ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԴԱՏԱՒՈՐՔ

1
Գլուխ Ա

Ա 1 Եւ եղեւ յետ վախճանելոյն Յեսուայ, հարցանէին որդիքն Իսրայէլի զՏէր՝ եւ ասէին. Ո՛ ելցէ մեզ առ Քանանացին առաջնորդ՝ պատերազմե՛լ ընդ նմա[2442]։ 2 Եւ ասէ Տէր. Յուդա՛յ ելցէ. զի ետու զերկիրն ՚ի ձեռս նորա։ 3 Եւ ասէ՛ Յուդայ ցՇմաւոն ցեղբայր իւր. Ե՛լ ընդիս ՚ի վիճակիս իմում, եւ տացուք պատերա՛զմ ընդ Քանանացիսն. եւ եկից ես ընդ քեզ ՚ի քում վիճակին։ Եւ գնաց ընդ նմա Շմաւոն[2443]։ 4 Եւ ե՛լ Յուդայ. եւ ե՛տ Տէր զՔանանացին եւ զՓերեզացին ՚ի ձեռս նորա. եւ եհա՛ր զնոսա ՚ի Բեզեկ տասն հազար արանց։ 5 Եւ գտին զԱդոնիբեզեկ ՚ի Բեզե՛կ, եւ ետուն պատերա՛զմ ընդ նմա. եւ հարին զՔանանացին եւ զՓերեզացին։ 6 Եւ փախեաւ Ադոնիբեզեկ, եւ պնդեցան զհետ նորա, եւ հասի՛ն նմա. եւ կտրեցի՛ն զծայրս ձեռաց նորա, եւ զծայրս ոտից նորա[2444]։ 7 Եւ ասէ Ադոնիբեզեկ. Եւթանասուն թագաւորք ծայրակտո՛ւրք ձեռօք եւ ոտիւք էին, որ քաղէին զփշրանս ՚ի ներքոյ սեղանոյ իմոյ. արդ՝ որպէս արարի, նո՛յնպէս հատոյց ինձ Աստուած։ Եւ ածին զնա յԵրուսաղէմ, եւ ա՛նդ մեռաւ[2445]։ 8 Եւ պատերազմէին որդիքն Յուդայ ընդ Երուսաղէմի, եւ առին զնա, եւ հարի՛ն զնա սրով սուսերի. եւ զքաղաքն այրեցին հրով[2446]։ 9 Եւ յետ այնորիկ իջի՛ն որդիքն Յուդայ պատերազմե՛լ ընդ Քանանացւոյն, բնակելոյ ՚ի լեռնակողման, եւ ՚ի հարաւ, եւ ՚ի դաշտավայրս[2447]։ 10 Եւ գնա՛ց Յուդայ ՚ի վերայ Քանանացւոյն բնակելոյ ՚ի Քեբրոն, եւ ել Քեբրոն ընդդէմ. եւ է՛ր անուն Քեբրոնի յառաջ՝ Կարիաթարբոկ Սէփեր. եւ հարի՛ն զՍէսի, եւ զԱքիման. եւ զԹող՚մի, զծնունդսն Ենակայ։ 11 Եւ ելին անտի ՚ի վերայ բնակչացն Դաբիրայ, եւ անուն Դաբիրայ է՛ր յառաջագոյն Քաղաք Նամակաց[2448]։ 12 Եւ ասէ Քաղէբ. Որ ոք հարցէ զքաղաք Նամակաց՝ եւ առցէ զնա, տա՛ց նմա զԱսքա զդուստր իմ կնութեան։ 13 Եւ ա՛ռ զնա Գոդոնիէղ՚ որդի Կենեզի եղբայր Քաղեբայ՝ կրտսեր քան զնա. եւ ետ նմա Քաղէբ զԱսքա զդուստր իւր կնութեան։ 14 Եւ եղեւ ՚ի գնալն նորա, յորդորեա՛ց զնա Գոդոնիէղ՚ խնդրե՛լ ՚ի հօրէ իւրմէ ագարակ. եւ տրտնջեաց՝ եւ աղաղակեա՛ց յիշոյ անտի՝ եւ ասէ. Յերկի՛ր հարաւոյ ետուր զիս։ Եւ ասէ ցնա Քաղէբ. Զի՞ է քեզ։ 15 Եւ ասէ ցնա Ասքա. Տո՛ւր ինձ օրհնութիւն, զի յերկիր հարաւո՛յ ետուր զիս. եւ տացես ինձ զբօսա՛նս ջրոց։ Եւ ե՛տ նմա Քաղէբ ըստ սրտի նորա զբօսանս բարձանց, եւ զբօսանս հովտաց[2449]։ 16 Եւ որդիքն Յոբաբայ Կինեցւոյ աներոյն Մովսիսի, ելին ՚ի քաղաքէն Արմաւենեաց՝ առ որդիսն Յուդայ ՚ի յանապատն Յուդայ, որ է ՚ի հարաւոյ Յուդայ, առ զառիվայրին Արադայ. եւ գնացին բնակեցան առ ժողովրդեանն[2450]։ 17 Եւ գնա՛ց Յուդայ ընդ Շմաւոնի եղբօր իւրոյ, եւ հարին զՔանանացին բնակեալ յԱփեթ. եւ նզովեցին զնա, եւ սատակեցին զնա. եւ կոչեցին զանուն քաղաքին Սատակումն[2451]։ 18 Եւ ո՛չ ժառանգեաց Յուդա զԳազա՛ եւ զսահմանս նորա, եւ զԱսկաղոն եւ զսահմանս նորա, եւ զԱկկարոն եւ զսահմանս նորա. եւ զԱզովտոս եւ զանդաստանս նորա[2452]։ 19 Եւ է՛ր Տէր ընդ Յուդայ, եւ ժառանգեաց զլեառնն. զի ո՛չ կարացին ժառանգել զբնակիչս հովտացն. զի Ռեքաբ՝ զատո՛յց զնոսա. եւ կառք երկաթի՛ք էին նոցա[2453]։ 20 Եւ ետուն Քաղեբայ զՔեբրո՛ն որպէս եւ խօսեցաւ Մովսէս. եւ ժառանգեաց անտի զերիս քաղաքս որդւոցն Ենակայ. եւ եբա՛րձ անտի զերեսին որդիսն Ենակայ։ 21 Եւ զՅեբուսացին զբնակեալն յԵրուսաղէմ ո՛չ ժառանգեցին որդիքն Բենիամինի. եւ բնակեաց Յեբուսացին ընդ որդիսն Բենիամինի յԵրուսաղէմ մինչեւ ցայսօր[2454]։ 22 Եւ ելին որդիքն Յովսեփու, եւ ինքեանք ՚ի Բեթէլ. եւ Տէր ընդ նոսա[2455]։ 23 Եւ բանակեցան տունն Իսրայէլի ՚ի Բեթէղ՚. եւ անուն քաղաքին էր յառաջ Լուզայ։ 24 Եւ տեսին պահապանքն զայր մի ելեալ ՚ի քաղաքէ անտի, կալա՛ն զնա՝ եւ ասեն. Ցո՛յց մեզ զմուտ քաղաքիդ, եւ արասցուք ընդ քեզ ողորմութիւն[2456]։ 25 Եւ եցո՛յց նոցա զմուտ քաղաքին, եւ հարին զքաղաքն սրով սուսերի. եւ զայրն եւ զազգատոհմն իւր արձակեցին։ 26 Եւ գնա՛ց այրն յերկիրն ՚ի Քետիմ, եւ շինեաց անդ քաղաք, եւ կոչեաց զանուն նորա Լուզա. եւ ա՛յն է անուն նորա մինչեւ ցայսօր։ 27 Եւ ո՛չ ժառանգեաց Մանասէ զԲեթսան՝ որ է Սկիւթուպօլիս. եւ ո՛չ զդստերս նորա, եւ ո՛չ զանդաստանս նորա. եւ ո՛չ զԹանաք եւ զդստերս նորա։ Եւ ո՛չ զբնակիչսն Դովրայ. եւ ո՛չ զշուրջ բնակեալսն զնովաւ եւ ո՛չ զդստերս նորա. եւ ո՛չ զբնակիչս Բաղակայ, եւ ո՛չ զշուրջ բնակեալսն զնովաւ. եւ ո՛չ զդստերս նորա։ Եւ ո՛չ զբնակիչս Յեբղամայ, եւ ո՛չ զշուրջ բնակեալսն զնովաւ, եւ ո՛չ զդստերս նորա. եւ սկսաւ Քանանացին բնակե՛լ յերկրին յայնմիկ[2457]։

Բ 28 Եւ եղեւ իբրեւ զօրացա՛ւ Իսրայէլ, ե՛դ զՔանանացին ընդ հարկաւ, եւ բառնալով ո՛չ եբարձ զնա։ 29 Եւ Եփրեմ՝ ո՛չ եբարձ զՔանանացին զբնակեալն ՚ի Գազեր. եւ բնակեաց Քանանացին ՚ի մէջ նորա ՚ի Գազեր, եւ եղեւ նմա հարկատո՛ւ։ 30 Եւ Զաբուղոն՝ ո՛չ եբարձ զբնակիչսն Կեդրոնի, եւ զբնակիչսն Ամանայ. եւ բնակեաց Քանանացին ՚ի մէջ նորա. եւ եղեւ նմա հարկատո՛ւ։ 31 Եւ Ասեր՝ ո՛չ եբարձ զբնակիչսն Ակքովայ, եւ եղեւ նմա հարկատո՛ւ. եւ զբնակիչսն Դովրայ, եւ զբնակիչսն Սիդոնի, եւ զբնակիչսն Դալափայ, եւ զԱքազիփ, եւ զԵղ՚փա, եւ զԱփեկ, եւ զՌովբ[2458]. 32 եւ բնակեա՛ց Ասեր ՚ի մէջ Քանանացւոյն բնակելոյն յերկրին. քանզի ո՛չ կարացին բառնալ զնա։ 33 Եւ Նեփթաղիմ՝ ո՛չ եբարձ զբնակիչսն Բեթսամիւսայ, եւ ո՛չ զբնակիչսն Բեթանաթայ. եւ բնակեաց Նեփթաղիմ ՚ի մէջ Քանանացւոյն բնակելոյ յերկրին. եւ բնակիչքն Բեթսամիւսայ եւ Բեթանաթայ եղեն նմա հարկատո՛ւք։ 34 Եւ նեղեա՛ց Ամուրհացին զորդիսն Դանայ ՚ի լերինն. զի ո՛չ տայր նոցա թոյլ իջանել ՚ի հովիտսն[2459]։ 35 Եւ սկսաւ Ամուրհացին բնակել ՚ի լերինն Մուրտաստանի. ուր արջք եւ աղուէսք ՚ի Մուրտաստանսն եւ ՚ի Սաղապին։ Եւ ծանրացա՛ւ ձեռն Յովսեփայ ՚ի վերայ Ամուրհացւոյն. եւ եղեն նոցա հարկատուս[2460]. 36 զի սահման Ամուրհացւոյն Եդոմայեցին էր. ՚ի վերայ զառիվայրին Ակրաբիմայ ՚ի Վիմէն եւ ՚ի վեր[2461]։

2
Գլուխ Բ

1 Եւ ել հրեշտակ Տեառն ՚ի Գաղգաղա ՚ի Լալե՛տղն, եւ ՚ի Բեթէղ՚, եւ ՚ի տունն Իսրայէլի, եւ ասէ ցնոսա. Ա՛յսպէս ասէ Տէր. Տէր եհան զձեզ յԵգիպտոսէ, եւ ած զձե՛զ յերկիրդ՝ յոր երդուաւ հարցն ձերոց տալ ձեզ, եւ ասէ ցձեզ. Ո՛չ ցրեցից զուխտն իմ որ ընդ ձեզ յաւիտեան[2462]։ 2 Եւ մի՛ դնիցէք ուխտ ընդ բնակիչս երկրիդ այդորիկ, եւ մի՛ ընդ դիս նոցա, եւ մի՛ երկիրպագանիցէք նոցա. այլ զդրօշեալս նոցա խորտակեսջի՛ք, եւ զսեղանս նոցա կործանեսջի՛ք. եւ ո՛չ լուարուք ձայնի իմում. քանզի արարէք զայն։ 3 Եւ ասացի թէ ո՛չ յաւելից փոխել զժողովուրդն զոր յաւելի սատակել, եւ ո՛չ բարձից զնոսա յերեսաց ձերոց. եւ եղիցին ձեզ ՚ի վտանկս. եւ դիք նոցա եղիցին ձեզ ՚ի գայթագղութիւն[2463]։ 4 Եւ եղեւ իբրեւ խօսեցաւ հրեշտակն Տեառն զբանս զայսոսիկ առ ամենայն որդիսն Իսրայէլի. ամբարձի՛ն ժողովուրդքն զձայնս իւրեանց՝ եւ լացին[2464]. 5 եւ վասն այնորիկ կոչեցաւ անուն տեղւոյն այնորիկ Լալօ՛նք. եւ զոհեցին անդ Տեառն։ 6 Եւ արձակեա՛ց Յեսու զժողովուրդսն. եւ գնացին որդիքն Իսրայէլի յիւրաքանչիւր տո՛ւն իւր, եւ յիւրաքանչի՛ւր ժառանգութիւն իւր՝ ժառանգել զերկիրն[2465]։

Գ 7 Եւ ծառայեա՛ց ժողովուրդն Տեառն զամենայն աւուրս Յեսուայ, եւ զամենայն աւուրս ծերոցն, որ միանգամ երկայնակեացք եղեն ընդ Յեսուայ. որ գիտա՛կ լեալ էին ամենայն մեծամեծ գործոցն Տեառն՝ զոր արար յԻսրայէլ[2466]։ 8 Եւ վախճանեցա՛ւ Յեսու որդի Նաւեայ ծառայ Տեառն. որդի հարիւր եւ տասն ամաց. 9 եւ թաղեցին զնա ՚ի լերինն ժառանգութեան նորա, ՚ի Թամնաթարէ՛ս՝ ՚ի լերինն Եփրեմի ՚ի հիւսւսոյ լերինն Գայասու[2467]։ 10 Եւ ամենայն ազգն այն յաւելա՛ն առ հարս իւրեանց։ Յարեաւ ա՛յլ ազգ որ ո՛չ ճանաչէին զՏէր, եւ ո՛չ զգործսն զոր արար ՚ի մէջ Իսրայէլի[2468]։ 11 Եւ արարին որդիքն Իսրայէլի չա՛ր առաջի Տեառն. եւ պաշտեցին զԲահաղի՛մ. 12 եւ թողին զՏէր Աստուած հարցն իւրեանց, որ եհան զնոսա յերկրէն Եգիպտացւոց, եւ գնացին զհետ աստուածոց օտարաց, աստուածոց ազգա՛ցն որ շուրջ զնոքօք, եւ երկի՛ր պագին նոցա. եւ բարկացուցին զՏէր. 13 եւ թողին զնա եւ պաշտեցին զԲահա՛ղ, եւ զԱստարտսն[2469]։ 14 Եւ բարկացա՛ւ սրտմտութեամբ Տէր Իսրայէլի, եւ մատնեաց զնոսա Տէր ՚ի ձե՛ռս աւարառուացն, եւ աւերեցին զնոսա. եւ ետ զնոսա Տէր ՚ի ձե՛ռս թշնամեաց իւրեանց շուրջանակի. եւ ո՛չ կարացին կալ ընդդէմ թշնամեաց իւրեանց ամենեցունց՝ ընդ որս պոռնկեցան։ 15 Եւ ձեռն Տեառն է՛ր նոցա ՚ի չարութիւն՝ որպէս եւ խօսեցա՛ւ Տէր, եւ որպէս երդուաւ Տէր, եւ նեղեա՛ց զնոսա յոյժ։ 16 Եւ յարոյց նոցա Տէր դատաւո՛րս, եւ փրկեաց զնոսա Տէր ՚ի ձեռաց աւարառուաց նոցա. սակայն եւ նոցա ո՛չ լուան. 17 զի պոռնկեցա՛ն զհետ աստուածոց օտարաց, եւ երկի՛ր պագին նոցա. եւ բարկացուցին զՏէր. եւ խոտորեցան վաղվաղակի ՚ի ճանապարհէն ընդ որ գնային հարք նոցա լսե՛լ պատուիրանաց Տեառն. եւ ո՛չ արարին այնպէս[2470]։ 18 Եւ յորժամ յարոյց նոցա Տէր դատաւորս. եւ է՛ր Տէր ընդ դատաւորին. եւ փրկեաց զնոսա ՚ի ձեռաց թշնամեաց նոցա զամենայն աւուրս դատաւորին. զի մխիթարեցա՛ւ Տէր ՚ի հեծութենէ նոցա յերեսաց պաշարողացն նոցա որ չարչարէին զնոսա։ 19 Եւ լինէր իբրեւ մեռանէ՛ր դատաւորն, դառնային միւսանգամ եղծանել առաւե՛լ քան զհարս իւրեանց, երթալ զհետ աստուածոց օտարաց, պաշտել զնոսա եւ երկիրպագանել նոցա. եւ ո՛չ ընկեցին ՚ի բաց զարուեստս իւրեանց, եւ ո՛չ հատան ՚ի խիստ ճանապարհաց իւրեանց[2471]։ 20 Եւ բարկացա՛ւ սրտմտութեամբ Տէր Իսրայէլի եւ ասէ. Փոխանակ զի եթո՛ղ ազգդ այդ զուխտ իմ զոր պատուիրեցի հա՛րց դոցա, եւ ո՛չ լուան ձայնի իմում[2472]. 21 եւ ես ո՛չ յաւելից բառնալ զայր յերեսաց նոցա, յազգացն զոր եթող Յեսո՛ւ որդի Նաւեայ։ 22 Եւ եթող փորձե՛լ նովաւ զԻսրայէլ, եթէ զգուշանայցե՛ն ճանապարհին Տեառն գնալ ընդ նա, զոր օրինակ զգուշացա՛ն հարքն նոցա, եւ եթէ ո՛չ։ 23 Եւ եթո՛ղ Տէր զազգսն զայնոսիկ, չբառնա՛լ զնոսա վաղվաղակի. եւ ո՛չ մատնեաց զնոսա ՚ի ձեռս Յեսուայ։

3
Գլուխ Գ

1 Եւ ա՛յս ազգք են զորս եթող Յեսու փորձե՛լ նոքօք զԻսրայէլ. զամենեսին որ ո՛չ գիտէին զամենայն պատերազմունս Քանանացւոց. 2 բայց վասն ազգաց որդւոցն Իսրայէլի ուսուցանել նոցա պատերազմ. սակայն եւ որ յառաջագոյն քան զնոսա էին՝ ո՛չ գիտէին[2473]։ 3 Զհի՛նգ նախարարութիւնս այլազգեաց. եւ զամենայն Քանանացին. եւ զՍիդոնացին. եւ զԽեւացին զբնակեալսն ՚ի Լիբանան ՚ի լեռնէն Բաղհերմոնեայ՝ մինչեւ ցԲաղովեմաթ[2474]։ 4 Եւ եղեւ ՚ի փորձե՛լ նոքօք զԻսրայէլ. գիտել եթէ լսիցեն պատուիրանացն Տեառն՝ զորս պատուիրեաց հարցն նոցա ՚ի ձեռն Մովսիսի[2475]։ 5 Եւ որդիքն Իսրայէլի բնակեցին ՚ի մէջ Քանանացւոյն, եւ Քետացւոյն, եւ Ամուրհացւոյն, եւ Փերեզացւոյն, եւ Խեւացւոյն, եւ Յեբուսացւոյն, եւ Գերգեսացւոյն։ 6 Եւ առին զդստերս նոցա իւրեանց ՚ի կանայս, եւ զդստերս իւրեանց ետո՛ւն ուստերաց նոցա. եւ պաշտեցին զդիս նոցա։ 7 Եւ արարին որդիքն Իսրայէլի չա՛ր առաջի Տեառն. եւ մոռացա՛ն զՏէր Աստուած իւրեանց, եւ պաշտեցին զԲահաղ՝ եւ զանտառսն[2476]։ 8 Եւ բարկացաւ սրտմտութեամբ Տէր Իսրայէլի, եւ մատնեա՛ց զնոսա ՚ի ձեռս Քուսարսաթեմայ արքային Ասորւոց Միջագետաց. եւ ծառայեցին նմա ա՛մս ութ։ 9 Եւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր։ Եւ յարոյց Տէր փրկի՛չ Իսրայէլի, եւ ետ նոցա զԳոդոնիէլ որդի Կենեզեայ, զեղբայր Քաղեբայ՝ կրտսե՛ր քան զնա. 10 եւ լուաւ նոցա։ Եւ եղեւ ՚ի նմա Հոգի Տեառն, եւ դատեաց զԻսրայէլ. եւ ել ՚ի պատերազմ ընդ Քուսարսաթեմայ. եւ մատնեաց Տէր ՚ի ձեռս նորա զՔուսարսաթեմ արքա՛յ Ասորւոց. եւ սաստկացաւ ձեռն նորա ՚ի վերայ Քուսարսաթեմայ։ 11 Եւ դադարեաց երկիրն ամս քառասուն. եւ մեռաւ Գոդոնիէլ որդի Կենեզի։

Դ 12 Եւ յաւելին որդիքն Իսրայէլի առնել չա՛ր առաջի Տեառն. եւ զօրացոյց Տէր զԵգղոմ արքայ Մովաբու ՚ի վերայ Իսրայէլի. վասն առնելոյ նոցա չա՛ր առաջի Տեառն[2477]։ 13 Եւ ժողովեա՛ց ՚ի վերայ նոցա զամենայն որդիսն Ամոնայ, եւ զԱմաղէկ. եւ չոգաւ եհա՛ր զԻսրայէլ. եւ ժառանգեաց զքաղաքն Արմաւենեաց[2478]։ 14 Եւ ծառայեցին որդիքն Իսրայէլի Եգղոմայ արքայի Մովաբու ամս ութուտասն։ 15 Եւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր։ Եւ յարոյց նոցա Տէր փրկիչ զԱւո՛վդ որդի Գերեայ՝ զորդի ա՛ռն Յիմենեցւոյ, զերկոցունց ձեռաց աջողակն. եւ առաքեցին որդիքն Իսրայէլի ՚ի ձեռն նորա պատարագս Եգղոմայ արքայի Մովաբու[2479]։ 16 Եւ արար իւր Աւովդ սո՛ւր երկսայրի թզաւ յերկայնութիւն, եւ եդ յաջո՛յ ազդեր իւրում ընդ տառատոկաւն, եւ գնաց[2480]։ 17 Եւ մատոյց զպատարագսն Եգղոմայ արքայի Մովաբու. եւ Եգղոմ էր այր յո՛յլ յոյժ։ 18 Եւ եղեւ իբրեւ վախճանեաց Աւովդ մատուցանել զպատարագսն, եւ արձակեաց զպատարագաբարձսն. 19 եւ Եգղոմ դարձաւ ՚ի դրօշելոցն հանդերձ դագաղաւն։ Եւ ասէ Աւովդ. Բա՛նք ինչ են ինձ ընդ քեզ լռելեայն արքայ։ Եւ ասէ Եգղոմ. Լո՛ւռ լեր։ Եւ ասէ ցամենեսին. ՚Ի բա՛ց գնացէք։ Եւ ելին արտաքս որ զնովաւն կային[2481]. 20 եւ նա նստէր յամարանոցի ՚ի վերնատանն իւրում միայն առանձինն։ Եւ ասէ Աւովդ. Պատգա՛մ Աստուծոյ է իմ առ քեզ արքայ։ Եւ յարեաւ Եգղոմ յաթոռոյն մերձ առ նա[2482]։ 21 Եւ եղեւ ընդ յառնելն նորա, ձգեա՛ց Աւովդ զձեռն իւր զձախ, եւ ա՛ռ զսուրն յաջոյ ազդերէ իւրմէ, եւ եհար ՚ի կշտի Եգղոմայ[2483], 22 արկ եւ զերախակալն եւս զհետ վիրին. եւ արգել ճարպն զվիրաբերանն, զի ո՛չ ձգեաց ՚ի բաց զսուրն ՚ի կշտէ նորա[2484]։ 23 Եւ ել ՚ի պատշգամն, եւ անց ընդ վանդակապատսն, եւ փակեաց զդուրս վերնատանն ընդդէմ նորա եւ աղխեաց. եւ ինքն ել գնաց։ 24 Եւ ծառայքն նորա մտին՝ եւ տեսին. եւ ահա դուրք վերնատանն փակեալ էին. եւ ասեն. Գուցէ՛ յաթոռն նստիցի ՚ի պէ՛տս ՚ի սենեկին[2485]։ 25 Եւ կացին մնացին ամաչեցեալք. եւ ահա ո՛չ ոք էր որ բանայր զդուրս վերնատանն. եւ առին զբանալին եւ բացին, եւ ահա տէրն իւրեանց անկեա՛լ կայր մեռեալ ՚ի գետնի։ 26 Եւ Աւովդ զերծաւ ՚ի Սիրովթա՝ մինչ նոքա զաղմկաւն էին. եւ ո՛չ ոք էր որ փոյթ առնէր զնմանէ. եւ նա անց առ դրօշելովքն, եւ զերծաւ անկաւ ՚ի Սիրովթա[2486]։ 27 Եւ եղեւ իբրեւ եկն Աւովդ յերկիրն Իսրայէլի, եհա՛ր փող ՚ի լերինն Եփրեմայ. եւ իջին ընդ նմա որդիքն Իսրայէլի ՚ի լեռնէ անտի. եւ ինքն առաջի նոցա։ 28 Եւ ասէ ցնոսա. Իջէ՛ք զկնի իմ, զի մատնեաց Տէր Աստուած մեր զթշնամիս մեր զՄովաբացիս ՚ի ձեռս մեր։ Եւ իջին զկնի նորա. եւ կալան նախ զա՛նցս Յորդանանու ՚ի Մովաբայ, եւ ո՛չ թողին մարդոյ անցանել։ 29 Եւ հարին ՚ի Մովաբայ յաւուր յայնմիկ իբրեւ տասն հազար արանց զամենայն պատերազմօղս ՚ի նոցանէ, եւ զամենայն այր զօրութեան. եւ ո՛չ ապրեցաւ եւ ո՛չ մի այր։ 30 Եւ վանեցա՛ւ Մովաբ յաւուր յայնմիկ ընդ ձեռամբ Իսրայէլի. եւ դադարեա՛ց երկիրն ամս ութսուն. եւ դատեա՛ց զնոսա Աւովդ մինչեւ մեռաւ։

Ե 31 Եւ յետ նորա յարեա՛ւ Սամեգար որդի Անաթայ. եւ եհա՛ր յայլազգեացն վեց հարիւր այր մաճով արօրոյ, եւ ա՛ռ յաւարի արջառ եւ ոչխար բազում յոյժ, թո՛ղ զորթս արջառոց. եւ փրկեա՛ց նա զԻսրայէլ[2487]։

4
Գլուխ Դ

1 Եւ յաւելին որդիքն Իսրայէլի առնել չա՛ր առաջի Տեառն. եւ Սամեգար մեռաւ։

Զ 2 Եւ մատնեաց զնոսա Տէր ՚ի ձեռս Յաբինայ արքայի Քանանացւոց, որ թագաւորեաց յԱսովր. եւ իշխան զօրու նոցա Սիսարա. եւ ինքն բնակէր յԱրիսովթ ազգաց[2488]։ 3 Եւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր. զի ինն հարիւր կառք երկաթիք էին նորա. եւ նա նեղէր զԻսրայէլ սաստիկ՝ ամս քսան։ 4 Եւ Դեբովրա կին մարգարէ՝ կին Ղ՚աբիդովթայ. նա՛ դատէր զԻսրայէլ ՚ի ժամանակին յայնմիկ։ 5 Եւ ինքն բնակեալ էր ընդ արմաւենեաւն ՚ի մէջ Ռամայ եւ ՚ի մէջ Բեթեղ՚այ՝ ՚ի լերինն Եփրեմայ. եւ ելանէին որդիքն Իսրայէլի առ նա ՚ի դատաստան[2489]։ 6 Եւ առաքեաց Դեբովրա եւ կոչեաց զԲարակ զորդի Աբինէեմայ ՚ի Կադեսայ Նեփթաղիմի, եւ ասէ ցնա. Ո՞չ ապաքէն հրաման ետ քեզ Տէր Աստուած Իսրայէլի, եւ երթիցես ՚ի լեառն Թաբովր, եւ առցես ընդ քեզ տասն հազար արանց յորդւոցն Նեփթաղիմայ, եւ յորդւոցն Զաբուղոնի[2490], 7 եւ տարցիս ընդ քեզ ՚ի հեղեղատն Կիսոնի, ՚ի վերայ Սիսարայ իշխանի զօրուն Յաբինայ՝ եւ զօրաց նորա, եւ կառաց նորա, եւ մատնեցի՛ց զնա ՚ի ձեռս քո[2491]։ 8 Եւ ասէ ցնա Բարակ. Եթէ երթիցես ընդ իս՝ երթա՛յց, եւ եթէ ո՛չ երթիցես ընդ իս՝ ո՛չ երթայց. քանզի ո՛չ գիտեմ զօրն յորում աջողեսցէ Տէր զհրեշտակ իւր ընդ իս։ 9 Եւ ասէ ցնա Դեբովրա. Երթալո՛վ երթայց ընդ քեզ. բայց գիտասջիր, զի ո՛չ քո լիցի քաջութիւն ՚ի ճանապարհին զոր երթայցես. քանզի ՚ի ձեռն կնո՛ջ մատնեսցէ Տէր զՍիսարա։ Եւ յարեաւ Դեբովրա, եւ գնաց ընդ Բարակայ ՚ի Կադիսայ։ 10 Եւ պատուէր ետ Բարակ Զաբուղոնի եւ Նեփթաղիմի ՚ի Կադէս. եւ ելին զհետ նորա տասն հազար արանց. ե՛լ ընդ նմա եւ Դեբովրա։ 11 Եւ մերձաւորք Կինեցւոյն մեկնեցա՛ն ՚ի Կինեայ յորդւոյն Յոբաբայ աներո՛յն Մովսիսի. եւ եհա՛ր զխորան իւր առ կաղնեաւն հանգուցելոցն՝ որ է մերձ ՚ի Կադէս[2492]։ 12 Եւ ա՛զդ եղեւ Սիսարայ եթէ ել Բարակ որդի Աբինէեմայ ՚ի լեառն Թաբովր։ 13 Եւ գումարեա՛ց Սիսարա զամենայն կառս իւր, ինն հարիւր կառս երկաթեղէնս. եւ զամենայն զօրն որ ընդ իւր յԱրիսովթայ ազգաց՝ ՚ի հեղեղատն Կիսոնի։ 14 Եւ ասէ Դեբովրա ցԲարակ. Արի՛ զի ա՛յս օր է՝ յորում մատնեաց Տէր զՍիսարա ՚ի ձեռս քո. զի ահա Տէր է առաջի քո։ Եւ էջ Բարակ ՚ի լեռնէն Թաբովրայ, եւ տասն հազար արանց զհետ նորա[2493]։ 15 Եւ զարհուրեցո՛յց Տէր զՍիսարա, եւ զամենայն կառս նորա, եւ զամենայն բանակն նորա՝ սրո՛վ սուսերի առաջի Բարակայ։ Եւ է՛ջ Սիսարա ՚ի կառաց իւրոց, եւ փախեա՛ւ հետիո՛տս։ 16 Եւ Բարակ զհետ մտեալ երթա՛յր զկնի կառացն, եւ զհետ բանակին մինչեւ յանտառն ազգաց. եւ անկա՛ւ ամենայն բանակն Սիսարայ սրով սուսերի. եւ ո՛չ մնաց եւ ո՛չ մի[2494]։ 17 Եւ Սիսարա մեկնեցա՛ւ գնաց հետիո՛տս ՚ի խորանն Յայելի կնոջ Քաբերայ Կինեցւոյ. քանզի խաղաղութիւն էր ՚ի մէջ Յաբինայ արքայի Ասովրայ, եւ ՚ի մէջ տանն Քաբերայ Կինեցւոյ։ 18 Եւ ե՛լ Յայել ընդ առաջ Սիսարայ՝ եւ ասէ ցնա. Խոտորեա՛ց առ իս տէր իմ խոտորեա՛ց, եւ մի՛ երկնչիր։ Եւ խոտորեցաւ առ նմա ՚ի խորանն. եւ ծածկեաց զնա ընդ փեղկիւք նորա[2495]։ 19 Եւ ասէ ցնա Սիսարա. Արբո՛ ինձ սակաւ մի ջուր՝ զի ծարաւի՛ եմ։ Եւ եբաց զտիկ կաթինն՝ եւ արբոյց նմա. եւ ծածկեաց զերեսս նորա[2496]։ 20 Եւ ասէ ցնա Սիսարա. Կա՛ց դու առ դրան խորանիդ, եւ եղիցի եթէ եկեսցէ ոք առ քեզ եւ հարցցէ եւ ասասցէ ոք ցքեզ. եթէ է՞ ոք այդր այր, ասասցես՝ թէ ո՛չ է։ 21 Եւ ծածկեա՛ց զնա ընդ փեղկիւքն նորա։ Եւ ա՛ռ Յայել կին Քաբերայ զցի՛ց խորանին, եւ կալա՛ւ զուռնն ՚ի ձեռին իւրում. եւ եմուտ մեղմով առ նա. եւ բախեաց զցիցն ընդ ծամելիս նորա՝ եւ վարսեաց ընդ գետինն. եւ նա տապալեցաւ ՚ի մէջ ոտից նորա, եւ եհա՛ն զոգի[2497]։ 22 Եւ ահա Բարակ պնդեա՛լ գայր զհետ Սիսարայի. եւ ել Յայել ընդ առաջ նորա եւ ասէ ցնա. Ե՛կ այսր եւ ցուցի՛ց քեզ զայրն զոր դու խնդրես։ Եւ եմուտ առ նա. եւ ահա Սիսարա կայր անկեալ մեռեալ՝ եւ ցիցն ՚ի ծամելո՛ջ նորա[2498]։ 23 Եւ կորացոյց Տէր Աստուած յաւուր յայնմիկ զՅաբին արքայ Քանանացւոց առաջի որդւոցն Իսրայէլի։ 24 Եւ ձեռն որդւոցն Իսրայէլի երթալո՛վ երթայր խստացեալ ՚ի վերայ Յաբինայ արքային Քանանցւոց՝ մինչեւ սատակեցան[2499]։

5
Գլուխ Ե

1 Եւ օրհնեա՛ց Դեբովրա, եւ Բարակ որդի Աբինէեմայ յաւուր յայնմիկ՝ եւ ասեն. 2 ՚Ի սկսանել զօրավարացն Իսրայէլի, մտադիւրութեամբ ժողովրդեանն օրհնեցէ՛ք զՏէր։ 3 Լուարո՛ւք թագաւորք՝ եւ ունկնդի՛ր լերուք նախարարք. ե՛ս Տեառն երգեցից, եւ սաղմոս ասացից Աստուծոյ Իսրայէլի։ 4 Տէր յելանել քոյ ՚ի Սէիրայ, եւ ՚ի չուել քում յանդաստանացն Եդովմայ, երկիր շարժեցա՛ւ եւ երկինք խռովեցա՛ն, եւ ամպք ցօղեցի՛ն ջուր։ 5 Լերինք շարժեցան յերեսաց Տեառն Ելովայ Սինայի, յերեսաց Տեառն Աստուծոյ Իսրայէլի[2500]։ 6 Յաւուրցն Սամեգարայ որդւոյ Անաթայ՝ ցաւուրս Յայելի, պակասեցին թագաւորք եւ գնացին ընդ շաւի՛ղս, գնացին ընդ ճանապարհս կամակորս[2501]։ 7 Պակասեցին փարազունք բնակեալք ՚ի մէջ Իսրայէլի՝ պակասեցի՛ն, մինչեւ յարեաւ Դեբովրա, մինչեւ յարեաւ մայր Իսրայէլի[2502]։ 8 Ցանկացա՛ն իբրեւ գարեղէն նկանակի աստուածոց օտարաց սնոտւոց. յայնժամ պատերազմեցան քաղաքք իշխանաց. ծածկութեամբ նորոց գեղարդանց, քառասուն հազար այր ՚ի մէջ Իսրայէլի[2503]։ 9 Սիրտ իմ ՚ի վերայ կարգելոցն Իսրայէլի. զօրաւորք ժողովրդեանն օրհնեցէ՛ք զՏէր[2504]։ 10 Հեծեալք յերիվարս ՚ի մէջօրէի, եւ սպիտակաց. երթեալք յատեանս ատենակալաց։ Տո՛ւք ձայն բարբառոյ, 11 նուագածուաց, ՚ի մէջ ցնծացելոց. ա՛նդ տացեն արդարութիւն Տեառն. զարդարութիւն զօրացոյց ՚ի մէջ Իսրայէլի. յայնժամ էջ ՚ի քաղաքս ժողովուրդ Տեառն[2505]։ 12 Զարթի՛ր զարթի՛ր Դեբովրա. զարթո՛ զբիւրաւորս հանդերձ ժողովրդեամբ. զարթի՛ր զարթի՛ր խօսեա՛ց երգովք։ Զօրացեալ յարիցե՛ս Բարակ. գերեսցես զգերութիւն քո՝ որդի Աբինէեմայ։ 13 Յայնժամ մեծացաւ զօրութիւն նորա։ Տէր ընկրկեաց ինձ զզօրագոյնսն քան զիս։ 14 Ժողովուրդ Եփրեմայ պատժեա՛ց զնոսա ՚ի հովիտսն. եղբա՛յր քո Բենիամին՝ քոյին ժողովուրդ։ Յինէն ՚ի Մաքի՛ր իջին խուզարկուք. եւ ՚ի Զաբուղոնէ զօրացուցիչք, գաւազանա՛ւ պատմութեան դպրի[2506]։ 15 Եւ զօրավարք Իսաքարու ընդ Դեբովրա՛յ եւ ընդ Բարակայ. եւ ապա՛ Բարակ ՚ի հովիտսն տարածեաց զոտս իւր. ՚ի բաժինս Ռուբինի մեծամեծ ճշդութիւնք սրտի[2507]։ 16 Ընդէ՞ր նստիցին ՚ի մէջ Մոսփաթեմա. լսե՛լ զշաչիւնս տագնապողաց, անցանել ՚ի կողմն Ռուբինի։ Մեծամեծ յարուցեալ կան հետազօտութիւնք սրտից։ 17 Գադ՝ յայնկոյս Յորդանանու բնակեաց. եւ Դան՝ ընդէ՞ր բնաւ պանդխտիցիս ՚ի նաւս։ Ասեր՝ բնակեաց առ ծովեզերբ ծովուց, եւ ՚ի կի՛րճս նորա բնակեսցէ[2508]։ 18 Զաբուղոն՝ ժողովուրդ անձնանախա՛տ ՚ի մահ. եւ Նեփթաղիմ ՚ի բարձո՛ւնս ագարակի։ 19 Հասին թագաւորք՝ եւ ճակատեցան. յայնժամ տագնապեցան թագաւորք Քանանացւոց ՚ի Թանաք ՚ի վերայ ջրոց Մակեդդովայ։ Զագահութիւն արծաթոյ ես ո՛չ առի[2509]։ 20 Յերկնի՛ց ճակատեցան աստեղք՝ յիւրաքանչիւր յօրինուածոց, ետուն պատերազմ ընդ Սիսարայ։ 21 Հեղեղատն Կիսոնի մերժեաց զնոսա. հեղեղատն Կադեսիմայ, հեղեղատն Կիսոնի։ Կոխեսցէ զնոսա անձն իմ. 22 ոտք իմ զօրասցի՛ զօրութեամբ։ Յայնժամ կարթակոտորք եղեն գարշապարք երիվարաց Մադդարովթայ. եւ հարթեսցեն գարշապարք իմ զհպարտութիւնս զարհուրանաց նոցա[2510]։ 23 Նզովեցէ՛ք զՄարովզ՝ ասէ հրեշտակն Տեառն, անիծանելով անիծեցէք զբնակիչս նորա. զի ո՛չ եկին յօգնականութիւն Տեառն. օգնական Տէր ՚ի մէջ նահատակաց հզօրն[2511]։ 24 Օրհնեա՛լ լիցի ՚ի կանանց Յայել կի՛ն Քաբերայ Կինեցւոյ. օրհնեսցի՛ ՚ի կանանց ՚ի խորանի իւրում[2512]։ 25 Ջուր խնդրեաց, եւ ետ կա՛թն դաշխուրանաւ զօրաւորաց. մատո՛յց կոգի[2513]։ 26 Զձեռն իւր ձախ ձգեա՛ց ՚ի ցիցն, եւ զաջ իւր ՚ի սպառսպո՛ւռ ջախջախանս անպիտանացուցանե՛լ, եւ վախճանեցո՛յց զՍիսարա. վարսեաց ընդ ծամելիս նորա, եւ անցոյց ցից ընդ գլուխ նորա, եւ սատակեա՛ց։ 27 ՚Ի մէջ ոտի՛ց նորա անկաւ ծանրացեալ, եւ նիրհեցո՛յց ՚ի մէջ ծնգաց իւրոց. յորում կորացա՛ւ մինչեւ զգետնեցաւ՝ ա՛նդ անկաւ չուառականն[2514]։ 28 Մայրն Սիսարայ հայեցեալ դէտ ա՛կն ունէր ՚ի վանդակապա՛տ պատուհանէն. քանզի տեսանէ՛ր զդարձեալսն ՚ի Սիսարայ. վասն զի յետնեցա՛ն կառք նորա ՚ի գալոյ, ընդէ՞ր յամեցին հետք կառաց նորա։ 29 Կանայք իմաստունք իշխանաց նորա, ետուն անդէն պատասխանի նմա՝ եւ ասեն. եւ ինքնի՛ն անձամբ անձին առնէր իւր պատասխանի[2515]։ 30 Ո՛չ գտանիցեն զնա աւարաբաշխք, առնել սէ՛ր բարեկամաց ՚ի գլուխ արանց. եւ եգէլ զաղիս նորա։ Կապո՛ւտ երանգոցն Սիսարայ կապո՛ւտ երանգոցն գոյնագոյն նկարուց, նարօտ պէսպէս նկարուց. ա՛յն էր պարանոցին նորա կապուտ[2516]։ 31 Ա՛յսպէս կորիցեն ամենայն թշնամիք քո Տէր. եւ որք սիրիցենն զնա՝ իբրեւ զելս արեգական ՚ի զօրութեան նորա։ 32 Եւ դադարեա՛ց երկիրն ամս քառասուն։

6
Գլուխ Զ

Է 1 Եւ արարին որդիքն Իսրայէլի չա՛ր առաջի Տեառն. եւ ետ զնոսա Տէր ՚ի ձեռս Մադիամու ամս եւթն. 2 եւ զօրացա՛ւ ձեռն Մադիամու ՚ի վերայ Իսրայէլի։ Եւ արարին իւրեանց որդիքն Իսրայէլի յերեսաց Մադիամու գո՛մս ՚ի լերինս, եւ յայրս եւ յամուրս։ 3 Եւ լինէր իբրեւ վարէր այր Իսրայէլի. ելանէ՛ր Մադիամ եւ Ամաղէկ եւ որդիքն արեւելեայց հասանէին ՚ի վերայ նոցա, 4 եւ բանակէի՛ն առ նոքօք, եւ ապականէին զբերս երկրին մինչեւ ՚ի մուտս Գազայ. եւ ո՛չ թողուին դադար կենաց Իսրայէլի. ոչխար, եւ արջառ, եւ էշ[2517]։ 5 Զի ինքեա՛նք եւ խաշինք իւրեանց ելանէին, եւ զվրա՛նս իւրեանց բերէին. եւ հասանէին իբրեւ զմարա՛խ բազմութեամբ. եւ ո՛չ գոյր թիւ նոցա, եւ ուղտուց իւրեանց. եւ հասանէի՛ն յերկիրն Իսրայէլի ապականե՛լ զնա։ 6 Եւ աղքատացաւ Իսրայէլ յոյժ յերեսաց Մադիամու։ Եւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր։ 7 Եւ եղեւ իբրեւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր վասն Մադիամու, 8 եւ առաքեաց Տէր ա՛յր մարգարէ առ որդիսն Իսրայէլի՝ եւ ասէ ցնոսա. Ա՛յսպէս ասէ Տէր Աստուած Իսրայէլի. Ե՛ս եմ որ հանի զձեզ յերկրէն Եգիպտացւոց, եւ կորզեցի զձեզ ՚ի տանէ ծառայութեան[2518]. 9 եւ փրկեցի զձեզ ՚ի ձեռաց Եգիպտացւոցն, եւ ՚ի ձեռաց ամենայն նեղչաց ձերոց. եւ մերժեցի զնոսա յերեսաց ձերոց, եւ ետու ձե՛զ զերկիր նոցա։ 10 Եւ ասացի ցձեզ. Ե՛ս եմ Տէր Աստուած ձեր, մի՛ երկնչիք յաստուածոց Ամուրհացւոցն, յորոց միջի դո՛ւք բնակեալ էք յերկրի նոցա. եւ ո՛չ լուարուք ձայնի իմում[2519]։ 11 Եւ եկն հրեշտակ Տեառն, եւ նստաւ ընդ կաղնեաւն՝ որ էր յԵփրա Յովասու հօր Եսրեայ, եւ Գեդէոն որդի նորա ծեծէ՛ր ցորեան ՚ի կալ, փախչե՛լ յերեսաց Մադիամու։ 12 Եւ երեւեցա՛ւ նմա հրեշտակ Տեառն՝ եւ ասէ ցնա. Տէ՛ր ընդ քեզ հզօր զօրութեամբ։ 13 Եւ ասէ ցնա Գեդէոն. Յի՛ս Տէր իմ. եթէ է՛ր Տէր ընդ մեզ՝ ընդէ՞ր գտին զմեզ ամենայն չարիքս այսոքիկ. եւ ո՞ւր են ամենայն սքանչելիքն նորա զոր պատմեցին մեզ հարքն մեր՝ եւ ասեն. Ո՞չ ապաքէն յԵգիպտոսէ եհան զմեզ Տէր. եւ արդ՝ ընդէ՞ր մերժեաց զմեզ, եւ մատնեաց զմեզ ՚ի ձեռս Մադիամու։ 14 Եւ հայեցաւ ընդ նա հրեշտակն Տեառն, եւ ասէ ցնա. Ե՛րթ զօրութեամբդ քով այդուիկ, եւ փրկեսցե՛ս զԻսրայէլ ՚ի ձեռաց Մադիամու. ո՞չ աւասիկ ե՛ս առաքեցի զքեզ։ 15 Եւ ասէ ցնա Գեդէոն. Յի՛ս Տէր, ի՞ւ փրկեցից զԻսրայէլ. եւ ահա հազարաւորն իմ խոնարհագո՛յն է ՚ի մէջ Մանասէի. եւ ես կրտսե՛ր եմ ՚ի տան հօր իմոյ։ 16 Եւ ասէ ցնա. Տէր ընդ քեզ. եւ հարցե՛ս զՄադիամ իբրեւ զա՛յր մի։ 17 Եւ ասէ Գեդէոն. Եթէ գտի շնորհս առաջի աչաց քոց, արասցես ինձ նշա՛ն՝ եթէ դու խօսեսցիս ընդ իս[2520]։ 18 Մ՛ի գնասցես աստի՝ մինչեւ եկից առ քեզ, եւ բերից զզո՛հ իմ, եւ եդից առաջի քո։ Եւ ասէ. Ե՛ս եմ, եւ նստա՛յց աստ մինչեւ դարձցիս առ իս[2521]։ 19 Եւ եմուտ Գեդէոն՝ եւ հասոյց ուլ մի յայծեաց, եւ արդու մի ալեւր բաղարջ. եւ զմիսն եդ ՚ի վերայ խանի, եւ զարգանակն արկ ՚ի պոյտն. եւ եհան առ նա ընդ կաղնեաւն եւ երկի՛ր եպագ[2522]։ 20 Եւ ասէ ցնա հրեշտակն Տեառն. Ա՛ռ դու զմիսդ՝ եւ զհացդ բաղարջ, եւ դի՛ր ՚ի վերայ վիմին այնորիկ. եւ հե՛ղ զարգանակն։ Եւ արար ա՛յնպէս[2523]։ 21 Եւ ձգեա՛ց հրեշտակն Տեառն զծայր գաւազանին որ ՚ի ձեռին իւրում, եւ հասոյց ՚ի միսն եւ ՚ի բաղարջսն. եւ բորբոքեցաւ հուր ՚ի վիմէ անտի, եւ եկեր զբաղարջսն. եւ հրեշտակն Տեառն գնա՛ց յաչաց նորա[2524]։ 22 Եւ ետես Գեդէոն եթէ հրեշտակ Տեառն է. եւ ասէ Գեդէոն. Ա՛, ա՛, Տէ՛ր Տէր. զի տեսի զհրեշտակն Տեառն դէմ յանդիման։ 23 Եւ ասէ ցնա Տէր. Խաղաղութիւն ընդ քեզ. մի՛ երկնչիր, ո՛չ մեռանիցիս։ 24 Եւ շինեաց անդ Գեդէոն սեղան Տեառն. եւ կոչեաց զնա Խաղաղութիւն Տեառն մինչեւ ցայսօր։ Եւ մինչդեռ ինքն անդէն էր, յԵփրա հօր իւրոյ Եսրեայ։ 25 Եւ եղեւ ՚ի գիշերին յայնմիկ՝ եւ ասէ ցնա Տէր. Ա՛ռ դու քեզ զեզն պարարակ հօր քոյ, եւ զեզն երկրորդ զեւթնեմեան. եւ քակեսցե՛ս զսեղանն Բահաղու որ է հօր քոյ, եւ կոտորեսցե՛ս զանտառն որ զնովաւ. 26 եւ շինեսցես սեղան Տեառն Աստուծոյ քում, որ երեւեցաւ քեզ ՚ի գլո՛ւխ լերինն Մանովզայ, ՚ի տեղւոջ պատերազմին. եւ առցես զեզն զերկրորդ, եւ հանցես յողջակէ՛զ փայտիւք անտառին զոր կոտորեսցես։ 27 Եւ ա՛ռ Գեդէոն երեքտասան այր ՚ի ծառայից իւրոց, եւ արա՛ր որպէս եւ խօսեցաւ ընդ նմա Տէր. եւ եղեւ իբրեւ երկեա՛ւ ՚ի տանէ հօր իւրոյ՝ եւ յարա՛նց քաղաքին առնե՛լ ՚ի տուէ, արար գիշերի՛։ 28 Եւ կանխեցին արք քաղաքին ընդ առաւօտն, եւ ահա՝ կործանեա՛լ սեղանն Բահաղու. եւ անտառն որ զնովաւ՝ կոտորեալ, եւ եզն պարարակ հանեալ ողջակէ՛զ ՚ի սեղանն շինեալ[2525]։ 29 Եւ ասե՛ն այր ցընկեր իւր. Ո՞ արար զիրս զայս. եւ յուզէին՝ եւ քննէին, եւ ասէին թէ Գեդէոն որդի Յովասու արար զիրդ զայդ[2526]։ 30 Եւ ասեն արք քաղաքին ցՅովաս. Հա՛ն արտաքս զորդին քո՝ եւ մեռցի՛. զի կործանեաց զսեղանն Բահաղու, եւ կոտորեա՛ց զանտառն որ զնովաւ։ 31 Եւ ասէ Յովաս ցարսն ցյարուցեալս ՚ի վերայ նորա. Դո՞ւք այժմ դատիցիք վասն Բահաղու, եւ կամ դո՞ւք ապրեցուցանիցէք զնա. որ վնասեաց նմա մեռցի՛ մինչեւ ցառաւօտ. եթէ Աստուած իցէ՝ ինքն խնդրեսցէ զվրէժ անձին իւրոյ՝ զի կործանեցին զսեղան նորա։ 32 Եւ կոչեաց զնա յաւուր յայնմիկ Յերոբոաղ. եւ ասէ. Դատաստա՛ն Բահաղու. զի կործանեաց զսեղան նորա[2527]։ 33 Եւ ամենայն Մադիամ եւ Ամաղէկ, եւ ամենայն որդիքն արեւելեայց ժողովեցա՛ն ՚ի միասին, եւ եկին բանակեցան ՚ի հովիտսն Յեզրայելի։ 34 Եւ Հոգի Տեառն զօրացո՛յց զԳեդէոն. եւ եհար փո՛ղ եղջերեաւն. եւ խրախո՛յս եբարձ Աբիեզեր զկնի նորա։ 35 Եւ արձակեաց հրեշտակս՝ յԱսեր, եւ ՚ի Զաբուղոն, եւ ՚ի Նեփթաղիմ. եւ ելի՛ն ընդ առաջ նորա[2528]։ 36 Եւ ասէ Գեդէոն ցԱստուած. Եթէ փրկեսցես ձեռամբ իմով զԻսրայէլ՝ որպէս եւ խօսեցար[2529]։ 37 Ահա դնեմ գզաթ մի ասուի ՚ի կալ. եթէ լինիցի անձրեւ ՚ի վերայ գզաթո՛ւն միայն, եւ ՚ի վերայ ամենայն երկրի ցամաքութիւն, գիտացից եթէ փրկեսցե՛ս ձեռամբ իմով զԻսրայէլ՝ որպէս եւ խօսեցար[2530]։ 38 Եւ եղեւ այնպէս։ Եւ կանխեաց Գեդէոն ընդ առաւօտն ՚ի վաղիւ անդր, եւ քամեա՛ց զգզաթն. եւ էջ ցօղ ՚ի գզաթէ անտի լի՛ կոնքիւ ջրոյ[2531]։ 39 Եւ ասէ Գեդէոն ցԱստուած. Մի՛ բարկասցի ցասումն քո ինձ, եւ խօսեցայց դարձեալ միւսանգամ. եւ փորձեցի՛ց միւսանգամ գզաթուն. եւ եղիցի միւսանգամ ցամաքութիւն ՚ի վերայ գզաթուն միայնոյ, եւ ՚ի վերայ ամենայն երկրի եղիցի անձրեւ[2532]։ 40 Եւ արար Աստուած այնպէս ՚ի գիշերին յայնմիկ. եւ եղեւ ցամաքութիւն ՚ի վերայ գզաթուն միայնոյ. եւ ՚ի վերայ ամենայն երկրի եղեւ անձրեւ՛։

7
Գլուխ Է

1 Եւ կանխեա՛ց Յերոբոաղ, նա՛ ինքն է Գեդէոն, եւ ամենայն զօրն ընդ նմա. եւ բանակեցան առ աղբեւրն Արեդայ. եւ բանակն Մադիամու եւ Ամաղեկայ՝ է՛ր նոցա ընդ հիւսւսոյ, ՚ի Գաբաաթամ որ ՚ի հովտի՛ անդ[2533]։ 2 Եւ ասէ Տէր ցԳեդէոն. Բազո՛ւմ է զօրդ որ ընդ քեզ է, առ ՚ի չմատնելոյ ինձ զՄադիամ ՚ի ձեռս դոցա. գուցէ՛ պարծիցի ՚ի վերայ իմ Իսրայէլ՝ եւ ասիցէ, թէ ձե՛ռն իմ փրկեաց զիս։ 3 Եւ ասէ ցնա Տէր. Խօսեա՛ յականջս ժողովրդեանդ, եւ ասասցես. Ո՛ ոք վատասիրտ իցէ՝ դարձցի՛. եւ դիմեցին ՚ի լեռնէն Գաղաադու, եւ դարձան ՚ի զօրուէն քսան եւ երկու հազարք. եւ մնացին տասն հազարք[2534]։ 4 Եւ ասէ Տէր ցԳեդէոն. Տակաւին բազո՛ւմ է զօրդ. իջո՛ զդոսա ՚ի ջուրն, եւ փորձեցի՛ց քեզ զդոսա անդ. եւ եղիցի զորմէ ասացից ցքեզ՝ եթէ դա՛ երթիցէ ընդ քեզ, նա՛ երթիցէ ընդ քեզ. եւ զամենայնէ զորմէ ասացից՝ թէ դա մի՛ երթիցէ ընդ քեզ, նա մի՛ երթիցէ ընդ քեզ[2535]։ 5 Եւ իջո՛յց զզօրն ՚ի ջուրն։ Եւ ասէ Տէր ցԳեդէոն. Ամենայն որ լափիցէ լեզուաւ իւրով ՚ի ջրոյ անտի իբրեւ զշուն, կացուսցե՛ս զնոսա ուրոյն. եւ ամենայն որ անկցի ՚ի վերայ ծնկա՛ց իւրոց ըմպել, կացուսցե՛ս զնոսա առանձինն։ 6 Եւ եղեւ թիւ ամենեցուն որ լափեցին ձեռամբ եւ լեզուով իւրեանց, երեք հարիւր այր. եւ մնացորդք ժողովրդեանն անկա՛ն ՚ի վերայ ծնկաց իւրեանց ըմպել ջուր[2536]։ 7 Եւ ասէ Տէր ցԳեդէոն. Երեք հարիւր արամբքդ որ լափեցին զջուր՝ փրկեցի՛ց զձեզ. եւ տա՛ց զՄադիամ ՚ի ձեռս քո. եւ ամենայն ժողովուրդդ երթիցէ՛ այր իւրաքանչիւր ՚ի տեղի իւր։ 8 Եւ առին զպաշար ժողովրդեանն ՚ի ձե՛ռս իւրեանց, եւ զփողս նոցա զեղջերեայս. եւ զամենայն այր Իսրայէլի արձակեա՛ց զայր ՚ի բնակութիւն իւր. եւ զերեքհարիւր այրն եւեթ կալաւ. եւ բանակն Մադիամու՝ էին ՚ի ներքոյ նորա ՚ի հովիտսն։ 9 Եւ եղեւ ՚ի գիշերին յայնմիկ, եւ ասէ ցնա Տէր. Արի է՛ջ աստի վաղվաղակի ՚ի բանակն, զի մատնեցի՛ զնա ՚ի ձեռս քո։ 10 Ապա թէ երկնչիցիս դու իջանել, է՛ջ նախ դու եւ պատանեակդ քո Փարա ՚ի բանակն[2537]. 11 եւ լուիցես եթէ զի՞նչ խօսիցին, եւ ապա՛ զօրասցին ձեռք քո, եւ իջցե՛ս ՚ի բանակն։ Եւ էջ ինքն եւ պատանեակն իւր ընդ նմա ՚ի մա՛սն ինչ յիսներորդաց բանակին[2538]։ 12 Եւ Մադիամ եւ Ամաղէկ, եւ ամենայն որդիքն արեւելեայց բանակեալ էին ՚ի ծործորսն, իբրեւ զմարա՛խ բազմութեամբ. եւ ուղտուց նոցա ո՛չ գոյր թիւ, այլ էին իբրեւ զաւազ առ եզե՛րբ ծովու բազմութեամբ։ 13 Եւ եմուտ Գեդէոն, եւ ահա այր պատմէ՛ր ընկերի իւրում երա՛զ. Տեսի՛ ասէ երազ, եւ ահա նկանակ գարեղէն հոլովեալ ՚ի բանակս Մադիամու, եւ ե՛կն մինչեւ ՚ի խորանն Մադիամու, եւ եհա՛ր զնա եւ կործանեաց. եւ անկա՛ւ խորանն վերուստ ՚ի վայր։ 14 Պատասխանի ետ ընկերն նորա եւ ասէ. Ո՛չ է այն՝ եթէ ո՛չ սուրն Գեդէոնի որդւոյ Յովասու ա՛ռն Իսրայէլացւոյ. մատնեաց Տէր ՚ի ձեռս նորա զՄադիամ՝ եւ զամենայն բանակս։ 15 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ Գեդէոն զպատմութիւն երազոյն՝ եւ զմեկնութիւն նորա, երկի՛ր եպագ Տեառն, եւ դարձաւ անդրէն ՚ի բանակն Իսրայէլի, եւ ասէ. Արի՛ք զի մատնեաց Տէր զբանակն Մադիամու ՚ի ձեռս մեր։ 16 Եւ բաժանեաց զերեք հարիւր այրն՝ յերի՛ս առաջս. եւ ետ զփողսն եղջերեայս ՚ի ձեռս ամենեցունց, եւ ջահս ՚ի մէջ սափորոցն[2539]։ 17 Եւ ասէ ցնոսա. Ընդ ի՛ս հայեսջիք, եւ ա՛յնպէս արասջիք. ահա ես մտանեմ ՚ի մէջ բանակին, եւ եղիցի որպէս ե՛ս առնիցեմ, նոյնպէս եւ դո՛ւք արասջիք[2540]։ 18 Եւ հարի՛ց ես զփողն եղջերեայ, եւ ամենեքեան որ ընդ իս էք, հարջի՛ք եւ դուք զփողսն եղջերեայս, շուրջ զամենայն բանակաւն. եւ ասասջիք. Սո՛ւր Տեառն եւ Գեդէոնի։ 19 Եւ եմուտ Գեդէոն եւ հարիւր այր ընդ նմա ՚ի կողմն բանակին, իսկզբան միջնո՛յ պահուն. միայն զարթուցանելով զարթուցի՛ն զպահապանսն, եւ հարին զփողսն եղջերեայս, եւ թօթափեցին զսափորսն որ ՚ի ձեռս իւրեանց. 20 եւ հարին զփողսն եղջերեայս երեքին առաջքն, եւ խորտակեցին զսափորսն։ Եւ առի՛ն ձախու ձեռամբք իւրեանց զջահսն, եւ աջու ձեռօք իւրեանց զփողսն հարկանել, եւ աղաղակեցին եւ ասեն. Սո՛ւր Տեառն եւ Գեդէոնի[2541]։ 21 Եւ կացին իւրաքանչիւր առանձինն շուրջ զբանակաւն. եւ ընթացաւ ամենայն բանակն՝ փող հարին եւ փախեա՛ն[2542]։ 22 Եւ գոչեցին երեքհարիւրեքին փողքն եղջերեայք. եւ ե՛դ Տէր զսուր առն յընկե՛ր իւր՝ եւ յամենայն բանակն[2543]. 23 եւ փախեաւ ամենայն բանակն մինչեւ ցԲեթասետա, եւ մի՛ւս գունդն մինչեւ ցդարն Աբէղ՚մաուղայ, եւ ցՏաբէթ։ Եւ գոչեա՛ց այր Իսրայէլացի ՚ի Նեփթաղիմայ, եւ յԱսերայ, եւ յամենայն Մանասէէ, եւ զհե՛տ մտին Մադիամու[2544]։ 24 Եւ հրեշտակս արձակեաց Գեդէոն յամենայն սահմանս Եփրեմայ, եւ ասէ. Իջէ՛ք յառաջս Մադիամու, եւ կալարո՛ւք զկիրճս ջրոցն մինչեւ ցԲեթփարա եւ ցՅորդանան։ Եւ գոչեաց ամենայն այր Եփրեմի, եւ կալան իւրեանց զանցս ջրոցն, մինչեւ ցԲեթփարա եւ ցՅորդանան։ 25 Եւ կալան զերկու իշխանսն Մադիամու զՈրեբ եւ զԶեբ. եւ սպանին զՈրեբ՝ ՚ի Սովրորեբա՛, եւ զԶեբ՝ սպանին յԱկեբզիբա, եւ հալածեցի՛ն զՄադիամ, եւ զգլուխսն Ովրեբայ եւ Զեբայ բերի՛ն առ Գեդէոն յայնմ կողմանէ Յորդանանու[2545]։

8
Գլուխ Ը

1 Եւ ասեն ցԳեդէոն այր Եփրեմի. Զի՞նչ է բանդ այդ զոր արարեր ընդ մեզ. զի ո՛չ կոչեցեր զմեզ յորժամ երթայիր պատերազմել ընդ Մադիամու։ Եւ վիճէին ընդ նմա սաստկագո՛յնս[2546]։ 2 Եւ ասէ ցնոսա. Արդ զի՞նչ ինչ արարի իբրեւ զձեզ. ո՞չ ապաքէն լաւագոյն է ճռաքաղութիւնդ Եփրեմի, քան զկութսն Աբիեզերայ։ 3 ՚Ի ձե՛ռս ձեր մատնեաց Տէր զիշխանս Մադիամու՝ զՈրեբ եւ զԶեբ. եւ զի՞նչ կարացի առնել իբրեւ զձեզ։ Եւ ապա դադարեաց ոգի նոցա ՚ի նմանէ ՚ի խօսել նորա զբանս զայս[2547]։ 4 Եւ եկն Գեդէոն ՚ի Յորդանան, եւ անց ինքն եւ երեք հարեւր արքն որ ընդ նմա պատրաստեալք եւ քաղցեալք[2548]։ 5 Եւ ասէ ցա՛րսն Սոքքովթայ. Տո՛ւք աւադիկ հաց ՚ի կերակուր զօրուս այսմիկ որ ընդ իս, զի քաղցեալ են. եւ ես պնդեցա՛յց զհետ Զեբէի եւ Սաղմանայ թագաւորացն Մադիամու[2549]։ 6 Եւ ասեն իշխանքն Սոքքովթայ. Մի՛ թէ ձեռն Զեբէի եւ Սաղմանայ իցէ ՚ի ձեռին քում, զի տացուք հաց զօրականիդ քում։ 7 Եւ ասէ Գեդէոն. Ո՛չ այդպէս, այլ ՚ի տա՛լ Տեառն զԶեբէի եւ զՍաղմանայ ՚ի ձեռս իմ. եւ ես քարշեցի՛ց զմարմինս ձեր փշովք անապատի եւ բորկոնիմաւ[2550]։ 8 Եւ ե՛լ անտի ՚ի Փանուէղ՚, եւ խօսեցաւ ընդ նոսա նո՛յնպէս. եւ պատասխանի՛ արարին նմա արք Փանուելայ, զոր օրինակ արարին նմա պատասխանի արք Սոքքովթայ։ 9 Եւ խօսեցաւ Գեդէոն ընդ արս Փանուելի՝ եւ ասէ. ՚Ի դառնալ իմում այսրէն խաղաղութեամբ, կործանեցի՛ց զաշտարակդ զայդ[2551]։ 10 Եւ Զեբէի եւ Սաղմանա էին ՚ի Կարկա՛ր, եւ բանակ նոցա ընդ նոսա, իբրեւ հնգետասա՛ն հազար այր՝ ընդ ամենայն որ մնացեալ էին յամենայն բանակէ որդւոցն արեւելից. եւ անկեալք էին հարիւր եւ քսա՛ն հազար արանց սուսերամերկաց։ 11 Եւ ել Գեդէոն ընդ ճանապարհս վրանաբնակչացն յարեւելից Նաբաէի, եւ հանդէպ Նաբեայ. եւ եհար զբանակն, զի ահա է՛ր բանակն յանհո՛գս[2552]։ 12 Եւ փախեան Զեբէէ եւ Սաղմանա, եւ պնդեցան զհետ նոցա. եւ ձերբակա՛լ արար զերկուս թագաւորսն Մադիամու զԶեբէէ եւ զՍաղմանա, եւ զամենայն բանակ նոցա դղրդեցո՛յց[2553]։ 13 Եւ դարձա՛ւ Գեդէոն որդի Յովասու ՚ի պատերազմէն ՚ի զառիվայրէ՛ անտի Արեսայ[2554]։ 14 Եւ կալաւ պատանեակ մի յարանց Սոկքովթայ, եւ եհարց զնա. եւ գրեաց առ ինքն զիշխանսն Սոկքովթայ, եւ զծերս նորա եւթանասուն եւ եւթն այր։ 15 Եւ եկն Գեդէոն առ իշխանսն Սոկքովթայ, եւ ասէ ցնոսա. Ահա՛ւասիկ Զեբէէ եւ Սաղմանա, վասն որոց նախատեցէք զիս՝ եւ ասացէք. Միթէ ձեռն Զեբէի եւ Սաղմանայ այժմ ՚ի ձեռին քում իցէ, զի տացուք հաց արանց քոց նքթելոց[2555]։ 16 Եւ ա՛ռ զիշխանսն եւ զծերս քաղաքին, եւ փուշս յանապատէ, եւ զբորկոնիմն. եւ քարշեաց նոքօք զարսն Սոկքովթայ։ 17 Եւ զաշտարակն Փանուելի կործանեաց, եւ կոտորեաց զարս քաղաքին։ 18 Եւ ասէ ցԶեբէէ եւ զՍաղմանա. Ո՞ւր են արքն զորս կոտորեցէք ՚ի Թաբովր։ Եւ ասեն. Որպէս դու, նո՛յնպէս եւ նոքա նման քեզ, եւ դու նմա՛ն նոցա, իբրեւ զտեսիլ որդւոց թագաւորի[2556]։ 19 Եւ ասէ Գեդէոն. Եղբա՛րք իմ եւ որդիք մօր իմոյ էին ։ Եւ երդուաւ նոցա եւ ասէ. Կենդանի՛ է Տէր, եթէ կենդանի պահեալ էր ձեր զնոսա, ո՛չ սպանանէի զձեզ։ 20 Եւ ասէ ցԵթեր ցանդրանիկ իւր. Արի՛ սպան զդոսա։ Եւ ո՛չ եհան պատանեակն զսուր իւր, զի երկեաւ՝ քանզի մանո՛ւկ էր։ 21 Եւ ասեն Զեբէէ եւ Սաղմանա. Արի՛ եւ դու քեզէ՛ն պատահեա մեզ, զի ըստ առն՝ եւ զօրութիւն իւր։ Եւ յարեա՛ւ Գեդէոն եւ սպա՛ն զԶեբէէ եւ զՍաղմանա. եւ ա՛ռ զմանեակսն ՚ի պարանոցաց ուղտուց նոցա[2557]։ 22 Եւ ասեն այր Իսրայէլի ցԳեդէոն. Իշխեա՛ մեզ դո՛ւ եւ որդիք քո, եւ որդիք որդւոց քոց. զի փրկեցեր զմեզ ՚ի ձեռաց Մադիամու[2558]։ 23 Եւ ասէ ցնոսա Գեդէոն. Ո՛չ իշխեցից ես ձեզ, եւ ո՛չ իշխեսցէ ձեզ որդի իմ. այլ Տէր իշխեսցէ ձեզ[2559]։ 24 Եւ ասէ ցնոսա Գեդէոն. Խնդրեցից ՚ի ձէնջ հայցուածս ինչ, եւ տո՛ւք ինձ՝ առ այր գի՛նդ մի յաւարէ անտի. զի գինդք ոսկի՛ք էին նոցա, քանզի Իսմայէլացի՛ք էին։ 25 Եւ ասեն. Տալո՛վ տացուք։ Եւ տարածեցին զհանդերձս նորա. եւ ընկեցին անդր այր իւրաքանչիւր զգինդս ոսկիս զաւարի իւրոյ[2560]։ 26 Եւ եղեւ կշիռ գնդացն ոսկեաց զոր խնդրեաց՝ հազար եւ եւթն հարիւր սիկղ ոսկւոյ, թո՛ղ զշռնչանունսն եւ զմեհեւա՛նդս, եւ զպսակակա՛լս, եւ զծիրանի՛ս, եւ որ ինչ ՚ի թագաւորսն Մադիամու. եւ թո՛ղ զմանեակս ոսկիս պարանոցաց ուղտո՛ւց նոցա[2561]։ 27 Եւ արար զայն Գեդէոն յեփո՛ւդ, եւ հաստատեաց զայն ՚ի քաղաքի՛ իւրում յԵփրա. եւ պոռնկեցա՛ւ ամենայն Իսրայէլ զկնի նորա անդր. եւ եղեւ Գեդէոնի եւ տան նորա ՚ի գայթագղութիւն։ 28 Եւ վանեցա՛ւ Մադիամ առաջի որդւոցն Իսրայէլի, եւ ո՛չ եւս յաւելին ամբառնալ զգլուխս իւրեանց. եւ դադարեա՛ց երկիրն ամս քառասուն յաւուրս Գեդէոնի։ 29 Եւ գնաց Յերոբոաղ որդի Յովասու, եւ բնակեաց ՚ի տան իւրում։ 30 Եւ Գեդէոնի էին եւթանասուն որդիք ելեալք յերանաց նորա. զի կանայք բազո՛ւմք էին նորա. 31 եւ հարճ նորա որ ՚ի Սիկիմայ, ծնաւ նմա եւ նա՛ որդի. եւ ե՛դ անուն նմա Աբիմեղ՚էք[2562]։ 32 Եւ մեռա՛ւ Գեդէոն որդի Յովասու ՚ի բարւո՛ք ծերութեան, եւ թաղեցա՛ւ ՚ի գերեզմանի Յովասու հօր իւրոյ յԵփրա հօրն Եսրեայ։

Ը 33 Եւ եղեւ իբրեւ մեռաւ Գեդէոն, դարձան որդիքն Իսրայէլի՝ եւ պոռնկեցան զհետ Բահաղիմայցն. եւ եդին զուխտ իւրեանց ընդ Բահաղուն Բերիթայ, լինել նոցա նմա յաստուած[2563]։ 34 Եւ ո՛չ յիշեցին որդիքն Իսրայէլի զՏէր Աստուած իւրեանց որ փրկեաց զնոսա յամենայն թշնամեաց իւրեանց շուրջանակի։ 35 Եւ ո՛չ արարին ողորմութիւն ընդ տանն Յերոբոաղայ՝ որ նա՛ ինքն է Գեդէոն, ըստ ամենայն բարութեանն զոր արար ընդ Իսրայէլի[2564]։

9
Գլուխ Թ

1 Եւ գնա՛ց Աբիմեղ՚էք որդի Յերոբոաղայ ՚ի Սիկիմ առ եղբարս մօր իւրոյ, եւ խօսեցաւ ընդ նոսա, եւ ընդ ամենայն ազգատոհմի տան հօր մօր իւրոյ՝ եւ ասէ. 2 Խօսեցարո՛ւք յականջս ամենայն արանց Սիկիմացւոց. ո՞ր լաւ իցէ ձեզ, իշխել ձեզ եւթանասուն արանց ամենայն որդւոցն Յերոբոաղայ, եթէ տիրել ձեզ առն միոջ. եւ յիշեցէ՛ք, զի ոսկր ձեր եւ մարմին ձեր ե՛մ ես[2565]։ 3 Եւ խօսեցան զնմանէ եղբարք մօր նորա՝ յականջս ամենայն արանց Սիկիմացւոց զամենայն բանս զայսոսիկ. եւ միտեցա՛ւ սիրտ նոցա զկնի Աբիմեղ՚եքայ, զի ասացին թէ եղբա՛յր մեր է։ 4 Եւ ետուն նմա եւթանասուն արծաթոյ ՚ի տանէ Բահաղու Բերիթայ ուխտին։ Եւ վարձեցա՛ւ նոքօք Աբիմեղ՚էք արս սրիկայս եւ զարհուրեցուցիչս, եւ գնացի՛ն զհետ նորա[2566]։ 5 Եւ եմուտ ՚ի տուն հօր իւրոյ յԵփրա, եւ կոտորեա՛ց զեղբարս իւր, զորդիսն Յերոբոաղայ, արս եւթանասուն ՚ի վերայ վիմի միոյ։ Եւ մնաց Յովաթամ որդի Յերոբոաղայ կրտսեր, քանզի թաքեա՛ւ։ 6 Եւ ժողովեցան ամենայն արք Սիկիմացւոց, եւ ամենայն տունն Մաաղոնայ, եւ չոգան թագաւորեցուցին զԱբիմեղ՚էք ՚ի թագաւո՛ր, առ կաղնեաւ կռուոյն որ ՚ի Սիկիմայ[2567]։ 7 Եւ ա՛զդ եղեւ Յովաթամայ. ե՛լ գնաց եւ եկաց ՚ի վերայ գլխոյ լերինն ՚ի Գարիզին. ամբա՛րձ զձայն իւր եւ ելա՛ց, եւ ասէ ցնոսա. Լուարո՛ւք ինձ արք Սիկիմացւոց, եւ լուիցէ ձեզ Աստուած[2568]։ 8 Գնալո՛վ գնացին ծառք օծանել իւրեանց թագաւոր, եւ ասեն ցձիթենին. Թագաւորեա՛ ՚ի վերայ մեր։ 9 Եւ ասէ ցնոսա ձիթենին. Թողից զպարարտութիւն իմ յորոյ փառաւորեա՛ց զիս Աստուած եւ մարդիկ, եւ երթայցեմ իշխել ծառո՞ց[2569]։ 10 Եւ ասեն ծառքն ցթզենին. Եկ թագաւորեա՛ ՚ի վերայ մեր։ 11 Եւ ասէ ցնոսա թզենին. Թողեալ զքաղցրութիւն իմ, եւ զբերս բարութեան իմոյ, եւ երթայցեմ իշխա՞ն լինել փայտի՞ց[2570]։ 12 Եւ ասեն ծառքն ցորթ. Ե՛կ թագաւորեա՛ ՚ի վերայ մեր։ 13 Եւ ասէ ցնոսա որթ. Թողեալ զգինի իմ եւ զուրախութիւն Աստուծոյ եւ մարդկան, եւ երթայցեմ իշխա՞ն լինել փայտի՞ց[2571]։ 14 Եւ ասեն ծառքն ցդժնիկ. Ե՛կ թագաւորեա՛ ՚ի վերայ մեր։ 15 Եւ ասէ դժնիկ ցծառս. Թէ արդարեւ՛ օծանիցէ՛ք զիս թագաւորել ՚ի վերայ ձեր. եկա՛յք ծածկեցարո՛ւք ընդ հովանեաւ իմով. եթէ ո՞չ ելանիցէ հուր ՚ի դժնկէ աստի, եւ կերիցէ զեղեւնափա՛յտս Լիբանանու[2572]։ 16 Եւ արդ եթէ ճշմարտութեա՛մբ եւ բովանդակութեա՛մբ արարէք, եւ թագաւորեցուցէք զԱբիմեղ՚էք. եւ թէ ո՞րպէս արարէք Յերոբոաղ եւ ընդ տուն նորա. եւ եթէ ըստ հատուցման ձեռին նորա արարէք նմա[2573]. 17 որպէս ե՛տ պատերազմն հայր իմ փոխանակ ձեր, եւ ընկէց զանձն իւր յառաջ, եւ ապրեցո՛յց զձեզ ՚ի ձեռաց Մադիամու. 18 եւ դուք յարեա՛յք ՚ի վերայ տան հօր իմոյ այսօր, եւ կոտորեցէք զորդիս նորա՝ արս եւթանասուն ՚ի վերայ վիմի՛ միոյ. եւ թագաւորեցուցէք զԱբիմեղ՚էք զորդի աղախնոյ նորա ՚ի վերայ արանց Սիկիմացւոց, զի եղբա՛յր ձեր է։ 19 Եթէ ճշմարտութեամբ եւ բովանդակութեամբ արարէք ընդ Յերոբոաղայ եւ ընդ տան նորա յաւուրս յայսմիկ՝ օրհնեսջի՛ք դուք, եւ ուրա՛խ լիջիք յԱբիմեղ՚էք, եւ ուրա՛խ լիցի եւ նա՛ ՚ի ձեզ[2574]։ 20 Ապա թէ ոչ՝ ելցէ՛ հուր յԱբիմեղ՚իքայ՝ եւ կերիցէ՛ զարս Սիկիմացւոց, եւ զտունն Մաաղ՚ոնայ. ապա թէ ոչ՝ ելցէ՛ հուր յարանց Սիկիմացւոց եւ ՚ի տանէն Մաաղ՚ոնայ՝ եւ կերիցէ՛ զԱբիմեղ՚էք։ 21 Եւ փախեա՛ւ Յովաթամ եւ զերծաւ, եւ գնաց ընդ ճանապարհն ՚ի Բերայ. եւ բնակեաց անդ յերեսաց Աբիմեղ՚եքայ եղբօր իւրոյ։ 22 Եւ իշխեաց Աբիմեղ՚էք ՚ի վերայ Իսրայէլի ամս երիս։ 23 Եւ առաքեա՛ց Աստուած ոգի չա՛ր ՚ի մէջ Աբիմեղ՚իքայ, եւ ՚ի մէջ արանց Սիկիմացւոց. եւ արհամարհեցին արք Սիկիմացւոց զտունն Աբիմեղ՚իքայ 24 ածե՛լ ՚ի վերայ նորա զանիրաւութիւն իւթանասնից որդւոցն Յերոբոաղայ. եւ հասուցանե՛լ զարիւն նոցա ՚ի վերայ Աբիմեղ՚իքա՛յ եղբօրն իւրեանց՝ որ կոտորեա՛ց զնոսա. եւ ՚ի վերայ արանց Սիկիմացւոց՝ զի զօրացուցին զձեռս նորա կոտորե՛լ զեղբարս իւր[2575]։ 25 Եւ գործեցին նմա դարա՛ն ա՛րք Սիկիմացւոց ՚ի վերայ գլխոց լերանց, եւ յափշտակէին զամենեսին որ անցանէին առ նոքօք ընդ ճանապարհն. եւ ազդ եղեւ Աբիմեղ՚իքայ։ 26 Եւ եկն Գաաղ որդի Աբեդդայ եւ եղբարք նորա. եւ անցի՛ն ՚ի Սիկիմ, եւ վստա՛հ եղեն ՚ի նա արք Սիկիմացւոց. 27 եւ ելի՛ն յանդաստանսն եւ կթեցին զայգիս իւրեանց, եւ հարին հնձանս, եւ արարին պարանցիկս, եւ մտին ՚ի տուն աստուածոյն իւրեանց. եւ կերան եւ արբին՝ եւ անիծին զԱբիմեղ՚էք։ 28 Եւ ասէ Գաաղ որդի Աբեդդայ. Ո՞ է Աբիմեղ՚էք, եւ ո՞ է որդին Սիքեմայ՝ զի ծառայեմք նմա. ո՞չ նա է որդի Յերոբոաղայ, եւ Զեբուղ ծառա՛յ իւր ոստիկա՛ն նորա, հանդերձ արամբք Եմովրայ հօր Սիքեմայ. եւ զի՞ է՝ զի ծառայիցեմք նմա։ 29 Եւ ո՞ տայր զժողովուրդս զայս ՚ի ձեռս իմ, եւ փոխէի զԱբիմեղ՚էք. եւ ասէի ցԱբիմեղ՚էք. Բազմացո՛ զզօրս քո՝ եւ ե՛լ ինձ[2576]։ 30 Եւ լուա՛ւ Զեբուղ իշխան քաղաքին՝ զբանս Գաաղայ որդւոյ Աբեդդայ, եւ սրտմտեցա՛ւ բարկութեամբ. 31 եւ առաքեաց առ Աբիմեղ՚էք հրեշտակս պատարագօք՝ եւ ասէ. Ահաւասիկ Գաա՛ղ որդի Աբեդդայ եւ եղբարք նորա եկին ՚ի Սիկիմ, եւ պաշարեն զքաղաքս ՚ի վերայ քո[2577]։ 32 Արդ արի՛ զցայգ դու եւ զօրդ քո որ ընդ քեզ է, եւ դարանամո՛ւտ լեր յանդաստանին. 33 եւ եղիցի ընդ առաւօտսն ՚ի ծագել արեգականն, կանխեսցես եւ հասցե՛ս զքաղաքաւս. եւ ահա սա՝ եւ զօրս որ ընդ սմա՛ է ելանէ առ քեզ. եւ արասցես ընդ սա որպէս ինչ գտցէ՛ ձեռն քո[2578]։ 34 Եւ յարեա՛ւ Աբիմեղ՚էք եւ ամենայն զօրն որ ընդ նմա զցայգ. եւ մտին ՚ի դարանս զՍիկիմաւ չո՛րք առաջք[2579]։ 35 Եւ եղեւ ընդ առաւօտն, ե՛լ Գաաղ որդի Աբեդդայ՝ եւ եկաց ՚ի մո՛ւտս դրան քաղաքին։ Եւ յարեաւ Աբիմեղ՚էք եւ ամենայն զօրն որ ընդ նմա ՚ի դարանացն։ 36 Եւ ետես Գաաղ որդի Աբեդդայ զզօրն, եւ ասէ ցԶեբուղ. Ահաւանիկ զօր իջանէ ՚ի գլխոյ լերանցն. եւ ասէ ցնա Զեբուղ. Զստուե՛ր լերանցն տեսանես դու իբրեւ զմարդիկ[2580]։ 37 Եւ յաւե՛լ եւս խօսել Գաաղ եւ ասէ. Ահաւասիկ զօ՛ր իջանէ ընդ ծովակողմն առ պորտով երկրին. եւ առաջ մի ե՛լ ընդ ճանապարհ կաղնւոյն դիտանոցաց[2581]։ 38 Եւ ասէ ցնա Զեբուղ. Արդ՝ ո՞ւր է բերան քո որ ասէր, թէ ո՞վ է Աբիմեղ՚էք, զի ծառայեսցուք նմա. ո՞չ աւանիկ ա՛յն զօր է՝ զոր դուն աղարտէիր. արդ՝ ե՛լ տո՛ւր ընդ նմա պատերազմն[2582]։ 39 Եւ ե՛լ Գաաղ առաջի արանցն Սիկիմացւոց, եւ մարտեա՛ւ ընդ Աբիմեղ՚իքայ[2583]։ 40 Եւ հալածեաց զնա Աբիմեղ՚էք. եւ փախեաւ յերեսաց նորա, եւ անկան վիրաւորք բազումք մինչեւ ցդրունս քաղաքին[2584]։ 41 Եւ նստաւ Աբիմեղ՚էք յԱրիմ, եւ եհան Զեբուղ զԳաաղ եւ զեղբարս նորա՝ զի մի՛ բնակեսցեն ՚ի Սիկիմ։ 42 Եւ եղեւ ՚ի վաղիւ անդր՝ եւ ել ժողովուրդն ՚ի դաշտն, եւ ա՛զդ եղեւ Աբիմեղ՚իքայ[2585]. 43 եւ առ զզօրն՝ եւ բաժանեաց յերիս առաջս, եւ եմուտ նովաւ ՚ի դարան. եւ ետես՝ եւ ահա զօր ելանէր ՚ի քաղաքէ անտի. եւ յարեա՛ւ ՚ի վերայ նոցա՝ եւ եհար զնոսա։ 44 Եւ Աբիմեղ՚էք եւ գունդքն որ ընդ նմա՝ ճակատեցան եւ կացին առ դրան քաղաքին. եւ երկու գունդք սփռեցա՛ն ՚ի վերայ ամենեցուն որ յանդաստանսն էին, եւ հարի՛ն զնոսա[2586]։ 45 Եւ Աբիմեղ՚էք պատերազմէ՛ր ընդ քաղաքին զօրն զայն ողջոյն, եւ առի՛ն զքաղաքն, եւ զժողովուրդն որ ՚ի նմա կոտորեցի՛ն, եւ զքաղաքն կործանեցին՝ եւ աղա՛րտ վարեցին։ 46 Եւ լուան ամենայն արք աշտարակին Սիկիմացւոց, եւ եկին յամրոց տանն Բեթէղ՚ Բերիթայ։ 47 Եւ ա՛զդ եղեւ Աբիմեղ՚իքայ՝ եթէ ժողովեցան ամենայն արք աշտարակին Սիկիմացւոց։ 48 Եւ ել Աբիմեղ՚էք ՚ի լեառնն Սեղ՚մոն, ինքն եւ ամենայն զօրն որ ընդ նմա. եւ ա՛ռ Աբիմեղ՚էք տապար ՚ի ձեռն իւր, եւ կոտորեա՛ց բեռն մի փայտի՝ եւ ա՛ռ զայն եւ եդ զայն ՚ի վերայ ուսոց իւրոց. եւ ասէ ցզօրն իւր. Զինչ տեսանիցէ՛ք յիս որ առնիցեմ, արասջիք եւ դո՛ւք վաղվաղակի իբրեւ զիս[2587]։ 49 Կոտորեցին եւ նոքա իւրաքանչիւրոք ամենեքին բեռն մի փայտ, եւ բարձին եւ գնացին զհետ Աբիմեղ՚իքայ. եւ եդին ՚ի վերայ ամրոցին, եւ այրեցին ՚ի վերայ նոցա զամրոցն հրով. եւ մեռա՛ն ամենայն արք աշտարակին Սիկիմացւոց՝ իբրեւ հազար մի ընդ ա՛յր եւ ընդ կին[2588]։ 50 Եւ չոգաւ Աբիմեղ՚էք ՚ի Թեբէս, եւ նստաւ շուրջ զնովաւ. եւ ա՛ռ զնա[2589]։ 51 Եւ աշտարակ մի էր հզօր ՚ի մէջ քաղաքին. եւ փախեա՛ն անդր ամենայն արք եւ կանայք, եւ ամենայն գլխաւորք քաղաքին, եւ փակեցին ընդդէմ իւրեանց, եւ ելին ՚ի տանի՛ս աշտարակին։ 52 Եւ եկն Աբիմեղ՚էք մինչեւ ցաշտարակն, եւ մարտեա՛ն ընդ նմա, եւ մերձեցա՛ւ Աբիմեղ՚էք ՚ի դուրս աշտարակին[2590]։ 53 Եւ ընկէ՛ց կին մի բեկոր երկանի ՚ի վերայ գլխոյ նորա, եւ մանրեա՛ց զգագաթնն Աբիմեղ՚իքայ[2591]։ 54 Եւ աղաղակեաց վաղվաղակի առ պատանեակն կապարճակիր իւր՝ եւ ասէ ցնա. Մերկեա՛ զսուր քո եւ սպա՛ն զիս. գուցէ՛ ասիցեն թէ կին սպան զնա։ Եւ խոցեա՛ց զնա պատանին իւր, եւ մեռա՛ւ Աբիմեղ՚էք։ 55 Եւ ետե՛ս այր Իսրայէլացի՝ թէ մեռաւ Աբիմեղ՚էք, գնացին այր իւրաքանչի՛ւր ՚ի տեղի իւր։ 56 Եւ դարձո՛յց Աստուած զչարիսն Աբիմեղ՚իքայ ՚ի գլուխ իւր զոր արար հօր իւրում կոտորելով զեւթանասուն եղբարսն իւր։ 57 Եւ զամենայն չարիսն արա՛նց Սիկիմացւոց դարձո՛յց Աստուած ՚ի գլուխս նոցա. եւ եկին ՚ի վերայ նոցա անէծքն Յովաթամայ որդւոյ Յերոբոաղայ[2592]։

10
Գլուխ Ժ

Թ 1 Եւ յարեաւ յետ Աբիմեղ՚իքայ փրկել զԻսրայէլ, Թովղա որդի Փուայ. որդի հօ՛ր եղբօր նորա, այր յԻսաքարայ. եւ նա բնակէր ՚ի Սամարիա, ՚ի լերինն Եփրեմայ[2593]։ 2 Եւ դատեաց զԻսրայէլ ամս քսան եւ երիս, եւ մեռաւ՝ եւ թաղեցաւ ՚ի Սամարիա։

Ժ 3 Եւ յարեաւ յետ նորա Յայի՛ր Գաղաադացի, եւ դատեաց զԻսրայէլ ամս քսան եւ երկուս։ 4 Եւ եղեն նորա որդիք՝ երեսուն եւ երկու, որ հեծանէին յերեսուն եւ երկո՛ւ յովանակս. եւ երեսուն եւ երկու քաղաքք նոցա. եւ կոչեաց զնոսա աւա՛նս Յայիրայ մինչեւ ցա՛յսօր, որ են ՚ի Գաաղադ։ 5 Եւ մեռա՛ւ Յայիր՝ եւ թաղեցաւ ՚ի Կամովն[2594]։

ԺԱ 6 Եւ յաւելին որդիքն Իսրայէլի առնել չա՛ր առաջի Տեառն, եւ պաշտեցի՛ն զԲահաղի՛մսն, եւ զԱստարովթն, եւ զաստուածս Ասորւոց, եւ զաստուածս Սիդոնայ, եւ զաստուածս Մովաբայ, եւ զաստուածս որդւոցն Ամոնայ, եւ զաստուածս այլազգեացն. եւ թողին զՏէր, եւ ո՛չ ծառայեցին նմա[2595]։ 7 Եւ սրտմտեցաւ բարկութեամբ Տէր Իսրայէլի, եւ մատնեաց զնոսա ՚ի ձեռս այլազգեացն, եւ ՚ի ձեռս որդւոցն Ամոնայ[2596]։ 8 Եւ խախտեցին խորտակեցին զորդիսն Իսրայէլի ՚ի ժամանակին յայնմիկ ա՛մս ո՛ւթուտասն զամենայն Իսրայէլացիս յա՛յնկոյս Յորդանանու, յերկրի Ամովրհացւոցն ՚ի Գաղաադ[2597]։ 9 Եւ անցին որդիքն Ամոնայ ընդ Յորդանան տա՛լ պատերազմ ընդ Յուդայ եւ ընդ Բենիամին, եւ ընդ տանն Եփրեմայ. եւ նեղեցան որդիքն Իսրայէլի յոյժ։ 10 Եւ աղաղակեցին որդիքն Իսրայէլի առ Տէր՝ եւ ասեն. Մեղա՛ք քեզ, զի թողաք զԱստուածդ մեր՝ եւ պաշտեցաք զԲահաղիմսն։ 11 Եւ ասէ Տէր ցորդիսն Իսրայէլի. Ո՞չ ապաքէն Եգիպտացիք եւ Ամուրհացիք, եւ որդիք Ամոնայ, եւ Մովաբ, եւ այլազգիք, 12 եւ Սիդոնացիք, եւ Ամաղէկ եւ Քանան՝ նեղեցի՛ն զձեզ, եւ աղաղակեցէք առ իս՝ եւ փրկեցի զձեզ ՚ի ձեռաց նոցա։ 13 Եւ դուք թողէք զիս՝ եւ ծառայեցէք աստուածոց օտարաց. վասն այնորիկ ո՛չ յաւելից փրկել զձեզ։ 14 Այլ երթա՛յք աղաղակեցէք առ աստուածսն զոր ընտրեցէք ձեզ. եւ նոքա՛ փրկեսցեն զձեզ ՚ի ժամանակի նեղութեանց ձերոց[2598]։ 15 Եւ ասեն որդիքն Իսրայէլի ցՏէր. Մեղա՛ք, արա՛ դու ընդ մեզ զամենայն, որ ինչ հաճոյ թուի առաջի քո. բայց Տէր՝ միայն ապրեցո՛ զմեզ յաւուր յայսմիկ[2599]։ 16 Եւ մերժեցին զաստուածսն օտարոտիս ՚ի միջոյ իւրեանց. եւ պաշտեցին զՏէր միայն. եւ ո՛չ հաշտեցաւ ընդ ժողովրդեանն. եւ յոգի՛ս ապաստան եղեւ յաշխատութենէ Իսրայէլի[2600]։ 17 Եւ ելին որդիքն Ամոնայ, եւ բանակեցան ՚ի Գաղաադ. եւ ելին որդիքն Իսրայէլի, եւ բանակեցան ՚ի դիտանոցին։ 18 Եւ ասեն իշխանք ժողովրդեանն Գաղաադու՝ այր ցընկե՛ր իւր. Այր որ սկիզբն առնիցէ պատերազմե՛լ ընդ որդիսն Ամոնայ, եղիցի գլո՛ւխ ամենայն բնակչացս Գաղաադու։

11
Գլուխ ԺԱ

1 Եւ Յեփթայէ Գաղաադացի, է՛ր այր հզօր զօրութեամբ, եւ նա որդի՛ կնոջ պոռնկի. եւ ծնաւ Գաղաադու զՅեփթայէ։ 2 Եւ ծնա՛ւ կինն Գաղաադու նմա որդիս. եւ հաստատեցա՛ն որդիք կնոջն, եւ մերժեցին զՅեփթայէ, եւ ասեն ցնա. Ո՛չ ժառանգեսցես ՚ի տան հօր մերոյ, զի որդի կնոջ պոռնկի՛ ես դու։ 3 Եւ փախեա՛ւ Յեփթայէ յերեսաց եղբարց իւրոց, եւ բնակեցաւ յերկիր ՚ի Տո՛վբ. եւ ժողովէին առ Յեփթայէ արք սրիկայք. եւ ելանէին ընդ նմա[2601]։ 4 Եւ եղեւ յետ աւուրց, եւ պատերազմեցա՛ն որդիքն Ամոնայ ընդ Իսրայէլացիսն[2602]։ 5 Եւ եղեւ յորժամ ետուն պատերազմ որդիքն Ամոնայ ընդ Իսրայէլի՝ չոգան ծերք Գաղաադու առնո՛ւլ զՅեփթայէ յերկրէն Տովբայ[2603]։ 6 Եւ ասեն ցՅեփթայէ. Ե՛կ եւ եղիցիս մեզ ՚ի զօրավար. եւ տացուք պատերա՛զմ ընդ որդիսն Ամոնայ։ 7 Եւ ասէ Յեփթայէ ցծերսն Գաղաադու. Ո՞չ ապաքէն դուք ատեցէք զիս, եւ հանէք առաջի Տեառն ՚ի տանէ հօր իմոյ, եւ արձակեցէք զիս ՚ի ձէնջ. եւ արդ՝ զի՞ եկիք առ իս յորժամ նեղեցայքդ[2604]։ 8 Եւ ասեն ծերքն Գաղաադու ցՅեփթայի. Ո՛չ այդպէս է. այլ եկա՛ք առ քեզ, եւ երթիցե՛ս ընդ մեզ, եւ տացուք պատերազմ ընդ որդիսն Ամոնայ. եւ եղիցիս մեզ ՚ի գլո՛ւխ ամենայն բնակչացս Գաղաադու։ 9 Եւ ասէ Յեփթայէ ցծերսն Գաղաադու. Եթէ դարձուցանիցէք զիս պատերազմե՛լ ընդ որդիսն Ամոնայ, եւ մատնեսցէ զնա Տէր առաջի իմ, ե՛ս եղէ՞ց իշխան[2605]։ 10 Եւ ասեն ծերքն Գաղաադու ցՅեփթայէ. Տէր կացցէ լսօղ ՚ի միջի մերում, եթէ ո՛չ ըստ բանի՛դ քում նոյնպէս եւ արասցուք։ 11 Եւ գնա՛ց Յեփթայէ ընդ ծերսն Գաղաադու. եւ կացուցին զնա ժողովուրդն ՚ի վերայ իւրեանց գլո՛ւխ եւ առաջնորդ. եւ խօսեցա՛ւ Յեփթայէ զամենայն զբանս իւր առաջի Տեառն ՚ի Մասեփա։ 12 Եւ առաքեաց Յեփթայէ հրեշտա՛կս առ թագաւոր որդւոցն Ամոնայ՝ եւ ասէ. Զի՞ կայ իմ եւ քո, զի եկեա՛լ ես առ իս պատերազմել յերկրի մերում[2606]։ 13 Եւ ասէ արքայ որդւոցն Ամոնայ ցհրեշտակսն Յեփթայեայ. Ընդէ՞ր ա՛ռ Իսրայէլ զերկիր իմ յելանել իւրում յԵգիպտոսէ՝ յԱռնոնա՛յ մինչեւ ցԱրբոկ եւ մինչեւ ցՅորդանան. եւ արդ՝ դարձո՛ զնա առ իս խաղաղութեամբ՝ եւ գնացից։ Եւ դարձա՛ն հրեշտակքն առ Յեփթայէ[2607]։ 14 Եւ յաւե՛լ եւս Յեփթայէ առաքել հրեշտակս առ արքայ որդւոցն Ամոնայ, 15 եւ ասէ ցնա. Ա՛յսպէս ասէ Իսրայէլ եւ Յեփթայէ. Ո՛չ ա՛ռ Իսրայէլ զերկիրն Մովաբայ, եւ զերկիր որդւոցն Ամոնայ 16 յելանել իւրեանց յԵգիպտոսէ. այլ գնա՛ց Իսրայէլ ընդ անապատն մինչեւ ցծովն Կարմիր, եւ եկն մինչեւ ցԿադէս. 17 եւ առաքեաց Իսրայէլ հրեշտա՛կս առ արքայ Եդոմայ՝ եւ ասէ. Թող՝ անցի՛ց ընդ երկիր քո։ Եւ ո՛չ անսաց արքայն Եդոմայ. եւ առաքեա՛ց առ արքայն Մովաբու, եւ ո՛չ կամեցաւ։ Եւ նստաւ Իսրայէլ ՚ի Կադէս. 18 եւ շրջեցաւ ընդ անապատն, եւ պատեցաւ զերկրաւն Եդոմայ, եւ զերկրաւն Մովաբայ. եւ եկն առ արեւելիւք երկրին Մովաբու. եւ բանակեցաւ յա՛յնկոյս Առնոնայ, եւ ո՛չ մտին ՚ի սահմանս Մովաբու. քանզի Առնովն էր սահման Մովաբու[2608]։ 19 Եւ առաքեա՛ց Իսրայէլ հրեշտակս առ Սեհոն արքայ Ամուրհացւոց՝ թագաւոր Եսեբոնայ եւ Ամուրհացւոց, եւ ասէ ցնա Իսրայէլ. Թող՝ անցի՛ց ընդ երկիր քո մինչեւ ցտեղի իմ։ 20 Եւ ո՛չ կամեցաւ Սեհոն զԻսրայէլ անցանել ընդ սահմանս իւր։ Եւ ժողովեաց Սեհոն զամենայն ժողովուրդ իւր, եւ բանակեցաւ յԱսսա. եւ ետ պատերազմ ընդ Իսրայէլի։ 21 Եւ մատնեաց Տէր Աստուած Իսրայէլի զՍեհոն՝ եւ զամենայն ազգն նորա ՚ի ձեռս Իսրայէլի. եւ եհար զնոսա, եւ ժառանգեա՛ց Իսրայէլ զերկիր Ամուրհացւոցն բնակելոյն յերկրին յայնմիկ[2609]։ 22 Եւ ժառանգեաց Իսրայէլ զամենայն սահմանս Ամուրհացւոցն յԱռնոնայ մինչեւ ցԱբրո՛կ, եւ յանապատէն մինչեւ ցՅորդանան[2610]։ 23 Եւ արդ Տէր Աստուած Իսրայէլի եբարձ զԱմուրհացին յերեսաց ժողովրդեան իւրոյ Իսրայէլի. եւ դո՞ւ ժառանգիցես զնա։ 24 Ոչ ապաքէն զոր ժառանգեցոյց քեզ Քամո՛վս աստուածն քո՝ զա՛յն ժառանգեսցես. եւ զամենայն զոր ժառանգեցոյց Տէր Աստուած մեր յերեսաց ձերոց՝ զայն մե՛ք ժառանգեսցուք։ 25 Իսկ արդ՝ միթէ լա՞ւ ինչ իցես դու քան զԲաղակ որդի Սեպփովրայ զարքայն Մովաբու. միթէ մարտի՞ւ մարտեաւ ընդ Իսրայէլի, կամ պատերազմաւ պատերազմեցա՞ւ ընդ նոսա. 26 ՚ի բնակելն Իսրայէլի յԵսեբոն եւ ՚ի դստերս նորա, եւ յԱրոյե՛ր եւ ՚ի դստերս նորա, եւ յամենայն քաղաքս որ առ եզերբ Յորդանանու ամս երեք հարիւր. զի՞ է զի ո՛չ թափեցին զնոսա ՚ի ժամանակին յայնմիկ[2611]։ 27 Եւ ես ո՛չ ինչ մեղայ քեզ՝ եւ դու առնես ընդ իս չարութիւն, տալ ընդ իս պատերազմ։ Դատեսցէ՛ Տէր որ դատելոցն է ա՛յսօր՝ ՚ի մէջ որդւոցն Իսրայէլի եւ ՚ի մէջ որդւոցն Ամոնայ։ 28 Եւ ո՛չ անսաց արքայ որդւոցն Ամոնայ բանիցն Յեփթայեայ՝ զորս առաքեաց առ նա։ 29 Եւ եղեւ ՚ի վերայ Յեփթայեայ Հոգի՛ Տեառն, եւ անց ընդ Գաղաադ եւ ընդ Մանասէ, եւ անց ընդ դիտանոցսն Գաղաադու, եւ ՚ի դիտանոցէն Գաղաադու յա՛յնկոյս որդւոցն Ամոնայ։ 30 Եւ ուխտեա՛ց Յեփթայէ ուխտս Տեառն՝ եւ ասէ. Եթէ մատնելով մատնեսցես զորդիսն Ամոնայ ՚ի ձեռս իմ. 31 եւ եղիցի որ ելանելով ելանիցէ ՚ի դրանց տան իմոյ ընդ առաջ իմ, ՚ի դառնալն իմում խաղաղութեամբ յորդւոցն Ամոնայ, եղիցի՝ զի մատուցի՛ց զնա Տեառն յողջակէզ[2612]։ 32 Եւ ա՛նց Յեփթայէ առ որդիսն Ամոնայ պատերազմե՛լ ընդ նոսա. եւ մատնեա՛ց զնոսա Տէր ՚ի ձեռս նորա. 33 եւ եհար զնոսա յԱրոէրայ մինչեւ ՚ի մո՛ւտս Սեմէննիթայ, քսա՛ն քաղաքք, մինչեւ ցՅաբէղ՚ այգեստանեացն՝ հարուածս մեծամեծս յոյժ. եւ վանեցա՛ն որդիքն Ամոնայ յերեսաց որդւոցն Իսրայէլի[2613]։ 34 Եւ եկն Յեփթայէ ՚ի Մասեփա ՚ի տուն իւր. եւ ահա դուստր իւր ելանէր ընդ առաջ նորա թմբկօք եւ պարուք. եւ նա էր միամօ՛ր սիրելի նորա, եւ ո՛չ գոյր նորա բա՛ց ՚ի նմանէ ուստր կամ դուստր[2614]։ 35 Եւ եղեւ իբրեւ ետես զնա՝ պատառեա՛ց զհանդերձս իւր եւ ասէ. Վա՛յ է ինձ դուստր իմ, ընկճեցե՛ր զիս, խոչընդա՛կն եղեր ինձ. զի ես բացի զբերան իմ վասն քո առ Տէր, եւ ո՛չ կարացից դարձուցանել[2615]։ 36 Եւ ասէ ցնա. Եթէ վասն իմ բացեր զբերան քո առ Տէր, արա՛ զիս որպէս ե՛լ ՚ի բերանոյ քումմէ. փոխանակ զի արար քեզ Տէր վրէժխնդրութիւն ՚ի թշնամեաց քոց յորդւոցն Ամոնայ։ 37 Եւ ասէ ցհայր իւր. Արա՛ ինձ զբանս զայս, թողացո՛ ինձ զերկուս ամիսս, եւ երթայց շրջեցա՛յց ընդ լերինս, եւ լացից զկուսութիւնս իմ. ե՛ս եւ ընկերք իմ[2616]։ 38 Եւ ասէ ցնա. Ե՛րթ։ Եւ արձակեաց զնա զերկուս ամիսս. եւ չոգա՛ւ ինքն եւ ընկերք իւր, եւ ելա՛ց զկուսութիւն իւր ՚ի վերայ լերանց[2617]։ 39 Եւ եղեւ յետ կատարելոյ երկո՛ւց ամսոցն, դարձաւ առ հայր իւր. եւ արար նովաւ զուխտն զոր ուխտեաց. եւ նա ո՛չ գիտէր զայր։ Եւ եղեւ ՚ի կրօնս ՚ի մէջ Իսրայէլի ողբա՛լ զդուստրն Յեփթայեայ[2618]. 40 աւուրց յաւուրս. ժողովէին դստերք Իսրայէլի՝ ողբա՛լ զդուստրն Յեփթայեայ Գաղաադացւոյ չո՛րս աւուրս ՚ի տարւոջ։

12
Գլուխ ԺԲ

1 Եւ ժողովեցան որդիքն Եփրեմի, եւ եկին ՚ի Սեփենա. եւ ասեն ցՅեփթայէ. Զի՞ է զի ելեր պատերազմել ընդ որդիսն Ամոնայ, եւ զմեզ ո՛չ կոչեցեր երթալ ընդ քեզ. արդ՝ այրեսցո՛ւք հրով զտուն քո ՚ի վերայ քո[2619]։ 2 Եւ ասէ ցնոսա Յեփթայէ. Ա՛յր զրկեա՛լ էի ես, եւ ժողովուրդ իմ. եւ որդիք Ամոնայ տառապեցուցանէին զիս յոյժ. եւ բողո՛ք արկի առ ձեզ, եւ ո՛չ փրկեցէք զիս ՚ի ձեռաց նոցա։ 3 Եւ տեսի զի ո՛չ ոք էր որ փրկէր, եւ եդի զանձն իմ ՚ի ձեռին իմում, եւ անցի առ որդիսն Ամոնայ. եւ մատնեաց զնոսա Տէր ՚ի ձեռս իմ. եւ արդ ընդէ՞ր ելէք առ իս յաւուր յայսմիկ մարտնչել ընդ իս[2620]։ 4 Եւ ժողովեաց Յեփթայէ զամենայն արս Գաղաադու՝ եւ տայր պատերազմ ընդ Եփրեմի. եւ հարին արքն Գաղաադու զԵփրեմ. զի ասացին ապրեալքն Եփրեմի, թէ դուք Գաղաադացիք ՚ի մէջ Եփրեմի եւ ՚ի մէջ Մանասէի՛ էք[2621]։ 5 Եւ կալաւ Գաղաադ զկիրճս Յորդանանու զԵփրեմի. եւ եղեւ իբրեւ ասացին ապրեալքն Եփրեմայ, թէ թո՛ղ անցցուք. ասեն ցնոսա արք Գաղաադու. Միթէ եւ դուք յԵփրեմէ՛ իցէք։ Եւ ասեն. Չեմք ՚ի նոցանէ։ 6 Եւ ասեն ցնոսա. Տո՛ւք մեզ նշա՛ն ինչ, եւ ասացէ՛ք. Հա՛սկ հա՛սկ։ Եւ ո՛չ յաջողեցան խօսել այնպէս. եւ կալան եւ կոտորեցին զնոսա յանցսն Յորդանանու. եւ անկան ՚ի ժամանակին յայնմիկ յԵփրեմէ քառասուն եւ երկո՛ւ հազարք[2622]։ 7 Եւ դատեաց Յեփթայէ զԻսրայէլ ամս վե՛ց. եւ մեռա՛ւ Յեփթայէ Գաղաադացի՝ եւ թաղեցաւ ՚ի քաղաքի իւրում ՚ի Գաղաադ։

ԺԲ 8 Եւ դատեա՛ց յետ նորա զԻսրայէլ Եսեբոն ՚ի Բեթղեհեմէ[2623]։ 9 Եւ եղեն նորա ուստերք երեսո՛ւն, եւ դստերք երեսուն տուեալ արտաքս. եւ երեսուն կին ած ուստերաց իւրոց արտաքուստ։ Եւ դատեաց զԻսրայէլ ամս եւթն. 10 եւ մեռա՛ւ Եսեբոն՝ եւ թաղեցաւ ՚ի Բեթղեհէմ։

ԺԳ 11 Եւ դատեաց յետ նորա զԻսրայէլ՝ Էղ՚ոն Զաբուղոնացի ամս տա՛սն։ 12 Եւ մեռա՛ւ Էղ՚ոն Զաբուղոնացի, եւ թաղեցաւ յԷղ՚իմ յերկրի՛ն Զաբուղոնի։

ԺԴ 13 Եւ դատեաց յետ նորա զԻսրայէլ, Աբդոն որդի Եղ՚ղ՚եքայ Փարաթոնացի[2624]։ 14 Եւ եղեն նորա որդիք քառասուն. եւ երեսուն որդիք որդւոց նորա, որ հեծանէին յիւթանասո՛ւն յաւանակս. եւ դատեաց զԻսրայէլ ամս ո՛ւթ[2625]։ 15 Եւ մեռաւ Աբդոն որդի Եղ՚ղ՚եքայ Փարաթոնացի. եւ թաղեցաւ յԵփրաթոն, յերկրի՛ Եփրեմայ ՚ի լերինն Ամաղեկայ։

13
Գլուխ ԺԳ

1 Եւ յաւելին որդիքն Իսրայէլի առնել չա՛ր առաջի Տեառն. եւ մատնեա՛ց զնոսա Տէր ՚ի ձեռս այլազգեացն ամս քառասուն։

ԺԵ 2 Եւ եղեւ այր մի ՚ի Սարաա՛ ՚ի ցեղէ՛ Դանայ, եւ անուն նորա Մանովէ. եւ կին նորա ամո՛ւլ էր՝ եւ ո՛չ ծնանէր։ 3 Եւ երեւեցա՛ւ հրեշտակ Տեառն կնոջն, եւ ասէ ցնա. Ահաւադիկ դու ամո՛ւլ ես՝ եւ ո՛չ է քո ծնեալ, եւ յղասցիս եւ ծնցիս որդի՛[2626]։ 4 Արդ՝ զգո՛յշ լեր՝ գուցէ՛ ըմպիցես գինի եւ օղի. եւ մի՛ ուտիցես զամենայն անսուրբ[2627]. 5 զի ահա յղասցիս դու եւ ծնցիս որդի՛, եւ երկաթ մի՛ ելցէ ՚ի գլուխ նորա. զի ուխտաւո՛ր Աստուծոյ եղիցի մանուկն անդստին յորովայնէ. եւ նա՛ սկսցի փրկել զԻսրայէլ ՚ի ձեռաց Փղշտացւոցն։ 6 Եւ եմուտ կինն եւ ասէ ցայր իւր, եթէ ա՛յր Աստուծոյ եկն առ իս, եւ տեսիլ նորա իբրեւ զտեսիլ հրեշտակի Աստուծոյ երեւելի՛ յոյժ. եւ հարցի ցնա՝ թէ ուստի՛ ես, եւ զանուն իւր ո՛չ պատմեաց ինձ[2628]։ 7 Եւ ասէ ցիս. Ահա յղասցիս դու, եւ ծնցիս որդի. եւ արդ՝ մի՛ ըմպիցես գինի եւ օղի, եւ մի՛ ուտիցես զամենայն անսուրբ. զի ուխտաւո՛ր Աստուծոյ եղիցի մանուկն անդստին յորովայնէ մօր իւրոյ մինչեւ ցօր մահուան իւրոյ։ 8 Եւ աղաչեա՛ց Մանովէ զՏէր՝ եւ ասէ. Յի՛ս Տէր. այրն Աստուծոյ զոր առաքեցեր առ մեզ, եկեսցէ՛ դարձեալ առ մեզ եւ լուսաւորեսցէ՛ զմեզ, թէ զի՞նչ արասցուք մանկանն որ ծնանիցի։ 9 Եւ լուաւ Աստուած ձայնի Մանովէ։ Եւ եկն հրեշտակն Աստուծոյ մի՛ւս անգամ առ կին նորա մինչդեռ նստէ՛ր յանդի. եւ Մանովէ այր նորա չէ՛ր առ նմա։ 10 Եւ փութացաւ կինն՝ եւ ընթացաւ պատմեաց առն իւրում, եւ ասէ ցնա. Ահա երեւեցա՛ւ ինձ այրն որ եկն առ իս յաւուր յայնմիկ։ 11 Եւ յարեաւ գնաց Մանովէ զհետ կնոջ իւրոյ, եւ եկն առ այրն, եւ ասէ ցնա. Եթէ դո՞ւ իցես այրն որ խօսիցիս ընդ կնոջն։ Եւ ասէ հրեշտակն. Ե՛ս եմ[2629]։ 12 Եւ ասէ Մանովէ. Արդ գալով չափ բանին քոյոյ, զի՞նչ լինիցին իրաւունք մանկանն՝ եւ գործք նորա։ 13 Եւ ասէ հրեշտակն ցՄանովէ. Յամենայնէ զոր ասացի կնոջդ՝ զգո՛յշ լինիցի[2630]. 14 յամենայնէ որ ելանէ յորթոյ՝ մի՛ կերիցէ, եւ գինի եւ օղի մի՛ արբցէ, եւ զամենայն անսուրբ մի՛ կերիցէ. յամենայնէ՛ զոր պատուիրեցի նմա զգո՛յշ լինիցի[2631]։ 15 Եւ ասէ Մանովէ ցհրեշտակն. Թո՛ղ բռնադատեսցուք զքեզ, եւ արասցուք առաջի քո ո՛ւլ մի յայծեաց[2632]։ 16 Եւ ասէ հրեշտակն Տեառն ցՄանովէ. Եթէ բռնադատեսցես զիս՝ ո՛չ կերայց ՚ի հացից քոց, եւ եթէ արասցես ողջակէզ՝ Տեառն մատուսցես զնա. զի ո՛չ գիտաց Մանովէ թէ հրեշտակ Տեառն իցէ[2633]։ 17 Եւ ասէ Մանովէ ցհրեշտակն Տեառն. Զի՞նչ անուն է քեզ, զի յորժամ եկեսցէ բանն քո՝ փառաւորեսցո՛ւք զքեզ[2634]։ 18 Եւ ասէ ցնա հրեշտակն Տեառն. Զի՞ հարցանես զանուանէ իմմէ, եւ նա է՛ սքանչելի։ 19 Եւ ա՛ռ Մանովէ զուլն այծեաց զզոհն, եւ մատոյց ՚ի վերայ վիմին՝ Տեառն սքանչելարարի. եւ Մանովէ եւ կին նորա հայէին[2635]։ 20 Եւ եղեւ ընդ ամբառնալ բոցոյն ՚ի վերուստ ՚ի սեղանոյն յերկինս, ամբարձաւ հրեշտակն Տեառն բոցով սեղանոյն. եւ Մանովէ եւ կին նորա հայէին. եւ անկան ՚ի վերայ երեսաց իւրեանց յերկիր[2636]։ 21 Եւ ո՛չ եւս յաւել երեւել հրեշտակն Տեառն Մանովէ եւ կնոջ նորա. յայնժամ գիտաց Մանովէ թէ հրեշտա՛կ Տեառն է[2637]։ 22 Եւ ասէ Մանովէ ցկինն իւր. Մահո՛ւ մեռանիցիմք զի զԱստուած տեսաք։ 23 Եւ ասէ ցնա կին նորա. Եթէ կամեցեալ էր Տեառն սպանանել զմեզ, ո՛չ ընդունէր ՚ի ձեռաց մերոց զողջակէզն եւ զզոհն. եւ ո՛չ լուսաւորէ՛ր մեզ զայն ամենայն ընդ ժամանակս ժամանակս, եւ ո՛չ լսելի առնէր մեզ զայն[2638]։ 24 Եւ ծնա՛ւ կինն որդի, եւ կոչեաց զանուն նորա Սամփսոն. եւ աճեա՛ց մանուկն, եւ օրհնեաց զնա Տէր։ 25 Եւ սկսաւ Հոգի Տեառն շրջե՛լ ընդ նմա ՚ի բանակին Դանայ, ՚ի մէջ Սարաա, եւ ՚ի մէջ Եսթաւուլայ։

14
Գլուխ ԺԴ

1 Եւ էջ Սամփսոն ՚ի Թամնաթա՝ եւ ետես կի՛ն մի ՚ի Թամնաթա՝ ՚ի դստերացն այլազգեաց, եւ հաճո՛յ թուեցաւ առաջի նորա. 2 եւ ել պատմեաց հօր իւրում եւ մօր իւրում եւ ասէ. Կի՛ն մի տեսի ՚ի Թամնաթա ՚ի դստերա՛ցն այլազգեաց. եւ արդ առէ՛ք զնա ինձ կնութեան։ 3 Ասեն ցնա հայր եւ մայր իւր. Միթէ ո՞չ գուցէ ՚ի դստերաց եղբարց քոց՝ եւ յամենայն ժողովրդեան իմում կին, զի երթիցես դու առնուլ կին յայլազգեա՞ց անթլփատից։ Եւ ասէ Սամփսոն ցհայր իւր. Զնա՛ ած ինձ, զի նա՛ հաճոյ է աչաց իմոց[2639]։ 4 Եւ հայր նորա եւ մայր նորա ո՛չ գիտացին թէ ՚ի Տեառնէ է, զի հատուցումն խնդրիցէ նա յայլազգեացն. եւ ՚ի ժամանակին յայնմիկ այլազգի՛քն տիրէին Իսրայէլի։ 5 Եւ էջ Սամփսոն եւ հայր նորա եւ մայր իւր ՚ի Թամնաթա. եւ խոտորեցաւ Սամփսոն յայգեստանն Թամնաթայ, եւ ահա կորիւն մի առիւծուց գոչեա՛ց ընդդէմ նորա[2640]։ 6 Եւ յաջողեցա՛ւ ՚ի վերայ նորա Հոգի՛ Տեառն. եւ ճեղքեա՛ց զնա իբրեւ զո՛ւլ մի այծեաց, եւ ո՛չ ինչ գոյր ՚ի ձեռին նորա. եւ ո՛չ պատմեաց հօր իւրում եւ մօր իւրում զոր արար։ 7 Եւ իջին խօսեցան ընդ կնոջն. եւ հաճո՛յ թուեցաւ առաջի Սամփսոնի։ 8 Եւ դարձա՛ւ յետ աւուրց առնուլ զնա. եւ խոտորեցաւ տեսանե՛լ զգէշ առիւծուն, եւ ահա գունդ մեղուաց ՚ի բերան առիւծուն՝ եւ մե՛ղր. 9 եւ ա՛ռ զայն ՚ի բերան իւր, եւ երթալով երթա՛յր եւ ուտէր. չոգա՛ւ առ հայր իւր եւ առ մայր իւր, եւ ետ նոցա եւ կերան. եւ ո՛չ պատմեաց նոցա՝ թէ ՚ի բերանոյ առիւծուն եհան զմեղրն[2641]։ 10 Եւ էջ հայր նորա առ կինն. եւ արար անդ Սամփսոն հարսանիս զեւթն օր. զի ա՛յնպէս առնէին երիտասարդք[2642]։ 11 Եւ եղեւ ՚ի զարհուրե՛լ նոցա ՚ի նմանէ, կացուցին առ նա ընկերս երեսուն, եւ էին ընդ նմա[2643]։ 12 Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն. Արկից ձեզ առասպել, եթէ առեղծանելով եղծանիցէք զնա ինձ զեւթն օր խրախութեանս՝ եւ գտանիցէք, տաց ձեզ երեսո՛ւն պաստառակալ եւ երեսուն պատմուճան հանդերձից[2644]. 13 ապա թէ ո՛չ կարիցէք առեղծանել ինձ. տաջի՛ք դուք ինձ երեսուն պաստառակալ եւ երեսուն պատմուճան հանդերձից։ Եւ ասեն ցնա. Ա՛րկ մեզ զառասպելն քո, եւ լուիցո՛ւք զնա։ 14 Եւ ասէ ցնոսա։ ՚Ի կերչէ՝ ե՛լ կերակուր, եւ ՚ի հզօրէ ել քա՛ղցր։ Եւ ո՛չ կարացին առեղծանել զառասպելն նորա զերի՛ս աւուրս։ 15 Եւ եղեւ յաւուրն չորրորդի, եւ ասեն ցկինն Սամփսոնի. Պատրեա՛ զայր քո՝ եւ պատմեսցէ քեզ զառասպելն, գուցէ՛ այրիցեմք զքեզ եւ զտուն հօր քոյ. թէ աղքատացուցանե՞լ կոչեցեր զմեզ այսր[2645]։ 16 Եւ ելա՛ց կինն Սամփսոնի առ նա՝ եւ ասէ ցնա. Ատեցեր զիս եւ ո՛չ սիրեցեր զիս. զի զառասպելն զոր արկեր որդւոց ժողովրդեան իմոյ՝ ինձ ո՛չ պատմեցեր։ Եւ ասէ ցնա Սամփսոն. Ահա հօր եւ մօր իմոյ ո՛չ պատմեցի. եւ արդ՝ քե՞զ պատմիցեմ[2646]։ 17 Եւ ելաց առ նա զեւթն օր՝ յորս է՛ր խրախութիւնն. եւ եղեւ յաւուրն եւթներորդի պատմեա՛ց նմա՝ քանզի թախանձեա՛ց զնա. եւ նա պատմեաց որդւոց ազգին իւրոյ[2647]։ 18 Եւ ասեն ցնա արք քաղաքին յաւուրն եւթներորդի՝ յառաջ քան զմտանել արեգականն. Զի՞նչ քաղցրագոյն քան զմեղր. կամ զի՞նչ հզօրագոյն քան զառեւծ։ Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն. Եթէ ո՛չ ճնշեալ էր զերինջն իմ, ո՛չ գտանէիք զառասպելն իմ[2648]։ 19 Եւ յաջողեցա՛ւ ՚ի վերայ նորա Հոգի Տեառն՝ եւ էջ յԱսկաղոն, եւ եհա՛ր անդ արս երեսուն. եւ առ ե՛տ զպատմուճանսն առեղծանելեաց առասպելին։ Եւ բարկացաւ սրտմտութեամբ Սամփսոն, եւ ե՛լ ՚ի տուն հօր իւրոյ։ 20 Եւ ամուսնացա՛ւ կինն Սամփսոնի ընդ հացիրիցո՛ւն նորա՝ որ էր նորա ընկեր[2649]։

15
Գլուխ ԺԵ

1 Եւ եղեւ յետ աւուրց, յաւուրս հնձո՛ց ցորենոյ, ա՛յց արար Սամփսոն կնոջ իւրում, ածեալ ուլ մի յայծեաց. եւ ասէ. Մտից առ կին իմ ՚ի սենեակ։ Եւ ո՛չ եթող զնա հայրն նորա մտանել առ նա[2650]։ 2 Եւ ասէ հայրն նորա. Ասելով ասացի՝ թէ ատեցե՛ր զնա, եւ ետու զնա ընկերի քում, ո՞չ աւանիկ քոյր նորա կրտսեր լաւագո՛յն է քան զնա. եղիցի սա՛ քեզ փոխանակ նորա։ 3 Եւ ասէ Սամփսոն. Անպա՛րտ եմ ես միանգամայն յայլազգեացդ. եթէ արարից ես ընդ դոսա չարութիւն[2651]։ 4 Եւ գնաց Սամփսոն, եւ կալաւ երեք հարիւր աղուէս. եւ ա՛ռ ջահս, եւ կապեա՛ց զնոսա ընդ միմեանս ձետ ընդ ձետ, եւ եդ զջահսն ՚ի մէջ երկո՛ւց ձետո՛ցն, եւ կապեա՛ց ՚ի միջոցին զջահսն. 5 եւ ելոյց հո՛ւր ՚ի ջահսն, եւ արձակեա՛ց յոճ այլազգեացն. եւ այրեաց զաւրանն, եւ զյառաջագոյն հնձեալսն՝ ՚ի բարդից մինչեւ ցկանգնաւո՛րն, եւ մինչեւ ցայգիս եւ ձիթենի՛ս[2652]։ 6 Եւ ասեն այլազգիքն. Ո՞ արար զայս։ Եւ ասեն. Սամփսոն փեսայ Թամնացւոյն. զի եհա՛ն զկին նորա՝ եւ ետ ընկերի՛ նորա։ Եւ ելին այլազգիքն եւ այրեցին զտուն հօր նորա, եւ զկինն եւ զհայր նորա հրով։ 7 Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն. Եթէ դո՛յն չափ եւս առնիցէք, սակայն ո՛չ հաճեցայց. այլ զվրէժ իմ իւրաքանչի՛ւր ումեքէ ՚ի ձէնջ խնդրեցից։ 8 Եւ եհար զնոսա ՚ի սրաւնից մինչեւ ցերանս հարուածս մեծամեծս։ Եւ էջ բնակեցաւ առ հեղեղատաւն յայրին Ետեմայ[2653]։ 9 Եւ ելին այլազգիքն, եւ բանակեցան զՅուդայիւ, եւ անկա՛ն զԵղ՚քեաւ[2654]։ 10 Եւ ասէ ցնոսա այր Յուդայ. Ընդէ՞ր ելէք ՚ի վերայ իմ։ Եւ ասեն այլազգիքն. Կապե՛լ զՍամփսոն ելաք, եւ առնե՛լ ընդ նա զոր օրինակ արա՛ր ընդ մեզ[2655]։ 11 Եւ իջին երեք հազարք ՚ի Յուդայ ՚ի ծակ վիմին Ետեմեայ. եւ ասեն ցՍամփսոն. Ո՞չ գիտես զի իշխեն մեզ այլազգիքն, եւ ընդէ՞ր արարեր զայն ընդ մեզ։ Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն. Որպէս արարին ընդ իս, նո՛յնպէս արարի՛ ընդ նոսա[2656]։ 12 Եւ ասեն ցնա. Կապե՛լ զքեզ իջաք, եւ մատնել ՚ի ձե՛ռս այլազգեացն։ Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն. Երդուարո՛ւք ինձ դո՛ւք՝ չսպանանե՛լ զիս եւ տո՛ւք զիս նոցա. եւ դուք մի՛ երբէք պատահիցէք ինձ[2657]։ 13 Եւ երդուա՛ն նմա՝ եւ ասեն. Ո՛չ. այլ կապելով կապեսցո՛ւք զքեզ, եւ տացուք ՚ի ձեռս նոցա. բայց մահու ո՛չ սպանցուք զքեզ։ Եւ կապեցին զնա երեք կարովք նորովք, եւ հանին զնա ՚ի վիմէն[2658]. 14 եւ եկն մինչեւ ցԾնօտն. եւ այլազգիքն աղաղակեցի՛ն եւ ընթացան ընդդէ՛մ նորա։ Եւ յաջողեցաւ ՚ի վերայ նորա Հոգի Տեառն. եւ եղեն կարքն ՚ի բազուկս նորա իբրեւ զխծո՛ւծ՝ յորժամ ՚ի հո՛ւր հոտոտիցի, եւ հալեցան կապանքն ՚ի բազկաց նորա[2659]։ 15 Եւ եգի՛տ ծնօտ մի իշոյ ընկեցեալ. ձգեա՛ց զձեռն իւր եւ առ զնա. եւ եհա՛ր նովաւ հազա՛ր այր։ 16 Եւ ասէ Սամփսոն. Ծնօտի՛ւ իշոյ ջնջելով ջնջեցի՛ց զնոսա, զի ծնօտիւ իշոյ կոտորեցի հազա՛ր այր։ 17 Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց զխօսելն, ընկէ՛ց զծնօտն ՚ի ձեռանէ իւրմէ. եւ կոչեաց զտեղին Կոտորա՛ծ ծնօտի[2660]։ 18 Եւ ծարաւեցաւ յոյժ, եւ աղաղակեաց առ Տէր՝ եւ ասէ. Դո՛ւ յաջողեցեր ձեռամբ ծառայի՛ քո զփրկութիւնս զայս մեծ. եւ արդ մեռանիցի՛մք ՚ի ծարաւոյ, եւ անկանիցի՞մ ՚ի ձեռս անթլփատից։ 19 Եւ եբա՛ց Տէր զծա՛կ ծնօտին, եւ ե՛լ ՚ի նմանէ ջուր, եւ արբ. եւ դարձաւ ոգի իւր առ ինքն եւ զովացաւ. վասն այնորիկ կոչեաց զանուն նորա Աղբեւր անուանեալ ծնօտի մինչեւ ցայսօր[2661]։ 20 Եւ դատեաց զԻսրայէլ յաւուրս այլազգեացն ա՛մս քսան։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Եւ չոգա՛ւ Սամփսոն անտի ՚ի Գազա, եւ ետես անդ կին մի պոռնիկ, եւ եմո՛ւտ առ նա։ 2 Եւ ա՛զդ եղեւ Գազացւոցն եւ ասեն. Եկեա՛լ է այսր Սամփսոն։ Եւ պատեցին եւ դարանակա՛լ եղեն նմա զգիշերն ողջոյն առ դրան քաղաքին, եւ անշշո՛ւնչ կացին զգիշերն ողջոյն, եւ ասեն. Ա՛ստ կացցուք մինչեւ ցառաւօտ, եւ սպանցո՛ւք զնա[2662]։ 3 Եւ ննջեաց Սամփսոն մինչեւ ցմէ՛ջ գիշերոյն, եւ յարեաւ զմէջ գիշերաւն, եւ թափեաց զդրունս քաղաքին հանդերձ սեմովքն, եւ եբա՛րձ զնոսա հանդերձ նգովքն, եւ եդ ՚ի վերայ ուսոց իւրոց, եւ եհան զնոսա ՚ի գլուխ լերինն՝ որ է հանդէպ Քեբրոնի. եւ ե՛դ զնոսա անդ[2663]։ 4 Եւ եղեւ յետ այսորիկ սիրեաց կի՛ն մի՝ առ եզերբ հեղեղատին Ովրեկայ. եւ անուն նորա Դալիլա։ 5 Եւ ելի՛ն առ նա նախարարք այլազգեացն՝ եւ ասեն. Պատրեա՛ զնա եւ տես՝ ի՞ւ իցէ զօրութիւն նորա մեծ, եւ կամ ի՞ւ կարասցուք նմա հնա՛ր գտանել եւ կապել զնա առ ՚ի տկարացուցանել զնա. եւ մեք տացուք քեզ այր իւրաքանչիւր հազա՛ր եւ հարի՛ւր արծաթոյ[2664]։ 6 Եւ ասէ Դալիլա ցՍամփսոն. Պատմեա՛ ինձ, ի՞ւ իցէ զօրութիւն քո մեծ, եւ ի՞ւ կապիցիս առ ՚ի տկարացուցանելոյ զքեզ։ 7 Եւ ասէ ցնա Սամփսոն. Եթէ կապիցեն զիս եւթն ջլօք դալարո՛վք չվտտելովք, տկարացայց եւ եղէց իբրեւ զմի ՚ի մարդկանէ։ 8 Եւ բերին առ նա նախարարքն այլազգեացն եւթն ջիլս դալարս անվտիտս. եւ նա կապեաց զնա նոքօք։ 9 Եւ դարա՛ն նստէր նմա ՚ի շտեմարանի. եւ ասէ ցնա. Այլազգի՛ք հասեալ են ՚ի վերայ քո Սամփսոն։ Եւ խզեաց զջիլսն՝ զոր օրինակ խզիցի քուղ ՚ի թօթափելոյ յորժամ ՚ի հուր հոտոտիցի. եւ ո՛չ ծանուցաւ զօրութիւն նորա[2665]։ 10 Եւ ասէ Դալիլա ցՍամփսոն. Ահա խաբեցեր զիս եւ խօսեցար սուտ. գոնէ արդ պատմեա՛ ինձ, թէ ի՞ւ կապիցիս[2666]։ 11 Եւ ասէ ցնա. Եթէ կապելո՛վ կապեսցեն զիս եւթն կարովք նորովք, որովք չիցէ՛ գործեալ գործ. տկարացա՛յց եւ եղէց իբրեւ զմի ՚ի մարդկանէ[2667]։ 12 Եւ ա՛ռ Դալիլա կա՛րս նորս, եւ կապեաց զնա նոքօք. եւ ասէ ցնա. Այլազգի՛ք հասեալ են ՚ի վերայ քո Սամփսոն։ Եւ դարան նստէր նմա ՚ի շտեմարանի. եւ խզեաց զայն ՚ի բազկաց իւրոց իբրեւ զասղանի։ 13 Եւ ասէ Դալիլա ցՍամփսոն. Մինչեւ ցե՞րբ խաբիցես զիս, եւ խօսիցիս ընդ իս սուտ. արդ՝ պատմեա՛ ինձ ի՞ւ կապիցիս։ Եւ ասէ ցնա. Եթէ անկցես զեւթանեսին գիսակս գլխոյ իմոյ ընդ ազբին, եւ վարեսցես ցցովք ընդ որմն՝ եղէց տկարացեա՛լ իբրեւ զմի ՚ի մարդկանէ[2668]։ 14 Եւ ննջեցոյց զնա Դալիլա, եւ ա՛ռ զեւթանեսին գիսակս գլխոյ նորա հանդերձ ազբա՛մբն, եւ վարեաց ցցովք ընդ որմնն. եւ ասէ ցնա. Այլազգի՛ք հասեալ են ՚ի վերայ քո Սամփսոն։ Եւ զարթեաւ ՚ի քնոյ իւրմէ, եւ կորզեա՛ց զցիցսն հանդերձ ոստայնիւն եւ ազբամբն յորմոյ անտի. եւ ո՛չ ծանուցաւ զօրութիւն նորա[2669]։ 15 Եւ ասէ ցնա Դալիլա. Զիա՞րդ ասես՝ թէ սիրեցի զքեզ, եւ սիրտ քո չէ՛ ուղիղ ընդ իս, ա՛յս երիցս անգամ խաբեցեր զիս, եւ ո՛չ պատմեցեր ինձ թէ ի՞ւ իցէ զօրութիւն քո մեծ։ 16 Եւ եղեւ իբրեւ վտանգեա՛ց զնա բանիւք զգիշերն ողջոյն՝ եւ թախանձեցո՛յց զնա, եւ պարտասեցոյց զնա մինչեւ ցմահ. 17 պատմեա՛ց նմա զամենայն ինչ ՚ի սրտէ իւրմէ, եւ ասէ ցնա. Ածելի ո՛չ ելցէ ՚ի գլուխ իմ. զի ուխտաւո՛ր Աստուծոյ եմ ես յորովայնէ մօր իմոյ. ապա թէ գերծուցում, մեկնեսցի՛ յինէն զօրութիւն իմ, եւ տկարացա՛յց եւ եղէց իբրեւ զամենայն մարդիկ[2670]։ 18 Իբրեւ ետես Դալիլա եթէ պատմեա՛ց նմա զամենայն ինչ ՚ի սրտէ իւրմէ, առաքեա՛ց կոչեաց զնախարարս այլազգեացն՝ եւ ասէ. Ելէ՛ք միանգամայն, զի պատմեաց ինձ զամենայն ՚ի սրտէ իւրմէ։ Եւ ելի՛ն առ նա նախարարք այլազգեացն, եւ բերին զարծաթն ՚ի ձեռս իւրեանց[2671]։ 19 Եւ ննջեցոյց զնա ՚ի մէջ ծնգաց իւրոց. եւ կոչեա՛ց վարսավիրայ, եւ եգե՛րծ զեւթանեսին գիսակս գլխոյ նորա. եւ սկսաւ թօշնել, եւ մեկնեցա՛ւ ՚ի նմանէ զօրութիւն նորա[2672]։ 20 Եւ ասէ Դալիլա. Այլազգի՛ք հասեալ են ՚ի վերայ քո Սամփսոն։ Եւ զարթեա՛ւ ՚ի քնոյ իւրմէ, եւ ասէ. Ելի՛ց եւ արարից որպէս միշտն, եւ թօթափեցից։ Եւ նա ո՛չ գիտէր թէ Տէր մեկնեցաւ ՚ի նմանէ[2673]։ 21 Եւ կալա՛ն զնա այլազգիքն, եւ բրեցին զաչս նորա, եւ իջուցին զնա ՚ի Գազա, եւ կապեցին զնա երկաթի կապանօք. եւ աղա՛յր ՚ի տան բանտին։ 22 Եւ սկսաւ մազ գլխոյ նորա բուսանե՛լ յետ գերծելոյն։ 23 Եւ իշխանք այլազգեացն ժողովեցան զոհել զո՛հ մեծ Դագոնայ աստուծոյն իւրեանց, եւ ուրա՛խ լինել. եւ ասէին. Մատնեաց աստուած մեր զՍամփսոն թշնամի մեր ՚ի ձեռս մեր[2674]։ 24 Իբրեւ տեսին ժողովուրդն՝ օրհնէին զաստուածս իւրեանց. զի ասացին թէ մատնեա՛ց աստուած մեր զթշնամիս մեր ՚ի ձեռս մեր. եւ զապականիչ երկրի մերում, որ յաճախեա՛ց զվիրաւորս մեր[2675]։ 25 Եւ եղեւ իբրեւ զուարթացա՛ն սիրտք իւրեանց, ասեն. Կոչեցէ՛ք զՍամփսոն ՚ի տանէ բանտին, եւ խա՛ղ արասցէ առաջի մեր։ Եւ կոչեցին զՍամփսոն ՚ի տանէ բանտին, եւ խաղային նովաւ. եւ կացուցին զնա ՚ի մէջ երկո՛ւց սեանցն[2676]։ 26 Եւ ասէ Սամփսոն ցպատանին որ ունէր զձեռանէ նորա. Թո՛յլ տուր ինձ եւ զննեցի՛ց զսիւնս՝ յորոց վերայ տունս հաստատեալ կայ, եւ յեցա՛յց ՚ի նոսա։ 27 Եւ տունն լի՛ էր արամբք եւ կանամբք. եւ ա՛նդ ամենայն նախարարք այլազգեացն. եւ ՚ի տանիսն իբրեւ երեք հազարք, արք եւ կանայք որ տեսանէին զխաղն Սամփսոնի։ 28 Եւ աղաղակեա՛ց Սամփսոն առ Տէր՝ եւ ասէ. Տէ՛ր Տէր զօրութեանց յիշեա՛ զիս, եւ զօրացո՛ զիս զայս եւս մի նուագ Աստուած՝ եւ խնդրեցի՛ց զվրէժխնդրութիւն իմ փոխանակ երկո՛ւց աչաց իմոց յայլազգեա՛ց աստի։ 29 Եւ բո՛ւռն եհար Սամփսոն զերկուց սեանցն միջնոց, յորոց վերայ տունն հաստատեալ կայր, եւ յեցա՛ւ ՚ի նոսա՝ ՚ի մին աջո՛վ իւրով, եւ ՚ի միւսն ձախով իւրով[2677]։ 30 Եւ ասէ Սամփսոն. Մեռցի՛ անձն իմ ընդ այլազգիսս։ Եւ շարժեաց զօրութեամբ։ Եւ անկա՛ւ տունն ՚ի վերայ ամենայն նախարարացն, եւ ՚ի վերայ ամենայն ժողովոյն որ ՚ի նմա. եւ էին մեռեալքն զորս մեռոյց Սամփսոն ՚ի մահուն իւրում, առաւե՛լ քան զորս սպան ՚ի կենդանութեան իւրում[2678]։ 31 Եւ իջին եղբարք նորա եւ ամենայն տուն հօր նորա. եւ բարձին, եւ հանին թաղեցին զնա ՚ի մէջ Սարաա՛յ եւ ՚ի մէջ յԵսթաւուղ՚այ՝ ՚ի գերեզմանի Մանովայ հօր իւրոյ։ Եւ նա դատեաց զԻսրայէլ ամս քսան։

17
Գլուխ ԺԷ

ԺԶ 1 Եւ եղեւ այր ՚ի լեռնէն Եփրեմայ, եւ անուն նորա Միքա՛։ 2 Եւ ասէ ցմայր իւր. Զհազար եւ զհարիւր արծաթոյն զոր առեր առ քեզ, եւ երդուար՝ եւ ասես յականջս իմ թէ արծաթն առ իս է, ե՛ս առի զայն։ Եւ ասէ մայր նորա. Օրհնեա՛լ լիցիս դու որդեակ իմ ՚ի Տեառնէ[2679]։ 3 Եւ դարձոյց անդրէն զհազար եւ զհարիւր արծաթն առ մայր իւր. եւ ասէ մայր նորա. Սրբելո՛վ սրբեցի զարծաթն Տեառն ՚ի ձեռանէ իմմէ, եւ առանձինն. առնե՛լ դրօշեալ եւ ձուլածոյ. եւ արդ՝ դարձուցից զնա առ քեզ[2680]։ 4 Եւ դարձոյց զարծաթն առ մայր իւր։ Եւ ա՛ռ մայր նորա երկերի՛ւր արծաթոյ, եւ ե՛տ զայն ցձուլիչ. եւ արար զայն դրօշեալ եւ ձուլածոյ. եւ եղեւ ՚ի տան Միքայի[2681]։ 5 Եւ տուն Միքայի՝ նմա՛ տուն Աստուածոյ. եւ արար եփո՛ւդ, եւ թերա՛փ. եւ ելից զձեռս միոյ յորդւոց իւրոց, եւ եղեւ նմա ՚ի քահանայ։ 6 Յաւուրսն յայնոսիկ ո՛չ գոյր թագաւոր Իսրայէլի. եւ այր իւրաքանչիւր զհաճո՛յս աչաց իւրոց առնէր[2682]։ 7 Եւ եղեւ պատանեակ մի ՚ի Բեթղ՚ահեմէ Յուդայ, յազգէ՛ տոհմին Յուդայի, եւ ինքն Ղեւտացի՛. եւ բնակէ՛ր նա անդ։ 8 Եւ գնա՛ց այրն ՚ի քաղաքէ Բեթղ՚ահեմի Յուդայ պանդխտե՛լ ուր եւ գտանիցէ. եւ եկն մինչեւ ցլեա՛ռնն Եփրեմի, եւ մինչեւ ցտո՛ւնն Միքայ, առնել զճանապարհ իւր։ 9 Եւ ասէ ցնա Միքա. Ուստի՞ գաս։ Եւ ասէ ցնա. Ղեւտացի՛ եմ ես ՚ի Բեթղ՚եհեմէ Յուդայ, եւ երթամ պանդխտանալ՝ ուր եւ գտանիցեմ[2683]։ 10 Եւ ասէ ցնա Միքա. Նի՛ստ աստ առ իս, եւ լե՛ր ինձ ՚ի հա՛յր եւ ՚ի քահանայ. եւ ես տա՛ց քեզ տա՛սն արծաթոյ՝ աւուրց յաւուրս, եւ զոյգս ձորձոց, եւ ռոճի՛կ որով կեցցես։ Եւ չոգաւ Ղեւտացին. 11 եւ սկսաւ պանդխտանա՛լ առ առնն. եւ եղեւ նմա պատանեակն իբրեւ զմի՛ յորդւոց նորա։ 12 Եւ ելից Միքա զձեռս Ղեւտացւոյն, եւ եղեւ նմա պատանեակն ՚ի քահանա՛յ, եւ էր ՚ի տա՛ն Միքայ։ 13 Եւ ասէ Միքա. Այժմ գիտացի՝ եթէ բարի՛ արար ինձ Տէր. զի եղեւ ինձ Ղեւտացին ՚ի քահանայ[2684]։ 14 Յաւուրսն յայնոսիկ ո՛չ գոյր թագաւոր Իսրայէլի։

18
Գլուխ ԺԸ

ԺԷ 1 Եւ յաւուրսն յայնոսիկ ցեղն Դանայ խնդրէր իւր ժառանգութիւն բնակելոյ. զի ո՛չ եհաս նմա ցաւուրսն ցայնոսիկ ՚ի մէջ ցեղին Իսրայէլի ժառանգութիւն[2685]։ 2 Եւ առաքեցին որդիքն Դանայ ՚ի տոհմից իւրեանց արս հինգ, այր ըստ ցեղի՛ իւրեանց որդիս զօրութեան ՚ի Սարաա՛յ եւ յԵսթաւուլայ, լրտեսե՛լ զերկիրն, եւ հետազօտե՛լ զնա. եւ ասեն ցնոսա. Երթա՛յք որոնեցէք զերկիրն։ Եւ չոգան ՚ի լեառնն Եփրեմայ մինչեւ ցտունն Միքայ, եւ հանգեա՛ն անդ[2686]։ 3 Եւ մինչդեռ էին նոքա ՚ի տան Միքայ, ծանեա՛ն զձայն պատանեկին Ղեւտացւոյ, եւ խոտորեցան անդ. եւ ասեն ցնա. Ո՞ ած զքեզ այսր, եւ զի՞նչ գործես դու աստ, եւ կամ զի՞նչ կայ քո աստ։ 4 Եւ ասէ ցնոսա. Այսպէս եւ ա՛յսպէս արար ինձ Միքա, եւ կալաւ զիս ՚ի վարձու, եւ եղէ նմա ՚ի քահանայ։ 5 Եւ ասեն ցնա. Աղէ՝ հա՛րց զԱստուած՝ եւ գիտասցուք եթէ յաջողեսցի՛ մեզ ճանապարհս մեր յոր երթամք[2687]։ 6 Եւ ասէ ցնոսա քահանայն. Երթա՛յք ՚ի խաղաղութիւն. առաջի Տեառն է ճանապարհ ձեր զոր երթայք։ 7 Եւ գնացին հնգեքին արքն, եւ չոգան ՚ի Լայիսա. եւ տեսին զժողովուրդն որ ՚ի նմա, որ բնակեալ նստէր յուսով, ըստ նմանութեան Սիդոնացւոցն հանդարտելո՛ցն յուսով. եւ ո՛չ բաւական լինելոյ խօսե՛լ ումեք բան մի յերկրի գանձո՛ւցն ժառանգաւորի. քանզի հեռի էին ՚ի Սիդոնէ. եւ բանք ինչ ո՛չ գոյին նոցա ընդ Ասորիս։ 8 Եւ եկին հնգեքին արքն առ եղբա՛րս իւրեանց ՚ի Սարաա եւ յԵսթաւուլ. եւ ասեն ցնոսա եղբարք իւրեանց. Զի՞ նստիք դուք[2688]։ 9 Եւ ասեն. Արիք ելցո՛ւք ՚ի վերայ նոցա, զի մտա՛ք եւ շրջեցաք ընդ երկիրն մինչեւ ցԼայիսա, եւ տեսաք ժողովուրդ բնակեալ ՚ի նմա յուսո՛վ, հանգոյն Սիդոնացւոց, եւ հեռի՛ են ՚ի Սիդոնէ, եւ բա՛նք ինչ ո՛չ գոյ նոցա ընդ Ասորիս. արի՛ք եւ ելցո՛ւք ՚ի վերայ նոցա. զի ահա տեսա՛ք զերկիրն, եւ բարի՛ է յոյժ. եւ դուք դադարեա՞լ կայք. եւ արդ է՞ր վատանայք երթալ մտանել ժառանգել զերկիրն[2689]։ 10 Եւ եղիցի յորժամ երթայք, ունի՛ք զազգն յուլացեալ, եւ զերկիրն ընդարձա՛կ. զի մատնեաց զնա Աստուած ՚ի ձեռս մեր. տեղի յորում ո՛չ գոյ պակասութիւն ամենայն բանի որ ինչ իցէ յերկրի[2690]։ 11 Եւ խաղացին անտի յազգականութենէ տոհմիցն Դանայ՝ ՚ի Սարաայ եւ յԵսթաւուլայ, արք վեց հարիւրք վառեալք զինու պատերազմի. 12 եւ ելին բանակեցան ՚ի Կարիաթարիմ Յուդայ. վասն այնորիկ կոչեցաւ տեղին այն բանակետղ Դանայ՝ մինչեւ ցայսօր. որ է ՚ի թիկա՛նց Կարիաթարիմայ[2691]։ 13 Եւ անցին անտի, եւ եկին մինչեւ ցլեա՛ռնն Եփրեմայ. եւ հասին մինչեւ ՚ի տունն Միքայի։ 14 Պատասխանի ետուն ա՛րքն հնգեքին որ երթեալ էին լրտեսե՛լ զերկիրն Լայիսա, եւ ասեն ցեղբարս իւրեանց. Եթէ գիտիցէ՞ք՝ զի ՚ի տունս յայսոսիկ եփուդ, եւ թերափ, եւ դրօշեալ, եւ ձուլածոյ. արդ գիտասջի՛ք զինչ առնիցէք[2692]։ 15 Եւ խոտորեցա՛ն անդ, եւ մտին ՚ի տուն պատանեկին Ղեւտացւոյ, որ էր ՚ի տա՛ն Միքայ, եւ հարցին զողջունէ նորա։ 16 Եւ վեց հարիւր արքն վառեալք պատերազմական զինու իւրեանց արձանացեալք կային առ մուտս դրանն, որ էին յորդւոցն Դանայ[2693]։ 17 Եւ ելին հնգեքին արքն որ երթեալ էին լրտեսել զերկիրն. յարձակեցան եւ առին զդրօշեալն, եւ զեփուդ, եւ զթերափ, եւ զձուլածոյ. եւ քահանայն արձանացեա՛լ կայր ՚ի մուտս դրանն. եւ վեց հարիւր արքն վառեալք պատերազմական զինու, 18 եւ նոքա մտին ՚ի տունն Միքայ. եւ առին զդրօշեալն, եւ զեփուդ, եւ զթերափ, եւ զձուլածոյ։ Եւ ասէ ցնոսա քահանայն. Զի՞նչ գործեցէք դուք[2694]։ 19 Եւ ասեն ցնա. Կարկեա՛, ափիբերա՛ն լեր, եւ ե՛կ ընդ մեզ, եւ լե՛ր մե՛զ ՚ի հայր եւ ՚ի քահանայ. միթէ լա՞ւ իցէ լինել քեզ քահանայ տա՛ն միո՛յ առն, քան լինել քահանայ ցեղի՛ միոյ՝ եւ ազգի Իսրայէլի։ 20 Եւ զուարթացա՛ւ սիրտ քահանային. եւ ա՛ռ զեփուդն, եւ զթերափ, եւ զդրօշեալ, եւ զձուլածոյ, եւ եմո՛ւտ ՚ի մէջ զօրուն[2695]։ 21 Եւ դարձա՛ն եւ գնացին. եւ հարին համօրէն զտունն, եւ զստացուա՛ծն վայելչութեան նորա առաջի նոցա։ 22 Եւ ՚ի հեռանալ նոցա ՚ի տանէ Միքայ. եւ ահա Միքա եւ արքն որ ՚ի տունս նորա ելին ընդ Միքայ, բողո՛ք բարձին եւ հասին որդւոցն Դանայ[2696]։ 23 Եւ դարձուցին զերեսս իւրեանց որդիքն Դանայ, եւ ասեն ցՄիքա. Զի՞ է քեզ, զի՞ աղաղակես։ 24 Եւ ասէ Միքա. Զի զաստուածսն իմ զոր արարի ինձ՝ առէք եւ զքահանայն՝ եւ գնացէք. եւ զի՞նչ կայ այսուհետեւ ինձ. զի՞նչ է այդ զոր ասէք ցիս՝ թէ զի՞ աղաղակես[2697]։ 25 Եւ ասեն ցնա որդիքն Դանայ. Մի՛ լուիցի ձայն քո զկնի մեր, գուցէ՛ պատահիցեն քեզ արք դառնացեալք ոգւով, եւ դնիցեն զանձն քո եւ զանձն տան քոյ[2698]։ 26 Եւ գնացի՛ն որդիքն Դանայ զճանապարհս իւրեանց։ Եւ իբրեւ ետես Միքա, եթէ բռնագո՛յն քան զնա են, դարձա՛ւ ՚ի տուն իւր[2699]։ 27 Եւ նոքա առին զոր ինչ արարն Միքա, եւ զքահանայն նորա, եւ չոգա՛ն ՚ի Լայիսա, ՚ի ժողովուրդն հանդարտացեալ եւ վստահացեալ յուսով. եւ հարին զնոսա սրով սուսերի, եւ զքաղաքն այրեցին[2700]։ 28 Եւ ո՛չ ոք էր որ փրկէր. զի հեռի՛ էին ՚ի Սիդոնացւոց, եւ բանք ինչ ո՛չ էին նոցա ընդ ումեք ՚ի մարդկանէ. եւ նա կա՛յ ՚ի հովտի տա՛նն Ռովբայ։ Եւ շինեցին զքաղաքն՝ եւ բնակեցան ՚ի նմա[2701]. 29 եւ կոչեցին զանուն նորա Դա՛ն, ըստ անուան հօրն իւրեանց՝ որ եղեւ յԻսրայէլի. եւ էր անուն քաղաքին յառաջագոյն Ղ՚այիսա՛։ 30 Եւ կանգնեցին իւրեանց որդիքն Դանայ զդրօշեալն Միքայ։ Եւ Յովնաթան որդի Գեթսոնի որդւոյ Մանասէի, ի՛նքն եւ որդիք իւր էին քուրմք ցեղին Դանայ, մինչեւ ցօ՛ր գերութեան երկրին[2702]։ 31 Եւ կարգեցին իւրեանց զդրօշեալն Միքայ, զամենայն աւուրս զորս է՛ր տունն Աստուծոյ ՚ի Սելով[2703]։

19
Գլուխ ԺԹ

ԺԸ 1 Եւ եղեւ յաւուրսն յայնոսիկ, եւ թագաւոր ո՛չ գոյր յԻսրայէլի։ Եւ է՛ր այր Ղեւտացի պանդխտեալ ՚ի կողմանս լերինն Եփրեմի. եւ ա՛ռ իւր այրն կին հարճ ՚ի Բեթղահեմէ Յուդայ[2704]։ 2 Եւ սարտեա՛ւ ՚ի նմանէ հարճն իւր. եւ գնա՛ց ՚ի նմանէ ՚ի տուն հօր իւրոյ ՚ի Բեթղահէմ Յուդայ. եւ եղեւ անդ զերիս ամիսս։ 3 Եւ յարուցեալ այրն չոգաւ զհետ նորա, խօսե՛լ ՚ի սիրտ նորա հաշտեցուցանել զնա ընդ իւր, եւ ածե՛լ միւսանգամ առ ինքն. եւ պատանի իւր ընդ իւր, եւ զոյգք իշոց. եւ չոգան մինչեւ ցտուն հօր նորա։ Իբրեւ ետես զնա հայր աղջկանն, ե՛լ ընդ առաջ նորա. 4 եւ տարա՛ւ զնա ՚ի ներքս աներ իւր հայր աղջկանն, եւ նստա՛ւ առ նմա աւուրս երիս. եւ կերան եւ արբին եւ ննջեցին անդ։ 5 Եւ եղեւ յաւուրն չորրորդի, կանխեցին ընդ առաւօտն, եւ յարեաւ գնա՛լ. եւ ասէ հայր աղջկանն ցփեսայ իւր. Հաստատեա՛ զսիրտ քո պատառով միով հացիւ, եւ ապա՛ գնասջիք[2705]։ 6 Եւ նստան՝ կերան եւ արբին ՚ի միասին երկոքին։ Եւ ասէ հայր աղջկանն ցփեսայ իւր. Արդ՝ սկսեալ աստէ՛ն իսկ ագիր, եւ զուարթասցի՛ սիրտ քո[2706]։ 7 Եւ յարեաւ այրն ՚ի գնալ. եւ բռնադատեաց զնա աներ իւր, եւ նստաւ, եւ անդէ՛ն ագաւ։ 8 Եւ կանխեաց ընդ առաւօտն յաւուրն հինգերորդի ՚ի գնալ. ասէ հայր աղջկանն. Հաստատեա՛ զսիրտ քո հացիւ, եւ զբօսիր, մինչեւ շրջեսցի օրն։ Եւ կերան եւ արբին երկոքին[2707]։ 9 Եւ յարեա՛ւ այրն գնալ, ինքն եւ հա՛րճն՝ եւ պատանին իւր. եւ ասէ ցնա հայր աղջկանն. Ահա դարձաւ օրս յերեկս, աստէ՛ն ագիր՝ եւ զուարթասցի՝ սիրտ քո, եւ կանխեսջիր վաղիւ ՚ի ճանապարհ քո, եւ երթիցես յարկս քո[2708]։ 10 Եւ ո՛չ կամեցաւ այրն ագանել անդ, այլ յարեա՛ւ եւ գնաց. եւ եկն եհաս մինչեւ ցհանդէպ Յեբուսայ, ա՛յն է Երուսաղէ՛մ. եւ ընդ նմա զո՛յգք իշոց համետելոց. եւ հարճն իւր ընդ նմա[2709]։ 11 Եւ նոքա հանդէ՛պ Յեբուսայ. եւ օրն խոնարհեցաւ յոյժ։ Ասէ պատանին ցտէր իւր. Ե՛կ խոտորեսցուք ՚ի քաղաքն Յեբուսացւոց, եւ ագցո՛ւք ՚ի նմա։ 12 Եւ ասէ ցնա տէր իւր. Ո՛չ խոտորեսցուք ՚ի քաղաքս օտարոտւոցս, յորում ո՛չ գուցէ յորդւոցն Իսրայէլի, այլ անցցուք մինչեւ ցԳաբաա՛։ 13 Եւ ասէ ցպատանին իւր. Ե՛կ մերձեսցուք ՚ի մի ուրեք ՚ի տեղեաց, եւ ա՛նդ ագցուք ՚ի Գաբաա կամ ՚ի Հռամա։ Եւ անցին գնացին[2710]։ 14 Եւ եմուտ նոցա արեգակն մերձ ՚ի Գաբաա, որ է Բենիամինի[2711]։ 15 Եւ խոտորեցան ա՛նդր մտանել ագանել ՚ի Գաբաա. եւ եմուտ նստաւ ՚ի հրապարակի քաղաքին. եւ ո՛չ էր այր որ ժողովէր զնոսա ՚ի տուն իւր ագանել։ 16 Եւ ահա այր մի ծեր, եմո՛ւտ ՚ի գործոյ իւրմէ յանդոյ անագանի. եւ այրն ՚ի լեռնէ Եփրեմայ, եւ ինքն պանդխտեալ էր ՚ի Գաբաա. եւ արք տեղւոյն՝ որդի՛ք Բենիամինի[2712]։ 17 Եւ ամբարձեալ զաչս իւր ետե՛ս զայրն ուղեւոր ՚ի մէջ հրապարակի՛ քաղաքին։ Եւ ասէ այրն ծեր. Յո՞վ երթաս՝ եւ ուստի՛ գաս[2713]։ 18 Եւ ասէ ցնա. Անցանեմք մեք ՚ի Բեթղ՚եհեմէ Յուդայ, մինչեւ ցկողմանս լերինն Եփրեմայ. քանզի անտի՛ եմ ես. եւ չոգայ մինչեւ ցԲեթղ՚եհէմ Յուդայ, եւ ՚ի տուն հօ՛ր իմոյ երթամ. եւ չի՛ք այր որ ժողովիցէ զմեզ ՚ի տուն[2714]. 19 եւ յարդ՝ եւ խոտ կա՛յ իշոց մերոց, եւ հաց եւ գինի ինձ եւ աղջկանդ եւ պատանւոյդ. եւ չէ՛ ինչ պակասութիւն ամենայն իրաց ծառայից քոց[2715]։ 20 Եւ ասէ այրն ծեր. Խաղաղութիւն ընդ քեզ. ամենայն պակասութիւնդ քո զինեւ՝ բայց դու ՚ի հրապարակիդ մի՛ ագանիցիս[2716]։ 21 Եւ տարա՛ւ զնա ՚ի տուն իւր, եւ արկ խոտ իշոցն. եւ լուացին զոտս նոցա, եւ կերան եւ արբին[2717]։ 22 Եւ ՚ի զուարթանալ սրտից նոցա. Եւ ահա արք քաղաքին, արք՝ որդիք անօրինաց պատեցին զտունն եւ բախեցին զդուրսն, եւ խօսեցան ընդ առնն ծերոյ ընդ տեառն տա՛նն՝ եւ ասեն. Հա՛ն զայրդ մտեալ ՚ի տուն քո, զի գիտասցո՛ւք զդա[2718]։ 23 Եւ ել առ նոսա այրն տէ՛ր տանն, եւ ասէ ցնոսա. Քա՛ւ լիցի ձեզ ե՛ղբարք, մի՛ ինչ անզգամէք յետ մտանելոյ առնդ այդորիկ ՚ի տուն իմ. մի՛ առնէք զանզգամութիւնդ զայդ։ 24 Ահաւասիկ դուստր իմ կոյս, եւ հա՛րճ նորա, հանից զնոսա արտաքս, եւ լլկեցէ՛ք զնոսա, եւ արարէ՛ք զնոսա՝ զինչ հաճո՛յ է յաչս ձեր. եւ առնս այսմիկ մի՛ առնէք ըստ անզգամութեան բանիդ այդորիկ[2719]։ 25 Եւ ո՛չ կամեցան արքն անսալ։ Եւ ա՛ռ այրն զհարճն իւր, եւ եհան զնա արտաքս. եւ գիտացին զնա, եւ լլկեցին զնա զգիշերն ողջոյն մինչեւ ցառաւօտ. եւ արձակեցին զնա ՚ի ծագել առաւօտուն[2720]։ 26 Եւ ե՛կն կինն ընդ առաւօտսն, եւ անկաւ առ դրանդւոյ դրան տան առնն, ուր է՛ր տէր նորա. եւ եհան զոգին[2721]։ 27 Եւ յարեաւ տէր նորա ընդ առաւօտն, եւ եբա՛ց զդուրս տանն, եւ ել գնա՛լ զճանապարհս իւր, եւ ահա կինն հարճ նորա անկեալ կայր առ դրանն. եւ ձեռն իւր ՚ի վերայ դրանդւոյն։ 28 Եւ ասէ ցնա. Արի՛ եւ գնասցուք։ Եւ ո՛չ ետ նմա պատասխանի՝ քանզի մեռեալ էր. եւ ա՛ռ եհան զնա յէշ, եւ յարեաւ այրն եւ չոգա՛ւ ՚ի տեղի իւր։ 29 Իբրեւ եմուտ ՚ի տուն իւր, ա՛ռ սուր, եւ բուռն եհար զհարճէն իւրմէ, եւ յօշեաց զնա ըստ ոսկերաց իւրոց յերկոտասա՛ն մասն. եւ առաքեա՛ց զայն ընդ ամենայն ցեղսն Իսրայէլի[2722]։ 30 Եւ եղեւ զի ամենայն որ տեսանէր՝ ասէր, թէ ո՛չ եղեւ, եւ ո՛չ երեւեցաւ այսպէս յաւուրց ելանելոյ որդւոցն Իսրայէլի յերկրէն Եգիպտացւոց մինչեւ ցայսօր. արդ՝ առէ՛ք ձեզ վասն այդորիկ խորհուրդ, եւ խօսեցարո՛ւք[2723]։

20
Գլուխ Ի

1 Եւ ելին ամենայն որդիքն Իսրայէլի, եւ եկեղեցացա՛ւ ժողովուրդն իբրեւ զա՛յր մի ՚ի Դանայ մինչեւ ցԲերսաբէէ, եւ երկիրն Գաղաադու՝ առ Տէր ՚ի Մասեփա[2724]։ 2 Եւ եկաց կողմն ամենայն ժողովրդեանն, եւ ամենայն ցեղք Իսրայէլի յամենայն եկեղեցւոջ ժողովրդեանն Աստուծոյ. չորեք հարիւր հազար արանց սուսերամերկաց։ 3 Եւ լուան որդիքն Բենիամինի, եթէ ելին որդիքն Իսրայէլի ՚ի Մասեփա։ Եւ ասեն որդիքն Իսրայէլի. Խօսեցարո՛ւք՝ թէ ո՞ւր եղեւ այսպիսի չարութիւն։ 4 Պատասխանի ետ այրն Ղեւտացի՝ այր կնոջն սպանելոյ, եւ ասէ. ՚Ի Գաբաա Բենիամինի եկի ես եւ հարճ իմ ագանել։ 5 Եւ յարեան ՚ի վերայ իմ ա՛րք Գաբաացիք. եւ պատեցի՛ն շուրջ զինեւ զտունն զցայգ, եւ զի՛ս կամեցան սպանանել. եւ զհարճն իմ լլկեցին եւ հեղձուցին, եւ մեռաւ[2725]. 6 եւ առի զհարճն իմ եւ յօշեցի՛ զնա, եւ առաքեցի յամենայն սահմանս ժառանգութեան Իսրայէլի. զի արարին վնաս մեծ եւ անզգամութիւն ՚ի մէջ Իսրայէլի։ 7 Եւ ահաւասիկ մեք ամենեքեան որդիք Իսրայէլի, տո՛ւք մեզ բան եւ խորհուրդ[2726]։ 8 Եւ յարեա՛ւ ամենայն ժողովուրդն իբրեւ զայր մի, եւ ասեն. Ո՛չ մտցուք այր իւրաքանչիւր ընդ յարկաւ իւրով, եւ ո՛չ խոտորեսցուք այր իւրաքանչիւր ՚ի տուն իւր։ 9 Եւ արդ՝ ա՛յս բան է զոր արասցուք ընդ Գաբաա. ելցո՛ւք ՚ի վերայ նորա վիճակաւ։ 10 Բայց առցուք տա՛սն այր ՚ի հարիւրոց, յամենայն ցեղիցդ Իսրայէլի, եւ հարիւր ՚ի հազարոց. եւ հազարս ՚ի բիւրուց. առնուլ պաշար զաւուրս բովանդա՛կ երթողաց ՚ի Գաբաա Բենիամինի, ըստ ամենայն անզգամութեան զոր արարին ՚ի մէջ Իսրայէլի[2727]։ 11 Եւ ժողովեցա՛ւ ամենայն Իսրայէլ իբրեւ զա՛յր մի եկեալք ՚ի քաղաքաց[2728]։ 12 Եւ առաքեցին ցեղքն Իսրայէլի արս յամենայն ցեղն Բենիամինի՝ եւ ասեն. Զի՞նչ է չարութիւնդ այդ եղեալ ՚ի միջի ձերում[2729]։ 13 Եւ արդ տեսէ՛ք զարսն զամպարիշտս զԳաբաացիս զորդիսն Բելիարայ, եւ սպանցո՛ւք զնոսա, եւ բարձցո՛ւք զչարիսն յԻսրայէլէ։ Եւ ո՛չ կամեցան որդիքն Բենիամինի լսել ձայնի եղբա՛րց իւրեանց որդւոցն Իսրայէլի։ 14 Եւ ժողովեցա՛ն որդիքն Բենիամինի ՚ի քաղաքս իւրեանց ՚ի Գաբաա, ելանել ՚ի պատերա՛զմ ընդ որդիսն Իսրայէլի[2730]։ 15 Եւ հանդէ՛ս արարին որդիքն Բենիամինի յաւուր յայնմիկ յիւրաքանչի՛ւր քաղաքաց, քսան եւ հինգ հազար արանց սուսերամերկաց. թո՛ղ զբնակիչս Գաբաացւոց[2731], 16 որ անցին ՚ի հանդիսի եւթն հարիւր այր երիտասարդք ընտիրք յամենայն ժողովրդենէն յերկոցունց ձեռացն աջողա՛կք. ամենեքին նոքա պարսաւո՛րք, որ ձգէին քարինս՝ եւ ՚ի մազէ ո՛չ վրիպէին[2732]։ 17 Եւ ամենայն այր Իսրայէլի անցին ՚ի հանդիսի, առա՛նց որդւոցն Բենիամինի. չորեք հարիւր հազարք արանց սուսերամերկաց, ամենեքին նոքա արք պատերազմօղք։ 18 Եւ յարեան ելի՛ն ՚ի Բեթէլ. եւ հարցին զԱստուած եւ ասեն որդիքն Իսրայէլի. Ո՞վ ելցէ մեզ առաջնորդ պատերազմել ընդ որդիսն Բենիամինի։ Եւ ասէ Տէր. Յուդա՛յ ելցէ առաջնորդ[2733]։ 19 Եւ յարեա՛ն որդիքն Իսրայէլի ընդ առաւօտն՝ եւ բանակեցան զԳաբայաւ[2734]։ 20 Եւ ել այր Իսրայէլացի պատերազմե՛լ ընդ Բենիամինի. եւ ճակատեցա՛ն ընդ նոսա ա՛յր Իսրայէլի ՚ի պատերազմ առ Գաբայաւ[2735]։ 21 Եւ ելին որդիքն Բենիամինի ՚ի քաղաքէն, եւ սատակեցին յԻսրայէլէ քսան եւ երկու հազար արանց յաւուր յայնմիկ, եւ արկին տապա՛ստ յերկիր[2736]։ 22 Եւ զօրացան դարձեալ այր Իսրայէլացի՝ եւ յաւելին ճակատե՛լ ՚ի պատերազմի ՚ի տեղւոջ ուր ճակատեցան յաւուրն առաջնո՛ւմ[2737]։ 23 Եւ ելին որդի՛քն Իսրայէլի եւ լացին առաջի Տեառն մինչեւ ցերեկոյ. եւ հարցի՛ն զՏէր՝ եւ ասեն. Եթէ յաւելցո՞ւք մարտնչել ՚ի պատերազմ ընդ Բենիամինի եղբօր մերում։ Եւ ասէ Տէր. Ելէ՛ք ՚ի վերայ նոցա[2738]։ 24 Եւ ելի՛ն որդիքն Իսրայէլի ՚ի պատերազմ ընդ որդիսն Բենիամինի յաւուրն երկրորդի։ 25 Եւ ե՛լ Բենիամին ընդդէմ նոցա ՚ի պատերազմ յաւուրն երկրորդի։ Եւ սատակեաց միւսանգամ ՚ի ժողովրդենէ անտի ութ հազար արանց յերկիր՝ ամենեքեան նոքա սուսերաձի՛գք[2739]։ 26 Եւ ելի՛ն ամենայն որդիքն Իսրայէլի եւ ամենայն ժողովուրդն՝ եւ եկին ՚ի Բեթէլ. եւ նստան լացի՛ն առաջի Տեառն, եւ պահեցի՛ն յաւուր յայնմիկ, եւ մատուցին ողջակէ՛զս փրկութեան առաջի Տեառն[2740]. 27 քանզի ա՛նդ էր տապանակ ուխտին Տեառն Աստուծոյ յաւուրսն յայնոսիկ։ 28 Եւ Փենեէս որդի Եղիազարու որդւոյ Ահարոնի, կա՛յր առաջի նորա յաւուրսն յայնոսիկ։ Եւ հարցին որդիքն Իսրայէլի զՏէր, եւ ասեն. Յաւելցո՞ւք միւսանգամ ելանել ՚ի պատերազմ ընդ որդիսն Բենիամինի եղբօր մերում՝ թէ դադարեսցուք։ Եւ ասէ Տէր. Ելէ՛ք, եւ վաղիւ տա՛ց զնա ՚ի ձեռս ձեր[2741]։ 29 Եւ եդին որդիքն Իսրայէլի դարանակա՛լս շուրջ զԳաբաաւ։ 30 Եւ ելին որդիքն Իսրայէլի ՚ի վերայ Բենիամինի յաւուրն երրորդի. եւ ճակատեցա՛ն զԳաբաաւ որպէս միանգամն եւ մի՛ւսանգամն։ 31 Եւ ելի՛ն որդիքն Բենիամինի ընդդէմ ժողովրդեանն, եւ ձգեցան ՚ի քաղաքէ անտի, եւ սկսան հարկանել ՚ի ժողովրդենէ անտի, որպէս միանգամն եւ մի՛ւսանգամն, առ ճանապարհօքն՝ որ մին ելանէր ՚ի Բեթէ՛լ, եւ միւսն ելանէր ՚ի Գաբաա, եւ հարի՛ն յանդի անդ իբրեւ արս երեսուն յԻսրայէլէ[2742]։ 32 Եւ ասեն որդիքն Բենիամինի. Կոտորելո՛ց են սոքա առաջի մեր իբրեւ զառաջինն։ Եւ որդիքն Իսրայէլի ասեն. Փախիցո՛ւք եւ մերժեսցուք զնոսա ՚ի քաղաքէն եւ ՚ի ճանապարհէն[2743]։ 33 Եւ ամենայն այր Իսրայէլի յարեա՛ն յիւրաքանչիւր տեղւոջէ իւրմէ, եւ ճակատեցան ՚ի Բաալթամայ. եւ դարանակալքն Իսրայէլի կռուէին ՚ի տեղւոջէ իւրեանց յարեւմտից Գաբաա[2744]։ 34 Եւ եկին հանդէպ Գաբաա տասն հազար արանց ընտրելոց յամենայն Իսրայէլէ. եւ ծանրացա՛ւ պատերազմնն, եւ նոքա ո՛չ գիտէին թէ հասեալ են ՚ի վերայ նոցա չարիք։ 35 Եւ վանեա՛ց Տէր զԲենիամին առաջի որդւոցն Իսրայէլի, եւ սատակեցին որդիքն Իսրայէլի ՚ի Բենիամինէ յաւուր յայնմիկ քսան եւ հինգ հազար եւ հարի՛ւր այր. ամենեքին նոքա սուսերաձի՛գք[2745]։ 36 Իբրեւ տեսին որդիքն Բենիամինի՝ եթէ ՚ի պարտութիւն մատնեա՛լ են, տեղի ետուն այր Իսրայէլեան Բենիամինի. զի յուսացեա՛լ էին ՚ի դարանամուտսն որ էին զԳաբաաւ[2746]։ 37 Եւ յարձակեցա՛ն դարանամուտքն՝ եւ հեղան զԳաբաաւ. եւ մտի՛ն եւ հարին զքաղաքն ամենայն սրո՛վ սուսերի[2747]։ 38 Եւ ժամադրութիւն էր առն Իսրայէլի առ դարանակալսն՝ հրո՛վ հանել նոցա զբոց ծխոյ քաղաքին[2748]։ 39 Եւ դարձաւ այր Իսրայէլացի ՚ի պատերազմէն։ Եւ Բենիամին սկսաւ հարկանել վիրաւորս ՚ի դարանակալացն Իսրայէլի իբրեւ արս երեսուն. զի ասացին թէ վանելո՛վ վանին առաջի մեր այսօր իբրեւ զպատերազմն զառաջին[2749]։ 40 Եւ նշանակն ամբարձա՛ւ յորդեալ ՚ի վերայ քաղաքին իբրեւ սիւն ծխոյ. եւ հայեցաւ Բենիամին ՚ի թիկունս իւր, եւ ահա ելանէ՛ր վախճան քաղաքին յերկինս[2750]։ 41 Եւ այր Իսրայէլացի դարձա՛ւ անդրէն, եւ տագնապեցա՛ւ այր Բենիամինի. զի տեսին հասեալ ՚ի վերայ նոցա զչարիսն։ 42 Եւ խո՛յս ետուն յերեսաց առն Իսրայէլի ընդ ճանապարհ անապատին. եւ պատերազմն ժամանեաց նոցա. եւ որ ՚ի քաղաքացն ելանէին սատակէի՛ն զնոսա ՚ի մէջ իւրեանց[2751]։ 43 Եւ հարի՛ն զԲենիամին. եւ մտին զհետ նորա ՚ի Նուայ մինչեւ հանդէպ Գաբաայ, յարեւելի՛ց կողմանէ[2752]։ 44 Եւ անկան ՚ի Բենիամինէ ութուտա՛սն հազար արանց. ամենեքեան նոքա ա՛րք զօրաւորք[2753]։ 45 Եւ տեսեալ մնացորդացն փախեա՛ն յանապատն ապաստան ՚ի վէ՛մն Ռեմոնայ. եւ ճռաքա՛ղ արարին ՚ի նմանէ ՚ի ճանապարհին՝ հազա՛րս հինգ արանց. եւ պնդեցա՛ն զհետ նոցա մինչեւ ցԳաղաադ, եւ հարին ՚ի Բենիամինէ երկուս հազարս արանց[2754]։ 46 Եւ եղեն ամենայն անկեալքն ՚ի Բենիամինէ՝ քսան եւ հինգ հազար եւ հարիւր արանց սուսերամերկաց յաւուր յայնմիկ, ամենեքեան նոքա արք զօրութեան[2755]։ 47 Եւ խուսեալ մնացորդացն՝ փախեան յանապատն ապաստան ՚ի վէմն Ռեմոնայ՝ արք վե՛ց հարիւր. եւ նստան ՚ի վերայ Ռեմոնի չո՛րս ամիսս[2756]։ 48 Եւ այր Իսրայէլի դարձա՛ն ընդ կրուկն յորդւոցն Բենիամինի. եւ հարին զնոսա սրով սուսերի ՚ի քաղաքէ կարգա՛ւ մինչեւ ցանասո՛ւն, մինչեւ ցամենայն գտեալ յամենայն քաղաքս. եւ զքաղաքսն ապրեալս առաքեցին եւ այրեցի՛ն հրով[2757]։

21
Գլուխ ԻԱ

1 Եւ այր Իսրայէլի երդուան ՚ի Մասեփաթ, եւ ասեն. Այր ոք ՚ի մէնջ մի՛ տացէ զդուստր իւր Բենիամինի կնութեան[2758]։ 2 Եւ եկին ամենայն ժողովուրդն ՚ի Մասեփայ ՚ի Բեթէլ. եւ նստան անդ մինչեւ ցերեկոյ առաջի Աստուծոյ. եւ ամբարձին զձայնս իւրեանց եւ լացի՛ն լալիւն մեծ։ 3 Եւ ասեն. Ընդէ՞ր Տէր Աստուած Իսրայէլի՝ եղեւ այս յԻսրայէլ, բնաջինջ լինել այսօր յԻսրայէլէ ցեղի միոյ[2759]։ 4 Եւ եղեւ ՚ի վաղիւ անդր կանխեա՛ց ժողովուրդն եւ շինեցին անդ սեղա՛ն, եւ մատուցին զողջակէզս փրկութեան։ 5 Եւ ասեն որդիքն Իսրայէլի. Ո՞վ է որ ո՛չ ել յայս եկեղեցի յամենայն ցեղիցն Իսրայէլի առ Տէր ՚ի Մասեփա. զի երդումն մե՛ծ էր այնմ, որ ո՛չ ելանէր ՚ի Մասեփա. եւ ասէին թէ մահո՛ւ մեռցի[2760]։ 6 Եւ մխիթարեցան որդիքն Իսրայէլի ՚ի վերայ Բենիամինի եղբօր իւրեանց, եւ ասեն. Բարձա՛ւ այսօր ցեղ մի յԻսրայէլէ. 7 եւ արդ զի՞նչ արասցուք մնացելոցն առանց կանանց, եւ մեք երդուաք ՚ի Տէր՝ չտա՛լ նոցա ՚ի դստերաց մերոց կանայս։ 8 Եւ ասեն. Ո՞ ոք մի ՚ի ցեղիցն Իսրայէլի որ ո՛չ ել առ Տէր ՚ի Մասեփա. եւ ահա չէ՛ր ոք եկեալ Յաբիսայ Գաղաադու ՚ի բանակ եկեղեցւոյն[2761]։ 9 Եւ անց ՚ի հանդիսի ժողովուրդն. եւ ո՛չ գոյր անդ այր ՚ի տանէ Յաբիսայ Գաղաադու։ 10 Եւ առաքեցին անդր ժողովուրդն երկոտասան հազար արանց յորդւոցն զօրութեան. եւ պատուիրեցին նոցա՝ եւ ասեն. Երթա՛յք եւ հարէ՛ք զբնակիչս Յաբիսայ Գաղաադու սրո՛վ սուսերի, եւ զկանայս եւ զժողովուրդ[2762]։ 11 Եւ ա՛յս բան է զոր առնիցէք. զամենայն արու, եւ զամենայն կին՝ որ գիտիցէ զանկողինս արուի, նզովեսջիք։ 12 Եւ գտին ՚ի տանէ Յաբիսայ Գաղաադու չորեք հարիւր աղջիկ կոյս՝ որ ո՛չ գիտէին զայր յանկողինս արուի. եւ ածին զնոսա ՚ի բանակն ՚ի Սելով, որ է յերկրին Քանանու[2763]։ 13 Եւ առաքեաց ամենայն ժողովուրդն եւ խօսեցան ընդ որդիսն Բենիամինի՝ որ էին ՚ի վիմին Ռեմոնայ, եւ կոչեցին զնոսա ՚ի խաղաղութիւն[2764]։ 14 Եւ դարձա՛ւ Բենիամին ՚ի ժամանակին յայնմիկ առ որդիսն Իսրայէլի։ Եւ ետուն նոցա կանայս զայնոսիկ՝ որ էին ՚ի կանանցն Յաբիսա՛յ Գաղաադու. եւ հաճոյ թուեցաւ նոցա այնպէս[2765]։ 15 Եւ ժողովուրդն մխիթարեցա՛ւ ՚ի վերայ Բենիամինի. զի արար Տէր խրամատութիւն ՚ի մէջ ցեղիցն Իսրայէլի[2766]։ 16 Եւ ասեն ծերք ժողովրդեանն. Զի՞նչ արասցուք եւ վասն այլոց անկանանցն. զի սատակեցա՛ւ կին ՚ի Բենիամինէ[2767]։ 17 Եւ ասեն. Ժառանգութիւն զերծեա՛լ է ՚ի Բենիամինէ, եւ մի՛ ջնջեսցի ցեղն յԻսրայէլէ. 18 եւ մեք ո՛չ կարեմք տալ նոցա կանայս ՚ի դստերաց մերոց. զի երդուաք որդիք Իսրայէլի՝ եւ ասեմք, թէ անիծեա՛լ լիցի որ տացէ կին Բենիամինի[2768]։ 19 Եւ ասեն. Ահա տօն Տեառն է ՚ի Սելով աւուրց յաւուրս. որ է ՚ի հիւսւսոյ Բեթելայ, ընդ արեւե՛լս ճանապարհին որ հանէ ՚ի Բեթելայ ՚ի Սիկիմ, եւ ՚ի հարաւոյ Լիբանանու յԵղ՚եբոնա[2769]։ 20 Եւ պատուիրեցին որդւոցն Բենիամինի՝ եւ ասեն. Երթա՛յք եւ դարանամո՛ւտ լերուք յայգեստանին. 21 եւ յորժամ տեսանիցէք թէ ելանեն դստերք բնակչացն Սելովայ պա՛ր առեալ պարուք, ելջի՛ք յայգեստանեացն, եւ յափշտակեսջի՛ք այր իւրաքանչիւր կի՛ն ՚ի դստերաց Սելովայ. եւ երթիջիք յերկիրն Բենիամինի[2770]։ 22 Եւ եղիցի յորժամ գայցեն հարքն նոցա եւ եղբարքն նոցա դատել ընդ ձեզ, ասասցուք նոցա՝ թէ ողորմեցա՛ք նոցա. զի ո՛չ ա՛ռ այր զկին իւր ՚ի պատերազմին, եւ ո՛չ դուք ետուք նոցա թէ յանցանք ինչ իցեն[2771]։ 23 Եւ արարին ա՛յնպէս որդիքն Բենիամինի, եւ առին կանա՛յս ըստ թուոյ իւրեանց, ՚ի պարաւորա՛ցն զորս յափշտակեցին. եւ գնացին՝ եւ դարձա՛ն յիւրաքանչիւր ժառանգութիւնս իւրեանց, եւ շինեցին քաղաքս եւ բնակեցի՛ն ՚ի նոսա[2772]։ 24 Եւ գնացին որդիքն Իսրայէլի ՚ի ժամանակին յայնմիկ ա՛յր յիւրաքանչիւր ցե՛ղ իւր, եւ յազգատոհմ իւր. եւ ելին անտի այր յիւրաքանչի՛ւր ժառանգութիւն իւր։ Յաւուրսն յայնոսիկ ո՛չ գոյր թագաւոր Իսրայէլի. եւ այր իւրաքանչի՛ւր զհաճոյս աչա՛ց իւրոց առնէր[2773]։

Կատարեցաւ Դատաւորքս[2774]։

[2442] Ոմանք. Եւ ասեն. Ո՛վ ելցէ։ Ուր Ոսկան. Հարցին որդիքն Իսրայէլի։

[2443] Ոմանք. ՑՇմաւովն եղբայր... ընդ Քանանացւոյն, եւ եկից եւ ես։

[2444] Օրինակ մի. Եւ փախեաւ Ադոն ՚ի Բեզեկ... եւ կոտորեցին զծայրս։

[2445] Ոմանք. Որպէս արարի ես, նոյնպէս հատոյց ինձ Տէր։

[2446] Ոսկան. Եւ պատերազմեցան։

[2447] Ոմանք. Եւ յետ այսորիկ... ընդ Քանանացւոյն, եւ ՚ի հարաւ եւ ՚ի դաշտավայրս, եւ որ բնակեալ էին ՚ի լեռնակողմանն։

[2448] Ոմանք. Քաղաք Նամակայ։

[2449] Ոմանք. Ըստ սրտի նորա զզբօսանս ջրոյ, եւ զբօսանս բարձանց։

[2450] Ոմանք. Եւ որդիքն Յոթորայ Կինե՛՛... առ ՚ի զառիվայրին... ընդ ժողովրդեանն։

[2451] Ոմանք. Բնակեալ յԵփեթ։

[2452] Ոսկան. Եւ ժառանգեաց Յուդա զազգս, եւ զսահմանս նորա։

[2453] Ոմանք. Երկաթիք էին նորա։

[2454] Յայլս պակասի. Բենիամինի յԵրուսաղէմ մինչեւ ցայսօր։

[2455] Ոմանք. Եւ էր Տէր ընդ նոսա։

[2456] Ոմանք. Եւ կալան զնա եւ ասեն ցնա... զմուտ քաղաքիս։

[2457] Ոմանք. ԶԳեթսան, որ է Իսկիւթովպողիս։ Ուր Ոսկան. ԶԲեթան, որ է։ Առ որում պակասի. Եւ ո՛չ զբնակիչս Բաղակայ... Եւ զբնակիչս Յեբղամայ, եւ այլն։ Իսկ այլ օրինակ մի այլազգ եւս ունի զբանս՝ այսպէս. ԶԲեթսան որպէս Կիւթուպօլիս. եւ ո՛չ զդստերս նորա. եւ ո՛չ զբնակիչս նորա. Զովբայ, եւ ո՛չ զշուրջ բնակեալն նովաւ, եւ ո՛չ զդստերս նորա, եւ ո՛չ զբնակիչս Բաղակայ... եւ ո՛չ զբնակեալսն Մակեդոնայ, եւ ո՛չ շուրջ զբնակեալսն... եւ սկսաւ Քանա՛՛։

[2458] Ոմանք. Զբնակիչսն Աքովրայ... եւ զբնակիչսն Գաղափայ... եւ զՌովկ։

[2459] Ոմանք. Զի ո՛չ ետ նոցա թոյլ։

[2460] Ոսկան. ՚Ի լերինն Բուրաստանի։ Ուր ոմանք. Մուրաստանի... ՚ի Մուրաստանն եւ ՚ի Սաղաբին... եւ եղեւ նոցա հարկատու։

[2461] Ոմանք. Եդիմացին էր... Ակրաբինայ եւ ՚ի վիմէն։

[2462] Ոմանք. Այսպէս ասէ Տէր, որ եհան... զոր երդուաւ տալ հարցն ձերոց. եւ ետ ձեզ եւ ասէ. Ոչ ցրե՛՛։

[2463] Օրինակ մի. Եւ ասացի սատակել, եւ ո՛չ բարձ՛՛։

[2464] Ոմանք. Զամենայն զբանս զայսոսիկ առ։

[2465] Ոմանք. ՚Ի տուն իւր... ՚ի ժառան՛՛։

[2466] Ոմանք. Մեծամեծաց գործոց Տեառն զոր արար Իսրայէլի. կամ՝ յԻսրայէլի։

[2467] Ոմանք. Ժառանգութեան որ ՚ի Թամնսաքար, ՚ի լերինն Գայասու։

[2468] Ոմանք յաւելուն. Եւ յարեաւ այլ ազգ յետ նոցա, որ ո՛չ ճանա՛՛։

[2469] Ոմանք. ԶԲահաղ եւ զաստուածսն։

[2470] Ոմանք. Ընդ որ գնացին հարքն նոցա։

[2471] Ոմանք. Եւ ո՛չ հատանէին ՚ի խիստ ճանապարհէն իւրեանց։

[2472] Ոմանք. Պատուիրեցի հարց նոցա։

[2473] Ոմանք. Եւ որ յառաջ քան զնոսա։

[2474] Ոմանք. Մինչեւ ցՂաբովեմաթ։ Ուր ոմանք. ՚Ի լեռնէն Հերմոնայ մինչեւ ցԱբովեմաթ. կամ՝ ցԳաբովեմաթ։

[2475] Ոմանք. Հարց նոցա Մովսէս։

[2476] Ոմանք. Եւ որդիքն Իսրայէլի արարին չարիս առաջի Տեառն։

[2477] Օրինակ մի. ԶԵգղոն արքայ Մո՛՛։

[2478] Ոմանք. Եհար զամենայն որդիսն Իսրայէլի, եւ ժա՛՛։

[2479] Ոմանք. Առն Յեմինացւոյ. եւ ոմանք. Յամինացւոյ... ձեռացն աջողակ... ՚ի ձեռս նորա պատա՛՛։

[2480] Ոմանք. Եւ ա՛ռ իւր սուր Աւովդ երկս՛՛... ազդերի իւրում ընդ տառոտակաւն. կամ՝ տառիովկտաւն։

[2481] Ոմանք. Դարձաւ ՚ի դրօշելոյն հանդերձ Գաղգաղաւն... բան ինչ են։

[2482] Ոմանք. Նստէր յամարայնոյ ՚ի վերնա՛՛. պատգամ Տեառն է իմ։

[2483] Օրինակ մի. Եւ եհար զկշտի նորա, (22) եւ արկ զերախակալն եւս... եւ արգել ճարպովն զվերաբերանն, եւ ո՛չ ձգ՛՛։

[2484] Յօրինակին պակասէր. Զի ո՛չ ձգեաց ՚ի բաց զսուրն։

[2485] Ոմանք. Փակեալ կայր. եւ ասեն։

[2486] Յօրինակին պակասէր. Զերծաւ անկաւ ՚ի Սիրովթա։

[2487] Յայլս պակասի. Վեց հարիւր այր մաճով արօրոյ. եւ ա՛ռ յաւարի արջառ եւ ոչխար բազում յոյժ. թո՛ղ զորթս։

[2488] Ոմանք. Եւ ինքն բնակեալ էր յԱրիսովթ։

[2489] Ոսկան. Ընդ արմաւենեաւն Դեբօրայ։

[2490] Ոմանք. ՚Ի Կիդեսայ Նեփթաղեմի։

[2491] Ոմանք. Յաբինայ, եւ կառաց նորա, եւ բազմութեան նորա. եւ մատնե՛՛։

[2492] Ոմանք. Որդւոցն Յոբաբայ... առ կաղնեաւն հանգուցելոյն։

[2493] Բազումք. Զի այսօր է՝ յորում։

[2494] Ոմանք. Եւ ո՛չ մնաց մինչեւ ցմի։

[2495] Ոմանք. Յայել ընդդէմ Սիսարայ, եւ ասէ ցնա. Մօ՛տ եկ առ իս տէր իմ, եւ մի՛ երկնչիր։ Եւ խոտորեցաւ, առ նա ՚ի։

[2496] Ոմանք. Արբո՛ ինձ բաժակ մի ջո՛ւր զի ծա՛՛։

[2497] Բազումք. Եւ եմուտ մեղմ առ նա։ Ոմանք. Ընդ մէջ ոտից նորա։

[2498] Ոմանք. Եւ ցուցից քեզ զՍիսարա զայրն զոր։

[2499] Ոմանք. Մինչեւ սատակեցին զնոսա։

[2500] Ոմանք. Յերեսաց Տեառն ելելոյ ՚ի Սինայէ։

[2501] Ոմանք. Յաւուրս Սամագարայ... յաւուրս Յայե՛՛։

[2502] ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ փարազունք, նշանակի՝ աւանք։

[2503] Ոմանք. Օտարաց սնոտեաց... Իշխանք քաղաքացն... նորոց գեղարդեանց։

[2504] Ոմանք. Ժողովրդեանդ օրհ՛՛։

[2505] Ոմանք. Անդ տացեն օրհնութիւնս Տեառն... ՚Ի քաղաքս ժողովրդեանն Տեառն։

[2506] Ոմանք. Քոյին ժողովրդովք յինէն ՚ի Մաքիր իջին։

[2507] Ոմանք. Մեծամեծ ճշգրտութիւնդ սրտի։

[2508] Ոմանք. Պանդխտեսցի ՚ի նաւս։

[2509] Ոմանք. Հասին թագաւորք նոցա եւ։ ՚Ի լուս՛՛. Յայնժամ պատերազմեցան թագաւորք Քա՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[2510] Ոմանք. Ոտն իմ զօրասցի։

[2511] Ոմանք. Անիծէք զբն՛՛։

[2512] Ոմանք. Օրհնեսցի ՚ի կանայս Յայել։

[2513] Ոմանք. Եւ մատոյց կաթն. դաշխորանաւ զօրաւորաց ետ կոգի։

[2514] Ոմանք. Ընդ մէջ ոտից նորա... անդ անկաւ թշուառականն։

[2515] Այլք. Ետուն անդրէն պատասխանի։ Ոմանք. Պատասխանի եւ ասեն. Ինքն անձամբ։

[2516] Ոմանք. Աւարաբաշխ առնել զսէր... եւ երգել զաղիս նորա։ Կապուտակ երանգոցն Սիսարայի կապուտակ երանգոցն գոյն գոյն նկարոյն... էր պարանոցի նորա ՚ի կապուտ։

[2517] Ոմանք. Դադարս կենացն յԻսրայէլի։

[2518] Ոմանք. Ասէ Տէր Աստուած ցԻսրայէլ. Ես եմ։

[2519] Յօրինակին. Եւ ասացից ձեզ. Ես։ Ուր ոմանք. ասացի ձեզ... յաստուածոց օտարաց Ամուրհաց՛՛։

[2520] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա Գեդէոն... եթէ դու ուխտեսցես ընդ իս. մի՛։

[2521] Ոմանք. Եւ դիցի առաջի քո։

[2522] Յօրինակին. Եւ հասոյց ցուլ մի յայծեաց։ Յօրինակին պակասէր. Եւ զարգանակն արկ ՚ի պոյտն։

[2523] Ոմանք. ՚Ի վերայ վիմիդ այդորիկ, եւ հեղ զարգանակդ։

[2524] Ոմանք. Եւ եկեր զմիսն եւ զբաղարճսն։

[2525] Այլք. Եւ ա՛հա կործանեալ էր սե՛՛։ Յօրինակին. Եւ անտառն որ զնովաւ կործանեալ։

[2526] Ոմանք. Եւ ասէ այր ցընկեր իւր. Ո՞վ ա՛՛։

[2527] Ոմանք. Եւ կոչեաց զանուն նորա յաւուր յայնմիկ Յերոբաաղ. եւ այս է դատաստան Բա՛՛։

[2528] Ոմանք յաւելուն. Եւ արձակեաց հրեշտակս ընդ ամենայն Մանասէ, եւ գոչեաց եւ նա զհետ նորա. եւ արձակեաց հրեշտակս յԱսեր եւ ՚ի Զաբուղոն։

[2529] Ոմանք. Եթէ փրկելոց իցես... որպէս եւ խօսեցարն։

[2530] Այլք. ՚Ի վերայ գզաթուն միայնոյ։

[2531] Ոմանք. Լի կոնք մի ջրով։

[2532] Ոմանք. Եւ ասէ Գեդէոն ցՏէր... միւսանգամ եւս զգզաթուն, եւ եղիցի ցամաքութիւն ՚ի վերայ։

[2533] Ոմանք. Եւ ամենայն զօր նորա ընդ նմա, եւ բանակեցան առ եզերբն յԱրեթայ... եւ Գաբայաթամ ուրէ հիւսիսոյ ՚ի հովտի անդ՛՛։

[2534] Ոմանք. Վատասիրտ է՝ դարձցի, եւ դիմեսցեն... եւ մնացին տասն հազար այր։

[2535] Ոմանք. Զդոսա անդր... զորմէ ես ասացից։

[2536] Ոմանք. Եւ լեզուաւ իւրեանց։

[2537] Ոմանք. Ապա թէ երկնչիս ՚ի բանակն մտանել, էջ նախ դու։

[2538] Զօրասցի ձեռն քո... յիսներորդ բանա՛՛։ Ոսկան. Եւ պատանեակն իւր Փարա ընդ նմա։

[2539] Բազումք. Եւ ետ զփողսն... ամենեցուն։

[2540] Ոմանք. Եւ ահա ես... առնիջիք։

[2541] Ոմանք. Սուրն Տեառն եւ Գեդէոնի։

[2542] Ոմանք. Իւրաքանչիւրոք առան՛՛։

[2543] Ոմանք. Եւ ետ Տէր զսուր։

[2544] Ոմանք. ՑԲեթասեմայ, եւ միագունդ մինչեւ ցդարն... եւ գոչեցին այր Իսրայէլի ՚ի Նեփթաղիմայ։

[2545] Ոմանք. Եւ կալան զերկոսեան իշ՛՛։

[2546] Ոմանք. Եւ ասեն ցԳեդէոն Եփրեմացիքն։

[2547] Ոմանք. Ոգի նորա ՚ի նոցանէ։

[2548] Ոմանք. Պարտասեալք եւ քաղց՛՛։

[2549] Ոմանք. Այսորիկ որ ընդ իս է. զի։

[2550] Ոմանք. Ոչ այդպէս է, այլ... փշովք անապատի բորկունիմաւ։

[2551] Յօրինակին պակասէր. Ընդ արս Փանուելի։

[2552] Ոմանք. Եւ զի էր բանակն յանհոգս։

[2553] Ոմանք. Եւ զամենայն իշխանս նոցա դղրդեցոյց։

[2554] Յօրինակին. ՚Ի զառ ՚ի վայրէ անտի Ասերայ։ Ուր օրինակ մի. Անտի Առեսար։

[2555] Ոմանք. Արանց քոց նքողելոց։

[2556] Ոմանք. Եւ իբրեւ զտեսիլ որդւոյ թագա՛՛։

[2557] Ոմանք. Արի՛ դու քեզէն եւ պատահեաց։ Յօրինակին. Եւ սպան ըԶեբէէ եւ։

[2558] Այլք. Եւ որդի քո, եւ որդի որդւոյ քոյ։

[2559] Ոմանք. Այլ իշխեսցէ ձեզ Աստուած։

[2560] Ոմանք. Ոսկիս յաւարէ իւրոյ։

[2561] Օրինակ մի. Սկեղ ոսկւոյ... թո՛ղ զթռչանունս եւ զմեհեւ՛՛... ՚ի թագաւորն Մադի՛՛... ՚ի պարանոցաց ուղ՛՛։

[2562] Ոմանք. Եւ եդ անուն նորա Աբի՛՛։

[2563] Ոմանք. Լինել նոցա աստուած։

[2564] Յօրինակին. Ընդ տանն Յերեբողայ։

[2565] Ոմանք. Յականջս ամենայն Սիկիմեցւոց... ամենեցունց որդւոց։

[2566] Ոմանք. Եւ ՚ի վարձու կալաւ Աբիմելէք նոքօք արս սրի՛՛։

[2567] Ոմանք. Առ կաղնով կռւոյն որ ՚ի Սիկիմիս։

[2568] Ոմանք. Լերինն որ ՚ի Գարիզին։

[2569] Ոմանք. Յորս փառաւ՛՛. եւ ոմանք. զոր փառաւորեաց յիս Աստուած եւ։

[2570] Ոմանք. Եւ երթիցեմ իշխան լինել։

[2571] Ոմանք. Եւ երթիցեմ իշխան լինել։

[2572] Ոմանք. Օծանէք զիս թագաւոր ՚ի վերայ ձեր։

[2573] Ոմանք. Եւ ընդ տուն իւր։

[2574] Ոմանք. Ընդ Յերոբոաղայ եւ ընդ որդիս նորա յաւուրս յայս՛՛... եւ ուրախ լիցի ՚ի ձեզ եւ նա։

[2575] Ոմանք. Եւ հատուցանել ՚ի վերայ նոցա զարիւնն Աբիմելեքայ եղբօրն իւրեանց որ կոտորեաց զնոսա ՚ի վերայ արանց Սիկի՛՛. զի զօրացուցին զնա կոտորել։

[2576] Ոմանք. Զժողովս զայս... եւ ասէի ցնա բազմացո՛։

[2577] Ոմանք. ՅԱբեդեայ եւ որդիք նորա եկին։

[2578] Ոմանք. Եւ ահա զօրքս որ ընդ սմա... եւ արասցես ընդ նմա որպէս ինչ գտցի ՚ի ձեռս քո։

[2579] Ոմանք. ԶՍիկիմաւ ՚ի չորս առաջս։

[2580] Յօրինակին. Եւ ասէ Ցեբուղ. Ահաւա՛՛։ Ոմանք. Ահաւասիկ զօր իջա՛՛... զստուերս լերանց։

[2581] Ոմանք. Առ պորտով լերինն, եւ առաջ մի գայր ընդ ճանա՛՛։

[2582] Ոմանք. Թէ ուր է Աբիմելէք զի ծառայես՛՛։

[2583] Ոմանք. Եւ ել Գաաղ... եւ ետ ընդ նոսա պատերազմ. եւ հալածեաց։

[2584] Ոմանք. Մինչեւ ցմուտս քաղաքին։

[2585] Ոմանք. Եւ էր ժողովուրդն ՚ի դաշտն։

[2586] Ոմանք. Եւ գունդք նորա ընդ նմա ճակա՛՛։

[2587] Ոմանք. Եւ ամենայն զօր նորա ընդ նմա... տապար ՚ի ձեռին իւրում... փայտ, եւ ա՛ռ զայն ՚ի վերայ ուսոց իւրոց։

[2588] Ոմանք. Եւ նոքա ամենեքեան իւրաքանչիւր բեռն։

[2589] Յօրինակին. Եւ չոգաւ... ՚ի Բեթէս։

[2590] Ոմանք. Մինչեւ յաշտարակն, եւ մարտեաւ ընդ նմա. եւ մերձեցաւ... մինչեւ ցդրունս աշտարակին։ Յորս Ոսկան յաւելու. Աշտարակին, զի այրեսցէ զնա հրով։

[2591] Ոսկան. Բեկտոր երկանի ՚ի վերայ։

[2592] Ոմանք. Եւ զամենայն չարիս Սիկիմայ դարձոյց։

[2593] Ոմանք. Եւ նա բնակեալ էր ՚ի Սամարիա։

[2594] Ոմանք. Եւ թաղեցաւ ՚ի Կամովս։

[2595] Ոմանք. Եւ թողին զՏէր Աստուած, եւ ոչ։

[2596] Բազումք. ՚Ի ձեռս այլազգեացն. եւ ոմանք. ՚ի ձեռս թշնամեացն։

[2597] Այլք. Եւ խախտեցին եւ խորտա՛՛։

[2598] Ոմանք. ՚Ի ժամանակի նեղութեան ձերոյ։

[2599] Ոմանք. Որ ինչ հաճոյ թուիցի քեզ. բայց միայն... յաւուրս յայսմիկ։

[2600] Ոմանք. Յաշխատութենէ Իսրայէլ։

[2601] Ոմանք. Յերկրին ՚ի Տովբ։

[2602] Ոմանք. Ընդ Իսրայէլի։

[2603] Ոմանք. Ընդ որդիսն Իսրայէլի։

[2604] Ոմանք. Յեփթայէ ընդ ծերս Գաղայա՛՛... եւ արդ՝ զի՛ ելէք առ իս։ Այլք. Եւ հանէք ՚ի տանէ հօր իմոյ։

[2605] Ոմանք. Եւ մատնեսցէ զնոսա Տէր ա՛՛... եւ ես եղէց ձեզ իշխան։

[2606] Յօրինակին. Հրեշտակ՝ առ թագաւոր։ Ոմանք. Առ որդիսն Ամոնայ եւ առ թագաւորն իւրեանց եւ ասէ... յերկրի իմում։

[2607] Ոմանք. ՅԱռնոնայ մինչեւ ցՅաբոկ։

[2608] Ոմանք. Եւ բնակեցաւ յերկիրն Առն՛՛։

[2609] Ոմանք. Եւ ժառանգեաց Իսրայէլ զամենայն եր՛՛։

[2610] Ոմանք. Ամովրհացւոյն... մինչեւ ցՅաբոկ։

[2611] Այլք. ՚Ի բնակելն Իսրայէլի յԵսեբոն։

[2612] Ոմանք. Տեառն յողջակէզս։

[2613] Ոմանք. Եւ մինչեւ ցԱբէղ՚։

[2614] Ոմանք. Եւ ահա դուստր նորա ելա՛՛... թմպօք եւ պարուք։

[2615] Ոմանք. Զի ընկճեցեր զիս։

[2616] Ոմանք. Թողացո՛ ինձ զամիսս երկու... եւ ես եւ ընկե՛՛։

[2617] Ոմանք. Եւ արձակեաց զնա զամիսս երկու... եւ լացին զկուսութիւն իւրեանց ՚ի վերայ լե՛՛։

[2618] Ոմանք. ՚Ի կրօնս ՚ի մէջ Իսրայէլի, (40) աւուրց յաւուրս ժողովէին։

[2619] Ոմանք. Զի՞ է զի չոգաւ պատերազմել։

[2620] Յօրինակին պակասէր. Զնոսա Տէր ՚ի ձեռս իմ։ Ոմանք. Յաւուրս յայսմիկ մար՛՛։

[2621] Ոմանք. Եւ ՚ի մէջ Մանասէի էիք։

[2622] Ոմանք. Եւ ասացէք թէ հասկ հասկ։

[2623] Ոմանք. Եսեբոն ՚ի Բեթղեհեմի։

[2624] Ոմանք. Որդի Եղղաքեայ Փարաթովնացւոյ։

[2625] Ոմանք. Յեւթանասուն յովանակս։

[2626] Ոմանք. Ահաւասիկ... յղասցես եւ ծնցես։

[2627] Ոմանք. Եւ արդ զգո՛յշ լեր... գինի եւ ուղի։

[2628] Ոմանք. Եթէ ուստի՛ իցես, եւ զա՛՛։

[2629] Ոմանք. Որ խօսեցարն ընդ կնոջն։

[2630] Ոմանք. Զոր ասացի ցկինդ. կամ՝ ցկինն։

[2631] Ոմանք. Յամենայնէ որ ելանիցէ յորթոյ, մի՛ ուտիցէ։

[2632] Ոմանք. Եւ ասէ... ցհրեշտակ Տեառն։

[2633] Ոմանք. Ես ո՛չ կերայց ՚ի հա՛՛... եւ եթէ արասցես ուլ յողջակէզս եւ մատուսցես։

[2634] Յօրինակին. Եւ ասէ Մանովէ զհրեշտակն Տեառն։ Բազումք. Փառաւոր արասցուք զքեզ։

[2635] Ոմանք. Զուլն այծեաց եւ զզոհն... Տեառն սքանչելի արարի։ Յօրինակին. Եւ Մանով եւ կին նորա հայ՛՛։

[2636] Ոմանք. Ամբարձաւ եւ հրեշ՛՛։

[2637] Ոմանք. Մանովէի եւ կնոջ նորա։

[2638] Ոմանք. Եւ ո՛չ լուսաւորեալ էր մեզ զայն ընդ ժամա՛՛։

[2639] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա հայրն եւ մայրն... զի երթիցես դու երթալ առնուլ յայլազգեացն յանթլ՛՛։

[2640] Ոմանք. Եւ հայր նորա եւ մայր նորա... կորիւն մի առիւծու. կամ՝ առիւծոյ։

[2641] Ոմանք. Թէ ՚ի փորոյ առիւծուն եհան զմեղրն։

[2642] Ոմանք. Առ կին նորա. եւ արար անդ Սամփսոնի խրախութիւնս զեւթն օր։

[2643] Ոմանք. Կացուցին առ նմա ընկերս երեսուն, եւ էր նա ընդ նոսա։

[2644] Յօրինակին պակասէր. Եղծանիցէք զնա ինձ զեւթն։

[2645] Ոմանք. Թէ աղքատացուցանել կամեցէք կոչել զմեզ այսր։

[2646] Ոմանք. Կինն Սամփսոնի առ նմա, եւ ա՛՛... ահա հօր իմում եւ մօր իմում ո՛չ պատմեցի զնա։

[2647] Ոմանք. Եւ ելաց առ նմա... յորս էր ՚ի խրա՛՛։

[2648] Ոմանք. Ճնշեալ էր ինձ երինջն իմ։

[2649] Ոմանք. Ընդ հաց երիցուն որ էր ընդ ընկեր։

[2650] Յօրինակին պակասէր. Եւ ո՛չ եթող զնա հայրն։

[2651] Ոմանք. Եւ ասէ ցնոսա Սամփսոն։

[2652] Ոմանք. Եւ այրեաց զորայն... ՚ի բարտից մինչեւ... եւ ցձիթենիս։

[2653] Ոմանք. ՚Ի սրնոց մինչեւ... եւ բնակեցաւ առ ջրհեղեղաւն յայրին Եմամայ։

[2654] Ոմանք. Եւ բանակեցան առ Յուդայիւ։

[2655] Ոմանք. Ելէք ՚ի վերայ մեր... զորօրինակ արար նա ընդ մեզ։

[2656] Այլք. Երեք հազարք արանց Յուդայ։ Ոսկան. ՚Ի ծագ վիմին Ետե՛՛։

[2657] Բազումք. Եւ տուք զիս ցնոսա։

[2658] Ոմանք. Երիւք կապովք նորովք։

[2659] Այլք. Եւ եկն մինչեւ ցծնօտն։ ՚Ի լուս. Եւ եղեն շխթայքն ՚ի բազուկս. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր այլ ոմանք. Եւ եղեւ կապքն ՚ի բա՛՛։

[2660] Ոմանք. Եւ կոչեաց զտեղին զայն Կո՛՛։

[2661] Ոմանք. Ոգի իւր առ ինքն եւ զօրացաւ. վասն այնորիկ անուանեաց զանուն նորա Աղբիւր ծնօտի մինչեւ։

[2662] Ոմանք. Եւ անշշունջ կային զգիշերն ող՛՛։

[2663] Ոմանք. Սամփսոն մինչեւ ցկէս գիշերոյն։

[2664] Ոմանք. Եւ ասեն ցնա... եւ տե՛ս թէ ի՛ւ իցէ։

[2665] Ոմանք. Այլազգիք հասին ՚ի վերայ քո... զօրութիւն իւր։

[2666] Ոմանք. Եւ խօսեցար ընդ իս սուտ։

[2667] Ոմանք. Եւթն կարիւք նորովք։

[2668] Ոմանք. Եթէ արկցես զեւթա՛՛։ Յօրինակին պակասէր. Գլխոյ իմոյ ընդ ազբ՛՛։ Ոմանք. Եւ վարսեսցես. կամ՝ վարիցես։

[2669] Ոսկան. Եւ վարսեաց ցցովք։

[2670] Ոմանք. Եւ պատմեաց նմա։ Յօրինակին. Զոր ուխտաւոր Աստուծոյ եմ։ Ուր ոմանք. Վասն զի ուխտաւոր։

[2671] Օրինակ մի. Զամենայն սիրտ իւր... եւ ելին առ նա ամենայն նախար՛՛։

[2672] Ոմանք. Եւ կոչեաց զվարսաւիրաց։

[2673] Օրինակ մի. Այլազգիք յարուսցեն ՚ի վերայ քո Սամփ՛՛։

[2674] Ոմանք. Եւ իշխանք այլազգեացն սկսան զոհել... աստուածոց իւրեանց։

[2675] Ոմանք. Եւ օրհնեցին զաստ՛՛... զթշնամին մեր ՚ի ձե՛՛։

[2676] Ոմանք. Կոչեսցուք զՍամփ՛՛... եւ խաղասցէ առա՛՛... եւ խաղացին նովաւ։

[2677] Ոմանք. Զմիջնոցն, յորոց վերայ... եւ ՚ի մին ձախով իւ՛՛։

[2678] Ոմանք. Եւ ՚ի վերայ ամենայն ժողովրդեան. կամ՝ ժողովրդոցն... Սամփսոն ՚ի մա՛՛։

[2679] Ոսկան. Զհազար եւ զվեց հարիւր։ Ոմանք. Ես առի զնա։

[2680] Ոմանք. Սրբելով սրբեցից զար՛՛... եւ առնել զդրօշեալ եւ զձու՛՛։

[2681] Ոմանք. Եւ ետ զայն ցձուլիչսն։

[2682] Ոմանք. Զհաճոյսն իւր առնէր։

[2683] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա Ղեւտացին ՚ի Բեթղեհե՛՛... երթամ։

[2684] Ոմանք. Եւ ասէ Միքայ. Ո՛ գիտասցէ այժմ բարի արարեր ինձ Տէր. եւ եղեւ ինձ Ղեւտացի ՚ի քահանայ։

[2685] Ոմանք. Բնակութիւն ժառանգելոյ... նմա մինչեւ յաւուրսն յայնոսիկ։

[2686] Ոմանք. Որդւոցն զօրութեան... եւ չոգան ՚ի լեռնէն Եփրեմայ մինչեւ։

[2687] Ոմանք. Հարց ցԱստուած. կամ՝ Տեառն եւ գի՛՛... զճանապարհս մեր զոր երթամք։

[2688] Յօրինակին. Եւ ասեն ցնա եղբարք իւ՛՛։

[2689] Ոմանք. Եւ հեռի էին ՚ի Սիդոնէ։

[2690] Ոմանք. Յորժամ երթայցէք ունիցիք զազգն յուսացեալ... մատնեաց զնոսա Աստուած ՚ի... ո՛չ գոյր պակասութիւն ամենայնի որ ինչ իցէ։

[2691] Ոմանք. Եւ բանակեցան ՚ի Կարիաթիմ։

[2692] Ոսկան. Յայսոսիկ է եփուտ եւ։ Ուր օրինակ մի. Զի էին ՚ի տունս յայսոսիկ եփուտ։

[2693] Ոմանք. Վառեալքն պատրաստական զինու իւրեանց արձանակացեալք կային։

[2694] Այլք. Զի՛նչ գործէք դուք։

[2695] Ոմանք. Եւ զուարճացաւ սիրտ։

[2696] Այլք. ՚Ի տունս նորա էին ընդ Միքայ։ Ուր ոմանք. ՚Ի տուն նորա էին ընդ Միքայի։

[2697] Ոմանք. Եւ զինչ կայցէ այսու՛՛... եւ զինչ է այդ զոր ասացէք ցիս։

[2698] Յօրինակին. Պատահիցեն մեզ։ Ոմանք. Եւ դնիցես զանձն քո։

[2699] Ոմանք. Թէ բռնագոյն քան զնա էին։

[2700] Ոմանք. Եւ գնացին ՚ի Լայիսա, եւ ժողովուրդն հանդար՛՛։

[2701] Ոմանք. Զի հեռի էր ՚ի Սիդոնաց՛՛... կայ ՚ի հովտի տան Ռափայ. կամ՝ Ռովաբայ։

[2702] Ոմանք. Որդի Գերսոնի որդւոյ Մա՛՛։

[2703] Ոմանք յաւելուն. Զդրօշեալն զոր արար Միքայ... էր տունն Տեառն ՚ի Սելով։

[2704] Ոմանք. Ոչ գոյր Իսրայէլի. եւ էր այր Ղեւտացի պանդխտանալ ՚ի լերինն Եփրեմի։

[2705] Ոմանք. Կանխեաց ընդ առաւօտն, եւ յարեաւ։

[2706] Ոմանք. Հայր աղջկանն ցայրն. Արդ։

[2707] Ոմանք. Ասէ ցնա աներն իւր հայր աղջկանն... շրջեսցի օրս։

[2708] Ոմանք. Եւ յարեաւ այրն ՚ի գնալ... եւ կանխեսջիք վաղիւ զճանապարհս ձեր։

[2709] Ոմանք. Մինչեւ հանդէպ Յեբուսայ։

[2710] Ոմանք. Մերձեսցուք ՚ի միում ՚ի քաղաքաց եւ ագցուք ՚ի Գաբաա։

[2711] Ոմանք. Արեգակն ՚ի Գաբաա. որ է մերձ ՚ի Բե՛՛։

[2712] Ոմանք. Եւ այրն էր ՚ի լեռնէ Եփր՛՛։

[2713] Ոմանք. Երթաս՝ կամ ուստի՛ գաս։

[2714] Ոմանք. Եւ ասեն ցնա. Անցանիցեմք... այր որ ժողովեսցէ զիս։

[2715] Օրինակ մի. Եւ յարդ եւ խոտ տայ իշոց։

[2716] Ոմանք. Խաղաղութիւն ընդ ձեզ. ամենայն։

[2717] Ոմանք. Եւ տարաւ զնոսա ՚ի։

[2718] Ոմանք. Պատեցին զդուրսն եւ խօսեցան ընդ առնն... զայրդ զմտեալդ ՚ի տուն քո։

[2719] Ոմանք. Եւ հանից զնոսա... եւ արարէք ընդ նոսա։

[2720] Ոմանք. Եւ արձա՛՛. զնա ընդ ելանել առաւօտուն։

[2721] Ոմանք. Եւ անկաւ ՚ի վերայ դրանդւոյ դրան առն. որ էր տէր տան նորա, եւ։

[2722] Ոմանք. Եւ առաքեաց զնա ընդ ամենայն. կամ՝ յամենայն ցեղսն Իսրայէլի։

[2723] Ոմանք. Թէ ո՛չ երեւեցաւ, եւ ո՛չ եղեւ այնպէս յաւուրց։

[2724] Ոմանք. Իբրեւ զմի այր ՚ի Դանայ մինչեւ։

[2725] Ոմանք. Լլկեցին՝ եւ հեղձուցաւ եւ մեռաւ։

[2726] Ոմանք. Եւ արդ ահաւասիկ մեք որդիք Իսրայէլի, տուք ձեզ բան եւ։

[2727] Այլք. Եւ հարիւր ՚ի հազարաց։ Ոմանք. Պաշար զօրուս բովանդակ երթողացն ՚ի։

[2728] Ոմանք. Եւ ժողովեցան ամենայն այր Իսրայէլի իբրեւ զայր մի ՚ի քաղաքն եկեալք ՚ի քաղաքացն։

[2729] Ոմանք. Որ եղեալ է ՚ի միջի ձե՛՛։

[2730] Ոմանք. ՚Ի քաղաքաց իւրեանց ՚ի Գաբա՛՛։

[2731] Ոմանք. Զբնակիչսն Գաբաայ, որ։

[2732] Ոմանք. Եւթն հարիւր այր երիտասարդք ընտիրք ամենայն ժողովրդենէն. եւթն հարիւր արք ընտիրք յերկոցունց ձեռացն աջո՛՛... եւ ՚ի մազոյ ոչ։

[2733] Ոմանք. Ո՞ ելցէ մեր առաջնորդ։

[2734] Ոմանք. Եւ բանակեցան ընդ Գաբաաւ։

[2735] Ոմանք. Եւ ել այր Իսրայէլի։

[2736] Ոմանք. Արանց պատերազմողաց յաւուր յայնմիկ։

[2737] Ոմանք. Այր Իսրայէլի, եւ յաւելան ճակատել ՚ի պատերազմ ՚ի նմին տեղւոջ ուր ճա՛՛։

[2738] Ոմանք. Եւ հարցին ցՏէր... եթէ յաւելից պատերազմել ընդ Բենիամինի։

[2739] Յօրինակին համաձայն այլոց գրչագիր օրինակաց թուագրով դնի. ութ հազար արանց յերկիր։ Ոմանք. Ամենեքեան սոքա արք սուսե՛՛։

[2740] Ոմանք. Նստան եւ լացին։ Եւ ոմանք. Եւ նստեալ լացին առաջի։

[2741] Ոմանք. Եւ ասեն եթէ յաւելից միւ՛՛։ ... ելէ՛ք ես վաղի՛ւ տաց։

[2742] Այլք, ոմանք. Հարկանել վիրաւորս ՚ի ժողովրդենէ։ Եւ ոմանք. ՚Ի ժողովրդենէ անտի վիրաւորս։

[2743] Ոմանք. Զնոսա ՚ի քաղաքէն ՚ի ճանապարհս։

[2744] Ոմանք. Յարեաւ... ՚ի տեղւոջէ իւրմէ... ՚ի Բաազամար։

[2745] Ոմանք. Յաւուրն յայնմիկ քսան եւ եւթն հազար եւ։

[2746] Ոմանք. Այր Իսրայէլի տան Բենիամի... ՚ի դարանակալսն որ եդին. կամ՝ եդեալ էին զԳաբայաւ։

[2747] Ոմանք. Եւ արձակեցան դարա՛՛։

[2748] Ոմանք. Առ դարանամուտսն հրով հանել։

[2749] Ոմանք. Եթէ վանելով անցին առաջի մեր իբրեւ զառաջինն։

[2750] Ոմանք. Եւ նշանակն սկսաւ յորդել ՚ի վերայ... ՚ի թիկունս իւր, եւ տեսանէ զվախճան քաղաքին զի ելանէր յերկինս։

[2751] Ոմանք. Առն Իսրայէլի զճանապարհ անապատին։

[2752] ՚Ի լուս՛՛. Զհետ նորա ՚ի Նոմբայ մին՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր ոմանք եւս. ՚ի Նուբայ։

[2753] Ոմանք. Իբրեւ ութսուն հազար ար՛՛։

[2754] Ոմանք. Ապաստանի ՚ի վէմն... արարին զնոսա ՚ի ճանապարհսն եւթն հազար արանց... եւ հարին ՚ի նմանէ երկուս հա՛՛։

[2755] Այլք. Քսան եւ հինգ հազար արանց։

[2756] Այլք, ոմանք. ՚Ի վէմն. եւ ոմանք. ՚Ի վիմին Ռեմոնայ չորս ամիս։

[2757] Ոմանք. Դարձաւ ՚ի կրունկն յորդւոցն։

[2758] Ոմանք. ՚Ի Մասեփա, եւ ասէ այր իւրաքանչիւր մի՛ տացէ... ՚ի կնութեան։

[2759] Ոմանք. Եղեւ այս Իսրայէլի։

[2760] Ոմանք. Որ ո՛չ ելանէր առ Տէր ՚ի Մասեփա։

[2761] Ոմանք. Ո՞վ ոք մի իցէ ՚ի ցեղիցն Իսրայէլի։

[2762] Յօրինակին պակասէր. Անդր ժողովուրդն երկ՛՛։

[2763] Ոմանք. Զայր եւ զանկողինս արուի։

[2764] Ոմանք. Ընդ ամենայն որդիսն Բենի՛՛... ՚ի վիմէն Ռեմո՛՛... եւ կոչեցին զնա ՚ի խա՛՛։

[2765] Ոմանք. Առ որդիսն Իսրայէլի ՚ի ժամանակին յայնմիկ, որ էին ՚ի կանանցն Յաբիսայ Գաղաադու, ետու զայնոսիկ նոցա ՚ի կանայս, եւ հաճոյ թուեցաւ այնպէս։

[2766] Ոմանք. Զոր արար Տէր խրա՛՛։

[2767] Ոմանք. Երդուաք որդիքս Իսրայէլի... եթէ անիծեալ լիցի որ տայցէ։

[2768] Ոմանք. Եւ վասն այլոց կանանցն։

[2769] Ոմանք. Եւ հարաւոյ ՚ի Լիբանանու յԵսեբոնայ։

[2770] Ոմանք. ՚Ի Սելովայ... ելջիք յայգեստանէն, եւ այր իւրաքանչիւր առցէ իւր կին ՚ի դստերացն Սելովայ։

[2771] Ոմանք. Հարք նոցա եւ կամ եղբարք նոցա։

[2772] Ոմանք. Եւ շինեցին իւրեանց քաղաքս։

[2773] Ոմանք. Եւ գնացին անտի որդիքն... այր իւրաքանչիւր ՚ի ցեղ իւր... զհաճոյն աչաց իւրոց առնէր։

[2774] ՚Ի վախճանի ոմանք. Կատարեցաւ Գիրք Դատաւորաց։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ