ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ՆԱԽԱԴՐՈՒԹԻՒՆ ԵՐԵՄԻԱՅ ՄԱՐԳԱՐԷԻ

Երեմիա սկսաւ մարգարէանալ յերեքտասան ամէն Յովսիայ մինչ ՚ի մետասան ամն Սեդեկիայ՝ յորում առաւ Երուսաղէմ, որ լինին ամք քառասուն։ Յաւուրսս յայսոսիկ էր եւ Սոփոնիա, եւ Ուրիա Սամեայ, եւ Ողդան կին մարգարէ. եւ զկնի սոցա եւ առ սոքօք Դանիէլ եւ Եզեկիէլ. զի որոց առ գերութեամբն մարգարէք՝ առաջին է սա, եւ վերջին՝ Եզեկիէլ։ Մանուկ կոչի Երեմիա ՚ի մարգարէութիւն, թերեւս առ ՚ի չգոյէ կատարելոց կամ ծերոց՝ որպէս Դանիէլ. կամ զի առաքինութիւն յամենայն հասակս պատուելի է՝ որպէս Տիմոթէոս։ Մարգարէանայ վասն գերութեանն Յուդայ. զորոց եւ կշտամբէ զկռապաշտութիւն, խաբելոցն ՚ի սուտ մարգարէիցն. խոտէ զՀրէական զոհսն. եւ խրատէ չվստահանալ ՚ի տաճարն, այլ ուղղել զճանապարհն։ ՚Ի դէմս իւր գուշակէ վասն խաչին, եւ ՚ի դէմս ձկնորսաց՝ զԱռաքելոցն. եւ ՚ի պատճառս գուժկանաց յերեսաց հինին. վասն մանկանցն սպանելոց ՚ի Հերովդիէ վասն Քրիստոսի։ Մարգարէանայ վասն նորոյ ուխտիս, եւ պատմէ զելանել Բաբելացւոցն եւ գերել զԵրուսաղէմ. եւ ըստ ոճոյ մարգարէից սպառնայ այլազգեաց թշնամեացն Իսրայէլի. եւ խոստանայ զդարձ գերութեանն Հրէից. զի յայսմիկ նշանակէ զկորուստն Սատանայի, եւ Քրիստոսիւ զփրկութիւն մարդկան։ Իսկ Բարուք ընդ Երեմիայի գնաց յԵգիպտոս՝ յետ առմանն Երուսաղեմի. եւ իբրեւ քարկոծեցին զԵրեմիա ՚ի Տափնաս, եկն Նաբուքոդոնոսոր եւ գերեաց եւ զՀրէայսն որ իջին յԵգիպտոս. եւ զԲարուք յԵգիպտոսէ տարաւ ՚ի Բաբելոն. իբր զղջացան որք գերեալն էին անդ, աղաչեցին զԲարուք գրել յԵրուսաղէմ առ քահանայսն մնացեալս անդ՝ աղօթել վասն նոցա. եւ այս յետ հինգ ամի առմանն Երուսաղեմի։ Իսկ զՈղբսն, ըստ օրինակի բժշկաց՝ յո՛չ ընդունել հիւանդին զդեղս՝ յուսահատ եղեալ ողբան, կամ թէ մեռանի. ա՛յսպէս շատ հնարեցաւ բժշկել բանիւ զՀրէայսն, որք ո՛չ կամելով բժշկել՝ գերեցան. զորս եւ ողբայ յոյժ դառնապէս։

Գլուխք Երեմիայ Մարգարէի։

ա̃. Սկիզբն մարգարէութեան Երեմիայ, եւ կանխասացութիւն լինելոց չարեացն Իսրայէլի ՚ի Նաբուքոդոնոսորայ։

բ̃. Յանդիմանութիւն կռապաշտութեանն Իսրայէլի, եւ յիշատակ Աստուծոյ երախտեացն ՚ի նոսա, եւ չարեացն զոր կրեցին. վասն զի ապաստան եղեն յԵգիպտացիսն, կռոց նոցա տկարութեան յանդիմանութիւն. եւ Իսրայէլացւոցն մարդազոհ լինելոյ ամբաստանութիւն։

գ̃. ԶԻսրայէլէ ամբաստանութիւն, եւ համեմատութիւն Իսրայէլի եւ Յուդայ անօրէնութեանցն, յորում յաճախագոյն գտանի քան զնա Յուդա. եւ կանխասացութիւն դիւրութեանց Իսրայէլի՝ եթէ դառնայցէ յԱստուած. եւ ՚ի մարգարէէն իբրեւ ՚ի ժողովրդենէն խոստովանութիւն։

դ̃. Վասն ելանելոյ Բաբելացւոցն, եւ սուգ մարգարէին ՚ի վերայ ցրման մերձեալ աւերածոյն. եւ նորին իսկ աւերածոյն նկարագիր. ամբաստանութիւն զժողովրդենէն, զի ո՛չ ունէին զոք արդար՝ ցածուցանել զբարկութիւնն Աստուծոյ, եւ պոռնկութեանց նոցա յանդիմանութիւն։

ե̃. Թէ մինչեւ ՚ի հիմն քակելոց է Երուսաղէմ ՚ի Նաբուքոդոնոսորայ, եւ ելանելն Բաբելացւոցն. եւ ամբաստանութիւն զյանդգնութենէն Իսրայէլի։

զ̃. Զի չանսացին լսել մարգարէին. եւ ամբաստանութիւն սուտ մարգարէիցն, որ խաբէին զժողովուրդն. զի Երեմիա ասէր. Պատերա՛զմ յառնելոց է։ Եւ նոքա ասէին թէ ո՛չ, այլ խաղաղութիւն լինելոց է։

է̃. Հրաժեշտ ՚ի պատարագաց, եւ ելանել Բաբելացւոցն, եւ անդարձ մտաց Հրէիցն յանդիմանութիւն։

ը̃. Խրատէ զՅուդա դառնալ ՚ի լաւութիւն, եւ սպառնայ թէ ո՛չ դառնայցեն զնո՛յն կրել զոր Իսրայէլ կրեաց. եւ արգելու զԵրեմիա յառնելոյ աղօթս վասն նոցա։

թ̃. Հրաժեշտ ՚ի զոհիցն, եւ ամբաստանութիւն չանսացութեան նոցա, եւ մարդազոհն լինելոյ դիւաց. եւ կանխասացութիւն գերեզման լինելոյ նոցա տեղւոյ կռոցն. եւ թաղելոյ եւս արժանի չլինել կոտորելոցն։ Դարձեալ վասն ելից թշնամեաց եւ սգոյ մարգարէին ՚ի վերայ չարեաց նոցա։

ժ̃. Ամբաստանութիւն զՀրէից իբրեւ զանթլփատից սրտիւք. եւ խրատ առ ՚ի չկռապաշտել. եւ սուգ իբրեւ ՚ի ժողովրդենէն ՚ի վերայ չարեացն հանդերձելոց, եւ ամբաստանութիւն յԱստուծոյ։

ժա̃. Խրատ Իսրայէլի ունկնդիր լինելոյ Աստուծոյ. եւ ամբաստանութիւն զհարց նոցա եւ զնոցանէ, եւ գուշակութիւն չարեացն հանդերձելոց. եւ արգելու դարձեալ զԵրեմիա յառնելոյ աղօթս վասն նոցա։

ժբ̃. Ողբայ մարգարէն նենգեալ ՚ի Հրէից յԱնաթովթ. եւ յառաջագոյն ասէ, թէ վասն ա՛յնորիկ լինելոց է նոցա սատակումն։

ժգ̃. Զառիգածն հրաման առնու Երեմիա թաղել եւ թաքուցանել, եւ յառաջագոյն գուշակէ թէ լցջիք եւ արբեսջիք չարեօք. եւ վասն երաշտութեան կանխաւ գուշակէ. եւ արգելու զմարգարէն յաղօթս առնելոյ վասն նոցա. եւ հրաժարէ Աստուած յողջակիզացն նոցա եւ ՚ի պահոց. եւ սպառնայ սուտ մարգարէիցն չարիս. քանզի ասէին թէ չեն հասանելոց վիշտք ժողովրդեանն։

ժդ̃. Ժողովուրդն աղաչէ զԱստուած. եւ նա ասէ չլսել նոցա թէ եւ Մովսէս եւ Սամուէլ բարեխօս լինիցին. այլ տալ զնոսա ՚ի սուր, ՚ի սով, ՚ի մահ եւ ՚ի գերութիւն, եւ ՚ի պատառումն շանց։

ժե̃. Երեմիա աղօթս առնէ կրել նոցա պատիժ որ զնայն նախատեցին. եւ նա (Տէր) ասէ ցնա. Եթէ հանցես զպատուականն յանարժանէ՝ իբրեւ զբերան իմ լիցիս։

ժզ̃. Հրաման առնու չամուսնանալ Երեմիա, ո՛չ սուգ առնուլ. եւ ո՛չ յընթրիս որ վասն մեռելոց լինիցի՝ հաղորդել Իսրայէլացւոցն։

ժէ̃. Վասն Առաքելոցն։

ժը̃. Վասն Քրիստոսի մարգարէութիւն։

ժթ̃. Զբանս այնոցիկ որ չհաւատային նմա թուէ մարգարէն, եւ լուտա՛յ զնոսա։

ի̃. Պատուէր տայ Հրէից պահել զշաբաթն։

իա̃. ՚Ի տուն բրտին առաքի մարգարէն։

իբ̃. Եթէ վճիռ տաց ասէ Աստուած ՚ի վերայ թագաւորութեան բառնալ. եւ եթէ դառնայցեն՝ չբարձից. եւ եթէ վճիռ տաց ՚ի վերայ ազգի եւ թագաւորութեան շինել, եւ եթէ առնիցեն զչարիս՝ զղջացայց եւ ես ՚ի վերայ բարեացն զոր խոստացայ առնել նոցա։ Ա՛յս գլուխ ՚ի դէպ է Հրէից, յորժամ ասիցեն թէ Աստուած բարիս խոստացաւ նոցա. զի ապստամբեցին ՚ի Տեառնէ մերմէ Յիսուսէ Քրիստոսէ, անձամբ անձանց իւրեանց եղեն պատճառ չարեաց որ հասին նոցա։

իգ̃. Որ ՚ի նմանէն գովութիւնք Հրէիցն ասէ մարգարէն. եւ լուտայ զնոսա, զի չարիս փոխանակ բարեաց հատուցին։

իդ̃. Հրաման առնու Երեմիա զկուժ կաւեղէն առնուլ, եւ վկայել զչարեաց ժողովրդեանն. եւ բեկանել զկուժն առաջի աչաց նոցա, եւ ասել թէ ա՛յսպէս խորտակեսցի Երուսաղէմ։ Եմուտ ՚ի Պասքովրա յանձուկ արգել. ել եւ մարգարէանայ Պասքովրայ զչարիսն որ հասանելոց էին նմա։ Սրտառուչ լինի մարգարէն բամբասանացն, եւ լուտայ վասն նոցա. եւ անիծանէ զօր ծննդեան իւրոյ։

իե̃. Առաքէ Սեդեկիա արքայ ուսանել յԵրեմիայէ թէ անցանիցէ՞ զնովաւ Նաբուքոդոնոսոր. եւ նա ասէ թէ Աստուած տայ պատերազմ ընդ Հրէայս եւ ընդ Սեդեկիայ արքայի. բայց եթէ կամեսցի ժողովուրդդ կամօք ձեռս տալ ՚ի Նաբուքոդոնոսոր, ապրեցուսցէ զանձն իւր. եւ թագաւորն չկորնչիցի եթէ հեռանայցէ ՚ի չարեացն իւրոց, եւ Աստուծոյ հրամանացն անսալ կամիցի. եւ թէ չառնուցու յանձն՝ կորիցէ։

իզ̃. Ընդդէմ Յովակիմայ եւ Յեքոնիայ, եւ այլոց հովուացն։

իէ̃. Մարգարէութիւն զՏեառնէ. եւ զստոց մարգարէից ամբաստանութիւն։

իը̃. Դիւրութիւն Յուդայ մարգարէանայ. հեշտութիւնս մնացելոց ժողովրդեանն Երուսաղեմի՝ հանդերձ Սեդեկիայ չարիս՝ թզոյն օրինակաւ։

իթ̃. Մարգարէանայ զելանելն Նաբուքոդոնոսորայ. եւ ամենայն հեթանոսաց կորուստ գուշակէ բաժակաւն։

լ̃. Յառաջագոյն ասէ զկորուստն Երուսաղեմի. եւ ըմբռնի Երեմիա ՚ի քահանայիցն. եւ զերծանի ՚ի վտանգէն։

լա̃. Հրաման առնու մարգարէն արկանել անուր ՚ի պարանոց իւր, եւ ասել ցհրեշտակս այլազգեացն. Պատմեցէ՛ք թագաւորին ձերոյ լինել հնազանդ Նաբուքոդոնոսորայ. քանզի մահ սպառնայ Աստուած այնոցիկ որ ոչ հնազանդին նմա. զնոյն խրատ տայ եւ Սեդեկիայ, եւ ժողովրդեանն եւ քահանայիցն։ Իսկ սուտ մարգարէ Անանիա՝ հակառակ Երեմիայի մարգարէի. Սպաս քահանայութեանն ասէ այսրէն դառնալոց են, եւ Յեքոնիա որդի Յովակիմայ՝ եղբօրորդի Սեդեկիայ. եւ խորտակեաց զանուր մարգարէին. առաքի այնուհետեւ Երեմիա մա՛հ գուշակել նմա ՚ի նմին տարւոջ. որ եւ եղեւ իսկ։

լբ̃. Չարիս սուտ մարգարէիցն որ ՚ի Բաբելոն էին մարգարէանայ յառաջագոյն. եւ ժողովրդեանն ընդ երկար ժամանակս գերութեան. բայց սակայն թէ լինելոց է դարձ ՚ի Տեառնէ. եւ ընդ այն բարկանայր Սամեա, եւ սաստէր քահանային, թէ ընդէր ո՛չ արգելու զԵրեմիա յայնպիսի մարգարէութենէ. եւ վասն այնորիկ սպառնայ Աստուած նմա կորուստ։

լգ̃. Ապա եւ պատգա՛մ մխիթարութիւն Իսրայէլի գուշակէ, եւ զժամանակն յոր ելանելոց էին ՚ի Բաբելոնէ, ա՛յն էր պասեքն, որ եւ յԵզր իսկ է գտանել։ Եթէ ՚ի տօնի բաղարջակերացն ելին. ապա ուրեմն յայտ յանդիմանին Հրէայքն սուտք. զի որում յայսմ վայրի բարութիւնք գրեալ է լինել նոցա, տակաւին ակն ունին. եւ այն ա՛նց եւ կատարեցաւ։

լդ̃. Վասն մանկտւոյն որ ՚ի Հերովդէէ կոտորելոց էին։

լե̃. Վասն նորոյ ուխտիս մարգարէութիւն. եւ որ յայսմ վայրի շինութիւն գրեալ է քաղաքին՝ այնմ տակաւին ակն ունին Հրէայք, եւ այն վախճա՛ն առ յորժամ ելինն ՚ի Բաբելոնէ։

լզ̃. Հրաման առնու Երեմիա գնել զագարակն հօրեղբօրն իւրում. գնեաց եւ ասէ. Քաղաքս մատնեցաւ եւ հրամայես գնել ագարա՞կ։ Իսկ Աստուած ասէ ցնա. Չարիք որ հասին վասն մեղա՛ց ժողովրդեանդ են. բայց եղիցի ժամանակ յորժամ դարձեալ բնակեսցէ քաղաքդ։

լէ̃. Կանխաւ գուշակէ Սեդեկիայ թէ ըմբռնելոց է, եւ պատուհասէ զայնոսիկ որք զծառայսն ազատեցին, եւ դարձեալ արկին ՚ի ծառայութիւն, եւ սպառնայ թէ մեծամեծ չարիք հասանելոց են նոցա. վասն այնորիկ հրաման տայ որդւոցն Յովնադաբայ ըմպել գինի, եւ նոքա չունէին յանձին։

լը̃. Հրաման առնու Երեմիա գրել զոր ինչ մարգարէանայ ՚ի վերայ Իսրայէլի. զի գոնէ յայնժամ երկնչիցին, յորժամ լսիցեն թէ չարիք ՚ի վերայ հասանելոց են նոցա. եւ նա պատուիրեաց Բարուքայ գրել. գրեաց եւ ընթերցաւ առաջի Հրէիցն. իբրեւ լուան իշխանքն՝ պատմեցին Յովակիմայ արքայի, եւ նա ա՛ռ զգիրն, կտրեաց եւ այրեաց։ Հրաման ա՛ռ Երեմիա այլ գիր զնոյն օրինակ գրել. եւ մարգարէանայ թագաւորին չարիս վասն յանդգնութեանն։

լթ̃. Մարգարէանայ դարձեալ թէ առնլոց է Երուսաղէմ. ունին զԵրեմիա եւ արկանեն ՚ի բանտ. հանեն անտի եւ ածեն միւսանգամ առ Սեդեկիա, եւ ասէ ցնա թէ առնլոց է քաղաքս. եւ աղաչէ միւսանգամ անդրէն ՚ի բանտ չհրամայել. առին զնա իշխանքն եւ արկին ՚ի գուբ տղմոյն. եւ հան զնա անտի Աբդամելէք. կոչեցաւ դարձեալ ՚ի թագաւորէն, եւ գուշակէ նմա փրկութիւն՝ եթէ կամօք ելցէ առ թշնամիսն. ապա թէ ոչ՝ սատակումն քաղաքին, եւ նմա մեծամեծ չարիք հասցեն. իբրեւ չա՛ռ յանձն ելանել. եկն խուժադուժ Քաղդեացին եւ ա՛ռ զքաղաքն Սեդեկիաւ հանդերձ. եւ Երեմիայի դիւրութիւն արարին իշխանքն Նաբուքոդոնոսորայ, զի ա՛յնպէս ունէին հրաման։

խ̃. Աբդամելեքայ խոստանայ փրկութիւն. եւ ինքն ա՛ռ կամակարութիւն ՚ի դահճապետէն՝ երթալ ուր եւ կամիցի. գա՛յ առ Գոդողիա՝ զոր կացոյց իշխան մնացորդացն Հրէաստանի. ժողովեցան առ նա եւ Հրէայքն ցրուեալք։ Սպանանէ Իսմայէլ զԳոդողիա, եւ զայլս ոմանս, եւ առնու զժողովուրդն եւ երթայ յաշխարհն Ամոնացւոց։

խա̃. Իբրեւ զայն ետես Յովնան մի յիշխանացն որ էր մտերիմ բարեկամ Գոդողիայ, ՚ի վերայ չոգաւ, եւ փախստական լինէր ութ միայն արամբք Իսմայէլ. ա՛ռ զժողովուրդն իւր Յովնան եւ դարձաւ։ Աղաչեցաւ Երեմիա ՚ի Յովնանանց աղօթս մատուցանել վասն նոցա առ Աստուած. մատոյց աղօթս եւ խրատ ետ նոցա չերթալ յԵգիպտոս. Մա՛հ սպառնայ ասէ Աստուած թէ ոք անդր պանդուխտ երթիցէ. եւ չանսացին։ Իբրեւ եկին մինչեւ ՚ի Տափնաս՝ պատուէր ետ նոցա ո՛չ կռապաշտել. իբրեւ ընդ հակառակս ելանէին՝ գուշակէ նոցա սատակումն մեծ լինել, եւ թագաւորին Եգիպտացւոց։

խբ̃. Զկորուստ Եգիպտացւոցն յառաջագոյն գուշակէ, եւ զայլազգեացն, եւ զՄովաբացւոց, եւ զԱմովնացւոց, եւ զԵդովմայեցւոց։

խգ̃. Զկորուստն Դամասկոսի եւ զԵլամայ յառաջագոյն ասէ. եւ զԲաբելացւոցն եւ զելս Հրէիցն։

խդ̃. Եւ թէ զիա՞րդ առաւ Երուսաղէմ, եւ զի յանարգութենէ ՚ի պատիւ եկն Յովակիմ, որ կամօքն ետ ձեռս ՚ի Նաբուքոդոնոսոր մա՛րբն հանդերձ։

խե̃. Թուղթն Բարուքայ, զոր գրեցին ՚ի Բաբելոնէ յԵրուսաղէմ։

խզ̃. Ողբքն Երեմիայի։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ