Աղոթարան
Աղոթարան
ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ | ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ | ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆ | ԳՐԱԴԱՐԱՆ | ԾԵՍ |
Որոնում
Որոնում
  • Աղոթք
  • Ամենօրյա
  • Ընդհանրական
  • Տոնական
  • Խաչակրաց
  • Պահոց
  • Բարեխոսության
  • Եկեղեցու հայրերի
ԲԼՈԳ

Վարդավառ

Աղոթարան2019-08-10T16:45:07+04:00
Ծիսական, Պատմություն 0 մեկնաբանություն

Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպությունը, որը հայտնի է նաև Վարդավառ անունով, Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար (մեծագույն) տոներից երրորդն է: Ըստ ավետարանական պատմության, Հիսուսը Պետրոս, Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալների հետ բարձրանում է Թաբոր լեռը աղոթելու: Աղոթքի պահին Հիսուս նրանց առաջ պայծառակերպվում է. «Դեմքը փայլեց, ինչպես արեգակը. և Նրա զգեստները դարձան սպիտակ` ինչպես լույսը» (Մատթեոս 17:2, Մարկոս 9:2, Ղուկաս 9:29): Ավետարանիչները պատմում են, որ այդ ժամանակ Քրիստոսի երկու կողմերում հայտնվեցին Մովսեսն ու Եղիան և զրուցում էին Նրա հետ: Ս. Ղուկաս ավետարանիչը պատմում է, որ նրանք խոսում էին Քրիստոսի երկրային կյանքի վերջին օրերի դեպքերի մասին, որ պիտի տեղի ունենային Երուսաղեմում (Ղուկաս 9:31): Սքանչելի տեսարանից զմայլված՝ Ս. Պետրոս առաքյալը բացականչում է. «Վարդապետ, լավ է, որ մենք այստեղ մնանք. երեք տաղավարներ շինենք, մեկը` Քեզ, մեկը` Մովսեսի և մյուսը` Եղիայի համար»: Մինչ Նա խոսում էր, լուսափայլ մի ամպ հովանի է դառնում նրանց, և ամպից եկող ձայնն ազդարարում է. «Դա է իմ սիրելի Որդին, որին հավանեցի, Դրան լսեցեք»: Հանգստացնելով ու ոտքի կանգնեցնելով գետնամած առաքյալներին` Հիսուս նրանց պատվիրում է ոչ ոքի չհայտնել տեսածի ու լսածի մասին` մինչև Աստծո Որդու փառավորվելը:

Հայերի մոտ տոնի պատմությունը գալիս է հեթանոսական ժամանակներից։ Նախաքրիստոնեական շրջանում Վարդավառի տոնը կապված էր ջրի, սիրո, պտղաբերության ու գեղեցկության դիցուհի՝ Աստղիկի հետ։ Տոնը նշելով մեծ հանդիսություններով՝ Աստղիկին վարդեր էին նվիրաբերում, աղավնիներ էին բաց թողնում և միմյանց վրա ջուր ցողում։ Վարդեր նվիրելով և ջուր լցնելով` Աստղիկը սեր էր տարածում ողջ Հայաստանով, իսկ Վահագնը, մշտապես պայքարելով չարի դեմ, պաշտպանում էր այդ սերը:

Տոնի ժողովրդական սովորությունները հենված են և այլ ավանդույթների վրա: Վարդավառի ժողովրդական տոնակատարուումը կապված են նաև Ջրհեղեղի և Նոյի տապանից իջնելու հետ, միմյանց վրա ջուր ցանելը, աղավնի բաց թողնելը` դիտելով իբրև Ջրհեղեղից ազատվելու արարողություն: Ըստ ավանդության, երբ Նոյը ջրհեղեղի ժամանակ հանգրվանում է Արարատ լեռան վրա և հետո իջնում է գագաթից, այդ օրվանից սկսվում է հայոց Նավասարդ ամիսը:

Հին դարերից քրիստոնեական աշխարհը տոնում է Քրիստոսի պայծառակերպությունը, որը Փրկչի աստուածութեան յայտնութեան յիշատակն է: Այսօր քրիստոնեա եկեղեցիների մոտ այս տոնը կկոչվի այլակերպություն, իսկ հայ եկեղեցում ընդունված է պայծառակերպությունն անունը գործածել: Ինչպես այն ժամանակ աշակերտները, այնպես էլ այժմ Եկեղեցին Պայծառակերպության տոնին սքանչանում է Քրիստոսի փառքով՝ հիշելով, որ Նրան փառակից են լինելու Իր հավատարիմ ծառաները, որոնք պիտի պայծառակերպվեն երկնքի արքայության մեջ և հավիտենապես զմայլվեն Սուրբ Երրորդությունից ճառագող անճառելի լույսով:

Ժողովուրդը և Եկեղեցու հայրերը Վարդավառին նվիրված բազմաթիվ ժողովրդական խաղիկներ, ծիսական երգեր, տաղեր ու բանաստեղծություններ ունի: Հայ մատենագրության մեջ Վարդավառին նվիրված առավել հայտնի երկերից են Մովսես Խորենացու անվամբ կենցաղավարած «Յաղագս Վարդավառին խորհրդոյ» (Մովսես Խորենացի, «Մատենագրութիւնք»), «Ի մեծի աւուր տապանակին…, որ ի Կարիաթարիմ, որ բերէ զտօն Վարդավառի» («Սոփերք հայկականք») ճառերը, Գրիգոր Նարեկացու նշանավոր տաղը («Գոհար վարդն…»), Ներսես Շնորհալու տաղերը («Արփիական լոյսն…» և այլն): Վարդավառի տոնին անդրադարձել են նաև տարբեր հայ բանաստեղծներ:

 

Գրիգոր Նարեկացի
«Տաղ Վարդավառի»

Գոհար վարդն վառ առեալ ի վեհից վարսիցն արփենից:
Ի վեր ի վերայ վարսից ծավալէր ծաղիկ ծովային:
Ի համատարած ծովէն պղպջէր գոյնն այն ծաղկին,
Երփին երփնունակ ծաղկին. շողշողէր պտուղն ի ճղին:
Քրքում վակասիր պտուղն սնանէր խուռն տերևով.
Տերևն տաւիղ տուողին, զոր երգէր Դաւիթ հրաշալին:
Ի փունջ խուռներամ վարդից գոյնզգոյն ծաղկունք ծաղկեցան:
Այդ սօս ու տօսախ ծառերդ վարդագոյն ոստս արձակեցին:
Այդ նոճ ու բողբոջ արօսդ զարդ առեալ վարդն շուշանին.
Շուշանն շողէր հովտին, շողշողէր դէմ արեգականն.
Այն հիւսիսային հովէն հով հարեալ գոհար շուշանին.
Յայն հարաւային լեռնէն քաղցր օդով ցօղէր շուշանին:
Շուշանն շաղով լցեալ,շող-շաղով և շար մարգարտով:
Ծաղկունքդ ամէն շաղ առին, շաղն յամպէն, ամպն յարեգակնէն.
Աստեղքդ ամէն շուրջ առին, դէմ լուսնին գունդ-գունդ բոլորին:
Գունդ-գունդ խաչաձև գնդակ, յօրինուած երկնից շուրջանակ:
Փառք Հօր և Որդւոյն յաւէտ, սուրբ Հոգւոյն այժմ և յաւիտեանս:

 

Ներսես Շնորհալի
«Տաղ Վարդավառին»

Արփիական լոյսն.
Որ ի ծոց Հաւր իջեալ յերկնից ծածկեցաւ մարմնով,
Մարմնով ծածկեալ լոյսն
Այսաւր փայլեաց փառաւք ի Թաբաւր լերինն:
Լերինք ցընծասցեն այսաւր
Առաջի Տեառն` Հերմոն եւ Թաբաւր:
Ի Թաբաւր պարեն,
Դասք առաքելոցն այսաւր եւ մարգարէիցն:
Մարգարէքն Մովսէս եւ Հեղիաս
Եկին ի տեսանել` որում ցանկային:
Ցանկալին էից, Հայր
Ի բարձանց աղաղակէր. Դա է Որդի իմ սիրելի:
Սիրող Որդւոյ, վէմն
Յաւրինէր երիս տաղաւարս` Տեառն եւ ծառայիցն:
Ծառայքս ելցուք ի լեառըն,
Տեառըն երկիր պագցուք` ի նմա ծագեալ լուսոյն:
Լուսաւորե’ա ըզմեզ, Քրիստոս,
Յորժամ գաս հայրենի փառաւք ի նորոգել զերկիրս
Երկիրս ընդ երկնայնոցն
Մատուցանեմք քեզ, Տէր, փառս ի յաւիտեանս, ամէն:

 

Հովհ. Թումանյան
«Հիմն Աստղիկին»

Ելնում է ահա նազելի փառքով
Երկնի խորքերից Սիրո Դիցուհին,
Պճնված կույսի ճերմակ շղարշով,
Վառվելով իր սուրբ շողերի միջին:
Արեւաշող աղբյուր` հույզերի,
Աստղաբույլ կերոն` սրտերի,
Լուսաշող Սիրո Թագուհի,
Գեղասքանչ Աստղիկ դիցուհի:
Ելնում է շռայլ իր փառքից շիկնած,
Ցոլուն աչքերը ներքեւ խոնարհում,
Թեեւ նրանց մեջ երկնքից ծագած
Ամենից պայծառ ճաճանչն է բերում:
Արեւաշող աղբյուր` հույզերի,
Աստղաբույլ կերոն` սրտերի,
Լուսաշող Սիրո Թագուհի,
Գեղասքանչ Աստղիկ դիցուհի:


Թողնել պատասխան Չեղարկել պատասխանը

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով


Առնչվող Գրառումներ

Եկեղեցական տոնացույց 2022

Եկեղեցական տոներ և սրբոց հիշատակության օրեր 2022 ՏՈՆԱՑՈՒՅՑ ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՒ

Կարդալ ավելին …

Քաղուած գլխաւոր տօնից 2025

Հայ Կաթողիկե եկեղեցու Ծիսական տոնացույց 2025: Եկեղեցական տոներ և սրբոց հիշատակության օրեր:     ՅՈՒՆՈՒԱՐ   1 Դշ. ԴԿ

Կարդալ ավելին …

Եկեղեցական տոնացույց 2025

ՏՈՆԱՑՈՒՅՑ ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՒ 2025 Եկեղեցական տոներ և սրբոց հիշատակության օրեր   Ճրագալույց Ս....

Կարդալ ավելին …

ՔԱՂՈՒԱԾ ԳԼԽԱՒՈՐ ՏՕՆԻՑ 2022 — ԿԱԹՈՂԻԿԷ

ՔԱՂՈՒԱԾ ԳԼԽԱՒՈՐ ՏՕՆԻՑ 2022 ԿԱԹՈՂԻԿԷ ՅՈՒՆՈՒԱՐ   1 Շբ. ԴԿ Տօն Տնօրէնութեան եւ Անուան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի: 6...

Կարդալ ավելին …

Հայ Եկեղեցու տոները

«Հայ Եկեղեցու տոները» գիրքը եկեղեցական տոների խորհուրդը և օրացուցային ընթացքը բացատրում և մեկնաբանում է համաձայն մեր...

Կարդալ ավելին …

ՔԱՂՈՒԱԾ ԳԼԽԱՒՈՐ ՏՕՆԻՑ 2023

ԿԱԹՈՂԻԿԷ   ՅՈՒՆՈՒԱՐ   1 Կիր. ԴԿ Տօն Տնօրէնութեան եւ Անուան Տեառն մերոյ Յիսուսի...

Կարդալ ավելին …

Եկեղեցական տոնացույց 2024

Եկեղեցական տոներ և սրբոց հիշատակության օրեր 2024 ՏՈՆԱՑՈՒՅՑ ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՒ  

Կարդալ ավելին …

ՆԵՐԱԾՈՒԹԻՒՆ ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳԻ

Հայերէն լեզուով «պաշտամունք» բառին դիմաց գործածուող բառերէն մէկն է «երկրպագութիւն»: Պատարագի ընթացքին յաճախ կրկնուող այս բառին...

Կարդալ ավելին …

Անիի Ավերակներ — Les ruines d’Ani

Մարի-Ֆելիսիտե Բրոսեն (Marie-Félicité Brosset, 1802—1880) հայտնի է որպես վրացագետ և հայագետ։ Նրա բեղուն գրչին են պատկանում...

Կարդալ ավելին …

Եկեղեցական տոնացույց 2023

Եկեղեցական տոներ և սրբոց հիշատակության օրեր 2023 ՏՈՆԱՑՈՒՅՑ ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՒ  

Կարդալ ավելին …
ԱՂՈԹԱՐԱՆ   Հաւատով խոստովանիմ  Աղոթք Սուրբ Հոգուն   Տիրամոր աղոթքներ   Վարդարանը  Փառաբանություն  Ջերմեռանդություն  Ապաշխարության աղոթք  Զանազան աղոթքներ   Սուրբ Պատարագ   Շարականոց   Հոգեւոր երգեր   Մաշտոց ծիսական   Ծիսական օրացույց   Հավելվածներ  

Decrease font size. Reset font size. Increase font size.


ԱՂՈԹԱՐԱՆ
   ANDROID’Ի ՀԱՄԱՐ    ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ    ԱՂՈԹԱԳԻՐՔ    ԲԱՌԱՐԱՆ
   ԱՂՈԹՔ
ԱՄԵՆՕՐՅԱ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
ԸՆԴՀԱՆՐԱԿԱՆ   ԱՂՈԹՔ
ՏՈՆԱԿԱՆ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
ԽԱՉԱԿՐԱԾ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
ԱՂՈԹՔ   ԲԱՐԵԽՈՍՈՒԹՅԱՆ
ԵԿԵՂԵՑՈՒ   ՀԱՅՐԵՐԻ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
ՀԱՒԱՏՈՎ   ԽՈՍՏՈՎԱՆԻՄ
ՍՈՒՐԲ   ՎԱՐԴԱՐԱՆ
ՏԻՐԱՄՈՐ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
ԱՂՈԹՔ   ՓԱՌԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ
ԱՂՈԹՔ   ՋԵՐՄԵՌԱՆԴՈՒԹՅԱՆ
ԶԱՆԱԶԱՆ   ԱՂՈԹՔՆԵՐ
   ԳՐԱԴԱՐԱՆ
ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆ
   ԾԻՍԱԿԱՆ
ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳ ՇԱՐԱԿԱՆՈՑ ՀՈԳԵՒՈՐ ԵՐԳԵՐ ՄԱՇՏՈՑ ԾԻՍԱԿԱՆ ԾԻՍԱԿԱՆ ՕՐԱՑՈՅՑ
   ՕԳՏԱԿԱՐ ՀՂՈՒՄՆԵՐ
Քրիստոնեական ֆիլմեր
Լուրեր Վատիկանէն
Նորշեն մեդիա
Արարատյան հայրապետական թեմ
Սրբազան ավանդություն
Աղոթարան HYCATHOLIC, Copyright 2025
ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ  | ԿԱՅՔԻ ՔԱՐՏԵԶ |
  • Email: hycatholic@gmail.com
  • Աղոթք
  • Գրադարան
  • Աղոթք
  • Ամենօրյա
  • Ընդհանրական
  • Տոնական
  • Խաչակրաց
  • Պահոց
  • Բարեխոսության
  • Եկեղեցու հայրերի
  • ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ
  • ԾԻՍԱԿԱՆ
  • ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ
  • ՀԱՆՐԱԳԻԴԱՐԱՆ
  • ԳՐԱԴԱՐԱՆ
ԲԼՈԳ
  • Odnoklassniki icon