն կալա՛ւ զնա յաչաց նոցա։ 10 Եւ մինչդեռ պշուցեալ հայէին ընդ երկինս երթալոյ նորա, եւ ահաւասիկ արք երկու երեւեցան նոցա ՚ի հանդերձս սպիտակս[2085], 11 որք եւ ասացինն. Ա՛րք Գալիլեացիք՝ զի՞ կայք հայեցեալ ընդ երկինս։ Այս Յիսուս՝ որ վերացաւն ՚ի ձէնջ յերկինս, սոյնպէս եկեսցէ՛ զորօրինակ տեսէք զնա երթեալ յերկինս[2086]։

Բ 12 Ապա դարձա՛ն յԵրուսաղէմ յանուանեալ լեռնէն Ձիթենեաց. որ է մե՛րձ յԵրուսաղէմ ըստ շաբաթուն ճանապարհի[2087]։ 13 Եւ իբրեւ մտին, ելին ՚ի վերնատունն ուր վա՛նքն իսկ էին. Պետրոս, եւ Յա՛կովբոս, եւ Յովհաննէս, եւ Անդրէ՛աս, Փիլի՛պպոս, եւ Թո՛վմաս, Բարթողոմէոս, եւ Մատթէ՛ոս, Յա՛կովբոս Ալփեան, եւ Շմաւոն Նախանձայոյզ, եւ Յո՛ւդա Յակովբեան[2088]։ 14 Սոքա ամենեքեան էին հանապազորդեալ միաբան յաղօթս հանդերձ կանամբք, եւ Մարեմաւ մա՛րբն Յիսուսի՝ եւ եղբարբք նորա[2089]։

ա 15 Եւ յաւուրսն յայնոսիկ յարուցեալ Պետրոս ՚ի մէջ եղբարցն՝ ասէ. եւ էր անդ բազմութիւն անուանց իբրեւ հարեւր եւ քսանից[2090]. 16 Ա՛րք եղբարք՝ պարտ էր կատարե՛լ գրոյն. զոր յառաջագոյն ասա՛ց Հոգին Սուրբ ՚ի բերանոյ Դաւթի, վասն Յուդայի՝ որ եղեւ առաջնորդ ունելեա՛ցն Յիսուսի[2091]. 17 զի ՚ի թիւս մեր է՛ր ընդ մեզ, եւ հասեա՛լ էր նմա վիճա՛կ պաշտամանս այսորիկ։ 18 Սա՝ ստացաւ գեաւղ ՚ի վարձուց անիրաւութեան. եւ ուռուցեալ հերձաւ ընդ մէջ՝ եւ հեղա՛ւ ամենայն փոր նորա։ 19 Եւ յայտնի՛ եղեւ ամենեցուն որ բնակեալ են յԵրուսաղէմ. մինչեւ կոչե՛լ գեաւղջն այնմիկ բարբառովն իւրեանց Ակեղդամա. ա՛յսինքն է՝ Գեաւղ արեան[2092]։ 20 Զի գրեա՛լ է ՚ի գիրս Սաղմոսաց. Եղիցի բնակութիւն նորա աւերակ, եւ մի՛ ոք իցէ որ բնակիցէ ՚ի նմա։ Եւ. Զկարգ նորա առցէ ա՛յլ[2093]։ 21 Արդ՝ պա՛րտ է յարանցս յայսցանէ եկելոցս ընդ մեզ յամենայն ժամանակի, յորում մուտ եւ ե՛լ առ մեզ Տէր Յիսուս[2094]. 22 սկսեալ ՚ի մկրտութենէն Յովհաննու մինչեւ յօրն՝ յորում վերացաւ ՚ի մէնջ, վկա՛յ յարութեան նորա ընդ մեզ լինել միում ՚ի սոցանէ[2095]։ 23 Եւ կացուցին երկո՛ւս, զՅովսէփ՝ որում Բարսաբա՛յն կոչէին, որ անուանեցաւն Յուստո՛ս. եւ զՄատաթեա՛յ[2096]. 24 եւ կացեալ յաղօթս՝ ասեն. Դո՛ւ Տէր՝ սրտագէ՛տ ամենայնի՝ յայտնեա՛ զմի ոք զոր ընտրեցեր ՚ի սոցանէ յերկոցունց[2097], 25 առնուլ զվիճակ պաշտամա՛նս այսորիկ՝ եւ զառաքելութեան, յորմէ անկա՛ւ Յուդաս գնալ ՚ի տեղի իւր[2098]։ 26 Եւ ետուն վիճակս նոցա, եւ ելանէր վիճակն Մատաթեա՛յ. եւ համարեցա՛ւ ընդ մետասան առաքեալսն[2099]։ վջ

2
Գլուխ Բ

Գ 1 Եւ ՚ի կատարել աւուրցն Պենտակոստէից, էին ամենեքեան միաբա՛ն ՚ի միասին[2100]։ 2 Եւ եղեւ յանկարծակի հնչի՛ւն յերկնից՝ եկեալ իբրեւ սաստի՛կ հողմոյ. եւ ելի՛ց զամենայն տունն յորում նստէին[2101]։ 3 Եւ երեւեցան նոցա բաժանեալ լեզուք իբրեւ ՚ի հրոյ, եւ նստա՛ւ իւրաքանչիւր ՚ի վերայ նոցա։ 4 Եւ լցա՛ն ամենեքեան Հոգւով Սրբով, եւ սկսան խօսել յա՛յլ լեզուս՝ որպէս եւ Հոգի՛ն տայր բարբառել նոցա[2102]։ 5 Եւ էին յԵրուսաղէմ բնակեալ Հրեայք ա՛րք երկիւղածք, յամենայն ազգաց որ ՚ի ներքոյ երկնից։ 6 Եւ իբրեւ եղեւ բարբառս այս, ե՛կն միաբան բազմութիւնն եւ խռնեցա՛ւ. զի լսէի՛ն յիւրաքանչիւր լեզուս խօսե՛լ նոցա։ 7 Սքանչանային ամենեքեան, եւ զարմանայի՛ն՝ եւ ասէին ընդ միմեանս. Ո՞չ աւասիկ ամենեքեան սոքա որ խօսինս՝ Գալիլեացիք են[2103]. 8 եւ զիա՞րդ լսեմք մեք յիւրաքանչիւր բարբառս մեր՝ յորում ծնեալ եմք[2104]։ 9 Պարթե՛ւք, եւ Մարք, եւ Իլամացիք. եւ որ բնակեալ են ՚ի Միջագետս, ՚ի Հրէաստանի՛, եւ ՚ի Գամիրս, ՚ի Պոնտոս, եւ յԱսիա. 10 ՚ի Փռիւգիա՝ եւ ՚ի Պամփիւլիա, յԵգիպտոս, եւ ՚ի կողմանս Լիբացւոց, որ ընդ Կիւրենացիս, եւ որ ե՛կք Հռոմայեցիք[2105]։ 11 Հրեայք, եւ ե՛կք նոցուն, Կրետացիք, եւ Արաբացիք, լսեմք խօսից նոցա ՚ի մե՛ր լեզուս զմեծամեծս Աստուծոյ[2106]։ 12 Սքանչանայի՛ն ամենեքեան զարմացեալք՝ եւ ասէին ցմիմեանս. Զի՞նչ կամիցի այս լինել։ 13 Եւ կիսոցն ընդ խա՛ղ արկեալ ասէին, եթէ քաղցուալի՛ց իցեն[2107]։ 14 Յարուցեալ Պե՛տրոս հանդերձ մետասանիւքն, ամբա՛րձ զձայն իւր՝ եւ խօսեցա՛ւ ընդ նոսա. Արք Հրեաստանեա՛յք՝ եւ որ բնակեալ էք յԵրուսաղէմ ամենեքեան, այս ձեզ յայտնի՛ լիցի՝ եւ ո՛ւնկն դիք բանից իմոց[2108]. 15 ո՛չ որպէս դուք կարծէ՛ք՝ թէ սոքա արբեա՛լ իցեն. զի դեռ երե՛ք ժամք են աւուրս[2109]։ 16 Այլ ա՛յս է որ ասացաւ ՚ի ձեռն մարգարէին Յովելայ[2110]. 17 եւ եղիցի յետ այսորիկ յաւուրս յետինս՝ ասէ՛ Աստուած, հեղի՛ց յՈգւոյ իմմէ ՚ի վերայ ամենայն մարմնոյ, եւ մարգարեասցին ուստերք ձեր եւ դստերք ձեր. եւ երիտասարդք ձեր տեսի՛լս տեսցեն, եւ ծերք ձեր երազո՛վք յերազեսցին[2111]։ 18 Եւ ՚ի վերայ ծառայից իմոց՝ եւ ՚ի վերայ աղախնանց իմոց՝ յաւուրսն յայնոսիկ հեղի՛ց յՈգւոյ իմմէ, եւ մարգարեասցին[2112]։ 19 Եւ տաց նշանս յերկի՛նս ՚ի վեր, եւ նշա՛նս յերկիր ՚ի խոնարհ, արի՛ւն եւ հուր եւ մրրիկ ծխոյ։ 20 Արեգակն դարձցի ՚ի խաւա՛ր՝ եւ լուսին յարիւն, մինչչեւ՛ եկեալ իցէ օր Տեառն մեծ եւ երեւելի[2113]։ 21 Եւ եղիցի ամենայն որ կարդասցէ զանուն Տեառն՝ կեցցէ՛։ բ 22 Արք Իսրայէլացիք. լուարո՛ւք զբանս զայսոսիկ. զՅիսուս Նազովրացի զայր ցուցեալ յԱստուծոյ ՚ի ձեզ, զօրութեամբ եւ նշանօ՛ք եւ արուեստիւք, զոր արար նովաւ Աստուած ՚ի միջի ձերում. որպէս եւ դո՛ւք իսկ գիտէք[2114] 23 զնա. նկատեալ խորհրդով եւ կանխագիտութեամբն Աստուծոյ, մատնեալ ՚ի ձեռաց անօրինաց՝ բեւեռեալ ՚ի փայտի սպանէք[2115]. 24 զոր Աստուած յարո՛յց լուծեալ զերկունս մահու. քանզի ո՛չ էր հնար ըմբռնել նմա ՚ի նմանէ[2116]։ 25 Դաւի՛թ իսկ ասէ զնմանէ. Յառաջագոյն տեսանէի զՏէր առաջի իմ յամենայն ժամ, զի էր ընդ աջմէ իմմէ, զի մի սասանեցայց[2117]. 26 վասն այսորիկ ուրա՛խ եղեւ սիրտ իմ, եւ ցնծացաւ լեզու իմ. եւ՛ս եւ մարմին իմ բնակեսցէ յուսով։ 27 Զի ո՛չ թողցես զանձն իմ ՚ի դժոխս, եւ ո՛չ տացես Սրբոյ քում տեսանել զապականութիւն։ 28 Ծանուցեր ինձ զճանապարհս կենաց. լցուցեր զիս ուրախութեամբ երեսաց քոց[2118]։ 29 Ա՛րք եղբարք պա՛րտ է համարձակութեամբ ասել ձեզ վասն նահապետին Դաւթի. զի եւ մեռա՛ւ, եւ թաղեցա՛ւ. եւ գերեզման նորա կա՛յ ՚ի միջի մերում մինչեւ ցա՛յսօր[2119]։ 30 Զի մարգարէ՛ էր եւ գիտէր, եթէ երդմա՛մբ երդուաւ նմա Աստուած՝ ՚ի պտղոյ որովայնի նորա նստուցանե՛լ յաթոռ նորա[2120]. 31 յառաջագոյն ծանուցեալ խօսեցաւ վասն յարութեանն Քրիստոսի. զի ո՛չ թողաւ ոգի նորա ՚ի դժոխս, եւ ո՛չ մարմին նորա ետես զապականութիւն[2121]։ 32 Զա՛յս Յիսուս՝ յարո՛յց Աստուած, որում ամենեքին մեք վկայեմք[2122]։ 33 Աջովն Աստուծո՛յ բարձրացեալ, զաւետիս Հոգւոյն Սրբոյ ընկալեալ ՚ի Հօրէ, սփռեա՛ց զայս՝ զոր դուք իսկ եւ տեսանէք, եւ լսէք[2123]։ 34 Զի ո՛չ եթէ Դաւիթ ել յերկինս. ասէ իսկ ինքն. Ասաց Տէր ցՏէր իմ. Նիստ ընդ աջմէ իմմէ[2124]՝ 35 մինչեւ եդից զթշնամիս քո պատուանդան ոտից քոց։ 36 Արդ՝ ճշմարտիւ գիտասցէ՛ ամենայն տունդ Իսրայէլի, զի եւ Տէր զնա՝ եւ Օծեալ Աստուա՛ծ արար. զա՛յն Յիսուս՝ զոր դո՛ւքն խաչեցէք[2125]։ 37 Եւ լուեալ զայս՝ զղջացա՛ն ՚ի սիրտս իւրեանց. եւ ասեն ցՊե՛տրոս եւ ցա՛յլ առաքեալսն. Զի՞նչ գործեսցուք ա՛րք եղբարք։ 38 Ասէ ցնոսա Պե՛տրոս. Ապաշաւեցէ՛ք, եւ մկրտեսցի՛ իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ յանուն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի ՚ի թողութիւն մեղաց, եւ ընկալջի՛ք զաւետիս Հոգւոյն Սրբոյ[2126]։ 39 Զի ձե՛զ են աւետիքս եւ որդւոց ձերոց, եւ ամենայն հեռաւորաց զորս կոչեսցէ Տէր Աստուած մեր[2127]։ 40 Եւ այլովք բանիւք բազմօք վկայութիւն դնէր, եւ մխիթարէր զնոսա՝ եւ ասէր. Ապրեցարո՛ւք յազգէ աստի խոտորելոյ յայսմանէ[2128]։ 41 Ոմանք յօժարութեա՛մբ ընկալեալ զբան նորա մկրտեցա՛ն. եւ յաւելան յաւուր յայնմիկ հոգիք իբրեւ երե՛ք հազարք[2129]։ գ 42 Եւ էին հանապազորդեա՛լք վարդապետութեան առաքելոցն, եւ հաղորդութեան եւ բեկանելոյ հացի՛ն եւ աղօթից։ 43 Եւ լինէր ամենայն անձին ա՛հ եւ երկեւղ, եւ բազո՛ւմ նշանք եւ արուեստք ՚ի ձեռս առաքելոցն գործէին[2130]։ 44 Ամենայն հաւատացեալքն էին ՚ի միասի՛ն, եւ ունէին զամենայն ինչս հասարակա՛ց[2131]։ 45 Եւ զստացուածս եւ զինչս վաճառէին, եւ բաշխէի՛ն զայն ամենեցուն ում զիարդ պիտո՛յ ինչ լինէր։ 46 Հանապազօր կանխեա՛լ միաբանութեամբ ՚ի տաճարն. եւ առտնին բեկանէի՛ն զհացն, եւ առնուին կերակուր ուրախութեա՛մբ, եւ միամտութեամբ սրտի[2132] 47 օրհնէին զԱստուած. եւ ունէին շնո՛րհս առ ամենայն ժողովուրդն. եւ Տէր յաւելո՛յր ՚ի փրկեալսն հանապազօր ՚ի նոյն։

3
Գլուխ Գ

Դ 1 Պե՛տրոս եւ Յովհաննէս ելանէին ՚ի տաճարն յիններո՛րդ ժամու աղօթիցն[2133]։ 2 Եւ էր այր մի կա՛ղ յորովայնէ մօր իւրոյ, զոր բարձեալ դնէին հանապազօր առ դրա՛ն տաճարին՝ որ կոչէր Գեղեցիկ. խնդրել ողորմութիւն յայնցանէ որ մտանէին ՚ի տաճարն[2134]։ 3 Որոյ տեսեալ զՊե՛տրոս եւ զՅովհաննէս զի մտանէին ՚ի տաճարն, աղաչէր ողորմութի՛ւն առնուլ։ 4 Հայեցաւ ՚ի նա Պե՛տրոս Յովհաննո՛ւ հանդերձ, եւ ասէ. Հայեա՛ց ՚ի մեզ։ 5 Նա դարձաւ ՚ի նոսա, եւ ակն ունէր առնուլ ի՛նչ ՚ի նոցանէ[2135]։ 6 Եւ ասէ Պետրոս. Արծաթ եւ ոսկի ո՛չ ունիմ. բայց զոր ունիմս զայս տա՛ց քեզ. յանուն Յիսուսի Քրիստոսի Նազովրեցւոյ՝ արի՛ եւ գնա[2136]։ 7 Եւ կալեալ զաջոյ ձեռանէ նորա յարոյց զնա։ Եւ անդէն հաստատեցա՛ն բարձք նորա՝ եւ սրունք[2137]։ 8 Իվեր վազեաց եւ սկսաւ գնա՛լ. եւ եմո՛ւտ ընդ նոսա ՚ի տաճարն. գնայր եւ վազվազէր, եւ օրհնէր զԱստուած[2138]։ 9 Եւ ետես ամենայն ժողովուրդն զնա, զի գնայր եւ օրհնէր զԱստուած. 10 եւ գիտէին զնա զի սա՛ էր, որ նստէր վասն ողորմութեան առ Գեղեցիկ դրան տաճարին. եւ լցան զարմանալեօք ՚ի վերայ նշանին որ եղեւ։ 11 Եւ մինչդեռ նա ունէր զՊե՛տրոս եւ զՅովհաննէս, ընթացա՛ւ ամենայն ժողովուրդն առ նոսա ՚ի սրահն՝ որ կոչէր Սաղովմոնի՝ զարմացեա՛լք[2139]։ 12 Իբրեւ ետես Պետրոս՝ պատասխանի ետ ժողովրդեանն եւ ասէ. Արք Իսրայէլացիք՝ զի՞ զարմացեալ էք ՚ի վերայ այսորիկ, կամ ընդ մեզ զի՞ էք պշուցեալ, իբրու թէ անձի՛ն զօրութեամբ ինչ՝ կամ քաջութեամբ արարեալ իցէ զգնալդ դմա[2140]։ 13 Աստուած Աբրահամու, եւ Աստուած Սահակայ, եւ Աստուած Յակովբայ, Աստուած հարցն մերոց փառաւորեա՛ց զՈրդի իւր զՅիսուս, զոր դուքն մատնեցէք՝ եւ ուրացարուք առաջի Պոնտացւոյ Պիղատոսի, ՚ի դատելն նորա արձակել[2141]։ 14 Եւ դուք զՍուրբն եւ զԱրդարն ուրացարուք, եւ խնդրեցէք այր մի մահապարտ շնորհել ձեզ[2142]։ 15 Եւ զԱռաջնորդ կենացն սպանէ՛ք, զոր Աստուած յարոյց ՚ի մեռելոց. որում մե՛ք իսկ վկայեմք[2143]։ 16 Եւ հաւատովք անուա՛ն նորա զսա զոր տեսանէ՛քս եւ գիտէք, հաստատեա՛ց անո՛ւն նորա. եւ հաւատքն որ նովաւ՝ ետուն դմա զառողջութիւնս զայս՝ յանդիման ձեր ամենեցուն[2144]։ 17 Եւ արդ՝ եղբարք գիտեմ զի անգիտութեա՛մբ արարէք՝ որպէս եւ իշխա՛նքն ձեր[2145]։ 18 Այլ Աստուած՝ որպէս յառաջագո՛յն պատմեաց ՚ի բերանոյ ամենայն մարգարէից՝ զչարչարելն Քրիստոսի իւրոյ, նո՛յնպէս եւ կատարեաց[2146]։ 19 Արդ՝ ապաշաւեցէք եւ դարձարո՛ւք ՚ի ջնջել զմեղս ձեր. 20 որպէս զի եկեսցեն ժամանակք հանգստեա՛ն յերեսաց Տեառն. եւ առաքեսցէ զյառաջագո՛յն նկատեալն ձեզ՝ զՅիսուս Քրիստոս[2147]։ 21 Զոր պա՛րտ է երկնի՛ց ընդունել՝ մինչեւ ՚ի ժամանակս ամենեցուն հաստատելոյ. զորոց խօսեցա՛ւ Աստուած ՚ի բերանոյ սրբոց իւրոց մարգարէից[2148]։ դ 22 Մովսէս ասաց ցհա՛րսն մեր, թէ մարգարէ՛ յարուսցէ ձեզ Տէր Աստուած ձեր յեղբարց ձերոց իբրեւ զիս, նմա՛ լուիջիք՝ ըստ ամենայնի՛ որ զինչ եւ խօսեսցի առ ձեզ[2149]։ 23 Եւ եղիցի ամենայն անձն՝ որ ո՛չ լուիցէ մարգարէին այնմիկ, սատակեսցի՛ ՚ի ժողովրդենէն։ 24 Եւ ամենայն մարգարէք որ ՚ի Սամելէ՛ եւ այսր, մարգարէացան եւ պատմեցին զաւուրսս զայսոսիկ[2150]։ 25 Դո՛ւք էք որդիք մարգարէիցն, եւ ուխտին զոր ուխտեա՛ց Աստուած ընդ հարսն մեր, եւ ասէ ցԱբրահամ. ՚Ի զաւակի՛ քում օրհնեսցին ամենայն ազգք երկրի[2151]։ 26 Ձե՛զ նախ յարո՛յց Աստուած զՈրդին իւր, եւ առաքեա՛ց զնա օրհնե՛լ զձեզ, ՚ի դառնա՛լ ձեզ իւրաքանչիւր ՚ի չարեա՛ց ձերոց[2152]։

4
Գլուխ Դ

1 Եւ մինչդեռ խօսէին նոքա ընդ ժողովրդեանն, հասին ՚ի վերայ նոցա քահանայապետք եւ իշխանք տաճարին՝ եւ սադուկեցիքն[2153], 2 զայրագնեա՛լք վասն ուսուցանելոյ նոցա զժողովուրդն, եւ պատմելոյ Յիսուսի՛ւ զյարութիւն մեռելոց։ 3 Մխեցին ՚ի նոսա զձեռս իւրեանց, եւ եդին զնոսա ՚ի բանտի մինչեւ ՚ի վաղիւն, զի էր ընդ երե՛կս։ 4 Իսկ բազումք ՚ի լսողաց բանին հաւատացի՛ն. եւ եղեւ թիւ մարդկան իբրեւ հազարա՛ց հնգից[2154]։ 5 Եւ եղեւ ՚ի վաղիւ անդր ժողովել նոցա զիշխա՛նսն եւ զերիցունսն եւ զդպիրս յԵրուսաղէմ[2155], 6 եւ զԱննա՛ քահանայապետ՝ եւ զԿայիափա, եւ զՅովհա՛ննէս եւ զԱղեքսանդրոս, եւ որք միանգամ էին յազգէ՛ քահանայութեանն[2156]։ 7 Եւ կացուցեալ զնոսա ՚ի մէջ հարցանէին. Որո՞վ զօրութեամբ կամ որո՞վ անուամբ արարէք դուք զայս[2157]։ 8 Յայնժամ Պետրոս լցեալ Հոգւով Սրբով՝ ասէ՛ ցնոսա. Իշխա՛նք ժողովրդեան՝ եւ երիցո՛ւնք Իսրայէլի[2158], 9 թէ արժա՞ն ինչ իցէ դատել զմեզ այսօր վասն երախտեաց առն միոյ տկարի, որով սա՛ բժշկեցաւ[2159]։ 10 Յայտնի՛ լիցի ամենեցուն ձեզ, եւ ամենայն ժողովրդեանդ Իսրայէլի. զի յանուն Յիսուսի Քրիստոսի Նազովրեցւոյ զոր դո՛ւքն խաչեցէք՝ զոր Աստուած յարոյց ՚ի մեռելոց, նովաւ սա՝ կայ աւասիկ առաջի ձեր ողջացեա՛լ։ 11 Նա՛ է վէմն անարգեալ ՚ի ձէնջ շինողաց, որ եղեւ գլուխ անկեան[2160]. 12 եւ չի՛ք այլով իւիք փրկութիւն. զի եւ ո՛չ անուն այլ գոյ ՚ի ներքոյ երկնից տուեալ ՚ի մարդիկ, որով արժա՛ն իցէ կեալ մեզ[2161]։ ե 13 Հայեցեալ ՚ի համարձակութիւնն Պետրոսի՛ եւ Յովհաննու, եւ ՚ի վերայ հասեալք թէ արք տգէտք եւ առա՛նց դպրութեան են, զարմանային. զի ճանաչէին զնոսա թէ ընդ Յիսուսի էին[2162]։ 14 Եւ զայրն եւս տեսանէին զբժշկեալն զի կա՛յր ընդ նոսա. եւ ո՛չինչ կարէին տալ պատասխանի[2163]։ 15 Եւ հրամայեալ նոցա արտաքս քան զատեանն ելանել, խորհեցան ընդ միմեանս[2164], 16 եւ ասեն. Զի՞նչ արասցուք արանցս այսոցիկ. զի երեւելի՛ նշան եղեւ ՚ի ձեռս նոցա. ամենայն իսկ բնակչաց Երուսաղեմի յա՛յտ է, եւ ո՛չ կարեմք ուրանալ[2165]։ 17 Այլ զի մի՛ առաւել ճարակեսցի ՚ի ժողովրդեանն, սպառնասցուք նոցա մի՛ եւս խօսել յանունն յայն, մի՛ ումեք ՚ի մարդկանէ[2166]։ 18 Եւ կոչեցեալ զնոսա պատուիրեցին ամենեւի՛ն մի՛ խօսել, եւ մի՛ եւս ուսուցանել յանունն Յիսուսի[2167]։ 19 Իսկ Պե՛տրոս եւ Յովհա՛ննէս պատասխանի ետուն՝ եւ ասեն ցնոսա. Եթէ արժա՛ն իցէ առաջի Աստուծոյ՝ ձեզ լսել առաւել քան Աստուծոյ, ընտրեցէ՛ք։ 20 Այլ մեք ո՛չ կարեմք զոր տեսաքն եւ լուաք՝ չխօսել։ 21 Նոքա սպառնացեալ արձակեցի՛ն զնոսա, եւ ո՛չինչ գտեալ՝ թէ ո՛րպէս պատուհասեսցեն զնոսա՝ վասն ժողովրդեանն. զի ամենեքեան փառաւո՛ր առնէին զԱստուած վասն իրացն եղելոց[2168]։ 22 Զի ամաց էր այրն աւելի՛ քան զքառասուն, յորոյ վերայ եղեւ նշանս այս բժշկութեան։ 23 Եւ անտի արձակեալ եկին առ իւրեանսն, եւ պատմեցին՝ որչափ ինչ ասացին ցնոսա քահանայապետքն եւ երիցունքն[2169]։ 24 Եւ նոցա լուեալ, ամբարձին զձայնս իւրեանց առ Աստուա՛ծ՝ եւ ասեն. Դո՛ւ Տէր Աստուած՝ որ արարեր զերկինս եւ զերկիր՝ եւ զծով եւ զամենայն որ ՚ի նոսա[2170]. 25 որ ՚ի բերանոյ հօր մերոյ Դաւթի ծառայի քոյ խօսեցար եւ ասացեր, ՚ի ձեռն Հոգւոյն Սրբոյ. Զմէ՛ խռովեցան հեթանոսք՝ եւ ժողովուրդք խորհեցան սնոտիս[2171]. 26 յանդիման եղեն թագաւորք երկրի, եւ իշխանք ժողովեցան ՚ի միասին վասն Տեառն եւ վասն Օծելոյ նորա։ 27 Ժողովեցա՛ն արդարեւ ՚ի քաղաքիս յայսմիկ ՚ի վերայ սրբոյ Որդւո՛յ քոյ Յիսուսի՝ զոր օծերն, Հերովդէս եւ Պոնտոս Պիղա՛տոս՝ ազգօք եւ ժողովրդօք Իսրայէլի[2172], 28 առնել որչափ ձե՛ռն քո եւ կամք յառաջագոյն սահմանեցին լինել։ 29 Եւ արդ Տէր՝ հայեա՛ց ՚ի սպառնալիս նոցա, եւ տո՛ւր ծառայից քոց ամենայն համարձակութեամբ խօսել զբանն քո[2173]. 30 ՚ի ձգել զձեռն քո ՚ի բժշկութիւն, եւ նշանս եւ արուեստս՝ լինել անուամբն սրբոյ Որդւոյ քոյ Յիսուսի[2174]։ 31 Եւ մինչ կային նոքա յաղօթս, շարժեցա՛ւ տեղին յորում էին ժողովեալ, եւ լցա՛ն ամենեքին Հոգւով Սրբով. եւ խօսէի՛ն զբանն Աստուծոյ համարձակութեամբ։

Ե զ 32 Եւ բազմութեան հաւատացելոցն էր սիրտ եւ անձն մի՛. եւ ո՛չ ոք ՚ի նոցանէ ասէր զընչից իւրոց թէ ի՛ւր իցէ. այլ էր նոցա ամենայն ինչ հասարակա՛ց[2175]։ 33 Եւ զօրութեամբ բազմաւ տային վկայութի՛ւն առաքեալքն զյարութեանն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի։ Եւ շնորհք մեծամե՛ծք էին ՚ի վերայ ամենեցուն նոցա[2176]։ 34 Եւ ո՛չ ոք կարօտէր ՚ի նոսա. զի որ միանգամ տեա՛րք էին գեւղից կամ ապարանից՝ վաճառէին, եւ բերէին զգինս վաճառելոցն[2177]՝ 35 դնէի՛ն առ ոտս առաքելոցն. եւ բաշխէի՛ն իւրաքանչիւր՝ որպէս ումեք պիտո՛յ ինչ լինէր[2178]։ 36 Յովսէփ՝ որ կոչեցաւն Բառնաբաս յառաքելո՛ց անտի, որ թարգմանի որդի՛ մխիթարութեան. Ղեւտացի՛ յազգէ, Կիւպրացի՛[2179]. 37 էր նորա գեաւղ մի, եւ վաճառեաց եւ եբեր զգինսն՝ եւ եդ առ ոտս առաքելոցն[2180]։

5
Գլուխ Ե

1 Իսկ ա՛յր ոմն Անանիա՛ անուն, հանդերձ կնաւ իւրով Սափիրաւ, վաճառեաց ագարա՛կ, 2 եւ խորեաց ՚ի գնոց անտի՝ գիտելո՛վ եւ կնոջն. եւ եբեր մասն ինչ՝ ե՛դ առ ոտս առաքելոցն[2181]։ 3 Ասէ Պե՛տրոս. Ա՛նանիա՝ ընդէ՞ր ելից Սատանայ զսիրտ քո՝ ստել քեզ Հոգւոյն Սրբոյ, եւ խորե՛լ ՚ի գնոց գեաւղջն[2182]. 4 ոչ ապաքէն մինչ կայրն քո՛ էր, եւ ՚ի վաճառելն՝ ընդ քո իշխանութեամբ էր. զի՞ է՝ զի եդիր ՚ի սրտի քում զիրս զայս. ո՛չ ստեցեր մարդկան՝ այլ Աստուծոյ[2183]։ 5 Եւ լուեալ Անանիա զբանս զայսոսիկ, անկաւ եւ եհա՛ն զոգի. եւ եղեւ ա՛հ մե՛ծ ՚ի վերայ ամենեցուն որ լուան զայն[2184]։ 6 Յոտն կացին երիտասարդքն՝ եւ ամփոփեցին զնա, եւ տարան թաղեցին։ 7 Եւ եղեւ իբրեւ ժամք երեք անցին, եւ կին նորա ո՛չ գիտէր զինչ եղեալն էր, եմո՛ւտ ՚ի ներքս։ 8 Պատասխանի ետ նմա Պե՛տրոս՝ եւ ասէ ցնա. Ասա՛ դու ինձ՝ թէ ա՛յնչափ գնոց զգեաւղն վաճառեցէք։ Եւ նա ասէ. Այո՛ այնչափ[2185]։ 9 Եւ ասէ ցնա Պետրոս. Զի՞ է՝ զի միաբանեցէք դուք փորձել զՀոգին Տեառն. ահա ոտքն՝ որ թաղեցին զայրն քո ՚ի դրանն, հանցե՛ն եւ զքեզ[2186]։ 10 Եւ անկաւ անդէն առ ոտս նորա՝ եւ եհա՛ն զոգի. մտին երիտասարդքն՝ գտին զնա մեռեալ, եւ հանին թաղեցի՛ն առ առն իւրում[2187]։ 11 Եւ եղեւ երկեւղ մեծ ՚ի վերայ ամենայն եկեղեցւոյն, եւ ՚ի վերայ ամենեցուն որ լուան զայս[2188]։ է 12 Եւ ՚ի ձեռս առաքելոցն լինէին նշա՛նք եւ արուեստք բազումք ՚ի ժողովրդեանն. եւ էին միաբա՛ն ամենեքեան ՚ի սրահին Սողոմոնի[2189]։ 13 Եւ յայլոց անտի ո՛չ ոք իշխէր մերձենալ առ նոսա. այլ յարգէր զնոսա ժողովուրդն[2190]։ 14 Եւ առաւե՛լ եւս յաւելուին հաւատացեալքն ՚ի Տէր, բազմութիւն արանց եւ կանանց. 15 մինչեւ ՚ի հրապարակսն հանել զհիւանդս՝ եւ դնել պատգարակօք եւ մահճօք իւրեանց, զի ընդ անցանելն Պետրոսի՝ գոնէ հովանին նորա հասցէ ումեք ՚ի նոցանէ[2191]։ 16 Եւ ժողովէ՛ր բազմութիւնն շուրջ ՚ի քաղաքաց անտի յԵրուսաղէմ. բերէին զհիւանդս եւ զնեղեալս յայսոց պղծոց, որք եւ բժշկէին ամենեքեան[2192]։ 17 Յարուցեալ քահանայապետն, եւ ամենեքին որ ընդ նմա՝ եւ աղանդ սադուկեցւոց՝ լցա՛ն նախանձու[2193]։ 18 Եւ արկին զձեռս յառաքեալսն, եւ եդին զնոսա հրապարակա՛ւ ՚ի բանտի։

Զ 19 Ապա հրեշտակ Տեառն գիշերի եբա՛ց զդուրս բանտին, եւ հանեալ զնոսա՝ ասէ[2194]. 20 Գնացէք կացէ՛ք ՚ի տաճարին, եւ խօսեցարո՛ւք ընդ ժողովրդեանն զամենայն պատգամս կենացս այսոցիկ։ 21 Եւ իբրեւ լուան, մտի՛ն ընդ առաւօտն ՚ի տաճարն՝ եւ ուսուցանէին։ Եկն քահանայապետն՝ եւ որ ընդ նմա, կոչեցի՛ն միաբան զատեանն, եւ զամենայն ծերակոյտ որդւոցն Իսրայէլի. եւ առաքեցին ՚ի բանտն, ածել զնոսա[2195]։ 22 Եւ իբրեւ եկին սպասաւորքն, ո՛չ գտին զնոսա ՚ի բանտին. դարձեալ անդրէն պատմեցի՛ն, 23 եւ ասեն. թէ զբանտն գտաք փակեա՛լ ամենայն զգուշութեամբն, եւ զպահապանսն զի կային առ դրանն. բացաք՝ եւ ՚ի ներքս զոք ո՛չ գտաք[2196]։ 24 Իբրեւ լուան զբանս զայսոսիկ իշխանք տաճարին եւ քահանայապետքն, հիանայի՛ն վասն նոցա, թէ զի՞նչ արդեւք լինիցի այն[2197]։ 25 Եւ եկն ոմն պատմեաց նոցա, թէ ահա արքն զորս եդիք ՚ի բանտին՝ կա՛ն ՚ի տաճարին, եւ ուսուցանեն զժողովուրդն[2198]։ 26 Յայնժամ երթեալ իշխանքն սպասաւորօքն հանդերձ՝ ածին զնոսա ո՛չ բռնութեամբ. քանզի երկնչէին ՚ի ժողովրդենէն՝ զի մի՛ քարկոծեսցին[2199]։ 27 Եւ ածեալ զնոսա՝ կացուցին յատենի. եհարց զնոսա քահանայապետն[2200], 28 եւ ասէ. Ո՛չ պատուիրելով պատուիրեցաք ձեզ՝ մի՛ ուսուցանել յանունն յայն. եւ արդ աւասիկ լցէք զԵրուսաղէմ ուսմամբդ ձերով, եւ կամիք ածել ՚ի վերայ մեր զարիւն զառն զայնորիկ[2201]։ 29 Պատասխանի ետ Պե՛տրոս եւ առաքեալքն՝ եւ ասեն. Հնազանդել պարտ է Աստուծոյ առաւել քան մարդկան[2202]։ 30 Աստուած հարցն մերոց յարո՛յց զՅիսուս՝ զոր դուքն սպանէք կախեալ զփայտէ։ 31 Զնա Աստուած առաջնորդ եւ փրկիչ բարձրացոյց աջովն իւրով տալ ապաշխարութի՛ւն Իսրայէլի, եւ թողութիւն մեղաց[2203]։ 32 Եւ մեք եմք նորա վկայք բանիցս այսոցիկ, եւ Հոգի՛ն Սուրբ՝ զոր ետ Աստուած հնազանդելոց իւրոց[2204]։ 33 Եւ նոքա իբրեւ լուան, առատանային եւ խորհէին սպանանել զնոսա[2205]։ բա 34 Յարուցեալ ոմն ՚ի մէջ ատենին փարիսացի, որում անուն էր Գամաղիէլ՝ օրէնսուսո՛յց, պատուական ամենայն ժողովրդեանն. հրամայեաց սակաւի՛կ մի զարսն արտա՛քս տանել[2206]։ 35 Եւ ասէ ցնոսա. Ա՛րք Իսրայէլացիք՝ հայեցարո՛ւք ՚ի ձեզ վասն արանցս այսոցի՛կ, զի՞նչ արժան իցէ գործել[2207]։ 36 Յառաջ քան զաւուրս զայսոսիկ յարեաւ Թեւդաս՝ ասե՛լ զանձնէ թէ իցէ՛ ոմն. յոր անկան արք թուով իբրեւ չորեքհարեւր. որ սպանաւ, եւ ամենեքեան որ միաբանեալ էին ընդ նմա՝ քակտեցան՝ եւ եղեն յոչինչ[2208]։ 37 Յետ նորա յարեաւ Յուդաս Գալիլեացի՝ յաւուրս աշխարհագրին. եւ ապստամբեցոյց ժողովուրդ բազում զկնի իւր. եւ նա կորեաւ, եւ ամենեքեան որ ընդ նմայն հաւանեալ էին՝ ցրուեցա՛ն[2209]։ 38 Եւ զարդի՛ս ասեմ ձեզ. ՚Ի բա՛ց կացէք յարանցդ յայդցանէ, եւ թո՛յլ տուք դոցա. զի եթէ ՚ի մարդկանէ իցէ խորհուրդդ այդ կամ գործդ՝ քակտեսցի՛[2210]. 39 ապա թէ յԱստուծոյ է՝ ո՛չ կարէք քակտել զդոսա. գուցէ եւ աստուածամա՛րտք գտանիցիք։ Հաւանեցա՛ն նմա[2211]. 40 եւ կոչեցեալ զառաքեալսն՝ գա՛ն հարին, եւ պատուիրեցին՝ մի՛ եւս խօսել յանուն Յիսուսի. եւ արձակեցին զնոսա[2212]։ 41 Եւ նոքա գնացին խնդալով յերեսաց ատենին, զի վասն անուանն արժանի՛ եղեն անարգելոյ[2213]։ 42 Եւ զամենայն օր ՚ի տաճարին եւ առտնին ո՛չ դադարէին աւետարանել եւ ուսուցանել՝ զՅիսուս Քրիստոս[2214]։

6
Գլուխ Զ

Է 1 Եւ յաւուրսն յայնոսիկ ՚ի բազմանալ աշակերտացն՝ եղեւ տրտո՛ւնջ Յունացն առ Հեբրայեցիսն. զի արհամարհեա՛լ լինէին ՚ի պաշտամանն հանապազորդի այրիք նոցա[2215]։ 2 Կոչեցին երկոտասանքն զբազմութիւն աշակերտացն՝ եւ ասեն. Ո՛չ է հաճոյ թողուլ մեզ զբանն Աստուծոյ՝ եւ պաշտել զսեղանն[2216]։ 3 Ընտրեցէ՛ք ե՛ղբարք վկայեալս ՚ի ձէնջ արս եւթն, զորս կացուսցո՛ւք ՚ի վերայ պիտոյիցս այսոցիկ[2217]. 4 եւ մեք՝ աղօթի՛ց եւ պաշտաման եւ բանի՛ն հպատա՛կ լիցուք։ 5 Եւ հաճո՛յ թուեցաւ բանն առաջի ամենայն բազմութեանն. եւ ընտրեցին զՍտեփանոս, այր՝ լի՛ հաւատով՝ եւ Հոգւով Սրբով, եւ զՓիլի՛պպոս, եւ զՊրոքորոն, եւ զՆիկանովրա՛յ, եւ զՏիմովնա՛յ, եւ զՊարմենա՛յ, եւ զՆիկողայո՛ս զեկն Անտիոքացի[2218]. 6 զորս կացուցին առաջի առաքելոցն, եւ աղօթս արարեալ՝ եդին ՚ի վերայ նոցա զձեռս[2219]։ 7 Եւ բա՛նն Աստուծոյ աճէր. եւ բազմանա՛յր թիւ աշակերտելոցն յոյժ յԵրուսաղէմ. եւ բազում ժողովք ՚ի քահանայիցն անսայի՛ն հաւատոցն[2220]։

Ը բբ 8 Ստեփանոս այր՝ լի՛ շնորհօք եւ զօրութեամբ, առնէր արուեստս եւ նշա՛նս մեծամեծս ՚ի ժողովրդեանն։ 9 Յարեան ոմանք ՚ի ժողովրդենէն, որ կոչէր Լիբեացւոց՝ եւ Կիւրենացւոց՝ եւ Աղեքսանդրացւոց՝ եւ որ ՚ի Կիւլիկեցւոց՝ եւ յԱսիայ, վիճե՛լ ընդ Ստեփանոսի[2221]. 10 եւ ո՛չ կարէին զդէմ ունել զիմաստութեանն եւ զհոգւոյն, որով խօսէր[2222]։ 11 Յայնժամ հրապուրեցին ա՛րս ոմանս ասե՛լ զնմանէ, թէ լուաք զդորա խօսել բանս հայհոյութեան ՚ի Մովսէս եւ յԱստուած[2223]։ 12 Եւ խռովեցի՛ն զժողովուրդն եւ զերիցունսն եւ զդպիրսն. եւ հասեալ ՚ի վերայ յափշտակեցի՛ն զնա՝ եւ ածի՛ն յատեանն[2224]։ 13 Եւ կացուցին վկայս սո՛ւտս որ ասէին. Այրս այս ո՛չ դադարէ խօսել բանս հայհոյութեան զտեղւոյն սրբոյ՝ եւ զօրինացն[2225]։ 14 Լուա՛ք ՚ի դմանէ զի ասէր, թէ Յիսուս Նազովրեցի՝ նա՛ քակեսցէ զտեղիս զայս, եւ փոխեսցէ զօրէնսս զոր ետ մեզ Մովսէս[2226]։ 15 Եւ հայեցեալ ՚ի նա ամենեցուն որ նստէին յատենին, տեսի՛ն զերեսս նորա իբրեւ զերեսս հրեշտակի[2227]։

7
Գլուխ Է

1 Ասէ քահանայապետն՝ եթէ արդարեւ՝ այդ ա՞յդպէս իցէ[2228]։ 2 Եւ նա՛ ասէ. Արք եղբարք եւ հարք՝ լուարո՛ւք ինձ։ Աստուած փառաց երեւեցաւ հօր մերում Աբրահամու, մինչդեռ ՚ի Միջագե՛տս էր, մինչչեւ՛ բնակեցուցեալ էր զնա ՚ի Խառան. եւ ասէ ցնա. 3 Ե՛լ յերկրէ քումմէ եւ յազգէ քումմէ, եւ ե՛կ յերկիր՝ զոր ցուցից քեզ[2229]։ 4 Յայնժամ ելեալ յերկրէն Քաղդեացւոց բնակեցա՛ւ ՚ի Խառան. եւ անտի յետ մեռանելոյ հօր նորա, փոխեաց պանդխտեցո՛յց զնա յերկրիս յայսմիկ, յորում դո՛ւք այժմ բնակեալ էք[2230]։ 5 Եւ ո՛չ ետ նմա ժառանգութիւն ՚ի սմա, եւ ո՛չ քայլ մի ոտին. եւ խոստացաւ տալ նմա զսա ՚ի բնակութիւն, եւ զաւակի՛ նորա յետ նորա. եւ մինչ ո՛չ գոյր նորա որդի[2231]. 6 խօսեցաւ Աստուած ա՛յսպէս, թէ եղիցի զաւակ նորա պանդուխտ յօտա՛ր երկիր. եւ ծառայեցուսցե՛ն զնա՝ եւ չարչարեսցեն ամս չորեքհարեւր. 7 եւ զազգն որում ծառայեսցեն՝ դատեցա՛յց ես ասէ Աստուած. եւ յետ այսորիկ ելցեն՝ եւ պաշտեսցե՛ն զիս ՚ի տեղւոջս յայսմիկ։ 8 Եւ ետ նմա ո՛ւխտ թլփատութեան. եւ ապա ծնաւ զԻսահակ, եւ թլփատեաց զնա յաւուր ութերորդի. եւ Իսահակ զՅակո՛վբ, եւ Յակովբ զերկոտասա՛ն նահապետսն[2232]։ 9 Եւ նահապետքն նախանձեա՛լ ընդ Յովսեփայ՝ վաճառեցին յԵգիպտոս. եւ էր Աստուած ընդ նմա[2233]. 10 եւ փրկեաց զնա յամենայն նեղութեանց նորա. եւ ետ նմա շնորհս եւ իմաստութիւն առաջի փարաւոնի արքային Եգիպտացոց. եւ կացոյց զնա իշխա՛ն Եգիպտացւոցն՝ եւ ամենայն տան նորա։ 11 Եւ եկն սո՛վ յամենայն երկիրն Եգիպտոսի, եւ ՚ի Քանան. եւ էր նեղութիւն մեծ. եւ ո՛չ գտանէին կերակուրս հարքն մեր[2234]։ 12 Եւ լուեալ Յակովբայ թէ գտանի՛ կերակուր յԵգիպտոս, առաքեաց զհարսն մեր յառաջագոյն[2235]։ 13 Եւ յերկրորդումն ե՛տ ծանօթս Յովսէփ եղբարց իւրոց. եւ յայտնի՛ եղեւ փարաւոնի ազգն նորա[2236]։ 14 Առաքեաց Յովսէփ եւ կոչեա՛ց զՅակոբ զհայր իւր, եւ զամենայն ազգատոհմն՝ ոգիս եւթանասուն եւ հինգ։ 15 Եւ է՛ջ Յակոբ յԵգիպտոս. եւ վախճանեցա՛ւ ինքն եւ հարքն մեր։ 16 Եւ փոխեցան ՚ի Սիւքէ՛մ, եւ եդան յայրին զոր ստացաւ Աբրահամ գնոց արծաթոյ յորդւոցն Եմովրայ՝ ՚ի Սիւքէմ[2237]։ 17 Իբրեւ մերձեցա՛ւ ժամանակ աւետեացն՝ զոր խոստացաւ Աստուած Աբրահամու, աճեաց ժողովուրդն՝ եւ բազմացա՛ւ յոյժ յԵգիպտոս[2238]. 18 մինչեւ յարեաւ ա՛յլ թագաւոր յԵգիպտոս, որ ո՛չ ճանաչէր զՅովսէփ։ 19 Նա՝ հնարեցա՛ւ ազգին մերում, եւ չարչարեաց զհարսն մեր, առնել ընկեցի՛կ զմանկունս նոցա զի մի՛ ապրեսցին[2239]։ 20 Յորում ժամանակի ծնաւ Մովսէս, եւ էր կայտա՛ռ առաջի Աստուծոյ. որ եւ սնա՛ւ ՚ի տան հօր իւրոյ ամիսս երիս[2240]։ 21 Եւ յընկեցիկն առնել զնա՝ եբարձ զնա դուստրն փարաւոնի, եւ սնոյց զնա ի՛ւր յորդեգիրս[2241]։ 22 Եւ վարժեցա՛ւ Մովսէս ամենայն իմաստութեամբ Եգիպտացւոցն. եւ էր զօրաւո՛ր բանիւք եւ գործովք իւրովք[2242]։ 23 Իբրեւ լցա՛ւ նորա քառասնամեայ ժամանակք, անկաւ ՚ի սիրտ նորա շրջել զեղբարբք իւրովք՝ զորդւովքն Իսրայէլի[2243]։ 24 Եւ տեսեալ զոմն զրկեալ՝ զչարեցա՛ւ, եւ խնդրեա՛ց զվրէժ զրկելոյն՝ սպանեալ զԵգիպտացին[2244]։ 25 Զմտաւ ածէր թէ իմասցին եղբարք նորա, զի Աստուած ՚ի ձեռն նորա՛ տալոց էր զփրկութիւն նոցա. եւ նոքա ո՛չ իմացան[2245]։ 26 Եւ ՚ի վաղիւ անդր երեւեցաւ նոցա մինչդեռ մարտնչէինն, եւ վարեաց զնոսա ՚ի խաղաղութիւն, ասէ. Ա՛րք եղբարք էք, ընդէ՞ր զրկէք զմիմեանս[2246]։ 27 Իսկ որ զրկէր զընկերն՝ մերժեաց զնա, եւ ասէ. Ո՞ կացոյց զքեզ իշխան եւ դատաւոր ՚ի վերայ մեր[2247]։ 28 Մի՞թէ՝ սպանանե՞լ կամիցիս զիս, զոր օրինակ սպաներ երէկ զԵգիպտացին[2248]։ 29 Եւ փախեա՛ւ Մովսէս ՚ի բանիցս յայսցանէ, եւ եղեւ պանդո՛ւխտ յերկրին Մադիամու. ուր ծնաւն երկուս որդիս[2249]։ բգ 30 Եւ ՚ի կատարել ամացն քառասնից, երեւեցա՛ւ նմա յանապատին լերինն Սինայ հրեշտակ Տեառն ՚ի բոց հրոյ մորենւոյն[2250]։ 31 Եւ Մովսիսի տեսեալ՝ զարմացա՛ւ ընդ տեսիլն. եւ ՚ի մատչելն նորա նշմարել, եղեւ ձա՛յն Տեառն՝ եւ ասէ[2251]. 32 Ես եմ Աստուած հարց քոց, Աստուած Աբրահամու՝ եւ Սահակայ՝ եւ Յակովբայ. եւ զահի հարեալ Մովսէս՝ ո՛չ իշխէր հայել[2252]։ 33 Եւ ասէ ցնա Տէր. Լո՛յծ զկօշիկս ոտից քոց, զի տեղիդ յորում դուդ կացեր՝ երկիր սո՛ւրբ է[2253]։ 34 Տեսանելո՛վ տեսի զչարչարանս ժողովրդեան իմոյ որ յԵգիպտոս, եւ լուա՛յ հեծութեան նոցա, եւ իջի փրկե՛լ զնոսա. եւ արդ՝ ե՛կ առաքեցից զքեզ յԵգիպտոս։ 35 Զայն Մովսէս՝ զոր ուրացան եւ ասէին. Ո՞ կացոյց զքեզ իշխան եւ դատաւոր ՚ի վերայ մեր, զնա Աստուած իշխան եւ փրկի՛չ առաքեաց ՚ի ձեռն հրեշտակին, որ երեւեցաւ նմա ՚ի մորենւոջն[2254]։ 36 Նա՛ եհան զնոսա՝ արարեալ նշանս եւ արուեստս յերկրին Եգիպտացւոց, եւ ՚ի Կարմիր ծովուն, եւ յանապատի՝ ամս քառասուն։ 37 Ա՛յս Մովսէս՝ որ ասաց ցորդիսն Իսրայէլի. Մարգարէ՛ ձեզ յարուսցէ Տէր Աստուած յեղբարց ձերոց՝ իբրեւ զիս, նմա՛ լուիջիք[2255]։ 38 Սա է որ եղեւ յեկեղեցւոջն յանապատին ընդ հրեշտակին, որ խօսեցաւ ընդ նմա ՚ի լերինն Սինայ՝ եւ ընդ հարսն մեր. որ ընկալաւ զպատգամս կենդանիս տալ մեզ[2256]։ 39 Որում ո՛չ կամեցան հնազանդ լինել հարքն մեր, այլ մերժեցին եւ դարձա՛ն սրտիւք իւրեանց յԵգիպտոս[2257]։ 40 Եւ ասեն ցԱհարոն. Արա՛ մեզ աստուա՛ծս որ երթայցեն առաջի մեր. զի Մովսէսն այն որ եհան զմեզ յերկրէն Եգիպտացւոց՝ ո՛չ գիտեմք զի՛ եղեւ նմա։ 41 Եւ արարին յաւուրսն յայնոսիկ որթ, եւ մատուցին զո՛հս կռոց, եւ ուրա՛խ լինէին ՚ի գործս ձեռաց իւրեանց[2258]։ 42 Դարձոյց Աստուած՝ եւ մատնեա՛ց զնոսա ՚ի պաշտօն զօրութեան երկնից. որպէս եւ գրեա՛լ է ՚ի գիրս մարգարէից. Միթէ զո՞հս եւ պատարագս մատուցէք ինձ զամս քառասուն յանապատին՝ տո՛ւնդ Իսրայէլի[2259]. 43 եւ առէք զվրանն Մողոքայ, եւ զաստղն աստուածոյն Հռեմփայ, զպատկերսն զոր արարէք երկիր պագանել նոցա. եւ փոխեցից զձեզ յա՛յն կողմն Բաբելացւոց[2260]։ 44 Խորա՛նն վկայութեան էր ընդ հարսն մեր յանապատին. որպէս հրամա՛ն ետ որ խօսէրն ընդ Մովսիսի, առնել զայն ըստ օրինակին զոր ետես։ 45 Զոր եւ ընկալեալ բերէին հարքն մեր հանդերձ Յեսուաւ ՚ի վիճակ ազգացն, զորս մերժեաց Աստուած յերեսաց հարցն մերոց. մինչեւ յաւուրս Դաւթի[2261], 46 որ եգիտ շնո՛րհս առաջի Աստուծոյ, եւ խնդրեաց գտանել զյարկս Աստուծոյ Յակովբայ։ 47 Նա եւ Սողովմոն շինեաց նմա տուն։ 48 Այլ ո՛չ եթէ Բարձրեալն ՚ի ձեռագործ տաճարս բնակէ։ Այլ որպէս մարգարէն ասէ. 49 Երկինք աթո՛ռ իմ են, եւ երկիր պատուանդան ոտից իմոց. որպիսի՞ տուն շինեցէք ինձ՝ ասէ Տէր. կամ զի՞նչ տեղի հանգստեան իմոյ[2262]. 50 ո՞չ ձեռն իմ արար զայս ամենայն[2263]։ 51 Խստապարանոցք եւ անթլփա՛տք սրտիւք եւ ակընջօք, դուք հանապա՛զ Հոգւոյն Սրբոյ հակառակ կայք. որպէս հարքն ձեր, եւ դուք[2264]։ 52 Զո՛ ոք ՚ի մարգարէիցն ո՛չ հալածեցին հարքն ձեր. եւ սպանին զայնոսիկ որ յառաջագոյն պատմեցին վասն գալստեան Արդարոյն. որոյ դուք այժմ մատնիչք եւ սպանօղք եղերուք[2265]. 53 ոյք առէք զօրէնս ՚ի հրամանս հրեշտակաց, եւ ո՛չ պահեցէք։ 54 Եւ լուեալ զայս զայրանայի՛ն ՚ի սիրտս իւրեանց, եւ կրճտէին զատամունս ՚ի վերայ նորա։ 55 Եւ նա էր լի՛ Հոգւով Սրբով. հայեցաւ յերկինս՝ եւ ետե՛ս զփառս Աստուծոյ. եւ զՅիսուս զի կա՛յր ընդ աջմէ Աստուծոյ. եւ ասէ. Ահա տեսանե՛մ զերկինս բացեալ՝ եւ զՈրդի մարդոյ զի կայ ընդ աջմէ Աստուծոյ[2266]։ 56 Աղաղակեա՛լ ՚ի ձայն մեծ, խցի՛ն զականջս իւրեանց, եւ դիմեցին առ հասարակ ՚ի վերայ նորա[2267]։ 57 Եւ հանեալ արտաքոյ քաղաքին՝ քարկոծէի՛ն զնա. եւ վկայքն դնէին զձորձս իւրեանց առ ոտս երիտասարդի միոջ՝ որ կոչէր Սա՛ւուղ[2268]։ 58 Եւ քարկոծ առնէին զՍտեփանոս, որ կարդայր եւ ասէր. Տէ՛ր Յիսուս՝ ընկա՛լ զոգի իմ[2269]։ 59 Եդ ծունր՝ եւ աղաղակեաց ՚ի ձայն բարձր. Տէր, մի՛ համարիր դոցա զայս մեղս։ Եւ զայս իբրեւ ասաց՝ ննջեաց. եւ Սաւղոս էր կամակից սպանման նորա[2270]։

8
Գլուխ Ը

Թ 1 Եւ եղեւ յաւուր յայնմիկ հալածումն մե՛ծ ՚ի վերայ եկեղեցւոյն յԵրուսաղէմ. եւ ամենեքեան ցրուեցա՛ն ՚ի գեաւղս Հրէաստանի եւ ՚ի Սամարիա՝ բա՛ց յառաքելոցն[2271]։ 2 Եւ բարձին զՍտեփանոս արք երկիւղածք, եւ արարին կո՛ծ մեծ ՚ի վերայ նորա։ բդ 3 Բայց Սաւղոս վնասակա՛ր էր եկեղեցւոյն. ՚ի տունս տունս մտանէր, քարշեալ զարս եւ զկանայս՝ մատնէ՛ր ՚ի բանտ[2272]։ 4 Եւ սփռեալքն՝ շրջէին աւետարանէի՛ն զբանն[2273]։ 5 Իսկ Փիլիպպոս իջեալ ՚ի քաղաքն Սամարացւոց՝ քարոզէ՛ր նոցա զՔրիստոս Յիսուս[2274]։ 6 Ո՛ւնկն դնէին ժողովուրդքն բանիցն Փիլիպպոսի միաբան, ՚ի լսել նոցա եւ ՚ի տեսանե՛լ զնշանսն զոր առնէր։ 7 Քանզի բազումք որ ունէին զայսս պիղծս, աղաղակէին ՚ի ձայն մեծ եւ ելանէին[2275]։ 8 Եւ բազում անդամալոյծք եւ կաղք բժշկէին[2276]. 9 եւ եղեւ ուրախութիւն մեծ ՚ի քաղաքին յայնմիկ։

Ժ Այր ոմն Սի՛մովն անուն, յառաջագո՛յն էր ՚ի քաղաքին. մոգէ՛ր եւ ապշեցուցանէր զազգն Սամարացւոց. ասել զանձնէ թէ իցէ մե՛ծ ոմն[2277]։ 10 Յոր հայէին ամենեքեան ՚ի փոքուէ մինչեւ ՚ի մեծամեծս՝ եւ ասէին. Սա՛ է զօրութիւն Աստուծոյ՝ որ կոչի մեծ[2278]։ 11 Հայէին ՚ի նա վասն բազում ժամանակաց մոգութեամբքն ապշեցուցանելո՛յ զնոսա։ 12 Բայց յորժամ հաւատացի՛ն Փիլիպպոսի, որ աւետարանէր վասն արքայութեանն Աստուծոյ, եւ անուանն Յիսուսի Քրիստոսի, մկրտէի՛ն ամենեքեան արք եւ կանայք[2279]։ 13 Այլ եւ ինքն Սիմովն հաւատա՛ց, եւ մկրտեալ կանխէ՛ր առ Փիլիպպոս. տեսեալ զնշանսն եւ զմեծամեծ զօրութիւնսն որ լինէին՝ զարմանա՛յր[2280]։ 14 Իբրեւ լուան որ յԵրուսաղէմ առաքեալքն էին, թէ եւ ՚ի Սամարիա՛յ ընկալան զբանն Աստուծոյ, առաքեցին առ նոսա զՊե՛տրոս եւ զՅովհաննէս. 15 որք իջեալ կացին յաղօթս ՚ի վերայ նոցա, որպէս զի առցե՛ն զՀոգի Սուրբ[2281]. 16 զի ցայնժամ չեւ եւս էր եւ ո՛չ ՚ի վերայ միո՛յ նոցա հասեալ. բայց միայն մկրտեալք էին յանուն Տեառն Յիսուսի[2282]։ 17 Յայնժամ եդին զձեռս ՚ի վերայ նոցա՝ եւ առնուին Հոգի Սուրբ։

ԺԱ 18 Տեսեալ Սիմոնի՝ թէ ձեռն ՚ի վերայ դնելով առաքելոցն՝ տուեա՛լ լինի Հոգի Սուրբ, մատոյց նոցա ինչս՝ եւ ասէ[2283]. 19 Տո՛ւք եւ ինձ զիշխանութիւնս զայս, զի յոյր վերայ դնիցեմ զձեռս՝ առցէ՛ զՀոգի Սուրբ։ Եւ Պե՛տրոս ասէ ցնա[2284]. 20 Արծաթ քո ընդ քեզ լիցի ՚ի կորո՛ւստ, զի զպարգեւսն Աստուծոյ համարեցար ընչիւք ստանալ[2285]։ 21 Ո՛չ գոյ մասն եւ վիճակ ՚ի բանիդ յայդմիկ. քանզի սիրտ քո ո՛չ է ուղիղ առաջի Աստուծոյ[2286]։ 22 Ապաշաւեա՛ դու ՚ի չարեացդ քո յայդցանէ, եւ աղաչեա՛ զՏէր. թերեւս թողութի՛ւն լիցի քեզ ՚ի մեղմեխ խորհրդոց սրտի քոյ[2287]։ 23 Քանզի ՚ի դառնութիւն մաղձի, եւ ՚ի կնճիռն անիրաւութեան տեսանեմ զքեզ։ 24 Պատասխանի ետ Սիմոն եւ ասէ. Աղաչեցէ՛ք դուք վասն իմ զՏէր, զի մի՛ ինչ եկեսցէ ՚ի վերայ իմ՝ յորոց դուքդ ասացէք[2288]։ 25 Եւ նոցա եդեալ վկայութիւն՝ խօսեցան զբանն Աստուծոյ, եւ դարձա՛ն յԵրուսաղէմ. եւ ՚ի բազում ՚ի գեաւղս Սամարացւոցն աւետարանէին[2289]։

ԺԲ բե 26 Հրեշտա՛կ Տեառն խօսեցաւ առ Փիլիպպոս՝ եւ ասէ. Արի՛ եւ գնա դու ՚ի կողմն հարաւոյ՝ ընդ ճանապարհ որ իջանէ յԵրուսաղեմէ ՚ի Գազայ. զի այս է անապա՛տ[2290]։ 27 Եւ յարեաւ գնա՛ց։ Եւ ահաւասիկ այր մի Եթւովպացի ներքինի, հզօր Կանդակա՛յ տիկնոջ Եթւովպացւոց, որ էր ՚ի վերայ ամենա՛յն գանձուց նորա. որ եկեալ էր երկի՛ր պագանել յԵրուսաղէմ[2291]. 28 եւ անդրէն դարձեալ եւ նստեալ ՚ի կառս իւրում, ընթեռնո՛յր զմարգարէն զԵսայի[2292]։ 29 Ասէ Հոգին ցՓիլիպպոս. Մատի՛ր եւ յարեա՛ց ՚ի կառսդ յայդոսիկ[2293]։ 30 Եւ ընթացեալ Փիլիպպոս՝ լսէր զի ընթեռնոյր զԵսայի՛ մարգարէ. եւ ասէ. Գիտիցե՞ս արդեւք զոր ընթեռնուցուսդ[2294]։ 31 Եւ նա ասէ. Զիա՞րդ կարիցեմ, թէ ոչ ոք առաջնորդեսցէ ինձ։ Եւ աղաչեաց զՓիլիպպոս՝ ելանե՛լ նստե՛լ ընդ նմա[2295]։ 32 Եւ գլուխ գրոցն զոր ընթեռնոյր՝ էր ա՛յս. Իբրեւ զոչխա՛ր ՚ի սպանդ վարեցաւ, եւ իբրեւ զորոջ առաջի կտրչի իւրոյ անմռունչ, ա՛յնպէս ո՛չ բանայ զբերան իւր[2296]։ 33 ՚Ի խոնարհութեան նորա դատաստան նորա բարձա՛ւ, եւ զազգատոհմ նորա ո՛ պատմեսցէ. զի բառնան յերկրէ կեանք նորա[2297]։ 34 Պատասխանի ետ ներքինին Փիլիպպոսի, եւ ասէ. Աղաչեմ զքեզ՝ վասն ո՞յր ասէ մարգարէն զայս. վասն ի՞ւր, եթէ վասն այլո՛յ ուրուք։ 35 Եբա՛ց Փիլիպպոս զբերան իւր, եւ սկսեալ ՚ի գրոցս յայսմանէ՝ աւետարանեաց նմա զՅիսուս Քրիստոս[2298]։ 36 Իբրեւ երթային զճանապարհայնն, եկին ՚ի ջո՛ւր ինչ. եւ ասէ ներքինին. Ահաւասիկ ջուր՝ զի՞նչ արգելու զիս ՚ի մկրտելոյ[2299]։ 37 Եւ ասէ ցնա. Եթէ հաւատաս բոլորով սրտիւ քով մա՛րթ է։ Պատասխանի ետ ներքինին եւ ասէ. Հաւատամ՝ եթէ Յիսուս Քրիստոս Որդի Աստուծոյ[2300]։ 38 Եւ հրամայեաց կացուցանել զկառսն. եւ իջին երկոքին ՚ի ջուրն՝ Փիլիպպոս եւ ներքինին, եւ մկրտեա՛ց զնա[2301]։ 39 Եւ իբրեւ ելին ՚ի ջրոյ անտի, Հոգի՛ Սուրբ եկն ՚ի վերայ ներքինւոյն. եւ հրեշտակ Տեառն յափշտակեաց զՓիլիպպոս, եւ ո՛չ եւս ետես զնա ներքինին. եւ գնայր զճանապարհս իւր ուրախութեամբ[2302]։ 40 Բայց Փիլիպպոս գտաւ յԱզովտո՛ս. եւ շրջեալ աւետարանէ՛ր ամենայն քաղաքացն, մինչեւ ՚ի գալ նորա ՚ի Կեսարիայ[2303]։

9
Գլուխ Թ

ԺԳ բզ 1 Իսկ Սաւղոս տակաւին լցեա՛լ սպառնալեօք եւ սպանմամբ աշակերտացն Տեառն, մատուցեալ առ քահանայապետսն[2304]. 2 խնդրեաց ՚ի նոցանէ թո՛ւղթս ՚ի Դամասկոս առ ժողովսն. որպէս թէ զոք գտցէ զա՛յնր ճանապարհաւ՝ արս կամ կանայս, կապեալս ածցէ յԵրուսաղէմ[2305]։ 3 Եւ ընդ երթալն նորա՝ եղեւ մերձենա՛լ ՚ի Դամասկոս. յանկարծակի շուրջ զնովաւ փայլատակեաց լո՛յս յերկնից[2306]։ 4 Եւ անկեալ յերկիր, լուաւ բարբառ՝ որ ասէր ցնա. Սաւո՞ւղ Սաւուղ՝ զի՞ հալածես զիս[2307]։ 5 Եւ ասէ. Ո՞վ ես Տէր։ Եւ նա ասէ. Ես եմ Յիսուս զոր դուն հալածես[2308]. 7 այլ յո՛տն կաց՝ եւ մո՛ւտ ՚ի քաղաք, եւ պատմեսցի՛ քեզ՝ զինչ քեզ պա՛րտ իցէ առնել։ Իսկ արքն որ ընդ նմայն երթային, կային անշըշո՛ւնջ. զձայնն միայն լսէին, բայց տեսանէին եւ ո՛չ ինչ[2309]։ 8 Յարեաւ Սաւղոս յերկրէ անտի, եւ աչօք բացօք ո՛չ զոք տեսանէր. զձեռանէ նորա առեալ մուծի՛ն ՚ի Դամասկոս[2310]։ 9 Եւ էր անդ աւուրս երիս եւ ո՛չ տեսանէր. եւ ո՛չ եկեր եւ ո՛չ արբ։ 10 Եւ էր ոմն աշակերտ ՚ի Դամասկոս՝ Անանիա՛յ անուն. ասէ ցնա Տէր ՚ի տեսլեան. Անանիա՛յ։ Եւ նա ասէ. Ահա՛ւասիկ եմ Տէր[2311]։ 11 Եւ ասէ ցնա Տէր. Յո՛տն կաց եւ գնա՛ ընդ փողոցն՝ որ կոչի Ուղիղ, եւ խնդրեսցես յապարանս Յուդայ՝ Սաւղոս անուն զՏարսոնացի, զի կա՛յ դեռ յաղօթս[2312]։ 12 Եւ ետես ՚ի տեսլեան այր մի Անանիայ անուն, մտեալ եւ եդեալ ՚ի վերայ նորա զձեռն, որպէս զի տեսցէ՛[2313]։ 13 Պատասխանի ետ Անանիա. Տէր՝ լուա՛յ ՚ի բազմաց վասն առնն այնորիկ՝ որչափ արար չարիս սրբոց քոց յԵրուսաղէմ[2314]. 14 եւ աստ ունի՛ իշխանութիւն ՚ի քահանայապետիցն, կապել զամենեսեան որ կարդան զանուն քո։ 15 Ասէ ցնա Տէր. Ե՛րթ դու, զի անօթ ընտրութեան է ինձ նա, կրե՛լ զանուն իմ առաջի հեթանոսաց՝ եւ թագաւորաց՝ եւ որդւոցն Իսրայէլի[2315]։ 16 Քանզի ե՛ս իսկ ցուցի նմա՝ որչափ պա՛րտ իցէ նմա չարչարել վասն անուան իմոյ[2316]։ 17 Եւ գնաց Անանիայ եւ եմո՛ւտ յապարանսն. եւ եդեալ ՚ի վերայ նորա ձեռս, եւ ասէ. Սաւո՛ւղ եղբայր՝ ՚ի վե՛ր հայեաց, Տէ՛ր առաքեաց զիս, Յիսո՛ւս որ երեւեցաւն քեզ ՚ի ճանապարհին յորում գայիրն. որպէս զի տեսցես, եւ լցցի՛ս Հոգւով Սրբով[2317]։ 18 Եւ վաղվաղակի անկա՛ն յաչաց նորա իբրեւ կեղեւանք. ետես, եւ յարեաւ մկրտեցա՛ւ[2318]. 19 եւ առեալ կերակուր զօրացա՛ւ։ Եւ եղեւ ՚ի Դամասկոս ընդ աշակերտսն աւո՛ւրս ինչ[2319]։ 20 Եւ վաղվաղակի ՚ի ժողովուրդսն քարոզեաց զՅիսուս, թէ սա՛ է Որդին Աստուծոյ[2320]։ 21 Զարմացեա՛լ էին ամենեքեան, որ լսէին, եւ ասէին. Ո՞չ սա էր որ աւա՛րն հարկանէր յԵրուսաղէմ զայնոսիկ որ կարդային զանուն Յիսուսի. եւ այսր նմին իրի եկեալ էր, զի կապեալս զսոսա տարցի առ քահանայապետսն[2321]։ 22 Այլ Սաւղոս առաւե՛լ եւս զօրանայր՝ եւ յաղթահարէ՛ր զՀրեայսն, որ բնակեալ էին ՚ի Դամասկոս. եւ խելամտեցուցանէ՛ր թէ սա՛ է Քրիստոսն[2322]։ 23 Իբրեւ կատարէին աւուրք բազումք, խորհեցան Հրեայքն սպանանե՛լ զնա։ 24 Յայտնեցա՛ւ Սաւղոսի նենգութիւնն նոցա. քանզի պահէին զդրունսն ՚ի տուէ եւ ՚ի գիշերի, որպէս զի սպանցեն զնա։ 25 Եւ առեալ զնա աշակերտացն ՚ի գիշերի՝ ընդ պարիսպն կախեալ իջուցին վանդակաւ։ 26 Իբրեւ եկն Սաւղոս յԵրուսաղէմ, ընդելանէր յարե՛լ յաշակերտսն. եւ ամենեքեան երկնչէի՛ն ՚ի նմանէ, չհաւատայի՛ն թէ իցէ աշակերտ[2323]։ 27 Բայց Բառնաբայ առեալ զնա ա՛ծ առ առաքեալսն. եւ պատմեա՛ց նոցա՝ ո՛րպէս ՚ի ճանապարհին ետես զՏէր, եւ զի խօսեցա՛ւ ընդ նմա. եւ զի ՚ի Դամասկոս համարձակեցա՛ւ յանուն Յիսուսի[2324]։ 28 Եւ էր ընդ նոսա մտանել եւ ելանե՛լ յԵրուսաղէմ, համարձակեալ յանուն Տեառն[2325]. 29 խօսէր եւ վիճէ՛ր ընդ Յոյնսն. եւ նոքա խոկային սպանանե՛լ զնա։ 30 Եւ իմացեալ եղբարց՝ իջուցին զնա ՚ի Կեսարիա, եւ առաքեցի՛ն զնա ՚ի Տարսոն։ 31 Բայց եկեղեցին ընդ ամենայն Հրէաստան՝ եւ ՚ի Սամարիայ եւ ՚ի Գալիլեա ունէր խաղաղութիւն, շինեալ եւ երթեա՛լ զհետ երկիւղի Տեառն. եւ մխիթարութեամբ Հոգւոյն Սրբոյ բազմանա՛յր[2326]։

ԺԴ բէ 32 Եւ եղեւ ՚ի շրջե՛լն Պետրոսի առ ամենեքումբք, իջանել նմա եւ առ սուրբսն՝ որ բնակեալ էին ՚ի Լիւդիա[2327]։ 33 Եւ եգիտ անդ ա՛յր մի, որում անուն էր Էնեայ, ութեմեան դնէր ՚ի մահիճս անդամալոյծ[2328]։ 34 Եւ ասէ ցնա Պե՛տրոս. Էնեա՛յ՝ բժշկէ՛ զքեզ Տէր Յիսուս Քրիստոս, արի՛ եւ քեզէ՛ն թօթափեա՛ զանկողինս քո։ Եւ վաղվաղակի յարեա՛ւ[2329]։ 35 Եւ տեսի՛ն զնա ամենեքեան որ բնակեալ էին ՚ի Լիդիայ, եւ ՚ի Սարովնայ, որք եւ դարձան իսկ ՚ի Տէր[2330]։ 36 Եւ ՚ի Յոպպէ էր կի՛ն ոմն աշակերտեալ՝ անուն Տաբիթայ, որ անուանեալ կոչի Այծեմնիկ. սա էր լի՛ գործովք բարեօք եւ ողորմութեա՛մբք զոր առնէր[2331]։ 37 Եւ եղեւ յաւուրսն յայնոսիկ հիւանդանալ նմա եւ մեռանե՛լ. լուացի՛ն զնա՝ եւ եդին ՚ի դստիկոնի՛ անդ. 38 եւ մե՛րձ էր Լիւդիայ ՚ի Յոպպէ. աշակերտացն լուեալ եթէ Պետրոս ա՛նդ է, առաքեցին երկուս արս առ նա, աղաչել՝ զի մի՛ դանդաղեսցի գալ առ նոսա[2332]։ 39 Եւ յարուցեալ Պետրոս ե՛կն ընդ նոսա. զոր իբրեւ եկն՝ հանի՛ն ՚ի վերնատունն, եւ կացի՛ն շուրջ զնովաւ այրիքն ամենայն. լայի՛ն եւ ցուցանէի՛ն զձորձս եւ զհանդերձս, որչափ առնէր նոցա Այծեմնիկն[2333]։ 40 Եւ հանեալ արտաքս զամենեսեան Պետրոսի, ե՛դ ծունր՝ եկաց յաղօ՛թս. եւ դարձաւ ՚ի մարմինն՝ եւ ասէ. Տա՛բիթայ արի կա՛ց յանուն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի։ Եւ նա եբա՛ց զաչս իւր, եւ տեսեալ զՊետրոս՝ նստա՛ւ կանգուն[2334]։ 41 Ձեռն ետ նմա՝ եւ յարո՛յց զնա. կոչեաց զսուրբսն եւ զայրիսն, առաջի՛ կացոյց զնա կենդանի՛[2335]։ 42 Եւ յայտնի՛ եղեւ ընդ ամենայն Յոպպէ. եւ հաւատացին բազումք ՚ի Տէր[2336]։ 43 Եւ եղեւ աւուրս բազո՛ւմս լինել նմա ՚ի Յոպպէ՝ առ ումե՛մն Սիմովնի խաղախորդի։

10
Գլուխ Ժ

ԺԵ գա 1 Այր մի էր ՚ի Կեսարիայ՝ անուն Կոռնէ՛լիոս. հարիւրապետ, ՚ի գնդէ որ կոչէր Իտալիացի՛[2337]. 2 բարեպաշտօ՛ն եւ երկիւղա՛ծ յԱստուծոյ ամենայն տամբ իւրով. առնէր ողորմութիւնս բազումս ՚ի ժողովրդեանն. եւ յաղօթս կայր առ Աստուած յամենայն ժամ[2338]։ 3 Ետես ՚ի տեսլեան յայտնապէ՛ս զիններո՛րդ ժամու աւուրն, զհրեշտակ Աստուծոյ զի մտանէր առ նա՝ եւ ասէր ցնա. Կոռնէ՛լիէ[2339]։ 4 Եւ նա հայեցեալ ընդ նա՝ զարհուրեցա՛ւ. եւ ասէ. Զի՞ է Տէր։ Եւ ասէ ցնա. Աղօթք քո՝ եւ ողորմութիւնք քո ելի՛ն յիշատակաւ առաջի Աստուծոյ[2340]։ 5 Եւ արդ յղեա՛ արս ՚ի Յոպպէ՝ եւ կոչեա՛ զՍիմոն զոմն՝ որ կոչի Պետրոս[2341]. 6 նա մտեա՛լ է առ Սիմոնի ումեմն խաղախորդի, որոյ է՛ տունն մերձ ՚ի ծով[2342]։ 7 Եւ իբրեւ գնաց հրեշտակն որ խօսէր ընդ նմա, կոչեաց երկուս ՚ի ծառայիցն, եւ զինուո՛ր մի բարեպաշտօն ՚ի սպասաւորացն իւրոց[2343], 8 եւ պատմեալ նոցա զամենայն՝ առաքեաց զնոսա ՚ի Յոպպէ։ 9 Եւ ՚ի վաղիւ անդր ՚ի ճանապարհ անկանել նոցա՝ եւ մօ՛տ ՚ի քաղաքն լինել, ե՛լ Պետրոս ՚ի տանիսն կալ յաղօթս զվեցերո՛րդ ժամուն[2344]. 10 քաղցեաւ, եւ կամէր ճաշակե՛լ։ Եւ ՚ի պատրաստելն նոցա՝ եղեւ ՚ի վերայ նորա զարմացո՛ւմն։ 11 Եւ տեսանէ զերկինս բացեալ. եւ զչորեցունց տըտնոց կախեալ անօ՛թ ինչ իբրեւ կտաւո՛յ մեծի իջեալ նստեալ ՚ի վերայ երկրի[2345]. 12 յորում է՛ր ամենայն չորքոտանիք, եւ սողունք երկրի, եւ թռչունք երկնից[2346]։ 13 Եւ եղեւ ձայն առ նա յերկնից. Արի Պե՛տրոս՝ զե՛ն եւ կե՛ր[2347]։ 14 Եւ Պե՛տրոս ասէ. Քա՛ւ լիցի Տէր, զի ո՛չ երբէք կերայ խառնակ ինչ եւ անսուրբ։ 15 Ձա՛յն եղեւ առ նա կրկին անգամ. Զոր Աստուած սրբեաց՝ դու մի՛ պղծեր[2348]։ 16 Այս եղեւ երկիցս, եւ վերացա՛ւ անօթն յերկինս[2349]։ 17 Եւ մինչդեռ զարմացեալ էր ընդ միտս Պետրոս՝ թէ զի՞նչ իցէ տեսիլն զոր ետես. ահա՛ արքն առաքեալք ՚ի Կոռնելեայ՝ հարցին զապարանիցն Սիմոնի, կացին առ դրանն[2350], 18 կոչեցի՛ն եւ հարցանէին, եթէ Սիմոն՝ որ կոչի Պե՛տրոս՝ ա՛ստ մտեալ իցէ[2351]։ 19 Եւ մինչդեռ Պետրոս զմտաւ ածէր վասն տեսլեանն, ասէ Հոգին ցնա. Ահաւասիկ ա՛րք ոմանք խնդրեն զքեզ[2352]։ 20 Այլ արի՛ է՛ջ՝ եւ ե՛րթ ընդ նոսա առանց իրիք խղճելոյ, զի ե՛ս առաքեցի զնոսա[2353]։ 21 Եւ իբրեւ էջ Պետրոս առ նոսա, ասէ. Ահաւասիկ ե՛ս եմ զոր խնդրէքն. զի՞նչ իրք են՝ վասն որոյ եկիքդ։ 22 Եւ նոքա ասեն. Կոռնելիոս հարիւրապետ՝ այր արդարեւ երկիւղա՛ծ յԱստուծոյ, վկայեա՛լ յամենայն ազգէն Հրէից. հրաման առեալ ՚ի հրեշտակէ՛ սրբոյ՝ կոչել զքեզ ՚ի տուն իւր՝ եւ լսե՛լ բանս ՚ի քէն[2354]։ 23 Կոչեաց զնոսա ՚ի ներքս՝ եւ առ ի՛ւր ագոյց։ Եւ ՚ի վաղիւ անդր յարուցեալ Պետրոս գնա՛ց ընդ նոսա. եւ ոմանք յեղբարց անտի որ ՚ի Յոպպէ էին՝ եկի՛ն ընդ նմա[2355]։ 24 Եւ ՚ի վաղիւ անդր՝ մտին ՚ի Կեսարիա. եւ Կոռնէլիոս մնա՛յր նոցա, կոչեցեալ զազգատոհմն իւր՝ եւ զկարեւո՛ր բարեկամսն[2356]։ գբ 25 Եւ եղեւ ՚ի մտանելն Պետրոսի, ընդ առա՛ջ եղեւ նմա Կոռնելիոս, անկեալ առ ոտսն նորա երկի՛ր պագանէր[2357]։ 26 Եւ Պետրոս կանգնեաց զնա՝ եւ ասէ. Յո՛տն կաց՝ եւ ե՛ս ինքն մա՛րդ եմ։ 27 Եւ խօսելով ընդ նմա եմուտ ՚ի ներքս. եւ գտանէր անդ ժողովեա՛լ զբազումս[2358]։ 28 Եւ ասէ ցնոսա. Դուք ինքնի՛ն գիտէք՝ ո՞րպէս անմարթ է առն Հրէի հպե՛լ կամ մերձենա՛լ առ այլազգի. եւ ինձ Աստուած եցոյց՝ մի՛ զոք խառնակ կամ անսուրբ ասել ՚ի մարդկանէ[2359]։ 29 Վասն այսորիկ եւ առանց ընդ բա՛նս ինչ ածելոյ եկի՛ կոչեցեալ. բայց արդ՝ հարցանեմ. Յի՞նչ պէտս կոչեցէք զիս[2360]։ 30 Եւ Կոռնելիոս ասէ. Յառաջ քան զչորս աւուրս մինչ ցա՛յս ժամ կայի յաղօթս յինն ժամն ՚ի տան իմում, եւ ահա՛ այր մի եկն եկաց առաջի իմ ՚ի հանդերձս սպիտակս, եւ ասէ[2361]. 31 Կոռնելիէ, լսելի՛ եղեն աղօթք քո. եւ ողորմութիւնք քո յիշատակեցան առաջի Աստուծոյ[2362]։ 32 Եւ արդ՝ յղեա՛ արս ՚ի Յոպպէ, եւ կոչեա՛ զՍիմոն՝ որ կոչեցեալն է Պետրոս. սա՝ մտեա՛լ է ՚ի տան Սիմոնի որումն խաղախորդի մերձ ՚ի ծով. որ եկեսցէ եւ խօսեսցի՛ ընդ քեզ[2363]։ 33 Եւ ես իսկեւի՛սկ՝ յղեցի՛ առ քեզ. դու բարւո՛ք արարեր զի եկիր. արդ՝ ամենեքեան մեք առաջի Աստուծո՛յ կամք, լսե՛լ զամենայն որ հրամայեալ է քեզ ՚ի Տեառնէ[2364]։ 34 Եբա՛ց Պետրոս զբերան իւր, եւ ասէ. Ճշմարտութեամբ հասեալ եմ, զի ո՛չ գոյ ակնառութիւն առաջի Աստուծոյ[2365]. 35 այլ առ ամենայն ազգս որ երկնչին ՚ի նմանէ՝ եւ գործեն զարդարութիւն, ընդունելի՛ է նմա[2366]։ 36 Զբա՛նն առաքեաց որդւոցն Իսրայէլի՝ աւետարանել զխաղաղութիւն ՚ի ձեռն Յիսուսի Քրիստոսի. սա՛ է ամենայնի Տէր։ 37 Դուք ինքնին գիտէք զբանն, որ եղեւ ընդ ամենայն Հրէաստան սկսեալ ՚ի Գալիլեէ, յետ մկրտութեանն զոր քարոզեաց Յովհաննէս. 38 զՅիսուս որ ՚ի Նազարեթէ, զոր օ՛ծն Աստուած Հոգւով Սրբով եւ զօրութեամբ. որ շրջեցաւ բարի՛ առնել՝ եւ բժշկե՛լ զամենայն ըմբռնեալսն ՚ի Սատանայէ. զի Աստուա՛ծ էր ընդ նմա[2367]։ 39 Եւ մեք վկայեմք ամենայնի զոր արար յերկրին Հրեաստանի՝ եւ յԵրուսաղէմ. զոր եւ սպանի՛ն կախեալ զփայտէ[2368]։ 40 Զնա Աստուած յարո՛յց յերրորդ աւուր. եւ ետ նմա յայտնի՛ լինել[2369]. 41 ո՛չ ամենայն ժողովրդեանն, այլ մե՛զ վկայիցս յառաջագոյն ընտրելոցս յԱստուծոյ. որք եւ կերաք եւ արբա՛ք ընդ նմա՝ յետ յարութեան նորա ՚ի մեռելոց[2370]։ 42 Եւ պատուիրեաց մեզ քարոզե՛լ ժողովրդեանն՝ եւ վկայութիւն դնել թէ նա՛ է սահմանեալն յԱստուծոյ, դատաւոր կենդանեաց եւ մեռելոց։ 43 Նմա ամենայն մարգարէքն վկայեն, թողութիւն մեղաց առնուլ անուամբ նորա ամենայն հաւատացելոց ՚ի նա[2371]։ 44 Եւ մինչդեռ խօսէր Պետրոս զբանս զայս, հանգեա՛ւ Հոգին Սուրբ ՚ի վերայ ամենեցուն՝ որ լսէին զբանն[2372]։ 45 Զարմացան՝ որք ՚ի թլփատութենէ անտի հաւատացեալք եկեալ էին ընդ Պետրոսի. զի եւ ՚ի հեթանո՛սս պարգեւք Հոգւոյն Սրբոյ զեղուին։ 46 Քանզի լսէին ՚ի նոցանէ խօսե՛լ լեզուս, եւ մեծացուցանել զԱստուած[2373]։ 47 Յայնժամ պատասխանի ետ Պետրոս եւ ասէ. Միթէ զջո՞ւրն ոք արգելուլ կարէ առ ՚ի չմկրտելոյ զսոսա, որք եւ զՀոգին Սուրբ ընկալա՛ն որպէս եւ մեք[2374]։ 48 Եւ հրամայեաց նոցա մկրտե՛լ յանուն Յիսուսի Քրիստոսի. յայնժամ աղաչեցի՛ն զնա լինել անդ աւուրս ինչ[2375]։

11
Գլուխ ԺԱ

ԺԶ գգ 1 Լուա՛ն առաքեալքն եւ եղբարքն որք էին ՚ի կողմանս Հրեաստանի, զի եւ ՚ի հեթանո՛սս ընկալան զբանն Աստուծոյ[2376]։ 2 Բայց յորժամ ե՛լ Պետրոս յԵրուսաղէմ, խղճէին ՚ի նմանէ որ ՚ի թլփատութենէ անտի հաւատացեալքն[2377]. 3 եւ ասէին, եթէ եմուտ առ արս անթլփատս՝ եւ եկե՛ր ընդ նոսա[2378]։ 4 Եւ սկսաւ Պետրոս պատմել նոցա կարգաւ՝ եւ ասէ. 5 Ես էի ՚ի քաղաքին Յոպպէ յաղօ՛թս, եւ տեսի զարմացմա՛ն տեսիլ. իջանել անօ՛թ ինչ իբրեւ կտաւոյ մեծի, զչորեցունց տտնոց կախեա՛լ յերկնից՝ եւ եհա՛ս մինչեւ առ իս[2379]։ 6 Յոր պշուցեա՛լ հայէի. եւ տեսի զչորքոտանիս երկրի, եւ զգազանս, եւ զսողունս, եւ զթռչունս երկնից։ 7 Եւ լուայ բարբառ որ ասէր ցիս. Արի՛ Պե՛տրոս՝ զե՛ն եւ կե՛ր։ 8 Եւ ասեմ. Քա՛ւ լիցի Տէր, զի խառնակ ինչ եւ անսուրբ ո՛չ երբէք եմուտ ՚ի բերան իմ։ 9 Պատասխանի ետ ինձ երկի՛ցս անգամ բարբառն յերկնից. Զոր Աստուած սրբեաց՝ դու մի՛ խառնակ համարիր[2380]։ 10 Ա՛յս եղեւ երկիցս, եւ վերացա՛ւ դարձեալ ամենայն անօթն յերկինս[2381]։ 11 Եւ ահա անդէն երե՛ք արք եկին կացին առ ապարանիցն՝ ուր եսն էի, առաքեալք ՚ի Կեսարեա՛յ առ իս[2382]։ 12 Եւ ասէ ցիս Հոգին՝ երթա՛լ ընդ նոսա, եւ մի՛ ինչ խղճել. եկին ընդ իս եւ սոքա վեցեքի՛ն եղբարքս, եւ մտաք ՚ի տուն ա՛ռնն այնորիկ[2383]։ 13 Եւ պատմեա՛ց մեզ՝ ո՛րպէս ետես զհրեշտակն ՚ի տան իւրում, զի կա՛յր եւ ասէ՛ր ցնա. Առաքեա՛ ՚ի Յոպպէ, եւ կոչեա՛ զՍիմոն զկոչեցեալն Պետրոս. 14 որ խօսեսցի բանս ընդ քեզ, որովք կեցցե՛ս դու եւ ամենայն տուն քո[2384]։ 15 Եւ իբրեւ սկսայ խօսել՝ եկն Հոգին Սուրբ ՚ի վերայ նոցա. որպէս ՚ի վերայ մեր իսկզբանն[2385]։ 16 Յիշեցի՛ զբանն Տեառն զոր ասէրն. Յովհաննէս մկրտեաց ՚ի ջուր. բայց դուք մկրտիցիք ՚ի Հոգի՛ն Սուրբ[2386]։ 17 Իսկ եթէ զհասարակաց պարգեւն ե՛տ Աստուած նոցա՝ որպէս եւ մեզ՝ ՚ի հաւատալն ՚ի Տէր Յիսուս Քրիստոս. ես զի՞նչ կարօղ էի արգելուլ զԱստուած[2387]։ 18 Եւ լուեալ զայս՝ լռեցին, եւ փառաւո՛ր առնէին զԱստուած՝ եւ ասէին. Ուրեմն եւ ՚ի հեթանո՛սս ետ Աստուած զապաշխարութիւն կենաց։ 19 Եւ ցրուեալքն ՚ի նեղութենէն որ եղեւ ՚ի վերայ Ստեփանոսի՝ հասի՛ն մինչեւ ՚ի Փիւնիկէ՛, եւ ՚ի Կիւպրոս, եւ յԱնտիոքիայ. ո՛չ ումեք խօսէին զբանն՝ բայց միայն Հրէի՛ց[2388]։ 20 Եւ էին ոմանք ՚ի նոցանէ արք Կիւպրացիք եւ Կիւրենացիք. որք մտեալ յԱնտիոք՝ խօսէին ընդ Յոյնսն, աւետարանեա՛լ Տէր զՅիսուս[2389]։ 21 Եւ էր ձե՛ռն Տեառն ընդ նոսա, եւ բազմութիւն հաւատացելոց դարձա՛ւ ՚ի Տէր[2390]։ 22 Լո՛ւ եղեւ բանս այս յականջս եկեղեցւոյն՝ որ էր յԵրուսաղէմ, վասն նոցա. եւ առաքեցին զԲառնաբաս մինչեւ յԱնտիոք[2391]։ 23 Որ իբրեւ եկն ետես զշնորհսն Աստուծոյ՝ ուրա՛խ եղեւ, եւ մխիթարէր զամենեսեան՝ յօժարութեամբ սրտի կալ նոցա ՚ի Տէր[2392]։ 24 Զի էր այր զուարթամիտ՝ եւ լի՛ Հոգւով Սրբով եւ հաւատովք. եւ յաւելա՛ւ ժողովուրդ բազում Տեառն[2393]։ 25 Եւ ե՛լ ՚ի Տարսոն խնդրել զՍաւղոս, եւ գտեալ զնա ա՛ծ յԱնտիոք։ 26 Եւ եղեւ նոցա զա՛մն ողջոյն ժողովել յեկեղեցին, եւ ուսուցանե՛լ ժողովուրդ բազում, եւ անուանել նախ յԱնտիո՛ք զաշակերտեալսն՝ քրիստոնեայս[2394]։

ԺԷ գդ 27 Ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ իջին յԵրուսաղեմէ մարգարէ՛ք յԱնտիոք։ 28 Յարուցեալ մի ոմն ՚ի նոցանէ անուն Ագաբոս, նշանակեաց Հոգւովն սո՛վ մեծ լինել ընդ ամենայն աշխարհ, որ եղեւ՛ առ Կղաւդեաւ[2395]։ 29 Բայց յաշակերտաց անտի որպէս զիարդ կարօ՛ղ ոք էր, իւրաքանչիւրոք ՚ի նոցանէ որոշեցին առաքե՛լ ՚ի պէտս եղբարցն, որ բնակեալ էին ՚ի Հրեաստանի. 30 զոր եւ արարի՛ն իսկ առաքեալք առ երիցունսն ՚ի ձեռն Բառնաբայ եւ Սաւղոսի[2396]։

12
Գլուխ ԺԲ

ԺԸ գե 1 Ընդ ժամանակսն ընդ այնոսիկ ա՛րկ Հերովդէս արքայ ձեռն՝ չարչարե՛լ զոմանս յեկեղեցւոյն[2397]։ 2 Եւ սպա՛ն զՅակովբոս զեղբայր Յովհաննու սրով։ 3 Ետես եթէ հաճո՛յ է Հրէիցն, յաւել եւս ունե՛լ զՊետրոս. եւ էին աւուրք բաղարջակերաց[2398]։ 4 Զոր իբրեւ կալաւ՝ ե՛դ ՚ի բանտի, եւ մատնեաց չորի՛ց չորրորդաց զինուորաց պահե՛լ զնա. եւ կամէր յետ զատկին ածել զնա ժողովրդեանն[2399]։ 5 Եւ Պետրոս ՚ի պահեստի՛ էր ՚ի բանտին. եւ աղօթք ստէ՛պ լինէին յեկեղեցւոյն վասն նորա առ Աստուած[2400]։ 6 Իբրեւ կամեցաւ զնա ածել Հերովդէս. ՚ի գիշերին յայնմիկ էր Պետրոս ՚ի քո՛ւն ՚ի մէջ երկուց զինուորաց՝ կապեալ կրկի՛ն շղթայիւք. եւ պահապանքն առաջի դրանն պահէին զբանտն[2401]։ 7 Եւ ահա՛ հրեշտակ Տեառն եկն եկա՛ց ՚ի վերայ, եւ լո՛յս ծագեաց ՚ի տանն՝ եւ խթեա՛ց զկողսն Պետրոսի, յարո՛յց զնա՝ եւ ասէ. Արի՛ վաղվաղակի։ Եւ անկա՛ն շղթայքն ՚ի ձեռաց նորա[2402]։ 8 Եւ ասէ ցնա հրեշտակն. Ա՛ծ զգօտի քո, եւ ա՛րկ զհողաթափս յոտս քո։ Եւ արա՛ր այնպէս. եւ ասէ ցնա. Ա՛րկ զձորձս քո, եւ ե՛կ զկնի իմ[2403]։ 9 Եւ ելեալ երթա՛յր զհետ, եւ ո՛չ գիտէր՝ եթէ ճշմարիտ իցէ որ ինչ եղեւն ՚ի հրեշտակէն. զի համարէր երա՛զ տեսանել[2404]։ 10 Եւ իբրեւ անցին նոքա ըստ մի պահ եւ ըստ երկուս, եկին մինչեւ ՚ի դուռնն երկաթի՝ որ հանէր ՚ի քաղաքն. որ ինքնի՛ն բացաւ նոցա. եւ մտեալ անցի՛ն ընդ փողոց մի. եւ վաղվաղակի ՚ի բա՛ց եկաց ՚ի նմանէ հրեշտակն[2405]։ 11 Եւ Պե՛տրոս իբրեւ ՚ի միտս եղեւ, ասէ. Արդ գիտեմ ճշմարիտ եթէ առաքեաց Տէր զհրեշտակ իւր, եւ փրկեաց զիս ՚ի ձեռաց Հերովդի, եւ յամենայն ակնկալութենէ՛ ժողովրդեանն Հրէից[2406]։ 12 Եւ լեալ ՚ի միտս՝ ե՛կն ՚ի տուն Մարեմու մօր Յովհաննու, որ կոչեցաւն Մարկոս. ուր էին բազումք ժողովեալ՝ եւ աղօ՛թս առնէին։ 13 Եւ բախեալ զդուրս տանն, մատեաւ աղախին մի ունկն դնել, որում անուն էր Հռովդէ[2407]։ 14 Եւ ծանուցեալ զձայնն Պետրոսի, ՚ի խնդալոյն ո՛չ եբաց զդուռն. ՚ի ներքս ընթացեալ պատմեաց, եթէ Պե՛տրոս առ դրանն կայ[2408]։ 15 Նոքա ասեն ցնա. Մոլի՛ս։ Եւ նա եւս պնդէր՝ թէ ա՛յդպէս է. եւ նոքա ասէին. Հրեշտա՛կ նորա իցէ[2409]։ 16 Եւ Պետրոս ստէ՛պ բախէր. իբրեւ բացին, տեսին զնա՝ եւ զարմացա՛ն[2410]։ 17 Եւ նա ձեռամբ ցուցանէր նոցա լռե՛լ. եւ պատմեաց որպէս եւ Տէր եհան զնա ՚ի բանտէն. եւ ասէ. Պատմեցէ՛ք Յակոբայ եւ եղբարց զայս։ Եւ ելեալ գնաց յա՛յլ տեղի[2411]։ 18 Եւ իբրեւ եղեւ այգ, էր խռովութի՛ւն մեծ ՚ի մէջ զինուորացն, թէ զի՞ արդեւք Պետրոսն եղեւ[2412]։ 19 Իսկ Հերովդէս իբրեւ խնդրեաց զնա՝ եւ ո՛չ եգիտ, հարցեալ զպահապանսն՝ հրամայեաց սպանանել. եւ իջեալ ՚ի Հրէաստանէ ՚ի Կեսարիայ, եւ ա՛նդ լինէր[2413]։ 20 Եւ էր Հերովդէս ցասմա՛մբ ընդ Տիւրացիս եւ ընդ Սիդովնացիս. եւ նոքա առհասարա՛կ եկին առ նա. եւ ՚ի բանի արարեալ զԲղաստո՛ս սենեկապե՛տ արքայի, խնդրէին զխաղաղութիւն վասն կերակրելոյ երկրին նոցա յարքունուստ[2414]։ 21 Յաւուր միում յերեւելւոջ՝ Հերո՛վդէս զգեցեալ էր զհանդերձ թագաւորութեան՝ եւ նստէր յատենի, եւ խօսէր ընդ նոսա հրապարակաւ[2415]։ 22 Եւ ամբոխն աղաղակէր՝ թէ Աստուծո՛յ բարբառ է, եւ ո՛չ մարդոյ։ 23 Եւ անդէն եհա՛ր զնա հրեշտակ Տեառն, փոխանակ զի ո՛չ ետ փառս Աստուծոյ. եւ եղեալ որդնալի՛ց՝ սատակեցա՛ւ։ 24 Եւ բանն Աստուծոյ աճէ՛ր եւ բազմանայր։ գզ 25 Բառնաբաս եւ Սաւղոս դարձան յԵրուսաղեմէ՝ իբրեւ կատարեցին զպաշտօնն. առեալ էր ընդ իւրեանս եւ զՅովհաննէս՝ որ կոչեցեալն էր Մարկոս[2416]։

13
Գլուխ ԺԳ

ԺԹ 1 Եին ոմանք յԱնտիոք ըստ եկեղեցւոյն, մարգարէք եւ վարդապետք. Բառնաբաս՝ եւ Շմաւովն կոչեցեալն Նւգէր, եւ Ղուկիո՛ս Կիւրենացի, եւ Մանայեն դայեկորդի՛ Հերովդի չորրորդապետի, եւ Սաւղոս[2417]։ 2 Մինչդեռ ՚ի պաշտաման Տեառն կային՝ եւ պահէին. ասէ Հոգին Սուրբ. Որոշեցէ՛ք ինձ զԲառնաբաս եւ զՍաւղոս ՚ի գործ՝ յոր կոչեցեալ է իմ զդոսա[2418]։ 3 Յայնժամ պահեալ՝ եւ աղօթս արարեալ, եդին ձեռն ՚ի վերայ նոցա՝ եւ արձակեցի՛ն[2419]։ 4 Եւ նոքա առաքեալք ՚ի Հոգւոյն Սրբոյ՝ իջի՛ն ՚ի Սելեւկիայ, եւ անտի նաւեցի՛ն ՚ի Կիւպրոս[2420]։ 5 Եւ հասեալ ՚ի Սաղամինայ՝ պատմէին զբանն Աստուծոյ ՚ի ժողովուրդս Հրէիցն. ունէին եւ զՅովհաննէս պաշտօնեայ։ 6 Շրջեալ ընդ ամենայն կղզին մինչեւ ՚ի Պափոս, գտին անդ այր զոմն մո՛գ, սո՛ւտ մարգարէ՝ Հրեայ, որում անուն էր Բարեյեսո՛ւս[2421]. 7 որ էր ընդ փոխանակի բդեշխին Սերգեայ Պաւղոսի առն իմաստնոյ. նորա աղաչեալ զԲառնաբա՛ս եւ զՍաւղոս՝ խնդրէր լսե՛լ զբանն Աստուծոյ[2422]։ 8 Ընդդէմ եկաց նորա Ելիմա՛ս մոգ, քանզի ա՛յսպէս թարգմանի անուն նորա. որ խնդրէր շրջե՛լ զփոխանակ բդեշխին ՚ի հաւատոց[2423]։ 9 Իսկ Սաւղոս, որ եւ Պաւղոսն՝ լցեալ Հոգւով Սրբով, հայեցաւ ՚ի նա, 10 եւ ասէ. Ո՛վ լի ամենայն նենգութեամբ եւ խորամանգութեամբ՝ որդի՛ Սատանայի, եւ թշնամի ամենայն արդարութեան, ո՞չ լռես ՚ի թիւրելոյ զճանապարհս Տեառն զուղիղս[2424]։ 11 Եւ արդ՝ ահա ձե՛ռն Տեառն ՚ի վերայ քո, եւ եղիցես կոյր, չտեսանե՛լ զարեւ մինչեւ ՚ի ժամանակ մի։ Եւ անդէն անկա՛ւ ՚ի վերայ նորա մէ՛գ եւ խաւար, եւ շրջէր խնդրէր առաջնորդս[2425]։ 12 Յայնժամ տեսեալ փոխանակի բդեշխին զիրսն որ եղեն, հաւատա՛ց, զարմացեա՛լ ընդ վարդապետութիւնն Տեառն[2426]։ 13 Եւ ամբարձեալ ՚ի Պափէ Պաւղոսեանց՝ եկին ՚ի Պերգէ Պամփիլեայ։ Յովհաննէս մեկնեալ ՚ի նոցանէ դարձա՛ւ յԵրուսաղէմ[2427]։ 14 Եւ նոքա գնացեալ ՚ի Պերգեայ՝ եկին յԱնտիո՛ք Պիսիդեայ. եւ մտեալ ՚ի ժողովուրդն յաւուր շաբաթու՝ նստան[2428]։ 15 Եւ յետ ընթեռնլոյ զօրէնսն եւ զմարգարէս, առաքեցի՛ն առ նոսա ժողովրդապետքն՝ եւ ասեն. Ա՛րք եղբարք՝ եթէ իցեն ՚ի ձեզ բանք մխիթարութեան առ ժողովո՛ւրդդ՝ խօսեցարո՛ւք[2429]։

Ի գէ 16 Յո՛տն եկաց Պաւղոս՝ շարժեաց զձեռն իւր, եւ ասէ. Ա՛րք Իսրայէլացիք՝ եւ ոյք երկնչիք յԱստուծոյ, լուարո՛ւք[2430]։ 17 Աստուած ժողովրդեանս այսորիկ Իսրայէլի ընտրեա՛ց զհարսն մեր. եւ զժողովուրդն բարձրացո՛յց ՚ի պանդխտութեան յերկրին Եգիպտացւոց. եւ ՚ի բազուկ բարձր եհա՛ն զնոսա անտի[2431]։ 18 Եւ իբրեւ քառասնամեայ ժամանակ կերակրեա՛ց զնոսա յանապատի. 19 եւ քակեալ ա՛զգս եւթն յերկրին Քանանու՝ ժառանգեցո՛յց նոցա զերկիր նոցա՛ 20 իբրեւ ամս չորեքհարեւր եւ յիսուն։ Եւ յետ այսորիկ ետ նոցա դատաւո՛րս մինչեւ ՚ի Սամուէլ մարգարէ։ 21 Եւ անտի յառաջ խնդրեցին թագաւոր, եւ ետ նոցա Աստուած զՍաւուղ որդի՛ Կիսեայ, ա՛յր յազգէ Բենիամինի, ամս քառասուն[2432]։ 22 Եւ իբրեւ փոխեաց զնա, յարոյց նոցա զԴաւի՛թ թագաւոր. որում եւ ասաց վկայութեամբ. Գտի զԴաւիթ որդի Յեսսեայ այր ըստ սրտի իմում, որ արասցէ՛ զամենայն զկամս իմ[2433]։ 23 ՚Ի սորա՛ զաւակէ Աստուած ըստ աւետեացն յարոյց Իսրայէլի զՓրկիչն Յիսուս. 24 ըստ յառաջագոյն քարոզութեանն Յովհաննու առաջի երեսաց մտի՛ նորա, մկրտութիւն ապաշխարութեան՝ ամենայն ժողովրդեանն Իսրայէլի[2434]։ 25 Եւ իբրեւ լնոյր Յովհաննէս զընթացսն, ասէր. Զո՞ ոք կարծէք զինէն թէ իցեմ. չե՛մ ես այն. այլ ահա գա՛յ զկնի իմ, որում չե՛մ արժանի զկօշիկս ոտիցն լուծանել[2435]։ 26 Ա՛րք եղբարք՝ որդի՛ք Աբրահամեան տոհմին, եւ որ ՚ի ձեզ երկիւղա՛ծք իցեն յԱստուծոյ. ձե՛զ բանս այս փրկութեան առաքեցաւ[2436]։ 27 Բայց որ բնակեալ են յԵրուսաղէմ, եւ իշխանք նոցա՝ անծանօ՛թ եղեն ՚ի նմանէ. եւ ըստ բարբառոց մարգարէիցն, որ զամենայն շաբաթսն ընթեռնուին՝ դատեալ կատարեցին[2437]. 28 եւ ո՛չ մի ինչ պատճառ մահու գտեալ՝ խնդրեցին ՚ի Պիղատոսէ սպանանե՛լ զնա[2438]։ 29 Եւ իբրեւ կատարեցի՛ն զամենայն՝ որ վասն նորա գրեալ էր, իջուցեալ ՚ի փայտէն՝ եդի՛ն ՚ի գերեզմանի։ 30 Այլ Աստուած յարո՛յց զնա ՚ի մեռելոց. որ երեւեցա՛ւ աւուրբք բազմօք այնոցիկ, 31 որ ելեալ էին ընդ նմա ՚ի Գալիլեէ յԵրուսաղէմ. որք եւ արդ իսկ վկա՛յք են նորա առ ժողովուրդն[2439]։ 32 Եւ մեք ձեզ աւետարանեմք զխոստումնն որ առ հարսն եղեալ էր[2440]։ 33 Զի զնո՛յն Աստուած կատարեաց առ մեզ որդիս նոցա՝ յարուցեալ զՅիսուս. որպէս եւ ՚ի Սաղմոսին գրեալ է՝ յերկրորդում. Որդի իմ ես դու՝ ես այսօ՛ր ծնայ զքեզ[2441]։ 34 Եւ զի յարոյց զնա ՚ի մեռելոց, եւ ո՛չ եւս դառնալոց է յապականութիւն. ա՛յսպէս ասէ, թէ տա՛ց քեզ զսրբութիւնսն Դաւթի զհաւատարիմս[2442]։ 35 Քանզի եւ ՚ի միւսումն ասէ. Ո՛չ տացես Սրբոյ քում տեսանել զապականութիւն[2443]։ 36 Այլ Դաւիթ յազգի անդ իւրում պաշտեաց, եւ ՚ի կամս Աստուծոյ ննջեաց՝ եւ յաւելա՛ւ առ հարս իւր, եւ ետե՛ս զապականութիւն։ 37 Բայց զոր Աստուած յարոյց, ո՛չ ետես զապականութիւն[2444]։ 38 Յայտնի՛ լիցի ձեզ ա՛րք եղբարք, զի սովա՛ւ ձեզ թողութիւն մեղաց աւետարանի. եւ յամենայնէ յորմէ ո՛չ կարացէք օրինօքն Մովսիսի արդարանալ, 39 սովաւ ամենայն որ հաւատայ՝ արդարանայ[2445]։ 40 Զգո՛յշ կացէք, գուցէ՛ եկեսցէ ՚ի վերայ ձեր որ ասացեալն է ՚ի մարգարէս[2446]. 41 Տեսէ՛ք արհամարհոտք՝ եւ զարմացարո՛ւք, եւ եղծարո՛ւք. զի գործ մի գործե՛մ ես յաւուրս ձեր. գործ՝ որում ո՛չ հաւատայցէք՝ եթէ ոք պատմեսցէ ձեզ[2447]։ 42 Եւ իբրեւ ելին անտի, աղաչէին ՚ի միւսում շաբաթու խօսե՛լ նոցա զնոյն բան[2448]։ 43 Եւ իբրեւ արձակեցաւ ժողովուրդն, զհե՛տ երթային բազումք ՚ի Հրէից անտի, եւ ՚ի պաշտօնէիցն եկամտի՛ց զՊաւղոսի եւ զԲառնաբայ, որք խօսէին ընդ նոսա, եւ հաւանեցուցանէի՛ն զնոսա կալ մնա՛լ ՚ի շնորհսն Աստուծոյ[2449]։ դա 44 Եւ ՚ի գալ միւսոյ շաբաթուն, գրեթէ ամենայն քաղաքն ժողովեցաւ լսել զբանն Աստուծոյ։ 45 Իբրեւ տեսին Հրեայքն զամբոխն, լցա՛ն նախանձու. եւ ընդդէ՛մ դարձեալ ասացելոցն ՚ի Պաւղոսէ, հայհոյէի՛ն[2450]։ 46 Համարձակեալ Պաւղոսի եւ Բառնաբայ՝ ասէին. Առ ձե՛զ նախ պա՛րտ էր խօսել զբանն Աստուծոյ. եւ քանզի դուք մերժէք զնա, եւ ո՛չ արժանի՛ս համարիք զձեզ կենացն յաւիտենից, ահաւասիկ դառնամք ՚ի հեթանո՛սս[2451]։ 47 Զի ա՛յսպէս պատուիրեաց մեզ Տէր. Եդի զքեզ ՚ի լո՛յս հեթանոսաց, լինել քեզ ՚ի փրկութիւն մինչեւ ՚ի ծա՛գս երկրի։ 48 Զայս լուեալ հեթանոսացն՝ ուրա՛խ լինէին, եւ փառաւո՛ր առնէին զբանն Տեառն. եւ հաւատացին որք էին կարգեալ ՚ի կեանսն յաւիտենականս։ 49 Եւ շրջէ՛ր բանն ընդ ամենայն գաւառն[2452]։ 50 Բայց Հրեայքն գրգռեցի՛ն զպաշտօնեայ կանայս զգաստս, եւ գլխաւորս քաղաքին՝ եւ յարուցեալ հալածա՛նս ՚ի վերայ Պաւղոսի եւ Բառնաբայ, հանին զնոսա ՚ի սահմանացն իւրեանց[2453]։ 51 Եւ նոցա թօթափեալ զփոշի ոտից ՚ի վերայ նոցա, եկի՛ն յԻկոնիոն[2454]։ 52 Եւ աշակերտքն լնուին խնդութեամբ՝ եւ Հոգւով Սրբով[2455]։

14
Գլուխ ԺԴ

ԻԱ 1 Եւ եղեւ յԻկոնիոն ՚ի միասին մտանե՛լ նոցա ՚ի ժողովուրդ Հրէիցն, եւ խօսել նոյնպէս. մինչեւ հաւանե՛լ Հրէից եւ Յունաց բազմաց յոյժ[2456]։ 2 Բայց անհաւան Հրեայքն յարուցին եւ չարացուցի՛ն զանձինս հեթանոսացն ՚ի վերայ եղբարց։ 3 Բազո՛ւմ ժամանակս շրջէին, համարձակեալք Տեառն վկայութեամբ, բանիւ շնորհաց իւրոց. եւ տալ նշանս եւ արուե՛ստս լինելոյ ՚ի ձեռս նոցա[2457]։ 4 Եւ եղեն հերձուա՛ծք բազմութեան քաղաքին. ոմանք ՚ի Հրեայսն, եւ ոմանք յառաքեա՛լսն[2458]։ 5 Իբրեւ եղեւ դիմել հեթանոսացն եւ Հրէից իշխանօքն իւրեանց՝ ՚ի թշնամանել եւ ՚ի քարկոծե՛լ զնոսա[2459], 6 ազդ եղեալ նոցա՝ փախեա՛ն ՚ի քաղաքսն Լիկոնացւոց, ՚ի Լիւստրայ եւ ՚ի Դերբէ՝ եւ շուրջ զգաւառաւն, եւ ա՛նդ աւետարանէին[2460]։ դբ 7 Եւ այր ոմն Լիւստրացի տկա՛ր յոտից նստէր՝ կա՛ղ յորովայնէ մօր իւրոյ, որոյ երբէք չէ՛ր գնացեալ[2461]։

ԻԲ 8 Սա՛ լուա՛ւ զխօսսն Պաւղոսի, որոյ հայեցեալ ՚ի նա եւ տեսեալ՝ թէ ունի հաւատս փրկութեան[2462], 9 ասէ՛ մեծաձայն. Քե՛զ ասեմ յանուն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Յո՛տն կաց ՚ի վերայ ոտից քոց ուղիղ։ Եւ վազվազէր՝ եւ գնայր[2463]։ 10 Եւ ժողովրդոցն տեսեալ զոր արարն Պաւղոս, բարձի՛ն զձայնս իւրեանց Լիկոնարէն, եւ ասեն. Աստուածք նմանեալ մարդկան իջի՛ն առ մեզ[2464]։ 11 Եւ կոչէին զԲառնաբաս Դիո՛ս, եւ զՊաւղոս Հերմէ՛ս, քանզի նա՛ էր առաջնորդ բանին[2465]։ 12 Իսկ քուրմն Դիայ որ կայր առաջի՛ քաղաքին, ցուլս եւ պսակս հասուցեալ ՚ի դուռն հանդերձ բազմութեամբքն՝ կամէր զոհե՛լ[2466]։ 13 Եւ լուեալ առաքելոցն Բառնաբայ եւ Պաւղոսի, պատառեալ զհանդերձս իւրեանց՝ արտա՛քս վազեցին յամբոխէն. աղաղակէին՝ 14 եւ ասէին. Արք՝ զի՞նչ գործէք զայդ. մեք ձեզ նմանօղք կարեօ՛ք մարդիկ եմք, աւետարանե՛լ ձեզ յայդպիսի ունայնութեանց դառնալ յԱստուած կենդանի. որ արար զերկինս եւ զերկիր, եւ զծով՝ եւ զամենայն որ ՚ի նոսա[2467]։ 15 Որ յանցեալ ազգսն թո՛յլ ետ ամենայն հեթանոսաց գնա՛լ ՚ի ճանապարհս իւրեանց։ 16 Եւ սակայն ո՛չ եթէ առանց վկայութեան զինքն եթող, բարերարութեամբն տա՛լ յերկնից ձեզ անձրեւս, եւ ժամանակս պտղաբերս, լնո՛ւլ կերակրովք եւ ուրախութեամբ զսիրտս ձեր[2468]։ 17 Եւ զայս ասացեալ՝ հազի՛ւ լռեցուցանէին զժողովուրդսն ՚ի չզոհելոյ նոցա. այլ գնա՛լ յիւրաքանչիւր տեղիս[2469]։ դգ 18 Եւ ՚ի շրջելն նոցա եւ յուսուցանել, եկի՛ն հասին յԱնտիոքէ եւ յԻկոնիէ Հրեայք։ Եւ ՚ի վիճել նոցա համարձակութեամբ, պատրեցին զժողովուրդսն ՚ի բա՛ց կալ ՚ի նոցանէ, եւ ասէին թէ ո՛չինչ ճշմարտութիւն ասեն, այլ զամենայն ստեն։ Եւ քարկոծեալ զՊաւղոս քարշեցին արտա՛քս քան զքաղաքն, եւ համարէին զնա մեռեա՛լ[2470]։ 19 Եւ ՚ի պատել զնովաւ աշակերտացն, յարեա՛ւ եմուտ ՚ի քաղաքն. եւ ՚ի վաղիւ անդր ել Բառնաբաւ հանդերձ ՚ի Դերբէ[2471]։ 20 Աւետարանեալ ՚ի քաղաքին յայնմիկ՝ եւ աշակերտեալ զբազումս, եւ դարձան ՚ի Լիւստրայ՝ եւ յԻկոնիոն՝ եւ յԱնտիոքիայ[2472], 21 հաստատեալ զանձինս աշակերտելոցն՝ եւ մխիթարեալ. կալ հաստատո՛ւն ՚ի հաւատսն. եւ թէ բազում նեղութեամբ պարտ է մեզ մտանել յարքայութիւն Աստուծոյ[2473]։ 22 Ձեռնադրեցին նոցա ըստ եկեղեցեաց երիցո՛ւնս. աղօթս արարեալ հանդերձ պահո՛վք, յա՛նձն արարին զնոսա Տեառն՝ յոր հաւատացեա՛լ էին[2474]։ 23 Եւ շրջեալ ընդ Պիսիդայ՝ եկի՛ն ՚ի Պամփիւլեայ[2475]։ 24 Եւ խօսեցեալ ՚ի Պերգէ զբանն Տեառն, իջի՛ն յԱտտալիայ[2476]։ 25 Եւ անտի նաւարկեալ՝ գնացին յԱնտիոք ուստի էին. յա՛նձն արարեալ շնորհացն Աստուծոյ՝ ՚ի գործն զոր կատարեցի՛ն[2477]։ 26 Եկեալ ժողովեալ զեկեղեցին՝ պատմեցի՛ն որչափ արար Աստուած ընդ նոսա. եւ զի եբաց հեթանոսաց դո՛ւռն հաւատոց[2478]. 27 շրջեցան ժամանակս ոչ սակաւս ընդ աշակերտսն[2479]։

15
Գլուխ ԺԵ

ԻԳ դդ 1 Եւ ոմանք իջեալ ՚ի Հրէաստանէ՝ ուսուցանէին զեղբարս. Եթէ ոչ թլփատիք ըստ օրինացն Մովսիսի՝ ո՛չ կարէք ապրել։ 2 Եւ լինել ո՛չ սակաւ հակառակութեան եւ խնդրո՛յ՝ Պաւղոսի եւ Բառնաբայ ընդ նոսա, եդին ելանել Պաւղոսի եւ Բառնաբայ եւ ոմանց ՚ի նոցանէ՝ առ առաքեալսն եւ երիցունս յԵրուսաղէմ վասն խնդրոյն այնորիկ[2480]։ 3 Նոքա յուղարկեալք յեկեղեցւոյն, շրջեցան ընդ Փիւնիկէ, եւ ընդ Սամարիայ, պատմէին զդարձն հեթանոսաց, եւ առնէին ուրախութիւն մեծ ամենայն եղբարց[2481]։ 4 Եւ հասեալք յԵրուսաղէմ, ընկալեա՛լք յեկեղեցւոյն եւ յառաքելոցն եւ յերիցանց, պատմեցին որչափ ինչ արար ընդ նոսա Աստուած[2482]։ 5 Յարեան ոմանք ՚ի հերձուածո՛յն փարիսեցւոց հաւատացեալք, եւ ասէին՝ թէ պա՛րտ է թլփատե՛լ զդոսա, եւ պատուիրել պահել զօրէնսն Մովսիսի[2483]։ 6 Եւ ժողովեցան առաքեալքն եւ երիցունք տեսանե՛լ վասն բանիս այսորիկ[2484]։ 7 Եւ յետ բազում խնդիր լինելոյ, յո՛տն եկաց Պետրոս՝ եւ ասէ ցնոսա. Ա՛րք եղբարք՝ դուք ինքնի՛ն գիտէք, զի յաւուրցն առաջնոց ՚ի միջի ձերում ընտրեաց Աստուած բերանով իմով լսե՛լ հեթանոսաց բանին աւետարանի, եւ հաւատա՛լ[2485]։ 8 Եւ սրտագէտն Աստուած վկայեա՛ց նոցա, տալով նոցա զՀոգին Սուրբ՝ որպէս եւ մեզ. 9 եւ ոչինչ ընտրութիւն արար ՚ի մէջ նոցա եւ մեր, հաւատո՛վք սրբեալ զսիրտս նոցա[2486]։ 10 Արդ՝ ընդէ՞ր փորձէք զԱստուած, դնել լո՛ւծ ՚ի վերայ պարանոցի աշակերտացն, զոր ո՛չ հարքն մեր՝ եւ ո՛չ մե՛ք կարացաք բառնալ։ 11 Այլ շնորհօ՛քն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի՝ հաւատամք ապրել, զորօրինակ եւ նոքա[2487]։ 12 Լռեաց ամենայն ժողովուրդն, եւ լսէի՛ն Բառնաբայ եւ Պաւղոսի պատմելոյն՝ որչափ արա՛ր Աստուած նշանս եւ արուեստս ՚ի հեթանոսս ՚ի ձեռս նոցա[2488]։ դե 13 Եւ յետ լռելոյն նոցա, պատասխանի ետ Յա՛կովբոս՝ եւ ասէ. Ա՛րք եղբարք՝ լուարո՛ւք ինձ։ 14 Շմաւոն պատմեա՛ց որպէս յառաջագոյն Աստուած այց արար առնուլ ժողովո՛ւրդ ՚ի հեթանոսաց՝ անուան իւրոյ։ 15 Եւ այնմ միաբանի՛ն բանք մարգարէիցն. որպէս եւ գրեալ է[2489]. 16 Յետ այսորիկ դարձայց՝ եւ շինեցից զյարկսն Դաւթի, զանկեալն եւ զկործանեալն նորա վերստի՛ն շինեցից, եւ կանգնեցից զնա[2490]. 17 որպէս զի խնդրեսցեն մնացորդք մարդկան զՏէր. եւ ամենայն հեթանոսք յորոց վերայ կոչեցեա՛լ է անուն իմ, ասէ Տէր. որ առնէ զայս ամենայն[2491]. 18 յայտնի՛ է ՚ի յաւիտեանցն[2492]։ 19 Վասն որոյ եւ ես իրաւո՛ւնս համարիմ, մի՛ նեղել զայնոսիկ՝ ոյք ՚ի հեթանոսացն դառնան առ Աստուած[2493]։ 20 Այլ տալ թո՛ւղթս առ նոսա, խորշե՛լ ՚ի կերակրոց կռոց, եւ ՚ի պոռնկութենէ, եւ ՚ի մեռելոտւո՛յ եւ յարենէ[2494]։ 21 Զի Մովսէս յազգացն առաջնոց ըստ քաղաքաց, զքարոզիչսն իւր ունի ՚ի ժողովսն ըստ ամենայն շաբաթո՛ւց ընթերցեալ[2495]։ 22 Յայնժամ հաճո՛յ թուեցաւ առաքելոցն եւ երիցանցն եւ ամենայն եկեղեցւոյն, արս ընտրեալս ՚ի նոցանէ առաքե՛լ յԱնտիոք ընդ Պաւղոսի եւ ընդ Բառնաբայ. զՅուդա՛ զկոչեցեալն Բարսաբա՝ եւ զՇիղա, արս գլխաւորս[2496]. 23 գրեալ առ եղբարս ՚ի ձեռն նոցա զա՛յս ինչ. Առաքեալք եւ երիցունք եւ եղբարք, յԱնտիո՛ք եւ ՚ի Սիւրիայ եւ ՚ի Կիւլիկիայ, եղբարցդ որ ՚ի հեթանոսաց էք, ողջո՛յն[2497]։ 24 Քանզի լուաք՝ թէ ոմանք իբրեւ ՚ի մէնջ խռովեցուցի՛ն զձեզ բանիւք՝ խախտել զանձինս ձեր. ասեն թլփատե՛լ եւ պահել զօրէնսն, որոց ո՛չ հրամայեցաք[2498]։ 25 Հաճո՛յ թուեցաւ մեզ միաբան ժողովելոցս, արս ընտրեալս յղե՛լ առ ձեզ, ընդ սիրելիս մեր՝ ընդ Բառնաբա՛յ եւ ընդ Պաւղոսի[2499], 26 արք՝ որք մատնեցին զանձինս իւրեանց վասն անուանն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ 27 Արդ՝ առաքեցաք զՅուդա՛ եւ զՇիղա. եւ նոցա ՚ի բանից զնո՛յն պատմել։ 28 Զի հաճո՛յ թուեցաւ Հոգւո՛յն Սրբոյ եւ մեզ, մի՛ ինչ աւելի բեռն դնել ձեզ. բայց միայն ՚ի կարեւորա՛ցս յայսոցիկ[2500]. 29 ՚ի բա՛ց կալ ՚ի զոհելոյ կռոց, եւ յարենէ, եւ ՚ի հեղձուցելոյ, եւ ՚ի պոռնկութենէ. յորոց պահեալ զանձինս բարւո՛ք գործիցէք. ո՛ղջ լերուք։ 30 Եւ նոքա արձակեալք՝ իջի՛ն յԱնտիոք, եւ ժողովեալ զժողովուրդսն՝ ետո՛ւն զթուղթն[2501]։ 31 Եւ ընթերցեալ՝ ուրա՛խ եղեն ՚ի վերայ մխիթարութեանն։ 32 Յուդա եւ Շիղա՝ զի եւ նոքա մարգարէ՛ք էին, բանիւք բազմօք մխիթարեցին զեղբարս՝ եւ հաստատեցին։ 33 Եւ եղեալ անդ ժամանակս, արձակեցան յեղբարց խաղաղութեամբ առ առաքեալսն[2502]։ 34 Եւ հաճոյ թուեցաւ Շիղայի մնա՛լ անդէն[2503]։ 35 Բայց Պաւղոս եւ Բառնաբաս շրջէի՛ն յԱնտիոք, ուսուցանել եւ աւետարանե՛լ եւ այլովք բազմօք՝ զբանն Աստուծոյ[2504]։ դզ 36 Իսկ յետ աւուրց ինչ ասէ Պաւղոս ցԲառնաբաս. Դարձցո՛ւք եւ շրջեսցո՛ւք զեղբարբք, ըստ ամենայն քաղաքաց յորս քարոզեցա՛ք զբանն Տեառն, թէ ո՞րպէս ունիցին[2505]։ 37 Բառնաբաս կամէր առնո՛ւլ եւ զՅովհաննէս զկոչեցեալն Մարկոս[2506]. 38 բայց Պաւղոս աղաչէր՝ թէ զմեկնեալն ՚ի նոցանէ ՚ի Պամփիլիայ եւ զչեկեալն ընդ նոսա ՚ի գործն, մի՛ առնուլ ընդ ինքեանս[2507]։ 39 Եւ եղեւ գժտութիւն ՚ի մէջ նոցա՝ մինչեւ մեկնել ՚ի միմեանց, Բառնաբայ առնուլ զՄարկոս՝ նաւե՛լ ՚ի Կիւպրոս[2508]։

ԻԴ 40 Եւ Պաւղոսի ընտրեալ զՇիղայ՝ ել, յա՛նձն արարեալ շնորհացն Աստուծոյ յեղբարց անտի[2509]. 41 եւ շրջէր ՚ի կողմանս Ասորւո՛ց եւ Կիւլիկեցւոց, եւ հաստատէ՛ր զեկեղեցին[2510]։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Եւ եկն եհաս ՚ի Դերբէ՛ եւ ՚ի Լիւստրա. եւ ահա աշակերտ ոմն էր անդ՝ անուն Տիմո՛թէոս, որդի կնոջ Հրէի հաւատացելոյ՝ եւ հօր հեթանոսի[2511]. 2 որ վկայեա՛լ էր ՚ի Լիւստրացւոց եւ յԻկոնացւոց եղբարց։ 3 Զսա կամեցաւ Պաւղոս ընդ ի՛ւր տանել. եւ առեալ թլփատեա՛ց զնա վասն Հրէիցն՝ որ էին ՚ի տեղիսն յայնոսիկ. քանզի գիտէին ամենեքին զհայր նորա թէ հեթանո՛ս էր[2512]։ 4 Իբրեւ անցանէին ընդ քաղաքսն, աւանդեցին նոցա պահե՛լ զհրամանսն պատուիրեալս յառաքելոցն եւ յերիցանցն՝ որք յԵրուսաղէմ[2513]։ 5 Եւ եկեղեցիքն հաստատէին ՚ի հաւատս, եւ յաւելուին ՚ի թիւն հանապազօր ՚ի նոյն[2514]։ դէ 6 Եւ շրջեցան ընդ Փռիւգւայ եւ ընդ կողմանս Գաղատացւոց, արգելեալք ՚ի Հոգւոյն Սրբոյ խօսե՛լ զբանն յԱսիայ[2515]։ 7 Բայց եկեալ առ Մւսաւ՝ թեւակոխէին երթա՛լ ՚ի Բիւթանիա, եւ ո՛չ համարձակեաց նոցա Հոգին Քրիստոսի[2516]։ 8 Եւ անցեալ ընդ Միսիա՝ իջին ՚ի Տրովադայ[2517]։ 9 Եւ տեսի՛լ երեւեցաւ ՚ի գիշերին Պաւղոսի. այր ոմն Մակեդովնացի կա՛յր աղաչէր զնա՝ եւ ասէր. Անցեալ ՚ի Մակեդովնիայ՝ օգնեսցե՛ս մեզ[2518]։ 10 Եւ իբրեւ զտեսիլն ետես, վաղվաղակի՛ խնդրեցաք ելանել ՚ի Մակեդովնիայ. տեղեկացեալ թէ հրաւիրեաց զմեզ Տէր աւետարանե՛լ նոցա[2519]։ 11 Եւ ելեալ ՚ի Տրովադայ՝ դէպ ուղիղ գնացա՛ք ՚ի Սամոթրակէ. եւ ՚ի վաղիւ անդր ՚ի Նո՛ր քաղաք[2520]. 12 եւ անտի ՚ի Փիլիպպո՛ւս, որ է առաջի՛ն վիճակ Մակեդովնացւոց՝ քաղաք Կողովնիայ։ Եւ անդ ՚ի քաղաքին դադարեալ մեր աւո՛ւրս ինչ[2521]. 13 յաւուր շաբաթու ելաք արտաքոյ քաղաքին առ գետա՛փնն՝ ո՛ւր համարէին աղօթս մատուցանել Պաւղոս. եւ նստեալ խօսէաք ընդ ժողովեալ կանայսն[2522]։ 14 Եւ կին ոմն անուն Լիդիա ծիրանավաճառ՝ ՚ի Թիւատիր քաղաքէ, երկիւղած յԱստուծոյ՝ լուա՛ւ. զորոյ Տէր իսկ եբաց զսիրտն անսա՛լ խօսիցն Պաւղոսի[2523]։ 15 Եւ իբրեւ մկրտեցաւ ինքն եւ տուն իւր, աղաչէ՛ր եւ ասէր. Եթէ համարիք զիս հաւատացեալ Տեառն, մտեալ ՚ի տուն իմ ագերո՛ւք։ Եւ բռնադատեաց տարա՛ւ զմեզ[2524]։ 16 Եւ եղեւ մինչդեռ երթայաք մեք յաղօթս, պատահեաց մեզ աղախին ոմն՝ զոր ունէր ա՛յս հարցուկ. որ շահս բազո՛ւմս տայր տերանց իւրոց մոլելովն[2525]։ 17 Նա զհետ եղեալ Պաւղոսի՛ եւ մեր՝ աղաղակէ՛ր եւ ասէր. Արքս այս ծառա՛յք Աստուծոյ Բարձրելոյ են, որ պատմեն ձեզ զճանապա՛րհս փրկութեան[2526]։ 18 Եւ զայս առնէր ՚ի բազո՛ւմ աւուրս։ Զայրացեալ Պաւղոս՝ դարձաւ եւ ասէ՛ ցայսն. Պատուիրեմ քեզ յանուն Յիսուսի Քրիստոսի ելանե՛լ ՚ի դմանէ։ Եւ ե՛լ այսն ՚ի նմին ժամու[2527]։ 19 Իբրեւ տեսին տեարք նորա՝ եթէ հատա՛ւ յոյս շահի նոցա, առեալ զՊաւղոս եւ զՇիղա՝ ձգեցի՛ն ՚ի հրապարակն առ իշխանսն[2528]։ 20 Եւ ածեալ զնոսա առ զօրագլուխսն՝ ասե՛ն. Արքս այս խռովեցուցանեն զքաղաքս մեր. ինքեանք Հրեայք են[2529], 21 եւ պատմեն մեզ օրէնս, զոր չէ՛ արժան մեզ ընդունել եւ ո՛չ առնել. զի Հռոմայեցի՛ք եմք[2530]։ 22 Եւ կուտեցա՛ւ ամբոխն ՚ի վերայ նոցա։ Եւ զօրագլուխքն պատառեցի՛ն զհանդերձս իւրեանց. եւ հրամայեցին գա՛ն հարկանել. 23 եւ բազում վէրս եդեալ ՚ի վերայ նոցա արկին ՚ի բանտ, պատուիրեցին բանտապետին զգուշութեամբ՝ պահել զնոսա։ 24 Որոյ առեալ զայսպիսի պատուէր, ա՛րկ զնոսա ՚ի ներքի՛ն բանտն, եւ զոտս նոցա պնդեա՛ց ՚ի կոճեղ[2531]։ 25 Եւ ՚ի մէջ գիշերոյն Պաւղոս եւ Շիղայ կային յաղօթս՝ եւ օրհնէին զԱստուած. ունկն դնէին նոցա կալանաւորքն[2532]։ 26 Եւ եղեւ յանկարծակի շարժումն մեծ, մինչեւ շարժե՛լ հիմանց բանտին, եւ բացա՛ն անդրէն դրունքն ամենայն, եւ ամենեցուն կապանքն լուծա՛ն[2533]։ 27 Իբրեւ զարթեաւ բանտապետն՝ եւ ետես բացեա՛լ զդուրս բանտին, ձգեաց զսուսեր՝ եւ կամէր երթա՛լ զիւրովին. կարծէր փախուցեալ զկապեալսն[2534]։ 28 Եւ կոչեցեալ ՚ի ձայն մեծ Պաւղոս՝ եւ ասէ. Մի՛ ինչ գործեր ընդ անձն քո չար, քանզի ամենեքին ա՛ստ եմք[2535]։ 29 Խնդրեաց լոյս՝ եւ դիմեա՛ց ՚ի ներքս. եւ զահի հարեալ՝ անկա՛ւ առաջի Պաւղոսի եւ Շիղայի[2536]. 30 եւ ածեալ զնոսա արտաքս՝ ասէ. Տեա՛րք՝ զի՞նչ պարտ է ինձ առնել՝ զի ապրեցայց։ 31 Եւ նոքա ասեն. Հաւատա՛ ՚ի Տէր Յիսուս Քրիստոս, եւ ապրեսցիս դու՝ եւ ամենայն տուն քո[2537]։ 32 Եւ խօսեցա՛ն նմա զբանն Տեառն, եւ ամենեցուն որ էին ՚ի տան նորա[2538]։ 33 Եւ առեալ զնոսա ՚ի նմին ժամու գիշերւոյն՝ լուա՛ց ՚ի վիրաց անտի. եւ մկրտեցա՛ւ ինքն եւ իւրքն ամենեքեան անդէն վաղվաղակի[2539]։ 34 Եւ ածեալ զնոսա ՚ի տուն իւր, եդ առաջի նոցա սեղան. եւ ուրա՛խ եղեւ ամենայն տամբն հաւատացեալ յԱստուած[2540]։ 35 Եւ իբրեւ այգ եղեւ՝ առաքեցին զօրագլուխքն զնուիրակսն, եւ ասեն. Արձակեա՛ զարսդ զայդոսիկ[2541]։ 36 Եւ պատմեաց բանտապետն զբանսն՝ Պաւղոսի, եթէ առաքեցին զօրագլուխքն զի արձակիցիք. արդ՝ ելէ՛ք եւ երթա՛յք խաղաղութեամբ[2542]։ 37 Իսկ Պաւղոս ասէ ցնոսա. Գան հարեալ զմեզ հրապարակաւ՝ արս անմեղս Հռովմայեցիս արկին ՚ի բանտ, եւ արդ լռելեա՞յն հանեն զմեզ. ո՛չ այդպէս, այլ եկեսցեն ինքեա՛նք իսկ հանցեն զմեզ[2543]։ 38 Եւ պատմեցի՛ն զօրագլխացն նուիրակքն զբանսն. զահի՛ հարան իբրեւ լուան՝ թէ Հռովմայեցիք են. եւ եկեալ աղաչեցի՛ն զնոսա[2544]։ 39 Եւ իբրեւ հանին, աղաչեցին գնա՛լ ՚ի քաղաքէն[2545]։ 40 Եւ ելեալ ՚ի բանտէն՝ մտին ՚ի Լիւդեայ. եւ տեսեալ զեղբարս՝ մխիթարեցին զնոսա, եւ գնացի՛ն[2546]։

17
Գլուխ ԺԷ

ԻԵ եա 1 Եւ շրջեալ ընդ Ամփիպոլիս եւ ընդ Ապողոնիայ, եկին ՚ի Թեսաղոնիկէ, ուր էր ժողովուրդ Հրէիցն[2547]։ 2 Եւ ըստ սովորութեանն Պաւղոս եմո՛ւտ առ նոսա, եւ ՚ի շաբաթս երիս խօսեցա՛ւ ընդ նոսա ՚ի գրոց։ 3 Բանայր եւ դնէ՛ր առաջի, եթէ պա՛րտ էր Քրիստոսի չարչարել եւ յառնել ՚ի մեռելոց. եւ թէ նա՛ է Քրիստոսն Յիսուս՝ զոր ե՛սն պատուիրեմ ձեզ[2548]։ 4 Եւ ոմանք ՚ի նոցանէ հաւանեցան, եւ վիճակեցան Պաւղոսի եւ Շիղայի. բայց պաշտօնէիցն հեթանոսաց էր բազմութի՛ւն յոյժ, եւ ՚ի կանանց գլխաւորաց ո՛չ սակաւք։ 5 Եւ նախանձեցա՛ն Հրեայքն, եւ առեալ արս ոմանս գռեհի՛կս անօրէնս, ամբոխ արարեալ խռովեցին զքաղաքն. եւ կուտեալ առ ապարանսն Յասովնի, խնդրէին զնոսա ածել ՚ի հրապարակ[2549]։ 6 Եւ իբրեւ ոչ գտին զնոսա, քարշէին զՅասո՛ն եւ զոմանս եղբարս առ քաղաքապետսն. բողոք բարձեալ՝ թէ որք զաշխարհս խռովեցուցին՝ սոքա եւ ա՛յսր հասին[2550]. 7 զորս ընկալեալ է Յասոնի. եւ սոքա ամենեքեան հակառա՛կ հրամանացն կայսեր գործեն. թագաւո՛ր զոմն ասեն զՅիսուս[2551]։ 8 Եւ խռովեցուցին զժողովսն եւ զքաղաքապետսն, որ լսէին զայն[2552]։ 9 Եւ առեալ երաշխաւորութիւն առ ՚ի Յասոնայ եւ յայլոցն՝ արձակեցի՛ն զնոսա[2553]։ 10 Բայց եղբարք վաղվաղակի գիշերեայն յուղարկեցի՛ն զՊաւղոս եւ զՇիղայ ՚ի Բերեայ. որք իբրեւ հասին անդր, ՚ի ժողովուրդն Հրէից գնացին[2554]։ 11 Զի սոքա էին ազնուագո՛յնք՝ քան որ ՚ի Թեսաղոնիկն էին. որք ընկալան զբանն ամենայն յօժարութեամբ. հանապազ քննէին զԳիրս՝ եթէ իցէ՞ այս ա՛յսպէս[2555]։ 12 Եւ բազո՛ւմք իսկ ՚ի նոցանէ հաւատացին. եւ ՚ի Հելլենացւոց կանանց զգաստից՝ եւ յարանց ո՛չ սակաւք[2556]։ 13 Բայց իբրեւ գիտացի՛ն՝ որ ՚ի Թեսաղոնիկէ Հրեայքն էին, եթէ եւ ՚ի Բերիա՛յ պատմեցաւ ՚ի Պաւղոսէ բանն Աստուծոյ. եկին եւ անդր շարժե՛լ եւ խռովեցուցանել զժողովսն[2557]։ 14 Յայնժամ զՊաւղոս վաղվաղակի առաքեցին եղբարք գնա՛լ մինչեւ ՚ի ծովեզր. եւ մնային Շիղայ եւ Տիմոթէոս անդէն[2558]։ 15 Եւ որք տանէին զՊաւղոս, ածին զնա մինչեւ յԱթէ՛նս. եւ առեալ պատուէր առ Շիղա՛յ եւ Տիմոթէոս, զի վաղվաղակի՛ եկեսցեն առ նա. եւ գնացի՛ն[2559]։

ԻԶ եբ 16 Եւ յԱթէնս ՚ի մնալն նոցա Պաւղոսի, զայրանա՛յր հոգի նորա ՚ի նմա. զի տեսանէր ՚ի կռապաշտութեան՝ զքաղաքն[2560]։ 17 Եւ խօսէ՛ր ՚ի ժողովրդեանն ընդ Հրեայսն, եւ ընդ պաշտօնեայսն, եւ ՚ի հրապարա՛կսն զամենայն օր՝ որոց եւ պատահէին[2561]։ 18 Ոմանք յԵպիկուրեանցն եւ ՚ի Ստուկեանց փիլիսոփայից հակառակէին ընդ նմա. եւ ոմանք ասէին. Զի՞նչ կամիցի սերմանաքաղս այս խօսել։ Իսկ այլք՝ թէ օտարոտի՛ իմն դից թուի պատմիչ լինելոյ. քանզի զՅիսուս եւ զյարութիւնն աւետարանէր[2562]։ 19 Եւ առեալ զնա ածին յԱրիսպագոսն, եւ ասէին. Կարասցո՞ւք իմանալ՝ թէ զի՛նչ է նոր վարդապետութիւնդ՝ որ ՚ի քէն պատմի[2563]։ 20 Օտարացուցի՛չս իմն բերես ՚ի լսելիս մեր. կամիմք գիտել՝ թէ զի՞նչ կամիցի այս լինել[2564]։ 21 Զի Աթենացիք ամենեքին՝ եւ ե՛կքն օտարք՝ ո՛չ յայլ ինչ պարապէին, բայց ասել ինչ, կամ լսել նորագոյնս[2565]։ 22 Եկաց Պաւղոս ՚ի մէջ Արիսպագին՝ եւ ասէ. Ա՛րք Աթենացիք, ըստ ամենայնի իբրեւ պաշտօնասէրս տեսանեմ զձեզ[2566]։ 23 Քանզի շրջեալ եւ տեսեալ զպաշտամունս ձեր. գտի՛ բագին մի՝ յորում գրեալ էր. Անծանօթի Աստուծոյ. զոր դուք յանծանօթս պաշտէք, ես զնո՛յն պատմեմ ձեզ[2567]։ 24 Աստուած՝ որ արար զաշխարհս եւ զամենայն որ ՚ի նմա, նա երկնից եւ երկրի է Տէր. ո՛չ ՚ի ձեռագործ տաճարս բնակէ[2568], 25 եւ ո՛չ ՚ի ձեռա՛ց մարդկան պաշտի իբրեւ կարօտ իմիք. նա՛ տայ ամենայնի կեանս եւ շունչ՝ եւ զամենայն ինչ։ 26 Արա՛ր ՚ի միոջէ արենէ զամենայն ազգս մարդկան՝ բնակե՛լ ՚ի վերայ երեսաց ամենայն երկրի. հաստատեաց կարգեալ ժամանակս եւ սահմանադրութիւնս բնակութեան նոցա՝ խնդրե՛լ զԱստուած[2569] 27 զի թերեւս զննիցե՛ն զնա՝ եւ գտանիցեն. նա՝ եւ ո՛չ հեռի իսկ է յիւրաքանչիւր ումեքէ ՚ի մէնջ[2570]։ 28 Զի նովա՛ւ կեամք եւ շարժի՛մք եւ եմք, որպէս ոմանք ՚ի ձերո՛ց ճարտարաց ասացին, թէ նորա եւ ա՛զգ իսկ եմք[2571]։ 29 Եւ արդ՝ որովհետեւ ազգ եմք Աստուծոյ, ո՛չ պարտիմք համարել ոսկւոյ՝ կամ արծաթոյ՝ կամ քարի, որ ՚ի ճարտարութենէ՛ եւ ՚ի մտաց մարդկան քանդակեալ իցէ՝ զաստուածականն լինել նմանօղ[2572]։ 30 Բայց զժամանակս անգիտութեանն անտե՛ս արարեալ Աստուծոյ, արդ զայս պատուիրէ մարդկան՝ ամենայն ումեք ապաշխարե՛լ[2573]։ 31 Քանզի հաստատեաց օր, յորում պարտ է դատել զաշխարհս արդարութեամբ, ՚ի ձեռն առնն՝ որով սահմանեաց տալ հաւա՛տս ամենեցուն՝ յարուցեալ զնա ՚ի մեռելոց[2574]։ 32 Իբրեւ լուան զյարութիւն մեռելոց, ոմանք ծա՛ղր առնէին. կէսքն ասէին. Լուիցուք ՚ի քէն վասն այդորիկ մի՛ւսանգամ[2575]։ 33 Եւ ապա Պաւղոս ե՛լ գնա՛ց ՚ի միջոյ նոցա[2576]։ 34 Եւ ոմանք արք անկեալք ՚ի նա հաւատացի՛ն. ընդ որս էր եւ Դիոնեսիո՛ս Արիոսպագացի, եւ կին մի անուն Դամարիս՝ եւ ա՛յլք ընդ նոսա[2577]։

18
Գլուխ ԺԸ

ԻԷ եգ 1 Յետ այսորիկ մեկնեալ Պաւղոսի յԱթենացւոց անտի, եկն ՚ի Կորինթոս[2578]. 2 եւ եգիտ զոմն Հրեայ անուն Ակիւղաս՝ յազգէ Պոնտացի՛, այն ինչ եկեալ յԻտալիայ, եւ Պրիսկիլլայ կին նորա, վասն հրամանին Կղաւդեայ որոշե՛լ զամենայն Հրեայս ՚ի Հռովմայ. եւ յարեցաւ ՚ի նոսա[2579]։ 3 Եւ վասն զի համարուե՛ստ էր, եղեւ առ նոսա՝ եւ գործէ՛ր. քանզի էին խորանակա՛րք արուեստիւք[2580]։ 4 Եւ խօսէր ՚ի ժողովրդեանն ըստ ամենայն շաբաթուց, եւ հաւանեցուցանէր զՀրեայս եւ զհեթանոսս[2581]։ 5 Իբրեւ իջին ՚ի Մակեդովնիայ՝ Շիղայ եւ Տիմոթէոս, ստիպէր հոգւովն Պաւղոս դնել վկայութիւն Հրէիցն՝ թէ Յիսուս է Քրիստոսն[2582]։ 6 Եւ յընդդէմ դառնալ նոցա՝ եւ հայհոյել, թօթափեալ զձորձս՝ եւ ասէ ցնոսա. Արիւն ձեր ՚ի գլո՛ւխս ձեր, քաւեա՛լ եմ ես. յայսմ հետէ ՚ի հեթանո՛սս երթամ[2583]։ 7 Եւ գնացեալ անտի եմո՛ւտ ՚ի տուն ուրումն, որոյ անուն էր Տիտոս Յուստոս՝ պաշտօնեա՛յ Աստուծոյ. որոյ ապարանքն էին մե՛րձ ՚ի ժողովետղն[2584]։ 8 Կրիսպոս ժողովրդապետ հաւատա՛ց ՚ի Տէր ամենայն տա՛մբ իւրով. եւ բազմաց ՚ի Կորնթացւոցն լուեալ՝ հաւատացին եւ մկրտեցա՛ն[2585]։ 9 Եւ ասէ Տէր ՚ի գիշերի տեսլեամբ ցՊաւղոս. Մի՛ երկնչիր, այլ խօսեաց՝ եւ մի՛ լռեր[2586]. 10 քանզի ես ընդ քե՛զ եմ, եւ ո՛չ ոք ընդդէմ դարձցի քո՝ ՚ի չարչարել զքեզ. քանզի ժողովուրդ է իմ բազո՛ւմ ՚ի քաղաքիս յայսմիկ[2587]։ 11 Եւ նստաւ անդ տարի մի, եւ ամիսս վեց, ուսուցանէր նոցա զբանն Աստուծոյ[2588]։ եդ 12 Առ Գաղիովնաւ փոխանակա՛ւ բդեշխին Աքայեցւոց, յարեան միաբան Հրեայքն ՚ի վերայ Պաւղոսի, եւ ածէին զնա յատեան[2589]. 13 եւ ասէին, եթէ արտաքո՛յ օրինաց պատրէ՛ սա զմարդիկ՝ պաշտել զԱստուած[2590]։ 14 Եւ իբրեւ մե՛րձ էր Պաւղոս բանալ զբերան իւր, ասէ Գաղւովն ցՀրեայսն. Եթէ է՛ր ինչ անիրաւութիւն կամ խարդախութիւն չարեաց՝ ո՛վ Հրեայք, ՚ի դէ՛պ էր ինձ անսալ ձեզ[2591]։ 15 Ապա թէ ՚ի խնդիրք ինչ են վասն բանի՛ եւ անուանց եւ օրինաց ձերոց, տեսէ՛ք ձեզէն. քանզի դատաւոր այդպիսի իրաց չկամի՛մ լինել[2592]։ 16 Եւ մերժեաց զնոսա յատենէ անտի։ 17 Եւ առեալ ամենեցուն Յունացն զՍոսթենէս ժողովրդապետն՝ հարկանէի՛ն առաջի ատենին. եւ ո՛չի՛նչ զայնմանէ Գաղւովնի փոյթ լինէր[2593]։ 18 Բայց Պաւղոսի տակաւին մնացեալ աւուրս բազումս, յեղբարցն հրաժարեալ՝ նաւէր յԱսորիս. եւ ընդ նմա Պրիսկիլլայ եւ Ակիւղաս, փոքրել զգլուխ ՚ի Կենքրեայ, քանզի ուխտադի՛ր էր[2594]։ 19 Եւ հասեալ յԵփեսոս՝ զնոսա եթո՛ղ անդ, եւ ինքն մտեալ ՚ի ժողովուրդն խօսէ՛ր ընդ Հրեայսն[2595]։ 20 Եւ աղաչէին զնա բազո՛ւմ ժամանակս լինել անդ. եւ ո՛չ առ յանձն[2596], 21 այլ հրաժարեա՛ց ՚ի նոցանէն՝ եւ ասէ. Դարձեա՛լ շրջեցայց Աստուծոյ կամօքն առ ձեզ։ Համբարձա՛ւ յԵփեսեայ[2597], 22 եւ իջեալ ՚ի Կեսարիայ՝ ել եւ ետ ողջո՛յն եկեղեցւոյն։ Էջ յԱնտիոք։ 23 Եւ եղեալ անդ ժամանակ ինչ, ե՛լ շրջել կարգաւ ընդ Գաղատացւոց աշխարհն եւ ընդ Փռիւգիայ, հաստատե՛լ զամենայն աշակերտեալսն[2598]։ 24 Հրեայ ոմն Ապեղէ՛ս անուն՝ Աղէքսանդրացի՛ յազգէ, այր ճարտարաբան, ե՛կն եհաս յԵփեսոս. զօրաւո՛ր էր գրովք[2599]։ 25 Սա՝ էր տեղեկացեալ ճանապարհին Տեառն, եւ եռա՛յր հոգւով. խօսէր՝ եւ ուսուցանէր ճշմարտութեամբ վասն Յիսուսի. գիտէր միայն զմկրտութիւնն Յովհաննու[2600]։ 26 Սա՝ սկսաւ համարձակե՛լ ՚ի ժողովրդեանն։ Եւ լուեալ ՚ի նմանէ Ակիւղայ եւ Պրիսկեայ, եւ առին զնա առ իւրեանս, եւ ճշմարտագո՛յնս պատմեցին նմա զճանապարհն Աստուծոյ[2601]։ 27 Իբրեւ կամեցաւ նա գնալ յԱքայիայ, յօժարեա՛լ եղբարք՝ գրեցին առ աշակերտսն ընդունե՛լ զնա։ Որ իբրեւ եհաս անդր, բազո՛ւմ նպաստ լինէր հաւատացելոցն ՚ի ձեռն շնորհացն[2602]։ 28 Քանզի պնդագո՛յն զՀրեայսն յանդիմանէր հրապարակաւ. ցուցանել գրովք՝ եթէ Քրիստոսն է Յիսուս։

19
Գլուխ ԺԹ

ԻԸ եե 1 Եւ եղեւ մինչդեռ Ապաւղոսն ՚ի Կորնթոսն էր, Պաւղոսի շրջեալ զվերին կողմամբքն՝ եւ իջանե՛լ յԵփեսոս. եւ գտանել զոմանս զաշակերտս[2603], 2 ասէ ցնոսա, եթէ Հոգի Սուրբ ընկալարո՞ւք ՚ի հաւատալն։ Նոքա ասեն ցնա. Այլ եւ ո՛չ թէ Հոգի Սուրբ գուցէ՝ լուեա՛լ է մեր[2604]։ 3 Եւ ասէ. Իսկ յի՞նչ մկրտեցարուք։ Նոքա ասեն. ՚Ի Յովհաննու մկրտութիւնն։ 4 Եւ ասէ Պաւղոս. Յովհաննէս քարոզեաց մկրտութիւն ապաշխարութեան ամենայն ժողովրդեանն. եւ ասէր, զի որ գալոցն է յետ նորա՝ ՚ի նա՛ հաւատասցեն. ա՛յսինքն է՝ ՚ի Յիսուս Քրիստոս[2605]։ 5 Եւ իբրեւ լուան, մկրտեցա՛ն յանուն Տեառն Յիսուսի։ 6 Եւ ՚ի դնել ՚ի վերայ նոցա Պաւղոսի զձեռն, ե՛կն Հոգի Սուրբ ՚ի վերայ նոցա. խօսէին լեզուս՝ եւ մարգարէանայի՛ն[2606]։ 7 Եւ էին ամենեքեան արք իբրեւ երկոտասա՛ն[2607]։ 8 Եւ մտեալ ՚ի ժողովուրդն՝ համարձակէր ամիսս երիս. խօսէ՛ր եւ հաւանեցուցանէր վասն արքայութեանն Աստուծոյ։ 9 Իբրեւ ոմանք խստանային՝ եւ ընդդէմ դառնային բամբասե՛լ զճանապարհն առաջի բազմութեանն, մեկնեալ ՚ի նոցանէ որոշեա՛ց զաշակերտսն. հանապազօր խօսէ՛ր ՚ի դիւանին Տիւրանեայ որումն[2608]։ 10 Եւ այս եղեւ զերկեա՛մ մի, մինչեւ ամենայն բնակչացն Ասիացւոց լսել զբանն Տեառն, Հրէից եւ հեթանոսաց[2609]։ 11 Եւ զօրութիւնս ո՛չ սակաւս առնէր Աստուած ՚ի ձեռն Պաւղոսի[2610]. 12 մինչեւ ՚ի հիւա՛նդս տանել ՚ի քրտանէ նորա՝ թաշկինակս կամ վարշամակս, եւ մերժե՛լ ՚ի նոցանէ ախտիցն, եւ այսոց չարաց ելանել[2611]։ 13 Յանդգնեցան ոմանք ՚ի շրջող Հրէիցն՝ որ երդմնեցուցիչքն էին, անուանե՛լ ՚ի վերայ այնոցիկ որք ունէին այսս չարս՝ զանուն Տեառն Յիսուսի, եւ ասէին. Երդմնեցուցանե՛մ զձեզ ՚ի Յիսուս՝ զոր Պաւղոսն քարոզէ[2612]։ 14 Եին որումն Սկեւեա՛յ Հրէի քահանայի եւթն որդի որ զայս առնէին[2613]։ 15 Պատասխանի ետ այսն չար՝ եւ ասէ ցնոսա. ԶՅիսուս գիտեմ եւ զՊաւղոս ճանաչեմ, բայց դուք ո՞վ էք։ 16 Եւ վազեաց այրն յորում էր այսն չար, ըմբռնեալ զերկոսեան յաղթահարեաց զնոսա, մինչեւ մերկս եւ վիրաւո՛րս փախչել ՚ի տանէ անտի[2614]։ 17 Եւ այս յայտնի՛ եղեւ ամենայն Հրէից եւ հեթանոսաց՝ որ բնակեալ էին յԵփեսոս. եւ անկաւ երկեւղ յամենեսեան ՚ի նոսա. եւ մեծանա՛յր անուն Տեառն Յիսուսի։ 18 Եւ բազո՛ւմք ՚ի հաւատացելոցն գային եւ խոստովա՛ն լինէին, եւ պատմէին զգործս իւրեանց։ 19 Եւ բազումք ՚ի կախարդասարացն բերէին զգիրսն, այրէի՛ն առաջի ամենեցուն. եւ համարեցան զգինս նոցա՝ եւ գտանէին արծաթոյ բեւրս հինգ[2615]։ եզ 20 Եւ ա՛յսպէս բանն Աստուծոյ աճէ՛ր եւ հզօրանայր[2616]։ 21 Եւ իբրեւ կատարեցաւ այս, եդ Պաւղոս ՚ի մտի շրջե՛լ ընդ Մակեդովնիայ եւ ընդ Աքայիայ՝ եւ գա՛լ յԵրուսաղէմ. ասէր, եթէ յետ երթալոյն իմ անդր, պարտ է ինձ եւ զՀռոմ տեսանել[2617]։ 22 Առաքեաց ՚ի Մակեդոնիայ երկո՛ւս ՚ի պաշտօնէիցն իւրոց, զՏիմոթէոս եւ զԵրաստոս. եւ ինքն մնա՛ց ժամանակս ինչ յԱսիայ[2618]։ 23 Եւ եղեւ ՚ի ժամանակին յայնմիկ խռովութիւն ո՛չ սակաւ, վասն ճանապարհին[2619]։ 24 Իսկ Դեմետրիոս ոմն անուն՝ արծաթագո՛րծ, գործէր մեհեա՛նս արծաթիս Արտեմի՛ս դից. եւ տայր ճարտարացն լինել ո՛չ սակաւ շահ[2620]. 25 որ ժողովեացն իսկ եւ զձեռագէտս արուեստին, եւ ասէ. Ա՛րք՝ դուք ձեզէ՛ն իսկ գիտէք զի յայսմ գործոյ է շահ մեզ[2621]։ 26 Եւ տեսանէք՝ եւ լսէք եթէ ո՛չ միայն զԵփեսացւոց, այլ գրեթէ ամենայն իսկ Ասիացւոց՝ Պաւղոսս այս հաւանեցուցեալ շրջեա՛ց բազում ժողովս, ասել թէ ո՛չ են աստուածք ձեռագործք[2622]։ 27 Եւ ո՛չ միայն այս ճգնէ զմեր կողմս՝ գա՛լ ՚ի յանդիմանութիւն, այլ եւ զմեծին աստուածոյ Արտեմեայ զմեհեանն յոչինչ համարեալ. նա՝ եւ քակելո՛ց եւս իցէ մեծութիւն նորա, զոր ամենայն Ասիայ՝ եւ տիեզերք պաշտեն[2623]։ 28 Եւ զայս իբրեւ լուան, լի՛ եղեն բարկութեամբ. աղաղակէին եւ ասէին. Մե՛ծ է Արտեմիս Եփեսացւոց։ 29 Եւ լցա՛ւ քաղաքն խռովութեամբ. դիմեցին առ հասարակ ՚ի թեատրոնն, յափշտակեցին զԳայիոս եւ զԱրիստարքոս Մակեդովնացի՝ զուղղեկիցսն Պաւղոսի[2624]։ 30 Բայց Պաւղոս իբրեւ կամեցաւ մտանել յամբոխն, ո՛չ թողին զնա աշակերտքն[2625]։ 31 Ոմանք եւ յԱսիապետացն՝ որ էին նորա բարեկամք, յղէի՛ն առ նա՝ եւ աղաչէին, մի՛ տալ զանձն ՚ի թեատրոնն[2626]։ 32 Այլք ա՛յլ իմն աղաղակէին յամբոխին. զի էր ժողովն նոցա խռովեա՛լ. եւ բազումք ՚ի նոցանէ ո՛չ գիտէին թէ վասն ո՛յր ժողովեալ իցեն[2627]։ 33 Եւ յամբոխէն բազմութենէ յառա՛ջ կալան զԱղեքսանդրոս. եւ իբրեւ ածին զնա յառաջ Հրեայքն, Աղեքսանդրոս շարժեաց զձեռն՝ եւ կամէր պատասխանի՛ առնել ամբոխին[2628]։ 34 Իբրեւ գիտացին թէ այրն Հրեա՛յ է, միաբարբա՛ռ եղեալ յամենեցունց՝ իբրեւ ժամս երկուս աղաղակել, թէ մե՛ծ է Արտեմիս Եփեսացւոց[2629]։ 35 Լռեցո՛յց դպրապետն զամբոխն՝ եւ ասէ. Ա՛րք Եփեսացիք, իսկ ո՞վ է ՚ի մարդկանէ՝ որ ո՛չ գիտէ զԵփեսացւոց քաղաքս մեհենազարդ՝ մեծին Արտեմեայ դիցն եւ Դիոպետեայ[2630]. 36 եւ զի այդ՝ ա՛յդպէս է անշուշտ, պարտ է ձեզ հանդարտել, եւ մի՛ ինչ յանդգնութեամբ գործել[2631]։ 37 Ածէք զարսդ զայդոսիկ այսր, ո՛չ մեհենակապուտս՝ եւ ո՛չ հայհոյիչս աստուածոյն մերոյ[2632]։ 38 Զի եթէ Դեմետրիոս եւ որ ընդ նմա ճարտարք՝ ունիցին ինչ ընդ ումեք բանս, յատեա՛ն երթիցեն, եւ դատաւո՛րք գոն, եւ ամբաստա՛ն լիցին զմիմեանց[2633]։ 39 Ապա թէ վասն ա՛յլ իրիք խնդիր իցէ, յօրինաւո՛ր ժողովսն վճարեսցեն[2634]։ 40 Քանզի եւ մեզ վի՛շտ վտանկի է ընդ կռուոյս այսր աւուր՝ առա՛նց իրիք յանցանաց լինելոյ՝ զորմէ ո՛չ կարասցուք պատասխանի տալ վասն ժողովոյս այսորիկ։ Եւ զայս ասացեալ՝ արձակեա՛ց զժողովսն[2635]։

20
Գլուխ Ի

ԻԹ եէ 1 Եւ յետ դադարելոյ ամբոխին, կոչեաց Պաւղոս զաշակերտսն եւ մխիթարեա՛ց. ողջոյն ետ, եւ ել գնա՛ց ՚ի Մակեդովնիայ[2636]։ 2 Եւ շրջեալ ընդ կողմանսն ընդ այնոսիկ. եւ մխիթարեալ զնոսա բանիւք բազմօք, ե՛կն յԵլլադայ։ 3 Իբրեւ արար անդ ամիսս երիս, եղեւ նմա դա՛ւ ՚ի Հրէիցն, մինչդեռ կամէր ելանել յԱսորիս. խորհուրդ կալաւ դառնա՛լ ընդ Մակեդովնիայ[2637]։ 4 Եւ երթա՛յր ընդ նմա մինչեւ յԱսիա՝ Սոսիպատրոս Պռւեայ Բերիացի. եւ ՚ի Թեսաղոնիկեցւոց՝ Արիստարքո՛ս եւ Սեկունդոս, եւ Գայիոս Դերբացի, եւ Տիմոթէոս, եւ Ասիացիք՝ Տիւքիկոս եւ Տրոփիմոս[2638]։ 5 Սոքա յառաջ երթեալ մնայի՛ն մեզ ՚ի Տրովադայ[2639]։ 6 Եւ մեք նաւեցաք յետ աւուրցն բաղարջակերաց ՚ի Փիլիպպեա՛յ, եւ եկաք առ նոսա ՚ի Տրովադայ մինչեւ յաւուրս հինգ. անդ դադարեցաք աւուրս եւթն[2640]։ 7 Եւ յաւուրն շաբաթուց մինչդեռ ժողովեալ էաք բեկանել զհացն, Պաւղոս խօսէ՛ր ընդ նոսա, զի գնալոց էր ՚ի վաղիւ անդր. եւ երկայնեաց զբանն մինչեւ ՚ի մէջ գիշերւոյն[2641]։ 8 Եւ էին լապտե՛րք բազումք ՚ի վերնատանն, ուր էաք ժողովեալ[2642]։ 9 Եւ նստէր ոմն երիտասարդ՝ անուն Եւտիքոս՝ ՚ի վերայ պատուհանին, նիրհէր ՚ի քո՛ւն թանձրութեան, ՚ի խօսելն Պաւղոսի յաճախ. ընկղմեալ ՚ի քնոյ անտի՝ անկաւ յերրո՛րդ դստիկոնէն ՚ի վայր, եւ բարձաւ մեռեա՛լ[2643]։ 10 Եւ իջեալ Պաւղոս՝ անկանէ՛ր զնովաւ. եւ առնոյր զնա ընդ գիրկս՝ եւ ասէր. Մի՛ խռովիք, քանզի ոգի սորա ՚ի սմի՛ն է[2644]։ 11 Եւ ել եբե՛կ զհացն՝ եւ ճաշակեաց. եւ բազո՛ւմ եւս խօսեցաւ մինչեւ յառաւօտն. եւ ապա ել գնաց[2645]։ 12 Եւ ած զպատանին կենդանի՛, եւ մխիթարեցան ո՛չ սակաւ[2646]։ 13 Եւ մեք մտեալ ՚ի նաւն՝ ամբարձաք յԱսո՛վն, անտի ակն ունէաք միւսանգամ առնուլ զՊաւղոս. զի ա՛յնպէս պատուիրեալ էր՝ մինչ ինքն զցամաքաւն երթալոց էր[2647]։ 14 Եւ իբրեւ դիպեցաւ մեզ ՚ի յԱսովն, առեալ զնա եկա՛ք ՚ի Միտիլինէ[2648]։ 15 Եւ անտի նաւեալ՝ ՚ի վաղիւ անդր հասա՛ք հանդէպ Քիայ. եւ ՚ի միւս օրն հասա՛ք ՚ի Սամոս. եւ ՚ի վաղիւ անդր եկա՛ք ՚ի Մելիտոն[2649]։ 16 Զի ՚ի մտի եդեալ էր Պաւղոսի նաւել առ Եփեսեաւ. որպէս զի մի՛ լիցի նմա ժամանակ ինչ յամել յԱսիայ. քանզի փութայր, եթէ հնա՛ր ինչ իցէ նմա՝ զօրն Պենտակոստէից երթա՛լ յԵրուսաղէմ[2650]։ զա 17 Եւ ՚ի Մելիտեայ յղեալ յԵփեսոս, կոչեա՛ց զերիցունս եկեղեցւոյն։ 18 Եւ իբրեւ եկին առ նա, ասէ ցնոսա. Դուք ձեզէ՛ն գիտէք յօրէ յառաջնմէ յորմէ եկի յԱսիայ, որպէս ընդ ձեզ զամենայն ժամանակսն եղէ[2651]. 19 ծառայել Տեառն ամենայն խոնարհութեամբ եւ բազում արտասուօք եւ փորձութեամբք՝ որ դիպեցան ինձ ՚ի նենգութեանց Հրէից[2652]։ 20 Որպէս ո՛չինչ զանգիտեցի յօգտակարացն չպատմել ձեզ, եւ ուսուցանել ձեզ հրապարակա՛ւ եւ առտնին[2653]. 21 տա՛լ վկայութիւն Հրէից եւ հեթանոսաց զապաշխարութեանն՝ որ առ Աստուած, եւ զհաւատո՛ցն որ ՚ի Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս[2654]։ 22 Եւ արդ՝ ահաւասիկ ես կապեալ հոգւովն, երթա՛մ յԵրուսաղէմ. եւ որ ինչ անդ ընդ իս անցանելոց է՝ չգիտե՛մ[2655]։ 23 Բայց զի Հոգին Սուրբ ըստ քաղաքաց վկայէ՛ ինձ՝ եւ ասէ, եթէ կապանք եւ նեղութիւնք մնան քեզ[2656]։ 24 Այլ եւ ո՛չ իւիք համարիմ զանձն իմ պատուական, որպէս զկատարեալ զընթացս իմ ուրախութեամբ, եւ զպաշտօնն զոր առի ՚ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ, վկա՛յ լինել աւետարանի շնորհացն Աստուծոյ[2657]։ 25 Եւ արդ՝ ահաւասիկ գիտեմ ես, եթէ ո՛չ եւս տեսանէք զերեսս իմ դուք ամենեքեան, յորս շրջեցայ քարոզե՛լ զարքայութիւնն Աստուծոյ[2658]։ 26 Վասն որոյ եւ վկայութիւն դնեմ ձեզ յաւուր յայսմիկ, զի սո՛ւրբ եմ յարենէ ամենեցուն[2659]։ 27 Քանզի ո՛չ խորշեցայ ՚ի պատմելոյ ձեզ զամենայն կամս Աստուծոյ[2660]։ 28 Զգո՛յշ կացէք անձանց եւ ամենայն հօտիդ, յորում եդ զձեզ Հոգի՛ն Սուրբ տեսուչս, հովուել զժողովուրդ Տեառն, զոր ապրեցո՛յց արեամբ իւրով[2661]։ 29 Քանզի գիտեմ ես, եթէ յետ իմոյ մեկնելոյ՝ գայցեն գայլք յափշտակօղք ՚ի ձեզ որ ո՛չ խնայեսցեն հօտիդ[2662]։ 30 Եւ ՚ի ձէնջ յարիցեն արք որ խօսիցին թե՛ւրս, ձգե՛լ զաշակերտսն զկնի իւրեանց[2663]։ 31 Վասն այսորիկ արթո՛ւն կացէք, եւ յիշեցէ՛ք՝ զի զերկեա՛մ մի զցա՛յգ եւ զցերեկ՝ ո՛չ դադարեցի արտասուօք խրատել զմի մի՛ իւրաքանչիւր[2664]։ 32 Եւ արդ՝ յա՛նձն առնեմ զձեզ Աստուծոյ՝ եւ բանի շնորհաց նորա, որ կարօղն է շինել եւ տալ ձեզ ժառանգութիւն ընդ սուրբսն ամենեսեան[2665]։ 33 Արծաթոյ՝ կամ ոսկւոյ՝ կամ հանդերձից՝ ո՛չ ուրուք ՚ի ձէնջ ցանկացայ. 34 դուք ինքնի՛ն գիտէք, զի զպէտսն իմ, եւ որոց ընդ իսն էին՝ պաշտեցի՛ն ձեռքս այս[2666]։ 35 Եւ զամենայն ինչ ցուցի ձեզ. զի ա՛յսպէս պարտ է վաստակել, եւ դարմանել զհիւանդս. եւ յիշել զբանն Տեառն Յիսուսի զոր ինքն իսկ ասաց. Երանելի՛ է մանաւանդ տալն քան առնուլն[2667]։ 36 Եւ զայս իբրեւ ասաց, եդեալ ծո՛ւնր ամենեքումբք՝ եկաց յաղօթս[2668]։ 37 Բազո՛ւմ լալիւն եղեւ ամենեցուն. եւ անկեալ զպարանոցաւն Պաւղոսի համբուրէի՛ն զնա[2669]. 38 մորմոքէի՛ն մանաւանդ ՚ի վերայ բանին զոր ասէր, թէ ո՛չ եւս տեսանելոց են զերեսս նորա. եւ յուղարկեցի՛ն զնա ՚ի նաւ անդր[2670]։

21
Գլուխ ԻԱ

զբ 1 Եւ իբրեւ եղեւ ելանել մեզ եւ մեկնել ՚ի նոցանէ, հանդէպ գնացեալ եկաք ՚ի Կո՛վ. եւ ՚ի վաղիւ անդր ՚ի Հռովդոն, եւ անտի ՚ի Պատարա՛յ[2671]։ 2 Եւ գտեալ նաւ մի զի երթայր ՚ի Փիւնիկէ, ելեալ ՚ի նա գնացա՛ք[2672]։ 3 Եւ յայտ եղեալ Կիպրեայ, թողաք զնա ՚ի ձախակո՛ղմ, նաւեցաք յԱսորի՛ս եւ իջա՛ք ՚ի Տիւրոս. քանզի ա՛նդ էր նաւն թափելոց զբեռինսն[2673]։ 4 Եւ գտեալ զաշակերտսն, կացա՛ք անդ աւուրս եւթն. որք ասէին ցՊաւղոս ՚ի ձեռն Հոգւոյն, մի՛ ելանել յԵրուսաղէմ։ 5 Եւ իբրեւ եղեւ մեզ կատարել զաւուրսն, ելեալ գնացաք. եւ յուղարկեալ զմեզ ամենեցուն, հանդերձ կանա՛մբք եւ որդւովք՝ մինչեւ արտաքոյ քաղաքին։ Եդեալ ծունր առ ծովեզերին՝ կացաք յաղօթս[2674]. 6 եւ հրաժարեալք ՚ի միմեանց՝ եւ ելա՛ք ՚ի նաւն. եւ նոքա դարձան յիւրեանց տեղիս[2675]։ 7 Եւ մեր զնաւն առխեթեալ ՚ի Տիւրոսէ՝ հասաք ՚ի Պտղոմեդայ. եւ ողջոյն տուեալ եղբարց, եղեաք օր մի առ նոսա[2676]։

Լ 8 Եւ ՚ի վաղիւ անդր ելեալ անտի՝ եկա՛ք ՚ի Կեսարիայ. եւ մտեալ յապարանսն Փիլիպպոսի աւետարանչի, որ էր յեւթա՛նց անտի, ագա՛ք առ նմա[2677]։ 9 Նորա էին դստերք չորք կո՛յսք՝ մարգարէ՛ք։ 10 Եւ ՚ի լինելն մեր անդ աւուրս բազումս, է՛ջ ոմն ՚ի Հրեաստանէ անուն Ագաբոս[2678]. 11 եւ եկեալ առ մեզ, առեալ զգօտին Պաւղոսի՝ կապեա՛ց զոտս եւ զձեռս իւր, եւ ասէ. Ա՛յսպէս ասէ Հոգին Սուրբ. Զայրն որոյ գօտիս այս է, ա՛յսպէս կապեսցեն յԵրուսաղէմ Հրեայք, եւ մատնեսցեն զնա ՚ի ձեռս հեթանոսաց[2679]։ 12 Եւ իբրեւ լուաք զայն, աղաչեցաք մեք, եւ որ ՚ի տեղւոջն էին՝ չելանե՛լ նմա յԵրուսաղէմ[2680]։ 13 Յայնժամ պատասխանի ետ Պաւղոս եւ ասէ. Զի՞նչ գործեցէքդ՝ զի՞ լայքդ եւ ճմլեցուցանէք զսիրտ իմ. քանզի ես՝ ո՛չ միայն կապելոյ, այլ եւ մեռանելոյ յԵրուսաղէմ պատրաստեմ վասն անուանն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի[2681]։ 14 Եւ ՚ի չանսալն նորա՝ լռեցաք, եւ ասեմք. Տեա՛ռն կամք լիցին[2682]։

ԼԱ զգ 15 Եւ յետ աւուրցն այնոցիկ՝ հանդերձեալ ելանէա՛ք յԵրուսաղէմ։ 16 Եկի՛ն ընդ մեզ եւ յաշակերտաց անտի Կեսարացւոց, եւ տանէին զմեզ առ որում վա՛նս ունելոց էաք՝ Մնասովնի ումեմն Կիւպրացւոյ առաջի՛ն աշակերտի[2683]։ 17 Եւ ՚ի մտանելն մեր յԵրուսաղէմ, խնդութեամբ ընկալան զմեզ եղբարք։ 18 Իսկ ՚ի վաղիւ անդր եմուտ Պաւղոս ընդ մեզ առ Յա՛կովբոս. եւ եկին ամենայն երիցունքն[2684]։ 19 Եւ ողջոյն տուեալ նոցա՝ պատմէ՛ր մի ըստ միոջէ զոր արար Աստուած ՚ի հեթանոսս ՚ի ձեռն պաշտաման նորա[2685]։ 20 Եւ նոցա լուեալ՝ փառաւո՛ր առնէին զԱստուած. եւ ասեն ցնա. Տեսանե՞ս ե՛ղբայր՝ քանի՛ բիւրք են հաւատացելոցն Հրէից, եւ ամենեքեան նախանձաւո՛ր օրինացն են։ 21 Բայց իրազե՛կ եղեն վասն քո՝ թէ ապստամբութիւն ուսուցանես ՚ի Մովսիսէ՝ որոց ՚ի հեթանոսս ամենայն Հրեայք են, ասես՝ մի՛ թլփատել նոցա զորդիս, եւ մի՛ ըստ կրօնից օրինացն գնալ[2686]։ 22 Արդ՝ զի՞նչ լինիցի ապաքէն լսեն, թէ եկեալ ես[2687]. 23 արդ զայս արա՛ զոր ասեմք քեզ. Են ՚ի մեզ արք չորք ուխտադի՛րք յանձինս իւրեանց, 24 զնոսա առեալ սրբեսցի՛ս ընդ նոսա. եւ ծախեա՛ ինչ ՚ի նոսա՝ զի գերծցեն զգլուխս իւրեանց. եւ գիտասցեն ամենեքին, թէ զորոց իրազե՛կն եղեն զքէն՝ ո՛չինչ է. այլ միաբանիս եւ դո՛ւ պահել զօրէնսն[2688]։ 25 Բայց վասն հաւատացելոցն հեթանոսաց, մեք առաքեցա՛ք՝ որպէս ընտրեցաք, մի՛ ինչ այնպիսի պահել նոցա. բայց միայն զգուշանա՛լ նոցա ՚ի կռոց զոհելոյ, եւ յարենէ, եւ ՚ի հեղձուցելոյ, եւ ՚ի պոռնկութենէ[2689]։ 26 Յայնժամ Պաւղոսի առեալ զարսն՝ ՚ի վաղիւ անդր ընդ նոսա սրբեալ եմո՛ւտ ՚ի տաճարն. յա՛յտ առնել զկատարումն աւուրցն սրբութեան, մինչեւ մատեաւ ՚ի վերայ իւրաքանչիւր ուրուք ՚ի նոցանէ պատարագ[2690]։

ԼԲ զդ 27 Եւ իբրեւ մերձ էին եւթն աւուրքն ՚ի կատարել, տեսեալ զնա ՚ի տաճարին Ասիացւոց Հրէիցն՝ զեղուի՛ն զնովաւ զամենայն ամբոխն. եւ արկեալ ՚ի նա ձեռս՝ աղաղակէին[2691]. 28 Ա՛րք Իսրայէլացիք՝ օգնեցէ՛ք. ա՛յս ա՛յր է՝ որ հակառա՛կ ժողովրդեանն եւ օրինացն եւ տեղւոյս այսորիկ՝ ամենեցուն ամենայն ուրեք ուսուցանէ. մինչեւ հեթանո՛սս եւս եմոյծ ՚ի տաճարն՝ եւ պղծեա՛ց զսուրբ տեղիսն[2692]։ 29 Քանզի էր յառաջագոյն տեսեալ զՏրոփիմոս զԵփեսացի ՚ի քաղաքին ընդ նմա. զոր կարծէին եթէ ՚ի տաճա՛ր անդր եմոյծ Պաւղոս[2693]։ 30 Շարժեցա՛ւ քաղաքն ամենայն, եւ կուտեցա՛ւ ժողովուրդն. եւ առեալ զՊաւղոս ձգէին արտաքոյ տաճարին. եւ վաղվաղակի փակեցա՛ն դրունքն[2694], 31 եւ խնդրէին զնա սպանանել։ Եհաս զրոյց ՚ի հազարապետ գնդին, եթէ խռովեա՛լ է ամենայն Երուսաղէմ։ 32 Որոյ անդէն առեալ զօրականս եւ հարիւրապետս՝ դիմեա՛ց ՚ի վերայ նոցա. եւ նոցա տեսեալ զհազարապետն եւ զզօրականսն, դադարեցի՛ն ՚ի հարկանելոյ զՊաւղոս[2695]։ 33 Յայնժամ մատուցեալ հազարապետն կալաւ զնա, եւ հրամայեաց կապել կրկին շղթայիւք, եւ հարցանէր թէ ո՞վ իցէ, եւ զի՞նչ իցէ արարեալ[2696]։ 34 Այլք՝ ա՛յլ իմն աղաղակէին զնմանէ յամբոխին. իբրեւ ո՛չ կարաց գիտել զստոյգն վասն ամբոխին, հրամայեաց ածե՛լ զնա ՚ի բանակն[2697]։ 35 Եւ իբրեւ եհաս յաշտիճանսն, դէպ եղեւ բառնա՛լ բերել զնա ՚ի զօրականացն՝ վասն բռնութեան ամբոխին[2698]։ 36 Քանզի զհետ երթայր բազմութիւն ժողովրդեանն, եւ ասէին. Բա՛րձ զդա։ 37 Մինչ դեռ մտանելոց էր Պաւղոս ՚ի բանակն, ասէ ցհազարապետն. Եթէ արժա՞ն իցէ ինձ խօսել ընդ քեզ։ Եւ նա ասէ. Յունարէն գիտե՞ս. 38 մի արդեւք՝ դո՞ւ իցես Եգիպտացին, որ յառա՛ջ քան զայս աւուրս ապստամբեցուցեր եւ հաներ յանապատ չո՛րս հազարս արս՝ սիկարեանս[2699]։ 39 Եւ ասէ Պաւղոս. Ես եմ այր Հրեա՛յ, ՚ի Տարսոնէ Կիլիկեցւոց, ո՛չ աննշան քաղաքի քաղաքացի. աղաչեմ զքեզ հրամայեա՛ ինձ խօսել առ ժողովուրդդ։ 40 Եւ ՚ի հրամայելն նորա, Պաւղոս կացեալ ՚ի վերայ աշտիճանացն՝ շարժեա՛ց զձեռն ժողովրդեանն. իբրեւ բազում լռութիւն լինէր, սկսաւ բարբառել Հեբրայեցւո՛ց բարբառովն՝ եւ ասէ[2700].

22
Գլուխ ԻԲ

1 Արք եղբարք եւ հարք՝ լուարո՛ւք ինձ այժմ առ ձեզ պատասխանատութեանս[2701]։ 2 Իբրեւ լուան՝ թէ Հեբրայեցւոց լեզուաւն բարբառեցաւ նոցա, առաւե՛լ եւս դադարեցին ՚ի լռութեան[2702]։ 3 Եւ նա ասէ. Ես եմ այր Հրեա՛յ, ծնեալ ՚ի Տարսովնի Կիւլիկեցւոց, սնեա՛լ ՚ի քաղաքիս յայսմիկ, առ ո՛տս Գամաղիէլի խրատեալ. ըստ ճշմարտութեան հայրենի օրինացն նախանձայո՛յզ էի Աստուծոյ, որպէս ամենեքեան դուք այսօր[2703]։ 4 Որ զսոյն ճանապարհ վարեցի մինչեւ ՚ի մահ, կապել եւ մատնե՛լ ՚ի բանտս ա՛րս եւ կանայս[2704]. 5 որպէս եւ քահանայապետդ վկայէ՛ ինձ՝ եւ ամենայն ծերակոյտդ. յորոց եւ թո՛ւղթս առեալ առ եղբարս ՚ի Դամասկո՛ս երթայի, ածել եւ անտի՛ կապեալս յԵրուսաղէմ, զի պատժեսցին[2705]։ 6 Եւ եղեւ ինձ ՚ի գնալն եւ ՚ի մերձենալ ՚ի Դամասկոս, զմիջաւուրբն յանկարծակի յերկնի՛ց փայլատակեալ լո՛յս սաստիկ զինեւ[2706], 7 եւ անկայ յերկիր. եւ լուայ բարբառ որ ասէր ցիս. Սաւո՞ւղ Սաւուղ՝ զի՞ հալածես զիս։ 8 Եւ ես ետու պատասխանի՝ թէ ո՞վ ես Տէր։ Եւ ասէ ցիս. Ե՛ս եմ Յիսուս Նազովրեցի՝ զոր դուն հալածես։ 9 Բայց որ ընդ իսն էին՝ զլոյսն տեսին, այլ զձայնն ո՛չ լսէին՝ որ խօսէր ընդ իս[2707]։ 10 Եւ ասեմ. Զի՞նչ արարից Տէր։ Եւ ասէ ցիս Տէր. Յարուցեալ երթի՛ցես ՚ի Դամասկոս, եւ անդ պատմեսցի քեզ վասն ամենայնի որ հրամա՛ն է քեզ առնել[2708]։ 11 Իբրեւ ո՛չ տեսանէի ՚ի փառաց լուսոյն այնորիկ, զձեռանէ՛ ձգեալ ՚ի նոցանէ որ ընդ իսն էին, մտի ՚ի Դամասկոս[2709]։ 12 Անանիայ ոմն այր երկիւղա՛ծ ըստ օրինացն, վկայեա՛լ յամենայն բնակչաց որ ՚ի Դամասկոս Հրեայքն էին. 13 եկն եկա՛ց առ իս՝ եւ ասէ. Սաւո՛ւղ եղբայր ՚ի վե՛ր հայեաց։ 14 Եւ ես նոյնժամայն ՚ի վե՛ր հայեցայ ՚ի նա. եւ նա ասէ ցիս. Աստուած հարցն մերոց յառաջագո՛յն ընտրեաց զքեզ ճանաչել զկամս նորա, եւ տեսանե՛լ զԱրդարն, եւ լսել բարբա՛ռ ՚ի բերանոյ նորա[2710]. 15 զի եղիցես վկա՛յ նորա առ ամենայն մարդիկ, որոց տեսերն եւ լուար։ 16 Եւ արդ՝ զի՞ հեղգաս, արի՛ մկրտեա՛ց, եւ լուա՛ զմեղս քո ՚ի կարդալ զանուն նորա[2711]։ 17 Եւ եղեւ ինձ ՚ի դառնալն յԵրուսաղէմ՝ եւ կալ յաղօթս ՚ի տաճարին, լինել ՚ի զարմացմա՛ն. 18 եւ տեսանել զնա զի ասէր ցիս. Փութա՛ ե՛լ յԵրուսաղեմէ վաղվաղակի, քանզի չե՛ն ընդունելոց զքո վկայութիւնդ վասն իմ։ 19 Եւ ես ասեմ. Տէր՝ ինքեա՛նք իսկ գիտեն՝ զի ե՛ս էի որ ՚ի բանտն տայի, եւ գան հարկանէի ըստ ժողովրդոցն զհաւատացեալսն ՚ի քեզ[2712]։ 20 Եւ յորժամ հեղոյր արիւնն Ստեփանոսի վկայի քոյ, ես ինքն էի որ ՚ի վերայ կայի, եւ կամակից լինէի սպանման նորա, եւ պահէի՛ զհանդերձս սպանողացն նորա[2713]։ 21 Եւ ասէ ցիս. Գնա՛, զի ես ՚ի հեթանոսս հեռաւորս առաքեցից զքեզ[2714]։ 22 Եւ ունկն դնէին նմա մինչեւ ցայս բան. ապա բարձին զձայնս իւրեանց՝ եւ ասեն. Բա՛րձ յերկրէ զայդպիսիդ, զի չէ՛ պարտ այդպիսւոյդ կեալ։ 23 Եւ յաղաղակելն նոցա՝ եւ ընկենուլ զհանդերձս՝ եւ զփոշին ցանե՛լ յօդսն[2715], 24 հրամայեաց հազարապետն մուծանել զնա ՚ի բանակն. ասէր՝ գանի՛ւ հարցանել զնա, զի գիտացից վասն որո՛յ յանցման այնպէս աղաղակէին զնմանէ[2716]։ 25 Եւ իբրեւ պրկեցին զնա փոկովք, ասէ Պաւղոս ցհարիւրապետն որ ՚ի վերայ կայր. Եթէ՛ զա՛յր Հռոմայեցի եւ անարատ պա՛րտ իցէ ձեզ գա՛ն հարկանել[2717]։ 26 Իբրեւ լուաւ հարիւրապետն, մատուցեալ առ հազարապետն պատմեա՛ց եւ ասէ. Զի՞նչ կամիցիս առնել. քանզի այրն այն Հռովմայեցի՛ է[2718]։ 27 Եւ մատուցեալ հազարապետն, ասէ ցնա. Ասա՛ դու ցիս՝ Հռոմայեցի՞ ես։ Եւ նա ասէ. Այո՛։ 28 Պատասխանի ետ հազարապետն. Ես բազո՛ւմ գլխոց զզինուորութիւնս զայս ստացայ։ Ասէ Պաւղոս. Ես ծնեալ իսկ ՚ի դմին եմ[2719]։ 29 Եւ վաղվաղակի ՚ի բա՛ց կացին ՚ի նմանէ՝ որ հարկանելոցն էին զնա. եւ հազարապետն իսկ երկեա՛ւ, իբրեւ գիտաց եթէ Հռովմայեցի իցէ. եւ զի կապեա՛լն եւս էր զնա[2720]։

ԼԳ զզ 30 Եւ ՚ի վաղիւ անդր կամէր գիտե՛լ զճշմարիտն, թէ զի՛նչ չարախօսութիւն իցէ Հրէիցն. արձակեա՛ց զնա, եւ հրամայեաց կոչե՛լ զքահանայապետսն եւ զամենայն ատեանն. եւ իջուցեալ զՊաւղոս, կացո՛յց ՚ի մէջ նոցա[2721]։

23
Գլուխ ԻԳ

1 Եւ հայեցեալ Պաւղոսի յատեանն՝ ասէ. Ա՛րք եղբարք՝ ես ամենայն ուղիղ մտօք գնացեալ եմ առաջի Աստուծոյ՝ մինչեւ ցայսօր[2722]։ 2 Եւ քահանայապետն Անանիայ հրամայեաց սպասաւորացն հարկանե՛լ զբերան նորա։ 3 Յայնժամ Պաւղոս ասէ ցնա. Հարկանելո՛ց է զքեզ Աստուած՝ որմ բռեալ. եւ դու նստիս դատե՞լ զիս ըստ օրինաց. եւ առանց օրինա՛ց հրամայես զիս հարկանել։ 4 Եւ որ շուրջն կային՝ ասեն. Զքահանայապետ Աստուծոյ հայհոյե՞ս։ 5 Եւ ասէ Պաւղոս. Ո՛չ գիտէի ե՛ղբարք, եթէ իցէ քահանայապետ. գրեա՛լ իսկ է. Զիշխան ժողովրդեան քո ո՛չ հայհոյեսցես[2723]։ 6 Իբրեւ գիտաց Պաւղոս՝ եթէ մի կողմն սադուկեցւո՛ց է՝ եւ միւսն փարիսեցւոց, աղաղակէ՛ր ՚ի մէջ ատենին. Ա՛րք եղբարք՝ ես փարիսեցի՛ եմ, որդի փարիսեցւոյ. վասն յուսո՛յ եւ յարութեան մեռելոց՝ ես աւասիկ դատիմ[2724]։ 7 Եւ զայս իբրեւ ասաց՝ եղեն հերձուա՛ծք փարիսեցւոցն եւ սադուկեցւոց. եւ պատառեցա՛ւ բազմութիւնն։ 8 Քանզի սադուկեցիքն ասեն. Չի՛ք յարութիւն, եւ ո՛չ հրեշտակ՝ եւ ո՛չ հոգի. բայց փարիսեցիքն խոստովանի՛ն զերկոսեան[2725]։ 9 Եւ եղեւ աղաղա՛կ մեծ. յոտն կացին ոմանք ՚ի դպրաց անտի ՚ի կողմանէն փարիսեցւոց, հակառակէի՛ն եւ ասէ՛ին. Ո՛չինչ չարութիւն գտանեմք յառնս յայսմիկ, բայց եթէ հոգի խօսեցաւ ՚ի դմա՝ կամ հրեշտակ[2726]։ 10 Եւ ՚ի բազմանալ ամբոխին, երկուցեալ հազարապետն՝ թէ գուցէ ճեղքիցի՛ Պաւղոս ՚ի նոցանէ, հրամայեաց զօրականին իջանել յափշտակե՛լ զնա ՚ի միջոյ նոցա, եւ ածել ՚ի բանակն։ 11 Եւ ՚ի վաղուեան գիշերին՝ եկաց առ նմա Տէր եւ ասէ. Քաջալերեա՛ց Պաւղէ, զի որպէս վկայեցեր վասն իմ յԵրուսաղէմ, սոյնպէս պարտ է քեզ եւ ՚ի Հռո՛վմ վկայել[2727]։

ԼԴ զէ 12 Եւ իբրեւ այգ եղեւ՝ արարեալ ժողով Հրէիցն, նզովեցի՛ն զանձինս ո՛չ ուտել եւ ո՛չ ըմպել՝ մինչեւ սպանցեն զՊաւղոս։ 13 Եւ էին աւելի՛ քան զքառասուն՝ որոց զայս ընդ միմեանս երդմունս արարեալ էր[2728]։ 14 Որք մատեան առ քահանայապետսն եւ երիցունս՝ եւ ասեն. Նզովիւք նզովեցաք զանձինս՝ ոչի՛նչ ճաշակել՝ մինչեւ սպանցուք զՊաւղոս[2729]։ 15 Բայց դուք զգացուցէ՛ք հազարապետին հանդերձ ատենիւն, զի իջուսցէ զնա առ ձեզ, որպէս թէ կամիցիք ճշմարտագոյնս ինչ գիտել զնմանէ. եւ մեք յառա՛ջ քան զմօտել նորա՝ պատրաստեմք ՚ի սպանանե՛լ զնա[2730]։ 16 Եւ լուեալ քեռորդւոյն Պաւղոսի զդաւաճանութիւնն, եկն եմուտ ՚ի բանակ անդր՝ պատմեա՛ց Պաւղոսի[2731]։ 17 Եւ կոչեցեալ Պաւղոսի առ իւր զմի ՚ի հարիւրապետաց անտի՝ ասէ. Զպատանիս զայս տա՛ր առ հազարապետն, զի ունի՛ ինչ պատմել նմա[2732]։ 18 Եւ նորա առեալ զնա տարա՛ւ առ հազարապետն՝ եւ ասէ. Կապեալն Պաւղոս կոչեաց զիս, եւ աղաչեաց զպատանիս զայս ածե՛լ առ քեզ, ունի ինչ խօսե՛լ ընդ քեզ[2733]։ 19 Առեալ զձեռանէ նորա հազարապետին՝ գնա՛ց մեկուսի, հարցանէր՝ թէ զի՞նչ ունիս խօսել ընդ իս[2734]։ 20 Եւ նա ասէ. Հրեայք միաբանեցին աղաչե՛լ զքեզ, զի վաղիւ զՊաւղոս իջուսցե՛ս յատեան, իբրեւ թէ կամիցին ինչ ճշմա՛րտագո՛յնս հարցանել վասն նորա[2735]. 21 արդ՝ դու մի՛ անսայցես նոցա. քանզի դարա՛ն գործեա՛լ է նմա ՚ի նոցանէ արանց աւելի՛ քան զքառասուն, որք նզովեցին զանձինս՝ ո՛չ ուտել եւ ո՛չ ըմպել՝ մինչեւ սպանցեն զնա. արդ՝ պատրա՛ստ են, եւ սպասե՛ն քում հրամանի[2736]։ 22 Ապա հազարապետն արձակեա՛ց զպատանին, պատուիրեալ մի՛ ումեք ասել՝ թէ զայս զգացուցեր ինձ[2737]։ 23 Եւ կոչեա՛ց երկուս ՚ի հարիւրապետացն՝ եւ ասէ. Պատրաստեցէ՛ք զօրականս երկերիւր, որպէս զի երթիցեն մինչեւ ՚ի Կեսարիա. եւ հեծեալս իւթանասուն՝ եւ տիգաւո՛րս երկերիւր, յերից ժամու գիշերւոյն[2738]. 24 եւ գրաստս պատրաստական, որպէս զի իջուցեալ զՊաւղոս ապրեցուսցե՛ն. եւ առ Փելիքս դատաւոր[2739] 25 գրեալ թուղթ, որ ունէր օրինակ զա՛յս[2740]։ 26 Կղաւդիոս Լիւսիաս, առ քա՛ջ դատաւոր Փելիքս, ողջո՛յն։ 27 Զայրս զայս կապեալ ՚ի Հրէից՝ եւ մերձ ՚ի սպանանել ՚ի նոցանէ, հասեալ ՚ի վերայ զօրականաւ ապրեցուցի՛. իմացեալ թէ Հռոմայեցի՛ է[2741]։ 28 Կամեցայ գիտել զվնասն՝ վասն որոյ ամբաստանէին զդմանէ, իջուցի՛ զդա յատեան նոցա[2742]։ 29 Զոր գտի ամբաստանեալ վասն խնդրո՛յ իրիք իւրեանց օրինաց. եւ ո՛չի՛նչ արժանի մահու կամ կապանաց ունէր վնաս[2743]։ 30 Իբրեւ ազդ եղեւ ինձ նենգութեան՝ յայրդ լինելոյ ՚ի նոցանէ՝ յղեցի՛ առ քեզ. հրաման տուեալ եւ չարախօսացն խօսե՛լ զդմանէ առաջի քոյ. ո՛ղջ լեր[2744]։ 31 Եւ զօրականացն ըստ հրամանի նորա՝ առեալ զՊաւղոս ածին ՚ի գիշերեայն յԱնտիպատրիս[2745]։ 32 Եւ ՚ի վաղիւ անդր արձակեալ զհեծեալսն զընդ նմա երթեալ, դարձա՛ն ՚ի բանակն[2746]։ 33 Նոքա մտին ՚ի Կեսարի՛ա. եւ տուեալ ցդատաւորն զթուղթն, առաջի կացուցին նորա եւ զՊաւղոս։ 34 Իբրեւ ընթերցաւ, եհարց թէ յորմէ՞ նահանգէ իցէ. եւ ստուգեալ եթէ ՚ի Կիլիկեա՛յ է[2747]. 35 Լուա՛յց քեզ ասէ՝ յորժամ եւ չարախօսքն քո եկեսցեն։ Եւ հրամայեաց յապարանսն Հերովդի՛ պահել զնա։

24
Գլուխ ԻԴ

ԼԵ էա 1 Եւ յետ հինգ աւուր է՛ջ քահանայապետն Անանիայ հանդերձ ծերո՛վք ոմամբք, եւ ճարտարախօսաւ Տերտեղեաւ ոմամբ. որք եւ զգացուցի՛ն դատաւորին վասն Պաւղոսի[2748]։ 2 Եւ ՚ի կոչելն զնա, սկսաւ Տերտիղոսն ամբաստա՛ն լինել եւ ասել. Բազո՛ւմ խաղաղութիւն գտեալ ՚ի քէն, եւ իրաց ուղղութիւն ազգիս այսորիկ քով խնամով[2749]. 3 ամենայնիւ, եւ ամենայն ուրեք շնորհակա՛լ եմք՝ քա՛ջդ Փիլիքս՝ ամենայն գոհութեամբ[2750]։ 4 Բայց զի մի՛ եւս աւելի աշխատ արարից զքեզ, աղաչեմ լսել մեզ կարճ ՚ի կարճո՛յ քոյին հեզութեամբդ[2751]։ 5 Քանզի գտաք զայրս զայս ապականի՛չ եւ խռովի՛չ ամենայն Հրէից՝ որք են ընդ տիեզերս, եւ առաջնո՛րդ Նազովրացւոց հերձուածոյն[2752]։ 6 Որ եւ զտաճա՛րն իսկ կամեցաւ պղծել. զոր եւ կալաք, եւ ըստ մերոց օրինացն դատե՛լ կամեցաք[2753]։ 7 Եկեալ Լիւսիաս հազարապետ՝ մեծա՛ւ բռնութեամբ ՚ի ձեռաց մերոց եհա՛ն[2754]։ 8 Հրամայեաց եւ չարախօսացն նորա գա՛լ առ քեզ. յորմէ դու իսկ բաւական լինիցիս ՚ի վերստին դատեալ, ամենայնի հասու լինել՝ զորոց մեքս ամբաստա՛նս եմք զդմանէ[2755]։ 9 Միաբանեցին եւ Հրեայքն, ասեն. Ա՛յդպէս է[2756]։ 10 Պատասխանի ետ Պաւղոս, յակնարկելն նմա դատաւորին խօսել. ՚Ի բազո՛ւմ ամաց լինել քեզ դատաւոր ազգիս այսորիկ գիտե՛մ. յօժարութեամբ վասն իմոց իրաց պատասխանի առնեմ[2757]։ 11 Քանզի կարօղ ես գիտել, զի ո՛չինչ աւելի է իմ քան զաւուրս երկոտասան, յորմէ հետէ ելի երկիրպագանել յԵրուսաղէմ[2758]։ 12 Եւ ո՛չ ՚ի տաճարի անդ գտին զիս ընդ ումեք խօսեցեալ, եւ կամ ժողո՛վս արարեալ բազմաց. ո՛չ ՚ի ժողովուրդս[2759], 13 եւ ո՛չ ՚ի քաղաքի. եւ ո՛չ յանդիման առնել կարեն քեզ, վասն որոյ ա՛յժմս չարախօսե՛ն զինէն[2760]։ 14 Բայց զայս խոստանա՛մ քեզ, եթէ ըստ ճանապարհին զոր ասեն հերձուած, ա՛յնպէս պաշտեմ զհայրենի Աստուածն. հաւատացեալ ամենայնի՝ որ ինչ յօրէնսն եւ ՚ի մարգարէս գրեալ է[2761]։ 15 Ունիմ յոյս առ Աստուած. որում եւ դոքա՛ իսկ ակն ունին, թէ յարութի՛ւն լինելոց է արդարոց եւ մեղաւորաց[2762]։ 16 Յորում եւ ե՛ս իսկ ճգնիմ անխիղճ միտս ունել առ Աստուած եւ առ մարդիկ յամենայն ժամ[2763]։ 17 ՚Ի բազում ամաց ողորմութիւնս եկի առնել յազգդ իմ. եւ ետու պատարագի՛ս[2764]. 18 որովք գտին զիս սրբեա՛լ ՚ի տաճարին, ո՛չ բազմօք եւ ո՛չ ամբոխիւ։ 19 Ոմանք յԱսիացւո՛ց անտի Հրեայք, որոց պա՛րտ էր գա՛լ առաջի քոյ եւ ամբաստան լինել, եթէ ունիցին ինչ զինէն[2765]. 20 եւ կամ ինքեանք սոքա՛ ասասցեն, զի՞նչ գտին յիս անիրաւութիւն՝ մինչդեռ կայի յատենին։ 21 Բայց միայն վասն միո՛յ բարբառոյս այսորիկ՝ զոր աղաղակեցի մինչ կային ՚ի մէջ նոցա, եթէ վասն յարութեան մեռելոց դատիմ ես այսօր ՚ի ձէնջ[2766]։ 22 Եւ յապաղեա՛ց զնոսա Փելիքս, զի ստուգագո՛յնս գիտէր վասն ճանապարհին՝ ասէ. Յորժամ Լիւսիաս հազարապետ իջցէ այսր, տեղեկացայց վասն ձեր։ 23 Հրամայեաց հարիւրապետին պահել զնա. եւ ունել յընդարձակի, եւ մի՛ զոք յիւրոց անտի արգելուլ ՚ի պաշտելոյ զնա[2767]։ էբ 24 Եւ յետ աւուրց ինչ, ե՛կն Փելիքս հանդերձ Դրուսիլաւ կնաւ իւրով՝ որ էր Հրեայ. կոչեաց զՊաւղոս, եւ լուաւ ՚ի նմանէ վասն որ ՚ի Յիսուս Քրիստոս հաւատոցն[2768]։ 25 Եւ ՚ի խօսելն նորա՝ վասն արդարութեան եւ ժուժկալութեան, եւ հանդերձեալ դատաստանին, զահի հարեալ Փիլիքս, ե՛տ պատասխանի. Դու առ այժմ ե՛րթ, եւ յորժամ ժամ լինիցի, կոչեցի՛ց զքեզ[2769]։ 26 Միանգամայն եւ ակն ունէր, թէ տացի՛ ինչ նմա ՚ի Պաւղոսէ, վասն որոյ եւ ստէ՛պ կոչեցեալ զնա՝ խօսէ՛ր ընդ նմա։

ԼԶ 27 Եւ ՚ի կատարել երկո՛ւց ամաց, եկն փոխանակ Փիլիքսի՝ Փեստո՛ս Պորկիոս. իբրեւ կամեցաւ շնորհս առնել Հրէիցն Փելիքս, եթող զՊաւղոս կապեա՛լ[2770]։

25
Գլուխ ԻԵ

1 Փեստոս իբրեւ եհաս յիշխանութիւնն, յետ երի՛ց աւուրց ե՛լ յԵրուսաղէմ ՚ի Կեսարեայ[2771]։ 2 Եւ զգացուցին նմա քահանայապետքն եւ գլխաւորք Հրէիցն զՊաւղոսէ. 3 եւ աղաչէին՝ խնդրեալ շնո՛րհս ՚ի նմանէ. զի կոչեսցէ զնա յԵրուսաղէմ. դարան գործեալ սպանանե՛լ զնա ՚ի ճանապարհի[2772]։ 4 Իսկ Փեստոս արար պատասխանի՝ պահել զնա ՚ի Կեսարիա. թէ ինքն իսկ ընդ հուպ ա՛նդր երթալոց էր[2773]։ 5 Եւ որ ՚ի ձէնջ կարօղքդ իցեն՝ ասէ, ընդ ի՛ս իջցեն, եւ թէ իցէ ինչ յառնն վնաս՝ ամբաստա՛ն լիցին զնմանէ[2774]։ 6 Եւ լեալ անդ աւուրս՝ ո՛չ աւելի քան զութ կամ զտասն, եկն է՛ջ ՚ի Կեսարիա. եւ ՚ի վաղիւ անդր նստեալ յատենի, հրամայեաց ածե՛լ զՊաւղոս։ 7 Եւ իբրեւ եկն, կացին շուրջ զնովաւ որ յԵրուսաղեմէ՛ իջեալ էին Հրեայքն. բազում եւ ծա՛նր վնաս դնէին, զորս ո՛չ կարէին ցուցանել[2775]։ 8 Քանզի առնէր պատասխանի Պաւղոս, եթէ ո՛չ յօրէնս Հրէից, եւ ո՛չ ՚ի տաճարն, եւ ո՛չ ՚ի կայսր ինչ վնասակար եմ։ 9 Բայց Փեստոս կամեցեալ Հրէիցն շնորհս առնել. պատասխանի ետ Պաւղոսի՝ եւ ասէ. Կամի՞ս յԵրուսաղէմ ելանել, եւ անդ վասն դոցին իրաց դատել առաջի իմ[2776]։ 10 Եւ ասէ Պաւղոս. Յատենի կայսեր հասեա՛լ կամ, ուր պարտ է ինձ դատել. Հրէից ինչ չե՛մ վնասակար, որպէս եւ դու իսկ քաջ գիտես[2777]։ 11 Ապա եթէ վնասակա՛ր եմ՝ եւ արժանի ինչ մահու գործեցի, ո՛չ զանգիտեմ ՚ի մեռանելոյ. իսկ եթէ՝ ո՛չինչ է՝ զորոց սոքա ամբաստան լինին զինէն, ո՛չ ոք կարէ զիս դոցա շնորհել. ՚ի կա՛յսր բողոքեմ[2778]։ 12 Յայնժամ Փեստոսի խօսեցեա՛լ ընդ խորհրդակցին՝ արար պատասխանի. ՚Ի կա՛յսր բողոքեցեր՝ առ կա՛յսր երթիջի՛ր[2779]։

ԼԷ էգ 13 Իբրեւ անցին աւուրք ինչ, Ագրիպպաս արքայ եւ Բերինիկէ եկին ՚ի Կեսարիա՝ յողջոյն Փեստոսի[2780]։ 14 Եւ իբրեւ աւուրս բազո՛ւմս հանէին անդ, Փեստոս զեկո՛յց արքայի զՊաւղոսէ՝ եւ ասէ. Այր մի է՛ աստ մնացեալ, կապեալ ՚ի Փելիքսէ[2781]։ 15 Վասն որոյ իբրեւ չոգայ յԵրուսաղէմ, զգացուցին ինձ քահանայապետքն եւ գլխաւորք Հրէիցն. խնդրէին՝ յինէն առնել նմա պատուհա՛ս[2782]։ 16 Որոց ետու պատասխանի, եթէ չէ՛ օրէն Հռոմայեցւոց շնորհել ումեք զոք, մինչչեւ՛ ամբաստանեալն յանդիման ունիցի զդատախազսն, եւ տեղի պատասխանւոյ առնուցո՛ւ վասն ամբաստանութեանն[2783]։ 17 Եւ իբրեւ եկին այսր, ո՛չինչ յապաղեցի, այլ ՚ի վաղիւն նստեալ յատենի՝ հրամայեցի ածե՛լ զայրն[2784]։ 18 Վասն որոյ մատուցեալ ամբաստանքն, եւ ո՛չ մի ինչ վնաս չարութեան ՚ի մէջ բերէին՝ զորոց եսն կարծէի[2785]. 19 բայց խնդիրս ինչ որ վասն իւրեա՛նց պաշտաման ունէին ընդ նմա. եւ վասն Յիսուսի՛ որումն մեռելոյ, զորմէ ասէր Պաւղոս թէ կենդանի՛ է[2786]։ 20 Իբրեւ յանհնարս մտի վասն այնպիսի՛ իրաց քննութեան, ասեմ եթէ կամիցի՞ երթալ յԵրուսաղէմ, եւ ա՛նդր դատել վասն նոցին իրաց[2787]։ 21 Բայց ՚ի Պաւղոսի բողոքելն՝ զի պահեսցի ՚ի Քաջի՛ արանցն յանդիմանութիւն, հրամայեցի պահե՛լ զնա՝ մինչեւ տա՛ց տանել առ կայսր[2788]։ 22 Ագրիպպաս ցՓեստո՛ս ասէ. Կամէի եւ ե՛ս լսել առնն։ Եւ նա ասէ. ՚Ի վաղիւ լուիցես[2789]։ 23 Եւ ՚ի վաղիւ անդր իբրեւ ե՛կն Ագրիպպաս եւ Բերինիկէ՝ բազում եւ երեւելի՛ սպասուք, եւ մտին յատեանն հանդերձ հազարապետօքն եւ արամբք պատուաւորօք քաղաքին. եւ հրամայեալ Փեստոսի՝ ածի՛ն զՊաւղոս[2790]։ 24 Եւ ասէ Փեստոս. Արքա՛յ Ագրիպպայ՝ եւ ամենայն արք որք ընդ մեզ էք, տեսանէ՞ք զսա. վասն սորա ամենայն ժողովք Հրէից ամբաստա՛ն եղեն ինձ յԵրուսաղէմ, եւ աստ աղաղակէին՝ թէ չէ՛ պարտ դմա կեալ[2791]։ 25 Բայց ես ՚ի վերայ հասի, թէ ո՛չինչ է դմա արժանի մահու գործեալ, եւ դորա ինքնին բողո՛ք կալեալ առ Քաջ արանցն, խորհեցայ յղե՛լ[2792]։ 26 Վասն որոյ ստուգութեամբ ինչ գրել տեառն իմում ո՛չ ունիմ. վասն ա՛յնորիկ ածի զդա առաջի ձեր, եւ մանաւանդ առաջի քոյ արքա՛յ Ագրիպպա. որպէս վերստին քննեալ՝ մարթացի՛ց ինչ գրել[2793]։ 27 Քանզի անպատե՛հ իմն թուի ինձ՝ տալ տանել կապեալ մի, եւ ո՛չինչ վնաս զնմանէ նշանակել։

26
Գլուխ ԻԶ

1 Եւ Ագրիպպաս ասէ ցՊաւղոս. Հրամայեա՛լ է վասն քո խօսել։ Յայնժամ Պաւղոսի ձգեալ զձեռն՝ առնէ՛ր պատասխանի[2794]. 2 Վասն ամենայն ամբաստանութեան Հրէիցդ զինէն արքա՛յ Ագրիպպա, համարիմ զանձն երանելի՛. զի քո՛ առաջի այսօր տալոց եմ պատասխանի[2795]։ 3 Մանաւանդ՝ զի գիտա՛կ իսկ ես ամենայն կրօնից եւ խնդրոց Հրէից. վասն որոյ աղաչեմ երկայնմտութեամբ լսել ինձ[2796]։ 4 Քանզի կենա՛ց իմոց որ ՚ի մանկութենէ, իսկզբանէ լեալ յազգի անդ իմում յԵրուսաղէմ, տեղեա՛կ են ամենա՛յն Հրեայք[2797]։ 5 Յառաջագո՛յն գիտեն ՚ի վաղուց հետէ, եթէ կամիցին վկայել. զի ըստ ճշմարտագո՛յն կրօնից օրինացն մերոց կեցեա՛լ եմ փարիսեցի՛։ 6 Եւ արդ վասն յուսոյն առ հա՛րսն եղելոյ աւետեա՛ցն յԱստուծոյ՝ դատեա՛լ կամ յատենի[2798]. 7 յոր երկոտասան ազգատոհմին մերոյ անպակա՛ս զցա՛յգ եւ զցերեկ պաշտեալ, ա՛կն ունէին հասանել. վասն որոյ յուսոյ ամբաստանի՛մ արքայ ՚ի Հրէիցդ[2799]։ 8 Զի՞նչ անհաւա՛տ թուի ձեզ, եթէ Աստուած զմեռեա՛լս յարուցանէ։ 9 Ես իսկ ինքնին պատշաճ համարէի, զբազում ինչ հակառակ անուա՛նն Յիսուսի Նազովրեցւոյ գործել[2800]։ 10 Զոր եւ արարի՛ իսկ յԵրուսաղէմ. եւ զբազումս ՚ի սրբոցն ե՛ս բանտարգե՛լ առնէի, ՚ի քահանայապետի՛ցն առեալ իշխանութիւն. եւ զսպանելո՛ցն նոցա բերէի՛ համար[2801]։ 11 Եւ ըստ ամենայն ժողովրդոցն բազո՛ւմ անգամ պատժեալ զնոսա, բռնադատէի հայհոյե՛լ. առաւե՛լ եւս մոլեալ ՚ի վերայ նոցա, հալածէի՛ մինչեւ յարտաքին քաղաքսն[2802]։ էդ 12 Որովք գնացեալ ՚ի Դամասկոս՝ իշխանութեա՛մբ եւ հրամանօ՛ք քահանայապետիցն[2803], 13 զմիջաւո՛ւրբն ՚ի ճանապարհի տեսի՝ արքայ, յերկնից առաւել քան զլուսաւորութիւն արեգական՝ ծագեալ զինեւ լո՛յս, եւ զնոքօք որ ընդ իսն երթային[2804]։ 14 Եւ յամենեցուն մեր անկանելն յերկիր, լուա՛յ ձայն որ ասէր ցիս՝ Հեբրայեցւո՛ց բարբառովն. Սաւուղ Սաւուղ՝ զի՞ հալածես զիս. խի՛ստ է քեզ ընդդէմ խթանի՛ աքացել[2805]։ 15 Եւ ես ասեմ. Ո՞ ես Տէր։ Եւ Տէր ասէ. Ես եմ Յիսո՛ւս զոր դուն հալածես[2806]։ 16 Այլ արի՛ եւ կա՛ց ՚ի վերայ ոտից քոց. զի վասն այսորիկ երեւեցայ քեզ՝ առնուլ զքեզ ՚ի ձեռն պաշտօնեայ եւ վկա՛յ որոց տեսերդ զիս, եւ որոց երեւեցայց քեզ[2807]. 17 փրկել զքեզ ՚ի ժողովրդենէդ եւ ՚ի հեթանոսաց՝ յորս ես առաքեցից զքեզ[2808]. 18 բանա՛լ զաչս նոցա, դարձուցանե՛լ ՚ի խաւարէ՝ ՚ի լոյս, եւ յիշխանութենէ Սատանայի՝ յԱստուած. առնուլ նոցա զթողութիւն մեղաց, եւ վիճակ ընդ սուրբսն հաւատովքն որ յիս։ 19 Ուստի արքա՛յ Ագրիպպա, ո՛չ եղէ անհաւան երկնաւոր տեսլեանն[2809]. 20 այլ նախ որոց ՚ի Դամասկո՛ս եւ յԵրուսաղէմ էին, եւ ընդ ամենայն գաւառսն Հրէաստանի, եւ ՚ի հեթանոսս, պատմեցի զղջանալ՝ եւ դառնա՛լ յԱստուած կենդանի. արժանի՛ ապաշխարութեան գործս գործել[2810]։ 21 Վասն այսորիկ Հրէից կալեալ զիս ՚ի տաճարին, կամէին սպանանե՛լ[2811]։ 22 Օգնութիւն հասեալ առ ՚ի յԱստուծոյ, մինչեւ ցայսօր կացի վկայեալ փոքու եւ մեծի. ո՛չինչ արտաքոյ ասել՝ քան զոր մարգարէքն եւ Մովսէս խօսեցան զհանդերձելոցն լինելոյ[2812]. 23 եթէ չարչարելո՛ց է Քրիստոսն, եթէ առաջին ՚ի յարութենէ մեռելոց՝ լո՛յս պատմելոց է ժողովրդեանն՝ եւ հեթանոսաց[2813]։ 24 Եւ նորա զայս պատասխանի տուեալ, Փեստոս ՚ի ձայն մեծ ասէ. Մոլի՛ս Պաւղէ. բազում դպրութիւնք զքեզ ՚ի մոլորութիւն դարձուցանեն[2814]։ 25 Իսկ Պաւղոս ասէ. Ո՛չ մոլիմ՝ քա՛ջդ Փեստոս, այլ զցածութեան եւ զճշմարտութեան բանս բարբառիմ[2815]։ 26 Գիտա՛կ իսկ է այսոցիկ արքայ, ընդ որում համարձակեալդ խօսիմ. քանզի ծածկել ՚ի քէն իմիք ՚ի սոցանէ՝ չառնո՛ւմ յանձն. զի ո՛չ եթէ յանկեան ուրեք գործեալ իցէ այս[2816]։ 27 Հաւատա՞ս արքա՛յ Ագրիպպաս մարգարէից. գիտեմ զի հաւատա՛ս[2817]։ 28 Եւ ասէ Ագրիպպաս ցՊաւղոս. Փոքո՛ւ իմն հաւանեցուցանես զիս լինել քրիստոնեայ[2818]։ 29 Եւ Պաւղոս ասէ. Խնդրէի յԱստուծոյ՝ եւ փոքու եւ մեծաւ, ո՛չ միայն զքեզ՝ այլ զամենեսեա՛ն որ լսեն ինձ այսօր՝ լինե՛լ այսպիսի որպէս եւ ե՛սս եմ, բա՛ց ՚ի կապանաց աստի[2819]։ 30 Յո՛տն եկաց արքայն եւ դատաւորն եւ Բերինիկէ, եւ որք ընդ նոսայն նստէին[2820]։ 31 Եւ իբրեւ գնացի՛ն, խօսէին ընդ միմեանս եւ ասէին. թէ ո՛չինչ արժանի մահու կամ կապանաց գործէ այրս այս[2821]։ 32 Իսկ Ագրիպպաս ցՓեստոս ասէ. Արձակել մա՛րթ էր զայրս զայս՝ եթէ ոչ էր բողոքեալ ՚ի կայսր[2822]։

27
Գլուխ ԻԷ

ԼԸ էե 1 Իբրեւ հրամայեցաւ մեզ նաւել յԻտալիայ, տային զՊաւղոս՝ եւ զա՛յլս ոմանս կապեալս ՚ի հարիւրապետ մի, որում անուն է՛ր Յուլիոս, Սեբաստեա՛ն գնդին[2823]։ 2 Եւ ելեալ ՚ի նաւ մի Անդրամինտացի, որ երթալոց էր ՚ի կողմանս Ասիացւոց՝ գնացա՛ք. էր ընդ մեզ Արիստարքո՛ս Մակեդոն Թեսաղոնիկեցի[2824]։ 3 Եւ ՚ի վաղիւ անդր իջա՛ք ՚ի Սիդոն. եւ մարդասիրութիւն ցուցեալ Յուլիա՛յ առ Պաւղոս, հրամայեաց առ բարեկամսն երթալ՝ եւ դարմա՛ն գտանել։ 4 Եւ անտի ելեալ խոնարհագոյն, նաւեցա՛ք ՚ի Կիպրոս՝ եւ վասն հողմոցն ընդդէմ լինելոյ[2825]։ 5 Յայնժամ ընդ մէ՛ջ ծովուն Կիլիկեայ եւ Պամփիլեայ նաւեալ՝ իջաք ՚ի Սմիւռա Լիկիացւոց[2826]։ 6 Եւ անդ գտեալ հարիւրապետին նա՛ւ մի Աղեքսանդրացի՝ որ երթայր յԻտալիա, եմո՛յծ զմեզ անդր[2827]։ 7 Եւ ՚ի բազում աւուրս ծանրանաւեալք հազիւ հասաք առ Կնիւդեաւ. եւ ՚ի չթողացուցանել մեզ հողմոյն, նաւեցա՛ք խոնարհագոյն ՚ի Կրիտէ առ Սաղամինեաւ[2828]։ 8 Հազիւ անցեալ առ նովաւ՝ եկա՛ք ՚ի տեղի ինչ՝ որ կոչէր Գեղեցիկ նաւահանգիստ. յոր հո՛ւպ էր քաղաքն Ղասեայ[2829]։ 9 Եւ իբրեւ բազում ժամանակք անցանէին, եւ սխա՛լ եւս լինէր նաւելոյն. եւ վասն ա՛յն ինչ եւս պահոցն անցանելոյ, տայր խրատ Պաւղոս[2830], 10 եւ ասէր ցնոսա. Ա՛րք՝ տեսանեմ զի թշնամանօ՛ք եւ բազում վնասու՝ ոչ միայն բեռինդ՝ եւ նաւիդ, այլ եւ անձա՛նց մերոց լինելոց է նաւարկութիւնս[2831]։ 11 Իսկ հարիւրապետն նաւապետին՝ եւ նաւավարին առաւե՛լ անսայր, քան բանիցն Պաւղոսի։ 12 Իբրեւ դժպատե՛հ իմն թուէր նաւահանգիստն առ ձմերել, բազումք խորհեցան գնա՛լ անտի. թերեւս կարասցեն հասանել ՚ի Փիւնիկէ, ձմերե՛լ ՚ի նաւահանգստին Կրետացւոց, որ հայէր ընդ հարաւակո՛ղմ եւ ընդ աշխարհն[2832]։ 13 Եւ ՚ի շնչել հարաւոյն, համարեցան ուր դիմեալն էին հասանե՛լ. եւ արկեալ՝ մօ՛տ անցանէին առ Կրիտեաւ[2833]։ 14 Եւ ո՛չ յետ բազում ժամուց՝ անկա՛ւ զնովաւ հողմ ուռուցիկ որ կոչի Իւրակիկլովն[2834]։ 15 Ընդ յափշտակել նաւին, եւ ՚ի չհանդուրժե՛լ ընդդէմ հողմոյն, թոյլ տուեալ երթայաք եւ գայա՛ք։ 16 ՚Ի կղզի ինչ դիմեալ՝ որ կոչէր Կղաւդա, հազի՛ւ կարացաք ըմբռնել զմակոյկն[2835]. 17 զոր առեալ՝ յօգնականութիւն կապէին ընդ նաւն։ Երկուցեալք թէ գուցէ՛ ՚ի յորձանուտն անկանիցին, իջուցեալ զառագաստն՝ ա՛յնպէս երթային եւ գային[2836]։ 18 Եւ ՚ի սաստկագոյն վշտանալոյն մերոյ՝ ՚ի վաղիւ անդր զկարասի՛ն ընկեցիկ առնէին։ 19 Եւ յերիր աւուր ընդ իւրեանց ձեռն զգործի՛ն նաւին ընկեցին[2837]։ 20 Իբրեւ ո՛չ արեւ՝ եւ ո՛չ աստեղք երեւէին ՚ի բազում աւուրս, եւ ձմեռն ո՛չ սակաւ կայր ՚ի վերայ, ապա բառնա՛յր ամենայն յոյս փրկութեան մերոյ[2838]. 21 եւ զի բազո՛ւմ աւուրս նօթի էին։ Յայնժամ Պաւղոս կացեալ ՚ի մէջ նոցա՝ ասէ. Պա՛րտ էր ձեզ ո՛վ արք՝ անսալ ինձ, եւ ո՛չ ելանել ՚ի Կրետեայ՝ եւ շահել զվի՛շտս զայս եւ զվնաս[2839]։ 22 Եւ արդ՝ խրատեմ զձեզ քաջալերե՛լ. զի վնաս անձին՝ եւ ո՛չ միո՛ւմ ՚ի ձէնջ լինիցի, բա՛ց ՚ի նաւէդ[2840]։ 23 Քանզի երեւեցաւ ինձ յայսմ գիշերի հրեշտակ Աստուծոյ՝ որոյ ե՛սն եմ եւ պաշտեմ զնա[2841]. 24 եւ ասէ. Մի՛ երկնչիր Պա՛ւղ, կայսե՛ր եւս քեզ պարտ է յանդիման լինել. եւ ահա շնորհեալ է քեզ յԱստուծոյ զամենեսեան, որ են ընդ քեզ ՚ի նաւիդ[2842]։ 25 Վասն այսորիկ քաջալերեցարո՛ւք արք, զի հաւատամ յԱստուած՝ եթէ այսպէս լինի՝ զորօրինակ խօսեցա՛ւ ընդ իս[2843]։ 26 Բայց ՚ի կղզի՛ ինչ հասանէ մեզ անկանել։ էզ 27 Իբրեւ չորեքտասաներո՛րդ գիշեր լինէր՝ մինչդեռ ծփեաք ՚ի Հանդրի՛ն անդունդս, ՚ի մէջ գիշերին կարծէին նաւավարքն եթէ հասեալ իցեն յաշխա՛րհ ուրեք[2844]. 28 եւ ընկեցեալ զգունդսն՝ գտին գիրկս քսա՛ն. եւ սակաւ ինչ դադարեալ, դարձեալ ընկեցին՝ եւ գտին գիրկս հինգետասան[2845]։ 29 Զահի՛ հարեալ թէ գուցէ ՚ի խիստ ինչ տեղիս անկանիցին, յետուստ կողմանէ ընկեցին խարիսխս չո՛րս. ըղձանային այգուն լինելոյ[2846]։ 30 Բայց նաւավարքն խնդրէին փախչե՛լ ՚ի նաւէ անտի. եւ իջուցեալ զկուրն ՚ի ծով անդր՝ պատճառանօք, որպէս թէ առաջո՛յ կողմանէ զխարիսխն ձգելոց իցեն[2847]։ 31 Ասէ Պաւղոս ցհարիւրապետն եւ ցզօրականսն. Եթէ ոչ դոքա մնան ՚ի նաւիս՝ դուք ապրել ո՛չ կարէք[2848]։ 32 Յայնժամ զօրականքն հատին զլարս կրին, եւ ՚ի բա՛ց ընկեցին։ 33 Եւ մինչդեռ ա՛յգն կամէր լինել, աղաչէր Պաւղոս զամենեսեան առնուլ կերակո՛ւր՝ ասէ. Այս չորեքտասաներո՛րդ օր է՝ որում ակն ունիք նօթիս կատարել, եւ չէ՛ ինչ ճաշակեալ[2849]։ 34 Վասն որոյ աղաչեմ զձեզ՝ ճաշակել կերակուր, զի այն իսկ վասն ձերոյ փրկութեան է. զի ո՛չ ուրուք ՚ի ձէնջ մազ մի ՚ի գլխոյ կորիցէ[2850]։ 35 Եւ իբրեւ ասաց զայս, առեալ հաց՝ գոհացա՛ւ զԱստուծոյ առաջի ամենեցուն, եբեկ եւ սկսաւ ուտե՛լ։ 36 Եւ քաջալերեցա՛ն ամենեքին, եւ նոքա՛ առին կերակուր։ 37 Եւ էաք ամենայն հոգիք ՚ի նաւին՝ երկերի՛ւր իւթանասուն եւ վեց[2851]։ 38 Իբրեւ յագեցան կերակրովն, թեթեւացուցին զնաւն՝ թափեալ զցորեանն ՚ի ծով[2852]։ 39 Եւ իբրեւ ա՛յգ եղեւ՝ զերկիրն ո՛չ ճանաչէին, բայց զգոգ մի նշմարէին՝ թէ ափն ծովուն իցէ. յոր խորհէին թէ հնար ինչ իցէ՝ զերծանել զնաւն[2853]։ 40 Եւ զխարիսխն հաստատեալ ընկեցի՛ն ՚ի ծովն, թուլացուցին զխառնելիս թեւոցն, եւ ՚ի բա՛ց առին զառագաստն. եւ ետուն հողմոյն յա՛փն կոյս ծովուն[2854]։ 41 Անկեալ ՚ի տեղի մի երկծո՛վ՝ թիւրեցին զնաւն. եւ առաջին կողմն նաւին խրեալ անշա՛րժ մնայր, եւ յետին կողմն քակէ՛ր ՚ի բռնութենէն[2855]։ 42 Եւ զօրականացն խորհուրդ արարեալ՝ զի զկապեալսն սպանցեն, եւ զի մի՛ ոք լուղիցի եւ փախիցէ[2856]։ 43 Եւ հարիւրապետն քանզի կամեցաւ ապրեցուցանել զՊաւղոս, արգե՛լ զնոսա ՚ի խորհրդոյն. հրամայեաց զի որ կարօղն իցէ լուղել՝ անկանիցին նախ եւ ՚ի ցամա՛քն ելանիցեն[2857]. 44 եւ զայլսն զորս ՚ի տախտա՛կս, եւ զորս յա՛յլ ինչ ՚ի կահէ անտի. եւ ա՛յսպէս եղեւ ամենեցուն փրծանել յերկիր, եւ ապրեալք[2858]։

28
Գլուխ ԻԸ

1 Յայնժամ գիտացաք եթէ Մելիտինէ՛ էր անուն կղզւոյն։ Բայց բարբարոսքն շնորհեցին ո՛չ սակաւ մարդասիրութիւն մեզ[2859]։ 2 Քանզի լուցին խարոյկ՝ եւ ընկալան զամենեսեան զմեզ, վասն անձրեւին որ ստիպէր՝ եւ վասն ցրտոյն։ 3 Եւ ՚ի ժողովել Պաւղոսի խռի՛ւ ինչ բազում՝ եւ դնել ՚ի վերայ խարուկին, ի՛ժ մի ՚ի ջերմութենէն ելեալ կալա՛ւ զձեռանէն նորա[2860]։ 4 Եւ իբրեւ տեսին բարբարոսքն կախեա՛լ զգազանն զձեռանէ նորա, ասէին ցմիմեանս. Ուրեմն սպանօ՛ղ է այրս այս. որ թէպէտ ապրեցաւ ՚ի ծովէն, իրաւունքն ո՛չ ետուն կեալ[2861]։ 5 Եւ նորա թօթափեալ զգազանն ՚ի հուրն, եղեւ նմա չար եւ ո՛չինչ. 6 եւ նոքա ակն ունէին նմա այտնլոյ, կամ անկանելոյ՝ եւ յանկարծակի՛ մեռանելոյ. իբրեւ շա՛տ ակն կալեալ, եւ տեսանէին թէ ո՛չինչ վնաս եղեւ նմա, դարձեալ դարձուցին զբանսն՝ եւ ասէին թէ աստուա՛ծ ոմն է[2862]։ 7 Եւ շուրջ զտեղեաւն զայնուիկ էին գեաւղք, գլխաւորի կղզւոյն որում անուն էր Պոպլիոս. որ առ զմեզ յերաշխի զերիս աւուրս՝ եւ սիրո՛վ ընկալաւ[2863]։ 8 Եւ եղեւ հօրն Պոպլեայ ՚ի ջե՛րմ եւ յախտ թանչից հիւանդանա՛լ դնել. առ որ մտեալ Պաւղոս՝ եւ կացեալ յաղօթս եդ ծունր՝ եւ բժշկեա՛ց զնա[2864]։ 9 Իբրեւ այս եղեւ, այլ հիւանդք որ էին ՚ի կղզւոջն՝ գային եւ բժշկէին[2865]. 10 որք եւ բազում պատուով պատուեցին զմեզ. եւ իբրեւ գնացաք, ետո՛ւն որ ինչ պէտք էին[2866]։

ԼԹ էէ 11 Եւ յետ երից ամսոց ելաք ՚ի նաւ մի Աղեքսանդրացի՝ որ ձմերեալ էր ՚ի կղզւոջն նշանաւորա՛ւ Դիոսկորացւոց[2867]։ 12 Եւ իջեալ ՚ի Սիւրակուսաս, եղեաք աւուրս երկուս[2868]. 13 ուստի գնացեալ հասա՛ք ՚ի Հռեգիովն։ Եւ յետ աւուր միոյ ՚ի շնչել հարաւոյն, երկօրեա՛յք եկաք ՚ի Պատիոլուս[2869]։ 14 Ուր եւ գտաք եղբարս, աղաչեցեալք ՚ի նոցանէ լինել աւուրս եւթն։ Եւ ապա ելաք ՚ի Հռովմ[2870]. 15 եւ անտի լուեալ եղբարց զմէնջ, ելին ընդ առաջ մեր մինչեւ յՈրդոստայն Ապփեայ եւ Երիցն Կրպակաց. զորս տեսեալ Պաւղոսի գոհացա՛ւ զԱստուծոյ՝ եւ քաջալերեցաւ[2871]։ 16 Եւ իբրեւ մտաք ՚ի Հռովմ, հրամայեցաւ Պաւղոսի լինե՛լ առանձինն հանդերձ զինուորաւն՝ պահպանաւ իւրով[2872]։

17 Եւ եղեւ յետ երից աւուրց, կոչե՛լ նմա զՀրէից գլխաւորս. եւ իբրեւ եկին, ասէ ցնոսա. Ես՝ ա՛րք եղբարք՝ ո՛չինչ հակառակ գործեալ ժողովրդեան՝ կամ կրօնիցն հայրենեաց, կապեալ յԵրուսաղեմէ՝ մատնեցայ ՚ի ձեռս Հռովմայեցւոց[2873]։ 18 Որք իբրեւ դատեցանն զիս, կամեցան արձակե՛լ, վասն եւ ո՛չ մի ինչ վնաս մահու գտանելոյ յիս[2874]։ 19 ՚Ի հակառակել Հրէիցն, հարկ եղեւ բողոքել ՚ի կայսր. ի՛բր ո՛չ եթէ զազգէն իմմէ ունէի ինչ չարախօսել[2875]։ 20 Վասն այսր պատճառանաց աղաչեցի զձեզ՝ տեսանել եւ խօսել. քանզի վասն յուսո՛յն Իսրայէլի կա՛մ ՚ի շղթայս յայսոսիկ[2876]։ 21 Եւ նոքա ասեն ցնա. Մեք ո՛չ թուղթս ինչ վասն քո ընկալաք ՚ի Հրէից, եւ ո՛չ եկեալ ոք յեղբարց պատմեաց՝ կամ խօսեցաւ ինչ վասն քո չարութիւն[2877]։ 22 Բայց աղաչեմք ՚ի քէ՛ն լսել՝ թէ զի՛նչ խորհիցիս. զի վասն հերձուածոյդ այդորիկ յա՛յտ իսկ է մեզ, զի ամենայն ուրեք հակառակութիւն կրէ[2878]։ 23 Ժա՛մ եդեալ նմա օր մի, եկին ՚ի վանսն առ նա բազումք. որոց պատմէ՛ր վկայութեամբ զարքայութիւն Աստուծոյ. եւ հաւանեցուցանէ՛ր զնոսա վասն Յիսուսի՝ յօրինացն Մովսիսի եւ ՚ի մարգարէից՝ յայգուէ մինչեւ ցերեկոյ[2879]։ 24 Եւ ոմանք հաւանէի՛ն բանիցն, եւ կէսք չհաւատայի՛ն[2880]։ 25 Եւ անմիաբանք լիեալ միմեանց՝ արձակէի՛ն։ Յասելն Պաւղոսի բան մի. թէ բարւո՛ք խօսեցաւ Հոգին Սուրբ ՚ի ձեռն Եսայեայ մարգարէի առ հարսն մեր[2881], 26 եւ ասէ. Ե՛րթ առ ժողովուրդն, եւ ասասցես. Լսելով լուիջի՛ք՝ եւ մի՛ իմասջի՛ք, տեսանելով տեսջի՛ք՝ եւ մի՛ տեսջի՛ք[2882]։ 27 Զի թանձրացաւ սիրտ ժողովրդեանն այնորիկ, եւ ակընջօք իւրեանց ծա՛նր լուան, եւ զաչս իւրեանց կափուցին, զի մի՛ երբէք տեսցեն աչօք, եւ ակընջօք լուիցեն, եւ սրտիւքն իմասցին, եւ դարձցին եւ բժշկեցից զնոսա[2883]։ 28 Եւ արդ՝ յայտնի լիցի ձեզ, զի հեթանոսաց առաքեցաւ փրկութիւնս Աստուծոյ. նոքին եւ լուիցեն[2884]։ 30 Եւ եղեւ զերկեա՛մ մի բովանդակ իւրով վարձու[2885]. 31 եւ ընդունէր զամենեսեան որ մտանէին առ նա։ 32 Քարոզէր զարքայութիւնն Աստուծոյ, եւ ուսուցանէր վասն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի, անխափա՛ն՝ ամենայն համարձակութեամբ[2886]։

Տունք ս̃ղժ̃զ[2887]։

[2078] Ամենայն գրչագիր օրինակք համաձայն մերումս յաւելուն ՚ի վերնագիրս՝ Ղուկայ, կամ՝ Ղուկասու աւետարանչին։

[2079] Ոմանք. Ո՞վ Թէովփիլէ։

[2080] Ոմանք. Չարչարանաց իւրոց... յաւուրս քառասուն երեւեալ նոցա... արքայութեան Աստուծոյ։

[2081] Ոմանք. Եւ ՚ի հաղորդելն... զոր լուարուք յինէն։

[2082] Ոսկան. Բազմաց ինչ աւուրց։

[2083] Ոմանք. Եւ նա ասէ ցնոսա. Ո՛չ է... յիւրում իշխանութեանն։

[2084] Ոմանք. Եւ ՚ի Շամրին, եւ մինչ ՚ի ծագս։

[2085] Ոմանք. Եւ մինչդեռ պշուցեալ էին... ահա արք եր՛՛... ՚ի հանդերձս լուսաւորս. որք ասացին։

[2086] Ոմանք. Վերացաւ ՚ի ձէնջ... նոյնպէս եւ եկեսցէ։ Ոսկան. Տեսիք զդա երթալ յերկինս։ (12) Յայնժամ ապա դարձան։

[2087] Ոմանք. Ըստ շաբաթու ճանապարհին։

[2088] Ոսկան. Եւ իբրեւ մտին ՚ի վերնատունն, ելին ուր վանքն... Պետրոս եւ Յօհաննէս. Յակօբոս եւ Անդր՛՛... Բարթուղիմէոս։ Ուր ոմանք. Յակոբոս, Յովհաննէս։

[2089] Ոմանք. Միաբան յաղօթսն... եւ եղբարք նորա։

[2090] Առ Ոսկանայ պակասի. Անուանց իբրեւ հար՛՛։

[2091] Օրինակ մի. Արդ եղբարք... յունելեացն Յիսուսի։ Ոմանք. Պարտ է կատարել։

[2092] Օրինակ մի. Բնակեալ էին յԵրուսաղէմ... Ակղդամայ. այսինքն գեաւղ։

[2093] Ոմանք. Եղիցին բնակութիւն... բնակիցէ ՚ի նոսա։ Ոսկան. Բնակութիւն նոցա։

[2094] Ոսկան. Յորում եմուտ։

[2095] Ոմանք. Միում ՚ի նոցանէ։

[2096] Օրինակ մի. Որում Բարաբայն կոչեցաւ։ Ոմանք. Յոստոս եւ զՄատադիա։

[2097] Ոմանք. Սրտագէտ յամենայնի... ՚ի սոցանէ երկոցունց։

[2098] Օրինակ մի. Յորում անկաւ Յուդա։

[2099] Ոսկան. Եւ ել վիճակն Մա՛՛։

[2100] Ոմանք. Պենտէկոստէից։

[2101] Օրինակ մի. Իբրեւ ՚ի սաստիկ հողմոյ։ Ոմանք. Զամենայն զտունն։

[2102] Ոմանք. Խօսել յայլ եւ այլ լեզուս։

[2103] Յոմանս պակասի. Եւ զարմանային եւ ասէին... որք խօսին՝ Գա՛՛։

[2104] Ոմանք. Յիւրաքանչիւր բարբառ մեր։

[2105] Ոմանք. Եւ ՚ի Փռիգիա... եւ ՚ի կողմանս Լիբէացւոց։

[2106] Ոմանք. Եւ եկք նոցին, Կր՛՛։

[2107] Օրինակ մի. Եթէ քաղցուալիցք են։

[2108] Օրինակ մի. Ընդ նոսա, եւ ասէ։

[2109] Ոմանք. Դուքդ կարծէք՝ եթէ։

[2110] Ոմանք. Որ ասացաւն... Յովելեայ։

[2111] Ոմանք. Երազեսցին։ Ուր Ոսկան. երազօք երազասցին։

[2112] Ոմանք. Աղախնաց իմոց յաւուրս յայնոսիկ հեղից Հոգւոյ իմոյ։

[2113] Ոմանք. Մեծն եւ երեւելի. կամ՝ մեծ եւ երեւելին։

[2114] Ոմանք. Ցուցեալ ձեզ յԱստուծոյ զօրութեամբ։ Ամենայն գրչագիրք համաձայն մերումս դնեն զկետն յետոյ. Գիտէք (23) զնա. նկատեալ. ուր Ոսկան ըստ Լատինականին տրոհէ՝ գիտէք։ (23) Զնա նկա՛՛։

[2115] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ նկատեալ, նշանակի՝ սամանեալ. զոր ոմանք առեալ մուծին ՚ի կարգի բնաբանին, գրելով. զնա՝ սահմանեալ խորհրդով։ Ամենայն գրչագիրք համաձայն մերումս ունին՝ ՚ի ձեռաց անօր՛՛. բաց ՚ի միոյ նոր օրինակէ որ գրէ ՚ի ձեռն անօ՛՛. եւ այլ միում որ ընդ Ոսկանայ դնէ՝ ՚ի ձեռս անօ՛՛։ Օրինակ մի. ՚Ի խաչափայտի սպանէք։

[2116] Ոմանք յաւելուն. Յարոյց ՚ի մեռելոց՝ լուծեալ... ոչ իսկ էր հնար։

[2117] Ոմանք. Զի էր ընդ աջմէ. կամ՝ յաջմէ իմմէ։

[2118] Ոմանք. զճանապարհս քո կենաց... յերեսաց քոց ՚ի քաղցրութենէ։ Ոսկան. Լցուսցես զիս ուրա՛՛։

[2119] ՚Ի լուս՛՛. Արդ՝ եղբարք. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոմանք. Ասել վասն... զի մեռաւ... ՚ի միջի ձերում մինչեւ ցայժմ։

[2120] Ոմանք. Զի եւ մարգարէ էր։ Բազումք. Յորովայնէ. կամ՝ որովայնէ նորա։

[2121] ՚Ի լուս՛՛. Ծանուցեալ խոստացաւ վասն։

[2122] Ոմանք. Մեք վկա՛յ եմք։

[2123] ՚Ի բազումս պակասի. Դուք իսկ եւ տեսա՛՛։

[2124] Ոմանք. Զի ոչ թէ... Տէր ցՏէրն իմ։

[2125] Օրինակ մի. Ամենայն տունդ Իսրայէլի, զի եւ Տէր զնա Օծեալ Աստուած ա՛՛։ Ուր Ոսկան. զի Տէր զնա եւ։

[2126] Ոմանք. Յանուն Տեառն մերոյ Յիսուսի։

[2127] Ոմանք յաւելուն. Հեռաւորաց եւ մերձաւորաց զորս։

[2128] Ոմանք. Եւ այլ բանիւք։

[2129] Ոմանք. Ոմանց յօժա՛՛... զբանն. կամ՝ զբանս նորա մկրտե՛՛... ոգիք իբրեւ։

[2130] ՚Ի բազումս պակասի. Եւ երկիւղ, եւ բազում նշ՛՛։

[2131] Բազումք. Զամենայն ինչ հասարա՛՛։

[2132] Ոմանք. ՚Ի տաճարն եւ առտն՛՛... Միամտութեամբ սրտիւ օրհ՛՛։

[2133] Բազումք. ՚Ի տաճար անդր յինն՛՛։

[2134] Ոմանք. Եւ էր անդ այր մի... հանապազ առ դր՛՛... խնդրելով ողորմութիւն։

[2135] Օրինակ մի. ՚Ի նոցանէ ինչ առնուլ։

[2136] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա Պետ՛՛... զոր ունիմ, զայս։

[2137] Ոմանք. Եւ կալաւ զաջու։

[2138] Ոմանք. Գնայր եւ վազէր եւ օրհ՛՛։

[2139] Բազումք. Եւ մինչ նա ունէր։

[2140] ՚Ի բազումս պակասի. Ժողովրդեանն, եւ ասէ։ Ոմանք. Իբր. կամ՝ իբրեւ թէ անձին ինչ զօրութեամբ կամ... գնալ դորա։

[2141] ՚Ի բազումս պակասի. Առաջի Պոնտացւոյ Պիղատոսի։

[2142] Ոմանք. Եւ խնդրեցէք ձեզ։

[2143] Ոմանք. Եւ զառաջնորդն կենաց... որում եւ մեք իսկ վկայ եմք։

[2144] ՚Ի լուս՛՛. Ետուն նմա զառող՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[2145] Ոմանք. Գիտեմք զի անգի՛՛։

[2146] Ոմանք. Որպէս եւ յառաջագոյն։

[2147] Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ նկատեալն, նշանակեն՝ պատրաստեալն։ Օրինակ մի. Նկատեալն ՚ի ձեզ։

[2148] Ոմանք. Պարտ էր երկնից... զոր խօսեցաւ։

[2149] ՚Ի բազումս պակասի. Ցհարսն մեր։ Ոմանք. Զոր ինչ եւ խօ՛՛։

[2150] ՚Ի լուս՛՛. Որ ՚ի Սամուելէ եւ այսր խօսեցան եւ պատ՛՛. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։

[2151] ՚Ի լուս՛՛. Ընդ հարսն ձեր. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր եւ օրինակ մի ունի. Ընդ հարցն ձերոց։

[2152] Ոմանք. Յիւրաքանչիւր ՚ի չարեաց։

[2153] Ոմանք. ՚Ի վերայ նոցա քահանայքն եւ իշ՛՛։

[2154] Ոմանք. Թիւ մարդկանն իբրեւ։

[2155] Ոմանք. ՚Ի վաղիւն ժողո՛՛... եւ զդպիրսն յԵրուսաղեմէ։

[2156] Ոմանք. Եւ զԱնա քահանայապետ։

[2157] Օրինակ մի. Որով իշխանութեամբ. կամ որով ան՛՛. արարէք դուք զայդ։

[2158] Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ երիցունք. նշանակեն՝ ծերք. զոր եւ օրինակ մի առեալ դնէ ՚ի բնաբանի։

[2159] Ոմանք. Եթէ արժա՞ն իցէ։

[2160] Օրինակ մի. Վէմ անար՛՛... եղեւ ՚ի գլուխ ան՛՛։

[2161] Ոմանք. Զի եւ չիք այլով՛՛... արժանի իցէ կեալ։

[2162] Ոմանք. Հասեալ, եթէ արք։

[2163] Ոմանք. Զբժշկեալ զի կայր ընդ նոսա. ոչ կարէին։

[2164] ՚Ի լուս՛՛. Եւ հրամայեցին նոցա. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[2165] Ոմանք. ՚Ի ձեռն սոցա. ամենայն բնակչաց Երուսաղեմի յայտնի է։

[2166] Այլք. Ճարակեսցի ՚ի ժողովուրդն։ Ուր ոմանք. Ճարակեսցեն ՚ի ժո՛՛։ Օրինակ մի. Յայն, եւ մի՛ ումեք։

[2167] Բազումք. Եւ մի՛ ուսուցանել յանուն Յիսուսի։

[2168] Օրինակ մի. Զնոսա. ոչինչ գտ՛՛։

[2169] Բազումք. Առ իւրեանցսն։ Ոմանք. Եւ պատմեցին նոցա։ Օրինակ մի. Արարին ցնոսա։

[2170] Ոմանք. Դո՛ւ ես Տէր Աստուած։

[2171] Բազումք. Ծառայի քո ՚ի ձեռն Հոգւոյն Սրբոյ ասացեր... խորհեցան ՚ի սնոտիս։

[2172] Ոմանք. Եւ Պոնտիոս Պիղա՛՛... ժողովրդովք Իսրայէլի։

[2173] Ոմանք. Զբան քո։

[2174] Ոմանք. ՚Ի բժշկութիւնս եւ ՚ի նշանս, եւ յարուեստս... անուամբ։

[2175] Ոմանք. Եւ բազմութիւն հաւա՛՛... զընչից իւրեանց։

[2176] Ոմանք. Զյարութենէ Տեառն Յիսուսի։

[2177] Ոմանք. Տեարքն էին գեղից... զգինս վաճառելոյն։

[2178] Ոմանք. Եւ դնէին առ... ումեք ինչ պիտոյ լի՛՛։

[2179] Բազումք. Կիպրացի։

[2180] ՚Ի բազումս պակասի. Նորա գեաւղ մի, եւ վաճառեաց... եւ եդ։

[2181] Ոմանք. Եւ եդ առ ոտս։

[2182] Օրինակ մի. Ասէ Պետրոս ցԱնանիա. Ընդէ՞ր... ՚ի գնոյ գեղջն։

[2183] Ոմանք. Եդիր ՚ի մտի քում... եւ ոչ ստեցեր դու մարդկան։

[2184] Ոմանք. Եւ եհան զոգին... որ լուանն զայն։

[2185] Օրինակ մի. Եթէ այնչափ գնոջ։

[2186] Բազումք. ՚Ի դրան, հանցեն։

[2187] Օրինակ մի. Եւ հանեալ թաղեցին զնա առ։

[2188] Բազումք. Որ լուանն զայն։

[2189] Օրինակ մի. Եւ արուեստք մեծամեծք ՚ի ժո՛՛... ամենեքին միաբան։

[2190] Ոմանք. Այլ արգէր։

[2191] Ոմանք. ՚Ի հրապարակս... գոնեա հովանի նորա։

[2192] Ոմանք. Յայսոց չարաց. որք։

[2193] Ոսկան. Որ ընդ նմա աղանդն։ Ոմանք. Եւ լցան։

[2194] Ոմանք. ՚Ի գիշերի եբաց։

[2195] Ոմանք. Ընդ առաւօտս ՚ի տա՛՛... եւ որ ընդ նմայն էին, եւ կոչէին։

[2196] Ոմանք. Եթէ զբանտն... ամենայն զգուշութեամբ... զոք ո՛չ եւս գտաք։

[2197] Բազումք. Զբանս զայս իշ՛՛։ Ոսկան. Հիացան վասն նոցա։

[2198] Ոմանք. Նոցա եւ ասէ. եթէ ահա։

[2199] Այլք. Իշխանն սպասաւորօքն... ած զնոսա ո՛չ բռ՛՛։

[2200] Ոմանք. Յատենին. եհարց ցնոսա քա՛՛։

[2201] Ոմանք. Արդ՝ ահաւասիկ լցէք... ուսմամբ ձե՛՛... զարիւն զառնն զայնորիկ։ Յօրինակին՝ ՚ի գիրս գործոց եւ եթ՝ աստի սկսեալ արիւնն գրեալ էր եջիւ, արեւն. զոր մեք առ ՚ի չտալ շփոթումն՝ միապէս եդաք ըստ սովորականին՝ արիւն։

[2202] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ յաւելու. Պետրոս եւ այլ առաք՛՛։

[2203] Ոմանք. Աջով իւրով. տալով ապաշ՛՛։

[2204] Առ Ոսկանայ պակասի. Եմք նորա։ Ուր ոմանք. Վկայք նորա բա՛՛։

[2205] Ոմանք. Առատանէին եւ։

[2206] Բազումք. Փարիսեցի. որում։

[2207] Ոմանք. Արժան է առնել։

[2208] Ոմանք. Զաւուրսս զայսոսիկ... եթէ իցէ ոմն. յորս... չորեք արիւր. որ եւ սպանաւ... որ միաբան էին... եւ եղեն ոչինչ։ Օրինակ մի. Իցէ ոմն մեծ։

[2209] Ոմանք. Յուդա Գալի՛՛... որ նմայն հաւանեալ էին։ Ուր օրինակ մի. Որ նմա հնազանդեալ էին՝ ցր՛՛։ Եւ այլ օրինակ մի. Ընդ նմայն հաւաքեալ էին։

[2210] Ոմանք. Զի թէ ՚ի մար՛՛... խորհուրդ այդ կամ գործ։ Եւ ոմանք. Խորհուրդդ կամ։

[2211] Ոմանք. Ապա եթէ յԱստուծոյ իցէ։

[2212] Ոսկան. Եւ կոչեալ զա՛՛։ Ոմանք. Մի՛ խօսել յանուն։

[2213] Ոսկան յաւելու. Վասն անուանն Տեառն արժանի։

[2214] Բազումք. Ուսուցանել եւ աւետարանել։ Ուր Ոսկան. յուսուցանել։ Օրինակ մի. Ուսուցանել զՏէր Յիսուս Քրիստոս։

[2215] Ոմանք. Յունաց առ Եբրայեցիս... հանապազորդ այրիք։

[2216] Այլք. Հաճոյ մեզ թո՛՛... զսեղանս։

[2217] ՚Ի լուս՛՛. Ընտրեցէք եղբարս վկայեալս ՚ի ձէնջ. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոմանք ՚ի նոր օրինակաց յաւելուն. եօթն՝ լի Հոգւով Սրբով եւ իմաստունս. զորս կացուս՛՛։ Ուր Ոսկան. Լիս Հոգւով Սրբով եւ իմաստութեամբ։

[2218] Առ Ոսկանայ պակասի. Թուեցաւ բանն առա՛՛։ Ոմանք զանունս՝ Ստեփանոս գրեն կրկին նիւ. բայց բազմագոյնքն եւ ընտրելագոյնք ունին որպէս եւ եդաք, համեմատ բնագրին Յունաց։ Ոմանք. Լի հաւատովք... եւ զՊրոխորոն։

[2219] Ոմանք. Զոր կացուցին... նոցա ձեռս։

[2220] Բազումք. Թիւ աշակերտացն յոյժ։ Օրինակ մի. Եւ բազում ժողովուրդք ՚ի քա՛՛։

[2221] Ոմանք. ՚Ի ժողովրդեանն որ... ՚ի Կիլիկեցւոց։

[2222] Ոմանք. Իմաստութեանն եւ հոգւոյն որով խօսէրն։

[2223] Ոմանք. Ասել եթէ լուաք... զբանս հայհոյութեան։

[2224] Օրինակ մի. Եւ խռովեցուցին զժողովուրդսն... ՚ի վերայ նորա յափշտա՛՛... յատեան։

[2225] Ոմանք. Խօսել զբանս... եւ զօրինաց։

[2226] Ոմանք. Զօրէնս զոր ետ։

[2227] Ոմանք. Նստէին յատենի։

[2228] Ոմանք. Թէ արդարեւ... այդպէս է։

[2229] Ոմանք. Յերկիրն որ ցուցից. եւ ոմանք. յոր ցուցից։

[2230] Ոսկան. Փոխեաց եւ պանդխ՛՛։ Ոմանք. Դուքս այժմիկ էք բնա՛՛։

[2231] Ոմանք զանց արարեալ զ եւն, այսպէս գրեն զբանս. Յետ նորա մինչ ո՛չ գոյր նորա որդի։ (6) Խօսեցաւ... երկրի՝ եւ չարչարեսցեն զնա ամս չորեքարիւր։

[2232] Ոմանք. Յաւուրն ութերորդի։

[2233] Ոմանք. Վաճառեցին զնա յԵգ՛՛։ Յօրինակին աստի սկսեալ՝ ըստ սովորութեան ոմանց գրեալ էր յԵգւպտոս, Եգւպտացւոցն։

[2234] Ոմանք. Յամենայն երկրին Եգիպտացւոց... կերակուր հար՛՛։ ՚Ի բազումս պակասի. Եւ ՚ի Քանան. եւ էր նեղութիւն մեծ։

[2235] Ոմանք. Յակոբու եթէ գտա՛՛։

[2236] Ոմանք. Ազգ նորա փարաւոնի։

[2237] Օրինակ մի. Եւ եդան յայրի անդ։ Ոսկան. Յորդւոցն Եմօրայ որդւոյ Սիւքեմայ։

[2238] Յայլս պակասի. Եւ բազմացաւ յոյժ յԵգիպ՛՛։

[2239] Ոմանք. Եւ չարչարեալ զհարսն։

[2240] Ոմանք. Ծնաւ եւ Մովսէս... ուր եւ սնաւ։

[2241] Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ դուստր, նշանակեն՝ Թերմութիս անուն. կամ՝ Թերմովթէս է անուն։

[2242] Ոմանք. Իմաստութեամբն Եգիպտացւոց։ Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ վարժեցաւ նշանակեն՝ խրատեցաւ։

[2243] Ոմանք. Իբրեւ լցան նորա... ժամանակ։ Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ շրջել. նշանակեն՝ այց առնել. զոր եւ օրինակ մի առեալ մուծանէ ՚ի բնաբանն։

[2244] Ոմանք. Զչարացաւ, խնդրեալ զվրէժ զրկելոյն՝ սպանանել զԵգիպ՛՛։

[2245] Ոմանք. Եթէ իմասցին եղբարքն նորա... տալոց է զփրկ՛՛։

[2246] Օրինակ մի. Եւ ասէ. Արք... զրկէք ընդ միմեանս։

[2247] Ոմանք. Զրկէրն զընկերն։

[2248] Ոմանք. Երեկ սպաներ։

[2249] Ոսկան. Յերկրին Մադիանու։ Ոմանք. Ուր եւ ծնաւ երկու որ՛՛։

[2250] ՚Ի լուս՛՛. ՚Ի լերինն Սինայ. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Յօրինակին ՚ի բնաբանի ՚ի վերայ՝ մորենւոյն յետոյ յաւելեալ գրի, ՚ի, առնել՝ ՚ի մորենւոյն. զորով զանց արարաք, եդեալ համաձայն այլոց։

[2251] Ոսկան. Եւ Մովսէս տեսեալ։ ՚Ի բազումս պակասի. Ձայն Տեառն. եւ ասէ. Ես եմ։

[2252] Ոսկան յաւելու. Աստուած Աբրահամու, Աստուած Իսահակայ, եւ Աստուած Յակոբու։

[2253] Ոմանք. Զկօշիկս յոտից քոց։

[2254] Ոմանք. Զոր ուրացանն եւ ասեն. Ո՛։

[2255] Ոմանք. Այս է Մովսէս. կամ՝ այս Մովսէս է... Իսրայէլի յարուսցէ ձեզ Տէր Աստուած ձեր յեղ՛՛։

[2256] Ոմանք. Նա եղեւ յեկեղեցւոջն յանապատի... պատգամս կեն՛՛։

[2257] Ոսկան. Հնազանդիլ հարքն մեր։

[2258] Յօրինակին. Յաւուրսն յայնմիկ որթ։ Ուր ոմանք. Յաւուր յայնմիկ։

[2259] Ոմանք. Որպէս գրեալ է... մարգարէիցն... տուն Իսրայէլի։

[2260] Ոմանք. Զպատկերն զոր... յայն կողմն Բա՛՛։

[2261] Ոմանք. Բերին հարքն մեր... Յեսովաւ ՚ի վի՛՛... յաւուրսն Դաւթի։

[2262] Յօրինակին պակասէր. Աթոռ իմ են, եւ։ Ոմանք. Եւ երկիրս պատ՛՛։

[2263] Ոմանք. Ո՞չ ձեռք իմ արար։

[2264] Ոմանք. Որպէս եւ հարքն ձեր։

[2265] Բազումք. Զո՞ ՚ի մարգարէիցն։

[2266] Օրինակ մի. Հայեցեալ յեր՛՛... զի կայր ընդ աջմէ, եւ ասէ։

[2267] Ոմանք. Աղաղակեցին ՚ի ձայն։

[2268] ՚Ի բազումս պակասի. Քարկոծէին զնա։

[2269] Ոմանք. Ընկալ զհոգի իմ։

[2270] Ոմանք. Եդ ծուր. աղաղակեաց... մի՛ համարիր սոցա։

[2271] Ոմանք. Յաւուրն յայնմիկ. Ուր Ոսկան. Յաւուրսն յայնոսիկ։ Ոմանք. Հրէաստանի եւ Սամարեայ, բայց յա՛՛։ Ուր օրինակ մի. Եւ ՚ի Շամրին։

[2272] Ոմանք. Քարշէր զարս եւ զկանայս, եւ մատ՛՛։

[2273] Օրինակ մի. Եւ առաքեալքն շրջէին եւ աւե՛՛։

[2274] Ոմանք. Քարոզէր նոցա զՔրիստոս. եւ այլ ոմանք. Նոցա զՅիսուս։

[2275] Ոմանք. Զայս պիղծս։

[2276] Ոմանք. Անդամալուծք։

[2277] Ոմանք. Անուն Սիմովն։ Օրինակ մի. Եւ մո՛գ էր... եթէ իցէ։

[2278] Ոմանք. Մինչեւ ցմեծամեծս։

[2279] Օրինակ մի. Հաւատացին բանիցն Փիլիպ՛՛... եւ յանուն Յիսուսի Քրիստոսի. եւ այլ օրինակ մի. եւ անուամբն Յիսուսի Քրիստոսի։

[2280] Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերա՝ կանխէր. նշանակեն. ցանկորդէր։ Օրինակ մի. Եւ զմեծամեծ սքանչելագործութիւնսն զոր լինէր, եւ զար՛՛։

[2281] Ոմանք. Զի առցեն զՀոգին Սուրբ։

[2282] Ոմանք. Զի յայնժամ չեւ։

[2283] Ոմանք. Զի ձեռս ՚ի վերայ դնե՛՛... Հոգին Սուրբ։

[2284] Ոմանք. Տուք ինձ զիշխանութիւնդ զայդ... առցէ Հոգի Սուրբ։

[2285] Ոմանք. Զի զպարգեւն Աստուծոյ։

[2286] Օրինակ մի. Մասն եւ բաժին յիրիդ յայդմիկ։

[2287] Օրինակ մի. ՚Ի մեղմէ խրհրդոց։ Ոմանք. ՚Ի չարեաց քոց յայդցանէ։

[2288] Ոմանք. Մի՛ եկեսցէ... յորոց ասացէք։

[2289] Բազումք. Եւ ՚ի բազում գեւղս Սամարաց՛՛։ Օրինակ մի. Աւետարանէին զՔրիստոս։

[2290] Ոմանք. Եւ գնա՛ ընդ կողմն... այն է անապատ։

[2291] Ոմանք. Տիկնոջ Եթովացւոյ։

[2292] Ոմանք. Եւ էր անդրէն դար՛՛... զմարգարէ Եսայի։

[2293] Ոմանք. Մատի՛ր յարեա՛ց։

[2294] Ոմանք. Եւ ընթացաւ Փի՛՛։ Ոմանք. Զոր ընթեռնուսդ։

[2295] Ոմանք. Կարիցեմ գիտել, թէ ոք ո՛չ առաջ՛՛։

[2296] Ոսկան. Եւ գլուխ գրոյն։ Օրինակ մի. Անմռունչ կայ. այնպէս։

[2297] Ոմանք. Առ խոնարհութեան նորա։

[2298] Ոմանք. Եւ սկսաւ խօսել ՚ի գրոցս յասցանէ, աւետարանեաց նմա զՅիսուս։

[2299] Ոմանք. Զճանապարհայն... զի՛նչ արգելուս զիս ՚ի մկր՛՛։

[2300] Ոսկան յաւելու. Ասէ ցնա Փիլիպպոս։ ՚Ի բազումս պակասի. Պատասխանի ետ ներքինին, եւ։ Ոմանք. Եթէ է Յիսուս Քրիստոս. եւ ոմանք. եթէ Յիսուս Քրիստոս է։

[2301] Ոմանք. Երկոքեանն ՚ի ջուրն։

[2302] Ոմանք. Հոգին Սուրբ եկն... զճանապարհ իւր։

[2303] Ոմանք. Գտեալ յԱզով՛՛... քաղաքաց մինչեւ ՚ի գնալ նորա ՚ի Կեսարիա։

[2304] Օրինակ մի. Սպառնալեօք եւ ցասմամբ աշա՛՛։ Ոմանք. Առ քահանայապետն։

[2305] Ոմանք. Խնդրեաց ՚ի նմանէ... առ ժողովուրդսն... զայնր ճանապարհի. արս։

[2306] Ոմանք. Ընդ երթալ նորա... մերձանալ ՚ի Դամասկոս առ ժողովուրդն... փայլատակեալ։

[2307] Ոմանք. Եւ լուաւ բար՛՛։

[2308] Ոսկան աստանօր առեալ ՚ի Լատինականէն (առ որս երեւի հաւաքեալ ՚ի ստորեւ գլ. ԻԲ. եւ ԻԶ) յաւելու. Հալածես. խիստ է քեզ ընդդէմ խթանի աքացել։ 6 *Եւ զարհուրեալ եւ անշշունջ լեալ՝ ասաց. Տէր, զիս զի՞նչ կամիս առնել։ *Եւ ասէ ցնա Տէր. Այլ յոտն։ Զորով զանց առնեն ամենայն գրչագիրք մեր՝ համաձայն հնագոյն եւ ընտրելագոյն օրինակաց Յունաց։

[2309] Ոմանք. ՚Ի քաղաքն. կամ՝ ՚ի քաղաքդ... զինչ պարտ իցէ. կամ՝ զոր ինչ պարտ իցէ... որ ընդ նմա եր՛՛... զձայն միայն։

[2310] Ոմանք. Եւ աչօք ոչ զոք տեսա՛՛։ Բազումք. Զձեռանէ առեալ նորա։

[2311] Ոմանք. Անանիա անուն... եւ ասէ ցնա Տէր. Անանիա՛։ Եւ նա ասէ աւասիկ եմ։

[2312] Ոսկան. Անուն Տարսոնացի։

[2313] Ոսկան. Անանիա անուամբ։ Ոմանք. ՚Ի վերայ նորա ձեռս։

[2314] Ոմանք. Պատասխանի ետ նմա Ա՛՛... վասն առնս այսորիկ։

[2315] Ոմանք. Է նա ինձ։

[2316] Ոմանք. Քանզի եւ ես իսկ ցուցից նմա... չարչարել նմա։

[2317] Ոմանք. Զձեռս, ասէ... յորում գայիր։

[2318] Օրինակ մի յաւելու. *Եւ նոյն ժամայն ՚ի վեր հայեցաւ. եւ վաղվաղակի անկաւ։ Յօրինակին. Իբրեւ կեւեղանք։

[2319] Ոմանք. Աւուրս ինչ ընդ աշա՛՛։

[2320] Ոմանք. Քարոզեաց զՔրիստոս։

[2321] Օրինակ մի. Զարմանային ամենեքին, որ լսէին։ Ոմանք. Որ աւար հար՛՛... եկեալ է, զի։

[2322] Օրինակ մի. Եւ խելամուտ առնէր թէ։

[2323] Ոմանք. Ընտելանէր յա՛՛... եթէ իցէ աշակերտ՛՛։

[2324] Ոմանք. Առեալ ած զնա։

[2325] Օրինակ մի. ՚Ի մտանել եւ յելանել։

[2326] Ոմանք. Շինել եւ երթալ։

[2327] Ոմանք. ՚Ի Լիդիա. կամ՝ ՚ի Լւդա։

[2328] Ոմանք. Ենեա, ութամեան։

[2329] Օրինակ մի ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ թօթափեա՛. նշանակէ՝ տարածեա՛։

[2330] Ոմանք. ՚Ի Լիւդդա, եւ ՚ի Սարովնա։

[2331] ՚Ի լուս՛՛. Որ թարգմանեալ կոչի. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։

[2332] Ոմանք. Լիդիա. կամ՝ Լւդդա... թէ Պետրոս... երկու... զի մի՛ դան՛՛։

[2333] Ոմանք. Եկն առ նոսա։ Ոսկան. Որ իբրեւ եկն։

[2334] Ոմանք. ՚Ի մարմինն, ասէ։

[2335] ՚Ի լուս՛՛. Զորբսն եւ զայրիս. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր օրինակ մի. Զկոչեցեալ զորբսն։ Իսկ Ոսկան. Եւ կոչեաց զորբսն։ Ոմանք. Ձեռն եդ նմա։

[2336] Ոմանք. Եղեւ յամենայն Յոպպէ։

[2337] Ոմանք. ՚Ի Կեսարիա՝ անուն Կուռնելիոս... ՚ի գնդէն որ կոչի Իտալացի։

[2338] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Բազումս ժողովրդեանն։

[2339] Օրինակ մի. Եւ ետես... զի հրեշտակ Աստուծոյ մտանէր... եւ ասէ ցնա. Կոռնէլիէ։

[2340] Ոմանք. Հայեցեալ ՚ի նա, զարհուրեցաւ, ասէ... ելին յիշատակ առա՛՛։

[2341] Ոմանք. ԶՍիմովն որ կոչի։

[2342] Ոմանք. Տունն մերձ է։

[2343] Ոմանք. ՚Ի ծառայից իւրոց եւ զինուոր մի։

[2344] Ոմանք. ՚Ի ճանապարհ անկեալ նոցա։

[2345] Ոմանք. Եւ տեսանէր զեր՛՛... տտնոց կապեալ անօթ ինչ իբրեւ զկտաւոյ. կամ՝ զկտաւի մեծի։

[2346] Ոսկան. Յորում էին ամենայն։

[2347] ՚Ի բազումս պակասի. Առ նա յերկնից։ Ոսկան. Արի՛ Պետրէ. զէն։

[2348] Բազումք. Կրկին անգամ առ նա։

[2349] Այլք թէպէտ գրեն՝ եղեւ երիցս, բայց ոմանք ՚ի նոցանէ զատաբար գրեալ եր իցս, թերեւս ակնարկեն զկ ՚ի միջոցին յաւելուլ՝ եւ առնել երկիցս, համաձայն մերումս օրինակի։

[2350] Ոմանք. Ընդ միտս իւր Պետրոս եթէ... եւ ահա արքն... ՚ի Կուռնելիէ հար՛՛։

[2351] Ոսկան. Կոչեցին զոմն, եւ հար՛՛։

[2352] Ոմանք. Եւ մինչ Պետրոս։

[2353] Ոմանք. Զի ես իսկ առաքե՛՛։

[2354] Ոմանք. Արդար եւ եր՛՛... հրաման առ ՚ի հրեշտակէն սրբոյ։

[2355] Օրինակ մի. Կոչեաց զնա ՚ի ներքս... եկին ընդ նոսա։

[2356] Ոմանք. Կոչեաց զազգատոհմս իւր... բարեկամս։

[2357] Ոմանք. Ընդ առաջ եղեւ նորա... եւ անկեալ առ ոտսն երկիրպագանէր նմա։

[2358] Ոմանք. Ընդ նոսա եմուտ... եւ գտանէ անդ... բազումս։

[2359] Ոսկան. Առ այլազգիս։

[2360] Ոմանք. Վասն այնորիկ եւ ա՛՛։

[2361] Օրինակ մի. Յաղօթս զինն ժամուն... առաջի իմ ՚ի կերպարանս լուսոյ, եւ ասէ։

[2362] Այլք. Յիշեցան առաջի Աստուծոյ։

[2363] Յայլս պակասի. Յղեա՛ արս ՚ի Յոպ՛՛։ Ոմանք. ԶՍիմոն զկոչեցեալն Պետրոս, նա մտեալ է ՚ի տուն ուրեմն Սիմովնի. կամ՝ Սիմոնի ումեմն խա՛՛... եւ խօսեսցի բանս ընդ քեզ։

[2364] Ոսկան. Վաղվաղակի ուրեմն առաքեցի առ քեզ. եւ դու բարւոք... առաջի քո կամք։ Ոմանք. Զի եկիրդ... զամենայն զոր հրա՛՛։

[2365] Ոմանք. Ակնառութիւն առ ՚ի յԱստուծոյ։

[2366] Բազումք. Այլ յամենայն ազգս։ Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Եւ գործէ զարդարութիւն։

[2367] Ոմանք. Հոգւով եւ զօրութեամբ։

[2368] Ոմանք. Վկայ եմք. կամ՝ եմք վկայ։

[2369] Ոմանք. Յարոյց յաւուր երրորդի։

[2370] Ոմանք. Ընտրելոց յԱստուծոյ։

[2371] Ոմանք. Անուամբն նորա։

[2372] Ոմանք. Պետրոս խօսէր զբանսս զայս։

[2373] Ոմանք. Խօսել ՚ի լեզուս։

[2374] ՚Ի բազումս պակասի. Պետրոս եւ ասէ։ Ոմանք. Զջուր ոք ար՛՛... առ ՚ի չմկրտել զնոսա։

[2375] Ոմանք. Յանուն Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի։

[2376] Ոմանք. Եւ եղբարք որ էին։

[2377] Ոմանք. ՚Ի թլփատութենէ հաւատացեալքն էին։

[2378] Ոսկան. Եթէ մտեր առ արս... եւ կերեր ընդ նոսա։

[2379] Ոմանք. ՚Ի քաղաքին ՚ի Յոպպէ... եւ տեսանէի ՚ի զարմացման տեսիլ. իջեալ անօթ... եւ հասեալ մինչեւ առ իս։

[2380] Ոսկան. Պատասխանի ետ բարբառն երկիցս անգամ յերկնից։

[2381] Ոմանք. Այս եղեւ երիցս։ Ոմանք. Եւ վերացաւ անօթն յերկինս։ Եւ ոմանք. Եւ վերացաւ դարձեալ ամենայն յերկինս։

[2382] Ոմանք. Եւ ահա անդրէն... ուր էին, առաքեալք ՚ի Կեսարիա առ իս։ Յօրինակին պակասէր. Արք եկին կացին։ Եւս աստէն եւ զկնի ուրեք ուրեք գրեալ էր՝ Կեսարւեայ։

[2383] Ոմանք. ՚Ի տունն առն այ՛՛։

[2384] Ոմանք. Որով կեցցես։

[2385] Ոմանք. Որպէս եւ ՚ի վերայ մեր իս՛՛։

[2386] Ոմանք. Տեառն որ ասէրն. կամ՝ զոր ասաց... մկրտիջիք։

[2387] Ոմանք. Իսկ արդ եթէ զհա՛՛... ետ Աստուած եւ նոցա։

[2388] Առ Ոսկանայ պակասի. ՚Ի նեղութենէն որ եղեւ ՚ի վերայ ստե՛՛։ Ոմանք. Որ եղեն... հասին ՚ի Փիւնիկէ եւ ՚ի Կւպրոս եւ յԱնտիոք։

[2389] Առ Ոսկանայ պակասի. Ոմանք ՚ի նոցանէ արք Կիպրացիք եւ Կիւրենացիք որք։ Ոմանք. Աւետարանել զՏէր Յիսուս։

[2390] Ոմանք. Եւ ձեռն Տեառն էր ընդ։

[2391] Ոսկան. Լուր եղեւ բանս։ Ոմանք. Որ յԵրուսաղէմ։

[2392] Ոմանք. Եկն եւ ետես... զամենեսին յօժարութեամբ սրտիւ կեալ նոցա։

[2393] Ոմանք. Ժողովուրդ բազում ՚ի Տէր։

[2394] Ոսկան. Զաշակերտսն քրիստոնեայ։

[2395] Առ Ոսկանայ պակասի. ՚Ի նոցանէ անուն Ագաբոս։ Օրինակ մի. Ընդ ամենայն աշխարհն։ Ոմանք. Որ եղեւ իսկ առ։

[2396] Յօրինակին. Առաքեալքն առ երիցունսն։ Ուր օրինակ մի. Առաքել առ երի՛՛։

[2397] Ոմանք. Ընդ ժամանակս ընդ այ՛՛։

[2398] Ոմանք. Ետես թէ հաճոյ է... աւուրքն բաղար՛՛։

[2399] Օրինակ մի. Եւ կամեաց յետ զատ՛՛։

[2400] Օրինակ մի. Յեկեղեցին վասն նորա։

[2401] Ոմանք. Ածել զնա Հերովդէս։

[2402] Յօրինակին պակասէր. Հրեշտակ Տեառի եկն եկաց։ Ոմանք. Եւ խթեաց զկողն Պետրոսի, զարթոյց զնա։

[2403] Ոմանք. Եւ ասէ հրեշտակն ցնա... ՚ի յոտս քո... եւ եկ զհետ իմ։ Յօրինակին պակասէր. Զհողաթափս յոտս քո։

[2404] Ոմանք. Թէ ճշմարիտ իցէ որ ինչ եղեւ։

[2405] Ոմանք. Եւ ըստ երկու։

[2406] Ոսկան. Գիտեմ ճշմարտիւ թէ։

[2407] Ոմանք. Եւ ՚ի բաղխել զդուրս դրանն, մա՛՛... ունկն դնէր, որում։

[2408] Ոմանք. Զձայն Պետ՛՛... զդուռնն... թէ Պետրոս. առ դրան կայ։

[2409] Ոմանք. Թէ այսպէս է. եւ նոքա ասեն. Հրեշ՛՛։

[2410] Ոմանք. Եւ իբրեւ բացին։

[2411] Ոմանք. Ձեռամբն ցու՛՛... որպէս Տէր եհան զնա... եւ ել գնաց յայլ։

[2412] Ոմանք. Եւ իբրեւ այգ եղեւ։ Յայլս պակասի. Թէ զի՛ արդեւք։

[2413] Օրինակ մի. Իջեալ Պետրոս ՚ի Հրէաստանէ ՚ի Գալիլեա, եւ անդ։

[2414] Ոմանք. Սենեկապետն ար՛՛... երկրի նոցա։

[2415] Օրինակ մի. Յաւուր միոյ երեւելւոջ։ Ուր այլ օրինակ մի ՚ի լուս՛՛. նշանակէ. ՚Ի ժամանելում։ Ոմանք. Զգեցեալ էր զգեստ։

[2416] Ոմանք. Ընդ իւրեանս զՅովհաննէս՝ որ կոչեցաւն Մար՛՛։

[2417] Ոմանք. Եւ էին ոմանք։ Ոմանք. Նիւգէր. կամ՝ Նիգէր... դայեակորդի։

[2418] Ոմանք. ՚Ի պաշտամանն Տեառն... կոչեցեալ էր իմ։

[2419] Ոմանք. Եդին զձեռն։

[2420] Օրինակ մի. Եւ նոքա արձակեալք ՚ի Հոգ՛՛... ՚ի Կիպրոս։

[2421] Ոմանք. Մինչեւ ՚ի Պամփոս... այր ոմն մոգ... Բարեյեսու։ Ուր օրինակ մի. այր մի զոմն մոգ... Բարեյուսու։

[2422] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ Փոխանակի բդեշխին. նշանակի՝ անթիպատին, որ է Յունական ձայն մերումս թարգմանութեան, փոխանակի բդեշխին։ Օրինակ մի. Ընդ փոխանակ բդեշխին Մերգեայ Պաւղոսի։

[2423] Ոմանք. Ընդդէմ եկաց նոցա. եւ ոմանք. եկաց նմա... այսպէս թարգմանեն զանուն նորա։ Ուր Ոսկան. Այնպէս թարգմանի։ Յոր օրինակ մի յաւելու. Անուն նորա Անթիպատրոս։ ՚Ի բազումս պակասի. Որ խնդրէր։

[2424] Ոմանք. Թշնամի ամենայն։

[2425] Ոսկան. Եւ դու եղիցիս կոյր... եւ շրջեալ խնդրէր։ Ոմանք. Խնդրել առաջն՛՛։

[2426] Յօրինակին. Փոխանակի բդշխին։

[2427] Յօրինակին միայար գրին բառքս՝ ըստ այսմ օրինակի՝ ՚ի Պափեպաւղոսեանց. ըստ որում ունին եւ ոմանք յայլ օրինակաց։ Զոր եւս ոմանք գրեն ՚ի Պամփէ. կամ՝ ՚ի Պանփէ Պաւղոսեանց. եւ օրինակ մի՝ ՚ի Պափեայ... Պամփիւլեանց։

[2428] Ոմանք. Յաւուր շաբաթուց։

[2429] Ոմանք. Ընդեռնելոյ զօրէնս... առ ժողովուրդն խօսեցա՛՛։

[2430] Բազումք. Զձեռն, եւ ասէ։

[2431] Ոմանք. ՚Ի պանդխտութենէ երկրին։

[2432] Ոմանք. Զորդի Կիսսայ. այր։

[2433] Ոմանք. Եւ ասացաւ վկայութեամբ։ Ոմանք. Զորդի Յեսսեայ այլ ըստ սրտի իմոյ... զամենայն կամս իմ։

[2434] Ոմանք. Մտին նորա մկրտութեանն ա՛՛։

[2435] Ոմանք. Ոտից նորա լուծանել։

[2436] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Փրկութիւն առաքե՛՛։

[2437] Ոմանք. Անծանօթք եղեն ՚ի սմանէ... դատել կատարեցին։ ՚Ի լուս՛՛. Ըստ բարբառոյ. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոսկան. Զամենայն շաբաթսն ընթերցեալ լինէին, դատեալ կա՛՛։

[2438] Ոմանք. Պատճառս մահու գտ՛՛։

[2439] ՚Ի լուս՛՛. Որ եկեալ էին ընդ նմա. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Օրինակ մի. Որք եւ աստ իսկ վկայ են։

[2440] Ոմանք. Զխոստումն որ առ։

[2441] Օրինակ մի. Որդի նոցա յարու՛՛։ Ոմանք. Եւ ես այսօր։

[2442] Ոմանք. Որպէս ասէ, եթէ տաց, ձեզ զսր՛՛... զհաւատարիմսն։

[2443] Յօրինակին պակասէր. Քում տեսանել զապա՛՛։

[2444] Ոմանք. Աստուածն յարոյց. կամ՝ Աստուած յարոյցն։

[2445] Ոմանք. ՚Ի սա ամենայն որ հաւա՛՛։

[2446] Ոմանք. ՚Ի վերայ ձեր ասացեալն ՚ի մարգարէէն։

[2447] Ոմանք. Թէ ոք պատ՛՛։

[2448] Ոմանք. Շաբաթուն խօսել նոցա զնոյն բանս։

[2449] Ոմանք. Իբրեւ արձա՛՛... Պաւղոսի եւ Բառնաբայ։

[2450] Ոմանք. Եւ ընդդէմ դարձան։

[2451] Ոմանք. Ասեն. Առ ձեզ նախ պարտ է խօ՛՛... դուք մերժեցէք զնա, եւ ո՛չ արժանի հա՛՛։ Բազումք. Կենացն յաւիտենականաց։

[2452] Ոմանք յաւելուն. Բանն Աստուծոյ ընդ ամենայն։

[2453] Ոմանք. Եւ զգլխաւոր... եւ հանին զնոսա ՚ի։

[2454] Ոսկան. Զփոշին յոտից ՚ի վերայ։

[2455] Ոմանք. Եւ աշակերտեալքն լնուին։

[2456] Այլք. Մինչեւ հաւատալ Հրէից։ Օրինակ մի. Հրէից եւ հեթանոսաց բազմաց։

[2457] Ոմանք. Շնորհացն իւրոց. կամ՝ իւրեանց։

[2458] Բազումք. Եւ էին հերձուածք ՚ի բազմութեան քաղաքին, ոմանք էին ՚ի Հրէայսն։

[2459] Ոմանք. Դիմեալ հեթանոսաց... իւրեանց թշնամանել եւ քարկոծել զնոսա։

[2460] Ոմանք. Ազդ եղեւ նոցա... ՚ի քաղաքս Լիկաոնացւոց եւ Լիւստրա եւ ՚ի Դեր՛՛։

[2461] Ոմանք. Եւ այր մի Լիւստ՛՛։

[2462] Ոմանք. Զխօսն Պաւղոսի. որ հայեցեալ... եթէ։

[2463] Ոմանք. Յո՛տն կա ՚ի վերայ։

[2464] Ոմանք. Լիկաոնարէն... աստուածքն նմանեալք։

[2465] Ոմանք. Եւ կոչեցին զբառ՛՛։ Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ Դիոս. նշանակեն՝ Որմիսդ. եւ ՚ի վերայ՝ Հերմէս՝ Տիր դից դպիր։

[2466] Ոմանք. ՚Ի դուռնն հանդերձ բազմութեամբն։

[2467] Ոմանք. Ձեզ նմանեալք կար՛՛... ՚ի յԱստուած կեն՛՛... եւ զերկիր, զծով եւ զամենայն որ է ՚ի նոսա։

[2468] Ոմանք. Եւ ՚ի ժամանակս պտ՛՛։

[2469] Ոմանք. Զժողովուրդն չզոհելոյ նոցա։ Ուր Ոսկան. ՚Ի զոհելոյ նոցա։

[2470] Ոմանք. Եւ յԻկոնիոնէ Հրէ՛՛... պատրեցին զժողովուրդն... ճշմարտութեամբ ասեն... քարշէին ար՛՛։ Ոսկան. Զժողովն ՚ի բաց կալ։ Ոմանք. Եւ ասեն թէ ոչինչ... այլ զամենայն։ Յօրինակին. Թէ ոչ ճշմարտութիւն։

[2471] Ոմանք. Ե՛լ Պաւղոս Բառնաբաւ հան՛՛։

[2472] Ոմանք. Աւետարանել ՚ի քա՛՛... եւ աշակերտել զբազումս, դարձան։

[2473] Բազումք. Հաստատել զնձինս... եւ մխիթարել։ Ոմանք. Նեղութեամբք... յարքայութիւնն Աստուծոյ։ ՚Ի լուս՛՛. Պարտ է ձեզ մտա՛՛։ Յօրինակին. Յարքայութեան Աստուծոյ։

[2474] Ոմանք. Ըստ եկեղեցւոյ երիցունս... հանդերձ պահօք... յոր հաստատեալն էին։

[2475] Ոմանք. Ընդ Պիսիդեայ... ՚ի Պամփիլիա։

[2476] Ոմանք. ՅԱտալիա։

[2477] Ոմանք. Ուստի եկին. յանձն ա՛՛... ՚ի գործն յոր կատարեցին։

[2478] Ոմանք. Եկեալ եւ ժողովեալ։

[2479] Այլք. Շրջէին ժամանակս ոչ սա՛՛։ Ոմանք. Ոչ սակաւ ընդ ա՛՛։

[2480] Ոմանք. Եւ ՚ի լինել ոչ սակաւ։ Յօրինակին պակասէր. Եւ Բառնաբայ ընդ նոսա. եդին ելանել Պաւղոսի եւ Բառնաբայ եւ ոմանց ՚ի նոցանէ։ Ուր օրինակ մի. Եւ ոմանք ՚ի նոցանէ առաքեալ առ առաքեալսն։

[2481] Ոմանք. Ընդ Փիւնիկս։ Ոմանք. Սամարիայ, որ պատմէին զդար՛՛։ Ուր Ոսկան. Պատմեցին զդարձն։

[2482] Ոմանք. Եւ հասեալ... պատմեցին որչափ ինչ արար Աստուած ՚ի ձեռն նոցա։

[2483] Ոմանք. ՚Ի հերձուածոցն փա՛՛. հաւատացեալ. եւ ասեն։

[2484] Յօրինակին. Ժողովեցան առ առաքեալքն։

[2485] Ոմանք. Բանի աւետարանի՝ եւ հա՛՛։

[2486] Ոմանք. Հաւատովքն սրբեալ։

[2487] Ոմանք. Տեառն մերոյ Յիսուսի։

[2488] Ոմանք. ՚Ի ձեռն նոցա։

[2489] Օրինակ մի. Միաբանին գիրք մարգար՛՛։

[2490] Ոմանք. Զյարկն Դաւթի... եւ զկործանեալսն։

[2491] Ոմանք. Յորոյ վերայ կո՛՛։

[2492] Աստանօր գրչագիրք մեր այլ եւ այլ կերպիւ ունին զբանս. բազումք ըստ մերումս. բայց առանց բայի՝ դնելով այսպէս. Զայս ամենայն յայտնի ՚ի յաւիտենից. կամ՝ Զայս ամենայն յայտնի յաւիտեանս։ Իսկ երկու ՚ի նորագոյն օրինակաց՝ հպագոյն այժմեան բնագրի Յունաց՝ յաւելուածով դնեն ըստ այսմ եղանակի. Զայս ամենայն. յայտնի է ՚ի յաւիտեանցն. եւ Տեառն է ամենայն գործք իւր։ Ըստ որում եւս Ոսկան ՚ի Լատինականէն առեալ ունի. ՚Ի յաւիտեանցն է Տեառն գործ իւր։

[2493] Ոմանք. Զայնոսիկ որ ՚ի։

[2494] Ոմանք. Տալ թուղթ առ։

[2495] Ոմանք. Յազգացն յառաջնոց... զքարոզիչս իւր։

[2496] Ոմանք. Եւ երիցանցն, ամենայն եկե՛՛... արս ընտրեալ առաքեալ ՚ի նոցանէ։ Այլք. Ամենայն եկեղեցեաւն։

[2497] Ոմանք. Գրել առ եղբարսն ՚ի... եւ ՚ի Սիւրա եւ ՚ի Կիլիկիա... ՚ի հեթանոսացդ էք։ Ոսկան. Եւ երիցունք եղբարք։

[2498] Ոմանք. Եթէ ոմանք։

[2499] Ոսկան. Ընդ սիրելիսս մեր։ Ոմանք. Պաւղոսի. (26) որք մատ՛՛... վասն անուան Տեառն։

[2500] Ոմանք. ՚Ի կարեւորացս այսոցիկ... (29) յորոց պահել զանձինս, բարւոք գործէք։ Օրինակ մի. ՚Ի կա՛՛. յայսցանէ։

[2501] Օրինակ մի յաւելու. Արձակեալք յեկեղեցւոյն իջին։ Ոմանք. Զժողովուրդն ետուն։

[2502] Ոմանք. Ժամանակս ինչ, արձակեցան խաղաղութեամբ յեղբարց։

[2503] Ոսկան աստէն ՚ի Լատինականէն առեալ յաւելու. Մնալ անդէն. իսկ Յուդաս միայն գնաց յԵրուսաղէմ։ Որ ոչ ուրեք ՚ի գրչագիրս մեր գտանի, որպէս եւ ոչ ՚ի Յունական սկզբնագրին։

[2504] Ոմանք. Եւ Բառնաբաս իջին յԱնտիոք... զբանն Տեառն։

[2505] Ոսկան. Աւուրց ասէ Պօ՛՛։

[2506] Ոմանք. Զկոչեցեալն զՄարկոս։

[2507] Ոմանք. ՚Ի Պամփիւլայ... ՚ի գործ։

[2508] Ոմանք. Եւ եղեւ գժտութիւն՝ մինչեւ մեկնել նոցա ՚ի միմեանց։ Ուր օրինակ մի. Եւ եղեւ դժուարութիւն ՚ի մէջ նոցա, մինչեւ մեկնել նոցա ՚ի։

[2509] Օրինակ մի. Եւ Պաւղոսի առեալ զՇիղա, եւ յանձն ա՛՛։

[2510] Ոմանք. Զեկեղեցիսն։ Ոսկան եւ աստանօր առեալ ՚ի Լատինականէն յաւելու. Հաստատէր զեկեղեցիսն, պատուիրելով պահել զպատուիրանս առաքելոցն եւ երիցանցն։ Որ ոչ ՚ի բնագիրն Յունաց եւ ոչ ՚ի գրչագիրս մեր երեւի բնաւ։

[2511] ՚Ի բազումս պակասի. Եւ եկն եհաս։ Յօրինակին պակասէր. Ոմն էր անդ անուն Տի՛՛։

[2512] Ոմանք. Ամենեքեան... թէ հեթանոս է։

[2513] Ոմանք. Աւանդէին նոցա պա՛՛։ Յօրինակին. Զհրամանն պատուիրեալս։ Ոմանք ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ Պատուիրեալս յառա՛՛, նշանակեն՝ իրաւացուցեալս յառա՛՛։

[2514] ՚Ի բազումս պակասի. Հանապազօր ՚ի նոյն։

[2515] Ոմանք. Եւ շրջէին ընդ Փռիգիա եւ ՚ի կողմանս Գաղա՛՛... զբանն յԱսսիա։ Յօրինակին վրիպակաւ գրի՝ Կողմանս Գագատաց՛՛։

[2516] Ոմանք. Առ Միւսեաւ... ՚ի Բեթինիայ։ Յօրինակին. Երթալ ՚ի Բեթանիա։ Իբր ՚ի չորեքտասան օրինակաց Գործոցս առաքելոց՝ վեցքն դնեն. Հոգին Սուրբ. երե՛քն՝ Հոգին Յիսուսի. եւ այլ երեք՝ լոկ. Հոգին. իսկ մին միայն ընդ մերումս. Հոգին Քրիստոսի։

[2517] Ոմանք. Եւ անցեալ ընդ Միւսիաց։

[2518] Բազումք. ՚Ի գիշերի Պաւղոսի... կայր եւ աղա՛՛։

[2519] Ոմանք. Տեղեկացեալք եթէ։

[2520] Ոմանք. ՚Ի Նոր քաղաքն։

[2521] Օրինակ մի. ՚Ի Փիլիպս. եւ այլ. ՚ի Փիլիպպուպօլիս։ Իսկ Ոսկան. ՚Ի Փիլիպպոս։ ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ Կողովնիայ. նշանակի՝ Կորնթիս։

[2522] Ոմանք. Յաւուրն շաբա՛՛... առ գետափն. ուր համարէր աղօ՛՛։ ՚Ի բազումս պակասի. Մատուցանել Պաւղոս։

[2523] Ոմանք. Ծիրանեվաճառ... եբաց զսիրտ։ Օրինակ մի. Անսալ բանիցն Պաւ՛՛։

[2524] Ոմանք. Թէ համարիցիք զիս։ Ոսկան. Եւ բռնադատել տարաւ։

[2525] Բազումք. Մինչ երթայաք մեք։ Ոսկան. Որ ունէր զայս հարցուկ։

[2526] Ոմանք. Զհետ ելեալ Պաւ՛՛։ Ոսկան. Արքս այսոքիկ։

[2527] Բազումք. Յիսուսի Քրիստոսի, ել ՚ի դմանէ։ Եւ ել ՚ի նմին ժամու։

[2528] Ոմանք. Շահին նոցա. կամ՝ շահից նոցա, կալեալ զՊաւ՛՛... ՚ի հրապարակ առ իշ՛՛։

[2529] Ոմանք. Ասէին. Արքս այս։

[2530] Ոմանք. Եւ պատուիրեն մեզ օրէնս, զոր ոչ է։ Ոսկան. Զի Հռօմայեցի եմք։ (22) Եւ ընթացաւ ժողովուրդն ընդդէմ նոցա. եւ զօրագլուխքն... հրամայէին գան հարկանել։

[2531] Ոսկան. Պնդեաց ՚ի կոճեղս։

[2532] Ոմանք. ՚Ի մէջ գիշերին։

[2533] Ոմանք. Մինչեւ ՚ի շարժել... եւ բացան անդէն... կապանք լու՛՛։

[2534] Ոմանք. Զդրունս բանտին... ձգեաց սուր, եւ կամէր։

[2535] Ոմանք. Եւ կոչեաց Պաւղոս ՚ի ձայն մեծ։ Ուր Ոսկան. Եւ գոչեաց ՚ի ձայն մեծ։

[2536] Ոմանք. Եւ էր զահի հարեալ. ան՛՛։

[2537] Ոմանք. Եւ ապրեսցես դու։

[2538] Ոմանք. Որ ՚ի տան նորա։

[2539] Ոմանք. ՚Ի նմին ժամու գիշերոյն։

[2540] Ոմանք. Եդ առաջի սեղան։

[2541] Ոմանք. Զօրագլուխքն զնուիրականսն... Արձակեցէ՛ք զարսդ։

[2542] Ոմանք. Զի արձակեսջիք. արդ՝ ելէ՛ք երթայք։

[2543] Ոմանք. Ոչ այդպէս է... ինքեանք հանցեն։

[2544] Ոսկան. Զօրագլխոցն նու՛՛։ Ոմանք. Եկեալ աղաչէին զնոսա։

[2545] Ոմանք. Աղաչէին գնալ ՚ի քաղա՛՛։

[2546] Ոմանք. Մտին ՚ի Լւդիա. կամ՝ առ Լիդիա։

[2547] Օրինակ մի. Եւ ՚ի շրջելն ընդ Ամփիպո՛՛... ժողովուրդն Հրէից։ Յօրինակին. Ընդ Ամփիպաւլիս։

[2548] Ոմանք. Թէ պարտ է Քրիստոսի... եւ եթէ նա է Յիսուս Քրիստոս։ Բազումք. Զոր ես պատմեմ ձեզ։

[2549] Ոմանք. Խռովեցուցին զքաղաքն. եւ կուտեալ յապարանսն։ Ուր օրինակ մի. Առ ապարանիցն... ածել ՚ի հրապարակսն։ Ոսկան. Խնդրեցին զնա ա՛՛։

[2550] Ոմանք. Եթէ որք զաշխարհ խռովեցին. նոքա եւ այսր հասին։

[2551] Ոմանք. Զոր ընկալեալ էր Յասովնի։

[2552] Ոմանք. Զժողովուրդսն, եւ զքաղաքապետն որ լսէինն զայս։

[2553] Ոմանք. Առ Յասովնայ։

[2554] Բազումք. Գիշերայն յու՛՛... ՚ի Բերիա։ Օրինակ մի. Որք իբրեւ գնացին անդ։

[2555] Ոմանք. Էին ազնուականագոյնք՝ քան որ։

[2556] Ոմանք. Եւ բազումք ՚ի նոցանէ։ Այլք. Եւ ՚ի Յունաց կանանց զգաստից։

[2557] Ոմանք. Եւ խռովեցուցանել զժողովուրդսն։

[2558] Ոմանք. Վաղվաղակի զՊաւղոս առա՛՛... եւ մնացին Շիղա եւ Տի՛՛։

[2559] Ոմանք. Տանէինն զՊաւղոս... գնասցեն առ նա, եւ գնացին։ Ոսկան յաւելու. Պատուէր ՚ի նմանէ առ Շիղայ։

[2560] Ոմանք. ՚Ի մնալ նոցա։

[2561] Ոմանք. Ընդ ժողովրդեանն ընդ Հրէայս։

[2562] Ոմանք. Եւ ՚ի Ստուիկեանց. եւ սակաւք ընդ Ոսկանայ. եւ ՚ի Ստոյիկեանց։ Ոմանք. Թուի պատմիչ լինել։

[2563] Ոմանք. Եւ առեալ ածին զնոսա յԱրիոպագոսն, եւ ասեն։

[2564] Ոմանք. Օտարացուցիչ իմն։

[2565] Ոմանք. Ամենեքեան եւ եկք օտ՛՛։

[2566] Ոմանք. ՚Ի մէջ Արիոսպագին՝ եւ ասէ... իբր պաշտօնա՛՛։

[2567] Ոմանք. Շրջեալ իմ եւ տեսեալ... զոր դուքն յանծա՛՛։

[2568] Ոմանք. Զաշխարհ եւ զամենայն... նա է երկնի եւ երկրի Տէր։

[2569] Ոմանք. Բնակեալ ՚ի վերայ ամենայն երեսաց երկ՛՛... կարգեաց ժամանակս։

[2570] Օրինակ մի. Ումեքէ ՚ի ձէնջ։

[2571] Ոմանք. Զի նովաւ կամք եւ... որպէս եւ ոմանք։

[2572] Ոսկան. Ազգք եմք Աստուծոյ։ Ոմանք. Եւ ՚ի մտաց մարդոյ քանդա՛՛։

[2573] Ոմանք. Արարեալ է Աստուծոյ։

[2574] Ոմանք. ՚Ի ձեռն առն, որով։

[2575] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Ծաղր առնէին զնա։

[2576] Ոսկան. Ել եւ գնաց։

[2577] Անունս՝ Արիոսպագացի, համաձայն մերումս գրի եւ յայլ երկու օրինակս. եւ օրինակ մի գրէ՝ Արիոպագացի, ըստ Յունականին։ Իսկ մնացեալ հինք եւ նորք ունին՝ Արիսպագացի. կամ՝ Արիսպագացին. ըստ եղծեալ սովորութեանն մտելոյ ՚ի բարբառս մեր ՚ի գրչաց անտի ՚ի վաղուց հետէ, որպէս կարծի։

[2578] Ոմանք. Պաւղոս ՚ի յԱթենաց՛՛։ Երեք այլ եւս հնագոյն օրինակք, գրեն աստէն համաձայն մերումս. ՚Ի Կորինթոս. ուր բազումք ըստ սովորականին ունին՝ ՚ի Կորնթոս։

[2579] Ոմանք. Եւ եգիտ անդ Հրէայ զոմն... եւ զՊրիսկիղա կին նորա... որոշել զՀրէայս ՚ի Հռովմէ. կամ՝ զամենայն Հրէայ ՚ի։

[2580] Բազումք. Խորանակարք արուեստիւ։

[2581] Ոսկան. Ըստ ամենայն շաբաթու։

[2582] Ոմանք. Եւ թէ Յիսուս է Քրիստոս։

[2583] Ոմանք. Եւ ընդդէմ դառնալն նոցա, եւ ՚ի հայհոյել թօթափեաց զձորձս իւր... ՚ի գլուխ ձեր... այսուհետեւ ՚ի հեթանոսս երթամք։

[2584] Ոմանք. ՚Ի տուն որումն. որում անուն... Յոստոս պաշտ՛՛։

[2585] Ոմանք. Եւ բազմաց Կորնթացւոց լուեալ՝ հաւատային եւ մկրտէին։ Ոսկան. Հաւատային ՚ի Տէր, եւ։

[2586] Ոմանք. ՚Ի գիշերին տեսլեամբ։

[2587] Ոմանք. Զի ես ընդ քեզ։

[2588] Բազումք. Ուսուցանել նոցա զբանն։

[2589] Բազումք. Եւ ածին զնա յատեան։

[2590] Ոմանք. Եւ ասեն թէ արտաքոյ։

[2591] Բազումք. Գաղիովն. Գաղիովնի։

[2592] Բազումք. Ապա եթէ խնդիրք ինչ են. կամ՝ իցեն վասն։ Ուր օրինակ մի. Ինչ եղեն վասն։

[2593] Բազումք. Գաղիովն. Գաղիովնի։

[2594] Օրինակ մի. Աւուրս բազումս առ եղբարս. հրաժա՛՛։ Ոմանք. Եւ ընդ Պրիսկիղա եւ Ակիւղա... ՚ի Կենքրայ. քանզի ուխտադիրք էին։

[2595] Օրինակ մի. Բայց իբրեւ եհաս յԵփեսոս, զնոսա եթող անդր. եւ ինքն մտեալ անդրէն առ ժողովուրդն, խօսէր առ Հրէ՛՛։

[2596] Բազումք. Եւ աղաչեցին զնա՝ բազում։

[2597] Ոմանք. Հրաժարեալ ՚ի նոցանէ... առ ձեզ. կամ՝ առ ձեւք. Աստուծոյ կամօք. ամբարձաւ։

[2598] Ոմանք. Ժամանակս ինչ։

[2599] Ոմանք. Անուն Ապեղէս... եւ զօրաւոր էր։

[2600] Ոմանք. Վասն Յիսուսի Քրիստոսի։

[2601] Ոմանք. Սա սկսեալ համար՛՛... ՚ի նմանէն Ակիւղայ եւ Պրիսկիղեայ, առին։ Օրինակ մի. Եւ ստուգագոյն պատմեցին նմա։

[2602] Ոմանք. Յօժարեալ եղբարց։

[2603] Անունս՝ աստէն եւ ստորեւ. Ա Կորն. Ա 12 եւ որ զկնի, գրեթէ յամենայն գրչագիրս մեր՝ թերեւս եղծեալ իմն սովորութեամբ գրի՝ Ապաւղոս, ըստ որում եւ մեք եդաք։ Ուր ՚ի Յունականէն ՚ի մեզ փոխագրեալ՝ պարտ էր առնել՝ Ապողոս։ Ոմանք. Շրջեալ զվերին կողմանցն. կամ՝ կողմանսն, եւ իջանէր յԵփեսոս... զոմանս զաշակերտեալս։ Ուր երկու օրինակք միայն՝ ընդ Ոսկանայ. Եւ իջեալ յԵփեսոս, եւ գտեալ զոմանս զաշակերտս։

[2604] Ոմանք. Եթէ գուցէ Հոգի Սուրբ։

[2605] Ոմանք. Յովհաննէս մկրտեաց. կամ՝ մկրտեալ մկրտութիւն ապա՛՛... որ գալոցն էր յետ... այսինքն՝ Յիսուս Քրիստոս։

[2606] Ոմանք. Եւ ՚ի դնելն... զձեռնն, կամ՝ զձեռս, եկն Հոգին Սուրբ։

[2607] Ոմանք. Երկոտասանք։

[2608] Ոմանք. Տիւրենեայ ուրումն։

[2609] Ոսկան. Զերկամ մի։

[2610] Ոմանք. Աստուած առնէր ՚ի ձեռս Պաւ՛՛։

[2611] Ոմանք. Մինչ զի եւ ՚ի հիւանդս... ՚ի քրտանէն նորա։ Օրինակ մի. Թարշինակս, եւ կամ վարշամակս. եւ մերժեալ ՚ի նո՛՛։

[2612] Ոմանք. Ոմանք եւ ՚ի շրջող... անուանեալ ՚ի վերայ այնոցիկ, որ ունէինն... երդմնեցուցանեմք զձեզ։

[2613] Ոմանք. Էին եւ ուրումն Սկեւեայ քա՛՛։ Բազումք. Հրէի քահանայապետի, եւթն։

[2614] Ոմանք. Յորում էր այս չար, եւ ըմբռնեալ զերկոսին։

[2615] Օրինակ մի. Եւ բազումք ՚ի կախարդասիրացն բե՛՛. եւ այլ. ՚ի կախարդ արանցն։ Ոսկան. ՚Ի կախարդացն բե՛՛... եւ այրէին. առաջի ամենեցուն, համարեցին զգի՛՛... արծաթ դահեկանի բիւր հինգ։

[2616] Բազումք. Աճէր եւ զօրանայր։

[2617] Ոսկան. Եւ գնալ յԵրուսաղէմ։ Ոմանք. Եւ ասէր՝ թէ յետ երթալոյն իմոյ։

[2618] Ոսկան. ՚Ի ժամանակս ինչ յԱսիայ։

[2619] Ոսկան յաւելու. Վասն ճանապարհին Տեառն։

[2620] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Դեմետրիոս ուրումն ան՛՛։ Ոմանք. Արծաթի՝ Արտեմի դիցն... ոչ սակաւ շահս։

[2621] Ոմանք. Որ ժողովեաց իսկ զձե՛՛... դուք ինքնին գիտէք... է շահ մեր։

[2622] Ոմանք. Եւ լսէք զի ոչ միայն... զամենայն իսկ Ասիացւոց՝ Պաւղոսս հա՛՛... զբազում ժողովս։

[2623] Ոմանք. Զմեր կողմանս... աստուծոյն... յոչինչ համարել. նա եւ քակելոց է մեծութիւն նորա. կամ՝ իցէ զմեծութիւն նորա։

[2624] Ոմանք. Եւ դիմեցին առ հա՛՛... յափշտակէին զԴայիոս... Մակեդոնացիս, զուղեկիցսն։ Ուր Ոսկան. յափշտակելով։

[2625] Ոմանք. Ոչ թողուին զնա ա՛՛։

[2626] Ոմանք. Յղեցին առ նա եւ աղա՛՛։

[2627] ՚Ի բազումս պակասի. Աղաղակէին յամբոխին։ Ուր ոմանք. Աղաղակէին զնմանէ։

[2628] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Եւ յամբոխին բազմութենէ... ածին յառաջ զնա Հրէ՛՛։

[2629] Ոմանք. Միաբարբառ եղեւ ամենեցունց. եւ այլ ոմանք. Միաբան բարբառ եղեւ յամենեցունց, աղաղակել իբրեւ ժա՛՛։

[2630] Ոսկան. Արք եղբարք, իսկ ո՛վ է... եւ Դիոպիտեայ։

[2631] Ոմանք. Ձեզ պարտ է հնազանդել, եւ մի՛ ինչ յանդգնագոյնս գործել։

[2632] Ոմանք. Աստուածոցն մերոց։ Ուր Ոսկան. Աստուծոյ մերոյ։

[2633] Ոմանք. Եւ որ ընդ նմայն ճար՛՛... լինիցին զմիմեանց։

[2634] Օրինակ մի. Ապա եթէ վասն այլ իրաց խնդիրք ինչ իցեն, յօրինաւոր ժողովն վճարեսցի։

[2635] Օրինակ մի. Վիշտս վտանգի է վասն կռուոյս այսորիկ առանց իրիք։ Ոմանք. Արձակեաց զժողովուրդն. կամ՝ զժողովուրդսն։

[2636] Ոմանք. Եւ ողջոյն ետ. կամ՝ ողջոյն տուեալ։

[2637] Ոմանք. Եւ իբրեւ արար... եւ եղեւ նմա։

[2638] Ոմանք. Եւ երթային ընդ նմա... Պիւռեայ Բերիացի... եւ Գաիոս Դերբեցի։ Յօրինակին պակասէր. Եւ Գայիոս Դերբացի Տիմոթէոս։

[2639] Ոմանք. Նոքա յառաջ երթեալ մն՛՛։

[2640] Ոմանք. Անդ դադարեաց աւուրս։ Յօրինակին. Աւուր եւթն։

[2641] Ոմանք. Յաւուրն շաբաթու մինչդեռ ժողովէաք ՚ի բեկանել զհացն։ Ոսկան. ՚Ի մէջ գիշերին։

[2642] Ոմանք. Էին լապտերք... ուր էաքն։

[2643] Ոմանք. Եւտիւքոս... անկաւ յերկրորդ դստիկոնէն։

[2644] Ոմանք. Եւ իջեալ Պաւղոսի... առնոյր զնա ՚ի գիրկս... զի հոգի սորա ՚ի սմա է։

[2645] Ոմանք. Եւ եբեկ զհացն... եւ բազումս խօսեցաւ մինչեւ յառաւօտ. կամ՝ ցառաւօտ... ել եւ գնաց։

[2646] Բազումք. Եւ ածին զպատանին։

[2647] Ոմանք. Եւ անտի ակն ունեաք։

[2648] Ոմանք. ՚Ի Մելետինէ. կամ՝ ՚ի Մելիտինէ։

[2649] Ոսկան. Եւ անտի նաւարկեալ. եւ ՚ի վա՛՛։ Ոմանք. ՚Ի հանդէպ Աքիա. եւ ՚ի միւս եւս աւուրն հա՛՛... անդր հասաք ՚ի Մեղետոն. կամ՝ ՚ի Մելիտինէ։ Ուր օրինակ մի. ՚ի Լետոն։

[2650] Ոմանք. Մի՛ լինիցի նմա... Պէնտէկոստէից։

[2651] Ոմանք. Զի յօրէ յառաջմէ յորմէ հետէ եկի... զամենայն ժամանակս եղէ։

[2652] Ոմանք. Դիպեցաւ ինձ ՚ի նեղութեանցն Հրէից։

[2653] Ոմանք. Յօգտակարացն պատմել ձեզ, եւ ուսուցանել զձեզ։

[2654] Ոմանք. Զապաշխարութիւնն որ։

[2655] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Կապեալ հոգւով երթամ։ Ոմանք. Եւ որ ինչ անդ ընդ իս անցք անցանելոց իցէ՝ ոչ գիտեմ։

[2656] Ոմանք. Բայց Հոգին Սուրբ ըստ քաղաքաց քաղաքաց։

[2657] Ոմանք. Այլ ես ոչ իւիք... որպէս զի կատարել զըն՛՛... ՚ի Տեառնէ Յիսուսէ վկայ լինել... շնորհաց։ Ոսկան. Որպէս զի կատարեցից, զընթացս իմ։

[2658] Ոմանք. Թէ ո՛չ եւս տեսանելոց էք զերեսս իմ դուք ամենեքին... քարոզել զարքայութիւնն։

[2659] Ոմանք. Վասն որոյ վկայ՛՛... յաւուրս յայսմիկ, զի սուրբ եմ ես յարենէ ամենեցուն ձեր։

[2660] Ոմանք. ՚Ի չպատմելոյ ձեզ զամենայն կամսն Աստուծոյ։

[2661] Ոմանք. Արեամբն իւրով։

[2662] Ոմանք. Թէ յետ իմոյ ելանելոյ յաշխարհէս գայցեն... ոչ խնայիցեն հօ՛՛։ ՚Ի լուս՛՛. Հօտին. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[2663] Ոմանք. Խօսեսցին... ձգել զաշակերտեալսն։

[2664] Ոմանք. Վասն այնորիկ... զի զերեամ մի... իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ։ Ոսկան. Զի զերկամ մի։

[2665] Ոմանք. Եւ տալ ժառանգութիւն ձեզ ընդ սուրբսն ամենայն։

[2666] Ոմանք. Գիտէք իսկ... ընդ իս են՝ պաշտէին ձեռքս։

[2667] Օրինակ մի. Եւ դարմանել զաղքատս։ Ոմանք. Զբան Տեառն, զոր ինքն ա՛՛... մանաւանդ տալ քան զառնուլ։

[2668] Ոմանք. Ամենեքումբք հանդերձ՝ եկաց։

[2669] Ոմանք. Եւ բազում լալիւն։

[2670] Ոմանք. ՚Ի վերայ բանիցն զոր ասէր... եւ յուղարկէին. կամ՝ յուղարկեցին զնա։

[2671] Օրինակ մի. Եւ անտի ՚ի Տիւռոս։

[2672] Ոմանք. Եւ ելեալ ՚ի նա գնացաք։

[2673] Ոմանք. Կւպրեայ. կամ՝ Կիւպրայ... ՚ի ձախակողմն... թօթափելոց զբեռինս։

[2674] Ոմանք. Ելեալ գնայաք, յուղարկեալ... ծունր կայաք յաղ՛՛։ Բազումք. Եւ եդեալ ծունր։

[2675] Բազումք. Եւ հրաժարեցաք ՚ի միմեանց։ Ոսկան յաւելու. ՚Ի միմեանց առ ծովեզրն, եւ ելաք։

[2676] Ոմանք. Առխթեալ ՚ի Տիւրոսէ հասաք ՚ի Պտողէմայիդա. կամ՝ ՚ի Պտղոմայիդա, եւ ողջոյն տուաք... եղաք օր մի։

[2677] Ոմանք. Որ է յեւթանց։

[2678] Ոմանք յաւելուն. ՚Ի Հրէաստանէ մարգարէ՝ անուն Ա՛՛։

[2679] Ոմանք. Որոյ գօտիս է, այսպէս կապեսցեն Հրէայք, եւ մատնեսցեն ՚ի ձե՛՛։

[2680] Ոմանք. Աղաչէաք մեք, եւ որ ՚ի տեղւոջ էին։

[2681] Այլք. Զի՞նչ գործէք. զի լայքդ։

[2682] Բազումք. Լռեցաք. ասեմք. Տեառն։

[2683] Ոմանք. Առ որումն վանսն ունելոց էաք։ Ուր օրինակ մի. Առ որոյ վանս... Կւպրացւոյ ա՛՛։

[2684] ՚Ի բազումս պակասի. Իսկ ՚ի վաղիւ ան՛՛։

[2685] Յօրինակին. ՚Ի ձեռնն պաշտաման։

[2686] Ոմանք. ՚Ի Մովսէս... զորդիս նոցա, եւ մի՛ ըստ կրօնիցի գնալ։

[2687] Ոսկան. Ապաքէն լսիցեն թէ ե՛՛։

[2688] Ոմանք. Սրբեսցես ընդ նոսա... զգլուխս. եւ գիտասցեն ամենեքեան, եթէ։

[2689] Ոմանք. Որպէս եւ ընտրեցաք... զգուշանալ ՚ի կռոց զոհելոց։

[2690] Օրինակ մի. Կատարումն օրինացն սրբութեան։

[2691] Ոմանք. Աւուրքն կատարել... աղաղակէին եւ ասէին։ Ոսկան. Զամենայն զամբոխն։

[2692] Ոմանք. Հեթանոսս եմոյծ... զսուրբ տեղին։

[2693] Յօրինակին. ԶՏրիփիմոս զԵփե՛՛։

[2694] Յօրինակին պակասէր. Քաղաքն ամենայն։

[2695] Օրինակ մի. Անդէն տուեալ զօրա՛՛... տեսեալ զհարիւրապետն։

[2696] Ոմանք. Եթէ ո՛ իցէ, եւ զի՛նչ է արա՛՛։

[2697] Ոմանք. Զնմանէ յամբոխէն։

[2698] Բազումք. Եհաս յաստիճանսն։ Ոսկան. Բառնալ եւ բերել։

[2699] Ոմանք. Միթէ արդեւք դու... չորս հազար արս։

[2700] Ոմանք. Զձեռնն ժողովր՛՛։ Ոսկան. Եւ իբրեւ բազում լռութիւն։

[2701] Յօրինակին պակասէր. Եղբարք եւ հարք։ Ոմանք. Առ ձեզ պատասխանատրութեանս. եւ ոմանք. պատասխանատուութեանս։

[2702] Ոմանք. Թէ Հեբրայեցւոց լեզուովն բար՛՛։ Բազումք. Դադարեցին ՚ի լռութիւն։

[2703] Ոմանք. Եւ ասէ. Ես եմ... ՚ի Տարսովն Կիլի՛՛... ամենեքին դուք էք այսօր։

[2704] Ոմանք. Զնոյն ճանապարհ վարեցին մինչ ՚ի մահ... ՚ի բանտ արս։

[2705] Օրինակ մի. Կապեալս յԵրուսաղէմ զի տուժեսցին։

[2706] Ոմանք. ՚Ի գնալն եւ մերձանալ... փայլատակեաց։

[2707] Ոմանք. Զլոյսն տեսանէին։

[2708] Ոմանք. Որ ինչ հրաման է քեզ։ Եւ օրինակ մի. Որ հրամայեալ է քեզ։

[2709] Օրինակ մի. ՚Ի ձեռանէ այնոցիկ որ ընդ իսն։

[2710] Յօրինակին պակասէր. Հայեցայ ՚ի նա։ Օրինակ մի. Եւ ընտրել զԱրդարն, եւ լսել բանս ՚ի։

[2711] Օրինակ մի. Քո, եւ կարդա՛ զանուն նորա։

[2712] Ոմանք. Տէր ինքնին իսկ գի՛՛։

[2713] Ոմանք. Վկային քո, ես ինքնին էի կայի ՚ի վերայ։

[2714] Ոմանք. Գնա՛ դու, զի ես։

[2715] Ոմանք. Զփոշին ցանեալ յօդս։

[2716] Ոմանք. Աղաղակեն զնմանէ։

[2717] Ոսկան. Պարտ է ձեզ գան։

[2718] Ոսկան. Եւ իբրեւ լուաւ հար՛՛։ Բազումք. Զի՛նչ կամիս առնել. քանզի այրս այս Հռովմայե՛՛։

[2719] Ոմանք. Զինուորութիւնս զայս։

[2720] Օրինակ մի. ՚Ի բաց կաց ՚ի նմանէ որ հարկանելոցն էր զնա։ Ոմանք. Որ հարկանէին զնա... թէ Հռովմայեցի է. եւ զի կապեալ եւս։

[2721] Ոմանք. Եթէ զինչ... իցէ ՚ի Հրէիցն։

[2722] Ոմանք. Ես յամենայն ուղիղ։

[2723] Ոսկան. Զիշխանս ժողովրդ՛՛։

[2724] Ոմանք. Վասն յուսոյն եւ յա՛՛։

[2725] Ոմանք. Ասէին. Չիք... խոստովանէին։

[2726] Ոմանք. ՚Ի կողմանէ Փարիսեցւոցն։ Ոսկան. Ոչ ինչ չարախօսութիւն գտանեմք... բայց թէ։

[2727] Յոմանս պակասի. Քաջալերեա՛ց Պաւղէ։ Ոմանք. Նոյնպէս պարտ է քեզ. եւ ոմանք. Այնպէս պարտ է։

[2728] Ոմանք. Քան զքառասունս։ Ոմանք. Զայս երդումն արարեալ։

[2729] Ոմանք. Որոց մատուցեալ։

[2730] Ոմանք. Հանդերձ ատենին զի իջուսցեն զնա... որպէս զի կամիցիք ճշգրտագոյնս ինչ գի՛՛... յառաջ քան զմտանելն նորա։ Ոսկան. Պատրաստիմք ՚ի սպա՛՛։

[2731] Ոմանք. Եւ պատմեաց Պաւ՛՛։

[2732] Յոմանս պակասի. Պաւղոսի առ իւր։ Օրինակ մի. Ունի ինչ ասել նմա։

[2733] Ոսկան. Որ ունի ինչ խօսիլ։

[2734] Ոմանք. Հազարապետն գնաց... հարցանէր եթէ զինչ։

[2735] Ոմանք. Միաբանեցան աղա՛՛... զի ՚ի վաղիւ... իբր թէ։ Ուր Ոսկան. զի ՚ի վաղուեան զՊօղոս։ Յօրինակին. Աղաչել զձեզ զի... կամիցին ճշմարտա՛՛։

[2736] Ոմանք. Մի՛ անսասցես նոցա. զի դարան... որ նզովե՛՛։

[2737] Ոմանք. Պատուիրեաց մի՛ ու՛՛։

[2738] Ոմանք. Եւթանասուն... ՚ի յերից ժամուց գիշերոյն։

[2739] Ոմանք միահետ գրեն զբանս առանց կետադրութեան այսպէս. Ապրեցուսցեն առ Փելիքս դա՛՛։ Ոսկան՝ առեալ ՚ի Լատինականէն՝ յաւելու. Ապրեցուսցեն. երկեաւ մի՝ գուցէ յափշտակեսցեն զնա Հրէայքն, եւ սպանցեն. եւ ինքն յետոյ զզրպարտութիւն կրեսցէ. իբրու թէ առնլոց իցէ զգանձս. եւ առ Փելիքս։ Որ չիք ուրեք ՚ի գրչագիրս մեր, որպէս եւ ոչ ՚ի Յունական սկզբնագիրն։

[2740] Ոմանք. Գրեաց թուղթ։ Ոսկան. Զօրինակ զայս։

[2741] Ոմանք. Կալեալ ՚ի Հրէից, եւ մերձ սպանանել ՚ի նոցանէն... զօրականաւս ապ՛՛... եթէ Հռով՛՛։ Ուր Ոսկան. զօրականօք ապ՛՛։

[2742] Ոսկան. Ամբաստանէինն զնմանէ։

[2743] Ոմանք. Ամբաստանել վասն խնդրոց իրիք։

[2744] Ոսկան. Ազդ եղեւ ինձ սակս նենգութեան։ Ոմանք. Նենգութիւն յայրդ։

[2745] Ոմանք. Ըստ հրամանին իւրեանց ածին գիշերայն յԱնթիպատրիս։ Բազումք. Ածին գիշերեայն։ Ուր Ոսկան. Տարան ՚ի գիշերի առ Անտիպատրոսն։

[2746] Ոմանք. Արձակեաց զհեծեալս ընդ նմա երթալ։

[2747] Ոմանք. Հարցանէր եթէ յորմէ... թէ ՚ի Կիւլիկեայէ է. եւ ոմանք՝ լոկ. թէ ՚ի Կիլիկեա՛յ։

[2748] Ոսկան. Հինգ աւուրց։ Ոմանք. Եւ ճարտարախօս Տերտիւղեաւ. կամ՝ Տերտիղաւ ոմամբք։

[2749] Ոսկան. Եւ ՚ի կոչելն զնոսա... զբազում խաղա՛՛։ Ոմանք. Տերտեղոսն. կամ՝ Տերտւղոսն... գտեալ է ՚ի քէն... քոյով խնամով։

[2750] Ոմանք. Եւ շնորհա՛՛. քաջդ Փեղ՚իքս։

[2751] Բազումք. Մի՛ աւելի եւս։

[2752] Ոմանք. Որ ընդ Տիեղերս։

[2753] Ոսկան. Եւ զտաճարն եւս կա՛՛։

[2754] Ոմանք. Լւսիաս հազարապետն։

[2755] Ոմանք. Յորմէ եւ դու իսկ բաւական լիցիս վերստին դատեալ... զոր մեքս ամբաստանեմք զդմանէ։ Ոմանք. Ամենայնիւ հասու։

[2756] Ոմանք. Միաբանեցին Հրէայքն ասեն. Այդ այդպէս է։

[2757] Ոսկան. ՚Ի յակնարկելն նմա... լինիլ զքեզ դատա՛՛։ Ոմանք. Ազգիս այսմիկ... վասն իմոյ իրաց պա՛՛։

[2758] Ոմանք. Ելին երկրպագանել։

[2759] Ոսկան. Եւ կամ ժողով ար՛՛։

[2760] Ոմանք. Կարեն առնել քեզ. վասն որոյ այժմդ չար՛՛։

[2761] Ոմանք. Թէ ըստ ճանա՛՛... զորս ասեն... յամենայնի որ ինչ յօրէնս։

[2762] Ոմանք. Ունիմք յոյս առ Աստուած... եթէ յա՛՛։

[2763] Ոմանք. Միտս ունելով առ Աստուած։

[2764] Ոմանք. Ողորմութիւն եկի առնել յազգիդ իմում։

[2765] Օրինակ մի. Ունիցին զինչ զին՛՛։

[2766] Ոմանք. Աղաղակեցի մինչ կայի ՚ի մէջ դոցա, թէ վասն։

[2767] Յօրինակին. Հրամայեաց հազարապետին։

[2768] Ոմանք. Եկն Փիլիքս հանդերձ Դրուսեղաւ... եւ լուաւ ինչ ՚ի նմանէ վասն որ ՚ի Քրիստոս Յիսուս։ Յօրինակին. Դրիսուլաւ կնաւ։

[2769] Ոմանք. Յորժամ ժամ լիցի. կամ՝ լինի։ Ուր օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Յորժամ լինիցի՝ կոչե՛՛։

[2770] Ոմանք. Կամեցաւ Փելիքս շնորհ առ՛՛։

[2771] Ոմանք. ՚Ի Կեսարիոյ։

[2772] Ոմանք. Խնդրել շնորհս... դարան գործել։

[2773] Ոմանք. Երթալոց իցէ։

[2774] Ոմանք. Կարողք իցեն... եւ եթէ իցէ ինչ յառն... լինիցին զնմանէ։

[2775] Ոմանք. Եւ ծանր վնասս դնէին զնմանէ, զոր։

[2776] Յօրինակին պակասէր. Կամեցեալ Հրէիցն։ Ոմանք. Շնորհս ինչ առ՛՛... Վասն նոցին. կամ՝ սոցին իրաց։

[2777] Ոմանք. Որպէս դու իսկ քաջ։

[2778] Ոմանք. Ապա թէ վնասակար իցեմ... մահու ինչ... ոչինչ իցէ՝ զորոց սոքայս ամբաստանեն զի՛՛։ Յօրինակին պակասէր. Եմ. եւ արժանի։

[2779] Ոսկան. Փեստոս խօսեցեալ ընդ։

[2780] Ոմանք. Յողջոյն Փեստոսի ՚ի Կեսա՛՛։

[2781] Ոմանք. Հանէին անդր... արքայի վասն Պաւղոսի։

[2782] Ոմանք. Եւ խնդրէին յինէն։

[2783] Ոմանք. Մինչեւ ամբաստնեալն. կամ՝ յանդիմանեալն յանդիման ունիցի զդատախազն։

[2784] Ոմանք. ՚Ի վաղիւ նստեալ։

[2785] Ոմանք. Զոր եսն կարծէի։

[2786] Ոմանք. Ինչ վասն իւրեանց... վասն Յիսուսի ուրումն... զորմէ ասէ Պաւ՛՛։

[2787] Ոմանք. Մտի ես վասն այսպիսի... եթէ կամիցիս երթալ յԵրուսաղէմ, եւ անդ դա՛՛։

[2788] Ոմանք. Բայց Պաւղոս ՚ի բողոքելն զի պահեսցի ՚ի Քաջ ար՛՛... տանել զնա առ կայսր։

[2789] Ոմանք. Լսել առն... վաղիւ լուիցես։

[2790] Ոմանք. Իբրեւ եկին Ագրի՛՛... բազում երեւելի... եւ արամբք պատուականօք քա՛՛։

[2791] Ոմանք. Արք որ ընդ մեզ... ամենայն ժողովուրդք Հրէից։

[2792] Ոմանք. Ոչինչ է դորա արժա՛՛... առ Քաջի արանցն։

[2793] Ոմանք. Վասն այսորիկ ածի... որպէս զի վերստին քննել մարթացից գրել ինչ։

[2794] Բազումք. Հրամայեալ է քեզ վասն քո։ Ոմանք. Յայնժամ Պաւղոս ձգէր զձե՛՛։

[2795] Ոմանք. Ամբաստանութեանդ Հրէից... զանձն իմ երանելի։

[2796] Ոմանք. Երկայնամտութեամբ լսել։

[2797] Ոմանք. Քանզի զկենաց ի՛՛... լիեալ յազգի իմում։

[2798] Ոսկան. Արդ՝ վասն յուսոյն որ առ հարսն մեր եղելոց աւե՛՛։ Ոմանք. Աւետեացն Աստուծոյ։

[2799] Ոմանք. Ազգատոհմիս մերոյ... պաշտել ակն ունին. կամ՝ ակն ունիմ... ՚ի Հրէից։

[2800] Ոմանք. Ես ինքնին պատ՛՛... հակառակ անուան Յիսուսի Նազովրաց՛՛։

[2801] Ոմանք. Բանդարգել ունէի։

[2802] Ոմանք. Առաւել մոլել ՚ի վերայ։

[2803] Ոմանք. Եւ հրամանաւ քահանայապետից։

[2804] Ոմանք. Զմէջաւուրբն։

[2805] Ոմանք. Եւ ամենեցուն մեր անկեալ յերկիր... Եբրայեցւոց բար՛՛։

[2806] Յօրինակին պակասէր. Եւ ես ասեմ։ Ոմանք. Ո՞վ ես Տէր։

[2807] Ոմանք. Զի վասն այնորիկ եր՛՛... եւ որոց երեւեցայ քեզ։ Ուր Ոսկան. եւ որով երեւեցայց։

[2808] Յօրինակին պակասէր. Յորս ես առա՛՛։

[2809] Ոմանք. Ոչ եղէ անհաւատ երկ՛՛։

[2810] Ոմանք. Նախ ՚ի Դամասկոս եւ որոց յԵրուսաղէմ էին. կամ՝ որոց ՚ի Դամասկոսն էին եւ յԵրուսաղէմ։ Ոսկան. Զղջանալ՝ եւ դառնալ պատմեցի յԱստուած։

[2811] Ոմանք. Վասն այնորիկ Հրէիցն կա՛՛։

[2812] Ոմանք. Առ յԱստուծոյ մինչեւ յայսօր կացի վկայել մեծի եւ փոքու։

[2813] Ոմանք. Եւ թէ առաջին ՚ի յա՛՛։

[2814] Ոմանք. Եւ իբրեւ նորա զայս... մոլի՞ս Պաւղէ. բազում դպրութիւնդ զքեզ ՚ի մոլորութիւն դար՛՛։

[2815] Օրինակ մի հնագոյն. Այլ զգածութեան եւ զճշ՛՛։

[2816] Ոմանք. Ընդ որում եւ համարձա՛՛։

[2817] Ոմանք. Արքայ Ագրիպպա մար՛՛... գիտեմ զի հաւատասն։

[2818] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ Քրիստոնեայ. նշանակի՝ Հաւատացեալ։

[2819] Ոմանք. Եւ ասէ Պաւղոս... այլ եւ զամենեսին... բայց ՚ի կապանաց։

[2820] Ոմանք. Եւ որ ընդ նոայն նստէինն։

[2821] Ոմանք. Գործեալ է այրս այս։

[2822] Ոմանք. Ոչ էր բողոքել ՚ի կայսր։

[2823] Ոմանք. Եւ զայլ ոմանս... ցհարիւրապետ մի։ Ուր օրինակ մի. ցհազարապետ մի։ Յօրինակին պակասէր. Անուն էր Յուլիոս։

[2824] Ոմանք. Ընդ մեզ եւ Արիստարքոս Մակեդովնացի։

[2825] Յոմանս պակասի. ՚Ի Կիպրոս՝ եւ վասն հող՛՛։ Ուր ոմանք. Վասն հողմոյն ընդդէմ։

[2826] Ոմանք. Կիւլիկիայ եւ Պամփիւլիայ... ՚ի Զմիւռնիա Լիկացւոց։ Յօրինակին. Լւկիացւոց։

[2827] Ոմանք. Եմոյծ զնա անդր։

[2828] Ոմանք. Առ Կնիդոն, եւ ՚ի չթուլացուցանել զմեզ հողմոյն... ՚ի Կրետէ առ Սաղմոնեաւ. կամ՝ Սաղմինեաւ։ Ուր օրինակ մի. Հասաք առ Նիկոդիմեաւ։ Ոսկան. ՚Ի խոնարհագոյն ՚ի Կրետէ։

[2829] Ոմանք. Հազիւ անցուցանել առ նո՛՛... նաւահանգիստք։

[2830] Ոմանք. Եւս լինէին նաւելոյն... եւ վասն այնր ինչ պահոցն եւս։

[2831] Ոմանք. Եւ ասէ ցնոսա. Ա՛րք տեսա՛՛։

[2832] Ոմանք. Դժպատե՛հ իմն լինէր նաւահանգիստն առ ՚ի ձմերել... հասանել ՚ի Փիւնիկա... ընդ հարաւակողմն։

[2833] Ոմանք. Եւ անկեալ մօ՛տ առ ցամաքաւն անցանէին զՎրետեաւ։

[2834] Բազումք. Որ կոչի Եւրակիկլոն։ Ուր եւ ոմանք. Իրակիկլուլն։

[2835] Ոմանք. Որ կոչէր Կղաւդիա. կամ՝ Կղաւդեայ։

[2836] Ոմանք. Կապէին ընդ նաւին... եւ իջուցեալ զառագաս՛՛։

[2837] Ոմանք. Եւ յերիր աւուրն... զգործի նաւին։

[2838] Ոմանք. Իբր ոչ արեւ... եւ ձմեռնն ոչ սա՛՛։

[2839] Ոսկան. Եւ զի ՚ի բազում աւ՛՛։

[2840] Օրինակ մի. Եւ արդ խրատ տամ ձեզ քա՛՛... բայց միայն ՚ի նաւէդ։

[2841] Օրինակ մի. Հրեշտակ յԱստուծոյ, որ եսն եմ ծառայ, եւ պաշ՛՛։

[2842] Բազումք. Մի՛ երկնչիր Պա՛ւղէ, կայսեր եւս պարտ է քեզ։ Ուր օրինակ մի. Պա՛ւղոսէ... քեզ Աստուծոյ զամենեսին։

[2843] Ոմանք. Թէ այսպէս լինիցի, զոր խօսե՛՛։

[2844] Օրինակ մի. Ծփէաք ՚ի Հադրին անդո՛՛։

[2845] Ոմանք. Զգունտն՝ գտին... հնգետա՛՛։

[2846] Ոմանք. Եթէ գուցէ ՚ի խիստ տեղի ինչ։

[2847] Ոմանք. Յառաջոյ կողմանէ. եւ ոմանք. Կողմանն խարիսխս ձգելոց են։

[2848] Ոմանք. Եթէ դոքա ոչ մնան ՚ի նաւիդ։

[2849] Ոմանք. Որում ակն ունիմք նօթի կատա՛՛։

[2850] Օրինակ մի. Այն իսկ վարձք ձերոյ փրկ՛՛։ Ոմանք. ՚Ի գլխոց կորիցէ։

[2851] Ոմանք. Եւ եւթանասուն եւ։

[2852] Ոմանք. Եւ իբրեւ յագեցան կերակրովքն... թափել զցորեանն ՚ի ծովն։

[2853] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Թէ առ ափն ծովուն իցէ... եթէ հնար ինչ։ Բազումք. Զերծուցանել զնաւն։

[2854] ՚Ի լուս՛՛. Եւ զխարիսխն հատեալ, ըն՛՛. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոմանք. Եւ զխարիսխսն հա՛՛... թողացուցին զխառնելիս թեւացն։

[2855] Օրինակ մի. Եւ յետ կողմն քա՛՛։

[2856] Ոմանք. Եւ մի ոք լուղիցի։ Յօրինակին պակասէր. Մի՛ ոք լուղիցի։

[2857] Ոմանք. ՚Ի խորհրդոցն... զի որ կարողն իցեն ղուղել... եւ ՚ի ցամաք ելա՛՛։

[2858] Ոմանք. Յայլ ինչ կահ ՚ի նաւէ անտի։ Ամենայն գրչագիր օրինակք համաձայն մերումս ՚ի մի համար գրեն զբանս՝ այսպէս. Փրծանել յերկիր, եւ ապրեալք. եւ զյաջորդն սկսանին գլխագրով. Յայնժամ գիտացաք։

[2859] Ոմանք. Եթէ Մելիտինէ՛ս անուն էր... մարդասիրութիւն առ մեզ։

[2860] Ոմանք. Եւ ՚ի ժողովելն... ՚ի վերայ խարոյկին։

[2861] Ոմանք. Ասեն ցմիմեանս... սպանո՛ղ էր այրս այս, որ թէպէտ եւ ապրեցաւ... իրաւունքն չետուն դմա կեալ։

[2862] Ոմանք. Դարձեալ դարձուցեալ զբանն ասէին թէ։ Օրինակ մի ՚ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ աստուած, նշանակէ՝ ՚ի Բեթղագմէ։

[2863] Ոմանք. Զտեղեաւն զայն էին։ Յօրինակին. Գլխաւորք կղզւոյն։ Ուր եւ ոմանք. Գլխաւոր կղզոյն... Պոպղիոս։

[2864] Ոմանք. ՚Ի ջերմն եւ յախտ... եդ զձեռն եւ բժշկեաց։

[2865] Ոմանք. Եւ իբրեւ այս եղեւ. եւ այլ։

[2866] Օրինակ մի. Եւ իբրեւ գնացաք ՚ի տուն՝ տային մեզ որ ինչ պէտքն էին։

[2867] Յօրինակին. Որ մերձ էր ՚ի կղզւոջն։ Ոմանք. Նշանաւոր Դիոսկուրացւոց. եւ ոմանք. նշանաւ Դիոս Կուրացւոց։

[2868] Ոմանք. ՚Ի Սարակուսաս, եղաք անդ աւուրս երիս։ Ուր Ոսկան. ՚Ի Սիրակուսայ։

[2869] Ոմանք. ՚Ի Հռիգիոն. կամ՝ ՚ի Հռեգովն... ՚ի Պատիուղոս. կամ՝ ՚ի Պատիողոս։

[2870] Ոմանք. Եւ աղաչեցաք ՚ի նոցանէն լինել անդ. կամ՝ լինել առ նոսա աւուրս։

[2871] Հինգ հնագոյն օրինակք համաձայն մերումս ունին՝ յՈրդոստայն. իսկ մնացեալքն գրեն՝ յՈրգոստայն։ Ուր եւ օրինակ մի՝ յՈրդոստեան Ափեա... եւ Երից Կրպակացն։ ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ Երիցն Կրպակաց, նշանակի՝ տանձավաճառացն։

[2872] Ոմանք. Պահապանաւ իւրով։

[2873] Ոմանք. ԶՀրէիցն զգլխաւորս... ես եղբարք... ժողովրդեանն։

[2874] Ոմանք. Դատեցան զիս։

[2875] Ոմանք. ՚Ի հակառակելն Հրէից... իբրեւ ո՛չ թէ զազ՛՛։

[2876] Ոմանք. ՚Ի շղթայսս յայսոսիկ։

[2877] Այլք. Ընկալաք ՚ի Հրէաստանէ, եւ ո՛չ եկեալ։ Ոմանք. Եւ կամ խօսեցաւ չարութիւն վասն քո։

[2878] Ոմանք. Յայտնի իսկ է մեզ։

[2879] Ոմանք. Զարքայութիւնն Աստուծոյ։

[2880] Ոսկան. Եւ ոմանք հաւանէին՝ եւ կէսք բանիցն չհաւատային։ Ոմանք. Եւ կէսքն ոչ հաւատացին։

[2881] Ոմանք. Եւ անմիաբան լեալք ՚ի միմեանց... բարւոք ասաց Հոգին ՚ի։

[2882] Ոմանք. Եւ ասասցես ցնոսա. Լս՛՛... եւ տեսանելով տես՛՛։

[2883] Ոմանք. Ծանունս լուան... տեսանիցեն աչօք... եւ սրտիւք իմաս՛՛։

[2884] Ոմանք. Փրկութիւն յԱստուծոյ. եւ նոքին եւ լուիցեն։ Աստանօր Ոսկան ՚ի Լատինականէն առեալ յաւելու համար 29. *Եւ իբրեւ զայս ասաց՝ արտաքս գնացին ՚ի նմանէ Հրէայքն, որք ունէին ՚ի մէջ ինքեանց զբազում խնդիրս։ Որ ո՛չ ուրեք ՚ի գրչագիրս մեր երեւի, որպէս եւ ո՛չ յընտրելագոյն օրինակս Յունաց։

[2885] Ոսկան. Զերկամ մի։

[2886] Ոմանք. Զարքայութիւն Աստուծոյ... վասն Տեառն Յիսուսի, անխափան։

[2887] ՚Ի վախճանի ոմանք յետ դնելոյ. Տունք եւ այլն յաւելուն. Կատարումն Աստուծով Գործոց առաքելոցն. կամ սոսկ. Գործք առաքելոցն. Տունք. եւ այլն։ Զկնի Գործոցս առաքելոց՝ Ոսկան ըստ Լատինական կանոնին կարգէ զՉորեքտասան թուղթսն Պաւղոսի, եւ ապա զԹուղթս կաթողիկեայց. ըստ որում ունին եւ Յունական օրինակք ՚ի լոյս ածեալք յԵւրոպացւոց անտի։ Այլ առ հասարակ ամենայն գրչագիրք մեր համաձայն հաւատարիմ Հելլենական գրչագրաց՝ նախ կարգեալ ունին զԹուղթսն կաթողիկեայս, եւ ապա զՊաւղոսին. որպէս եւ մեք եդաք ըստ պատշաճի։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ