Խաչի Վերացման տոն
Խաչվերաց տոնը արտահայտում է Քրիստոսի Խաչի պաշտամունքը որպես խորհրդանիշ նրա կատարած փրկագործության: Կաթոլիկ և Ուղղափառ եկեղեցիների կողմից այն տոնվում է սեպտեմբերի 14-ին: Սուրբ Խաչի Վերացման տոնը Հայ Եկեղեցին այս տարի նշում է սեպտեմբերի 11-ին, որը տաղավար վերջին` հինգերորդ տոնն է: Տոնը շարժական է և նշվում է սեպտեմբերի 14-ի մերձավոր կիրակին, սեպտեմբերի 11-17-ը ընկած ժամանակահատվածում:
Մաղաքիա Արք. Օրմանյանը Խաչվերաց տոնը սկզբնավորում է երեք պատմական պարագաներով: Առաջինը հասնում է մինչև քրիստոնեության ակունքները և Խաչը փառավորելու առաջին գործողությունը վերագրվում է Հակոբոս առաքյալին: Նա եղել է Երուսաղեմի առաջին եպիսկոպոսը և ըստ ավանդության, Խաչի նմանակը ցույց տալով ժողովրդին առաջին անգամ «Խաչի քո, Քրիստոս, երկրպագեմք» օրհնության շարականն է երգում: Խաչի փառավորության երկրորդ պարագան Խաչի գյուտն է, երբ Հեղինե թագուհին, Կոստանդինոս կայսրի մայրը 14.09.320 Երուսաղեմում հայտնաբերում է Սբ. Խաչը: Ավելի ուշ, Գողկոթայի վրա կառուցում են Սուրբ հարության տաճարը ու 335-ի սեպտեմբերի 14-ին մեծ շուքով այնտեղ զետեղում Խաչափայտը: Երրորդ պարագան Խաչի վերադարձն է Պարսկաստանից: 614-ին Պարսից Խոսրով II թագավորը գրավում է Երուսաղեմը և իր հետ Պարսկաստան տանում Քրիստոսի Խաչափայտը: 628-ին բյուզանդացիք հաղթում են պարսիկներին ու նախկին վայրն են վերադարձնում գերված Խաչափայտը:
Հայ եկեղեցին Սուրբ Խաչին նվիրված չորս տոն ունի. Խաչվերաց, Գյուտ Խաչի, Երևումն Սուրբ Խաչի և Վարագա Սուրբ Խաչ: Խաչվերացի տոնին եկեղեցիներում երեկոյան ժամերգության ընթացքում կատարվում է հանդիսավոր թափոր և անդաստան: Հանդիսավոր թափորի ժամանակ, Մայր աթոռ Ս. Էջմիածնում, ի տես ժողովրդի, բարձրացվում է Քրիստոսի Խաչափայտի մասունքով մի խաչ, որը սրբությամբ պահվում է Մայրավանքի թանգարանում:
Ս. Հովհան Ոսկեբերանը գրում է. «Փառավորենք Տիրոջ ազնիվ ու կենարար Խաչը, որը մեր փրկության նշանն է: Խաչը քրիստոնյաների հույսն է, Խաչը եկեղեցու հիմքն է, Խաչը սատանայի պարտությունն է, Խաչը որբերի հայրն է, Խաչը ամբարիշտների դատավորն է, Խաչը հիվանդների բժիշկն է, Խաչը օրվա զենքն ու գիշերվա պահպանիչն է, Խաչը ծարավածների աղբյուրն է, Խաչը լույսն է խավարում նստածների և ազատագրումը գերվածների, Խաչը անօրենի տապալումն է»:
Թողնել պատասխան